مقدمه ما ملتی هستیم که روی فرش می نشینیم.
میز و صندلی به صورتی که امروز هست، در فرهنگ قدیم ما وجود نداشته، اما چوب در فرهنگ ما بوده.
ممکن است که ما روی زمین بنشینیم، اما میزی جلوی ما بوده که روی آن کارهای نوشتن را انجام می داده ایم.
درها سرجایشان بوده اند که آنها را با خاتم درست می کرده ایم .
هنر های تزئینی چوب در ایران مثل منبت، معرق و خاتم وجود داشته.
بعدها این هنرها در مبلمان به کار رفت .
در وسایل آشپزخانه و غذاخوری استفاده شد.
صنعت بهرهبرداری از چوب با هدف تولید فرآوردههای مورد نیاز بشر، در مقاطع مختلف تاریخ با پیشرفتها و جهشهای علمی و تکنولوژیک انسان هماهنگ و همراه شد و وضعیتی راپدیدآورد بطوری کهارزش تولیدات انواع مبلمان چوبی جهان به ارقام میلیاردی رسیده است .
واقعیت امروزاین است که صنعت تولیدمبلمان ومصنوعات چوبی که تا اواسط قرن بیستم به عنوان یکی از اصناف تولیدی هرکشور، صرفا منطبق با فرهنگ و نیازبومی آن کشور به تولید محصولات مورد نیازمردم میپرداخت، رفته رفته به یکی ازمهمترین شاخههای صنعتی مولد اشتغال و ثروت در درون کشورهای در حال توسعه و نیز یکی از شاخههای مهم تجارت بینالملل بدل گشت .
وضعیت صنعت چوب ومبلمان در ایران نگاهی بهتاریخ کهن ایران حاکی از آن است کهصنایع چوب، ریشه در تاریخ چند هزار ساله این کشور دارد.
گذری برخط سیر صنعت چوب و مبلمان ایران در50 سال گذشته نشان میدهد این صنعت که تا اواسط دهه 40 خورشیدی به صورت سنتی دنبال میشد به تدریج تحت تاثیر جهشهای علمی و تکنولوژیک بهرهبرداری از چوب و تولید مبلمان در جهان، حرکت رو به رشدی را آغاز کرد و کمتر از یک دهه ظهور و بروز جدیدی را در عرصه صنعت و اقتصاد ایران به نمایش گذاشت.
با آغاز دهه 70 رشد و نمو مجدد اقتصاد ایران آغاز و پس از بازسازی زیرساختهای اقتصاد کشور در این دهه، رفته رفته شرایط رشد و توسعه مجدد صنعت چوب و مبلمان در ایران فراهم گردید.
اکنون ما درآستانهتکمیل این رشد و نمو دوباره در صورت همت، درصدد به بلوغ رساندن صنعت مبلمان ایران هستیم.
صنایع چوب از جمله صنایعی است که از گستردگی زیادی بصورت صنف و صنعت در سطح کشور برخوردار است و دارای امکانات بالفعل و بالقوه فراوانی می باشد ، گستردگی آن از منابع طبیعی و جنگل داری شروع شده و از کارخانجات بزرگی نظیر تخته خرده چوب ، تخته فیبر ، تخته لایه و روکش امتداد داشته و در نهایت به صنایع چوب و مبلمان ختم می شود ، این طیف وسیع به همراه نیاز روزافزون به محصولات آنها نشانگر اهمیت بالای این صنعت است مبلمان عمدتاً توسط واحدهای صنفی و به تعداد بسیار کمتری توسط واحدهای صنعتی تولید میگردد.
مهمترین تفاوتهای این دو بخش تولیدی یکی تولید انبوه در واحدهای صنعتی است و دیگری وجود ابعاد هنری در تولیدات صنفی است طبعاً مشکلات و مسائل این دو بخش نیز متفاوت است .
علیرغم وجود پتانسیل های زیادی که در زمینه صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی وجود دارد در سالهای گذشته به دلیل صادرات محصولات نامرغوب و عدم رعایت استانداردهای لازم دراین خصوص بسیاری از بازارهای مناسب از دسترس خارج شده و حتی در مواردی منجر به از بین رفتن اعتماد مصرف کنندگان مبلمان ایرانی در برخی از بازارهای جهانی شده است .
تاریخچه مصرف چوب شواهد و قرائن نشان میدهد که انسانهای اولیه از زمانی که در غارها می زیسته اند از چوب به واسطه شکل متناسب و طبیعی آن برای شکار حیوانات و غیره استفاده می نموده اند .
اشیاء موجود در موزه طبیعی لندن نشان میدهد که بشر از حدود ده هزار سال قبل با نیزه چوبی به شکار می پرداخته و به وسیله تنه درختان از رودها و رودخانه ها عبور می کرده است .
حدود پنج هزار سال قبل در اروپای شمالی ، استفاده از قایق ها و سورتمه های چوبی متداول بوده است .
در کاوش های باستان شناسی در کنار دریاچه سوئیس و برخی نقاط دیگر که در گذشته در آب قرار داشتند پایه های چوبی خانه های شناور مربوط به دوران پارینه سنگی ، نوسنگی و عصر آهن بدست آمده که نشانه قدمت استفاده از چوب در ساختمان و وسایل کار است.
مصرف چوب در ایران تاریخ مدونی نداشته ولی طبق مطالعاتی که پژوهشگران و کاوشگران انجام داده اند مردمان بومی ایران قبل از مهاجرت آریایی ها از حدود 4200 سال قبل از میلاد مسیح (ع) چوب را برای خانه سازی مصرف می نمودند.
البته استفاده از چوب در تهیه وسایل کشاورزی نیز رونق داشته است در سنگ نوشته هایی که از تخت جمشید بدست آمده استفاده از چوب سدر در پوشش و تزئینات کاخها مشخص شده است .
اهمیت چوب در ایران قدیم به پایه ای بوده که احترام به درختان جنگلی از دستورات اصلی کیش زرتشت به شمار می رفته است.
استفاده از چوب برای قایق سازی و کشتی سازی نیز در دوران هخامنشی بسیار جالب توجه بوده است ، پس از گسترش دین اسلام صنایع و هنرهای چوبی در ایران تحت تاثیر رهنمودهای دینی قرار گرفته است ، بر همین اساس آثار هنرهای چوبی زیادی میتوان در مساجد و اماکن مقدسه نظیر درب ، منبر، کنده کاری ها و شبکهبندی ها یافت.
صنایع مبلمان قدیمی ترین بخش صنایع چوب جهان شمرده می شود زیرا بشر از دیر زمانی بصورت نیمکت از آن استفاده می کرده است ، در ایران این صنعت از قدمت زیادی برخوردار نیست چون در گذشته در اغلب نقاط ایران نشستن بر روی قالیهای زیبا و نفیس مرسوم بوده است و حتی تا اواخر دوره قاجار فقط در منازل معدودی از افراد سرشناس مبلهای مخصوص پارچه ای به سبک دربار فرانسه وجود داشته که اغلب از خارج واردمی شده است ولی پس از آن دوره با تغییر شیوه های زندگی مردم ، صنعت مبل سازی روبه ترقی گذاشته است و اکنون برخی از استادکارهای ایرانی قادر به خلق شاهکارهایی در این زمینه می باشند ، صنعت مبل سازی در حقیقت تلفیق هنر، علم و صنعت است بدین نحو که با بکار بردن ماشین آلات و تجهیزات و خلاقیت و هنر محصولی ساخته می شود که زینت بخش منازل و دفاتر است.
وضعیت تولید مبلمان و مصنوعات چوبی در ایران بر طبق گزارش مرکز آمار ایران حدود 226 واحد تولید صنعتی مبلمان با اشتغال حدود 10 هزار نفر در کشور وجود دارد .
همچنین بر اساس گزارشات اتحادیه دوردگران تعداد 46700 واحد رسمی در زمینه صنایع چوب مشغول فعالیت بوده که تعداد 117 هزار نفر دراین کارگاهها مشغول فعالیت می باشند .
توان بالقوه بالای این تعداد واحد تولیدی در جذب نیروی کار ، افزایش تولید و در نهایت توسعه صادرات میتواند محرک بسیار خوبی جهت صنایع وابسته و مرتبط با آن نظیر چوب بری ، نئوپان سازی ، چسب سازی ، تولید تخته فیبر ، روکش و تخته لایه ، یراق آلات سازی ،شیشه ، پارچهبافی و رنگ سازی باشد.
به عبارت ساده تر توسعه تولید و صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی می تواند به عنوان موتور توسعه بخش عظیمی از صنایع کشور عمل نماید .
لازم به یادآوری است که بخش مصنوعات چوبی آخرین مرحله کار در صنایع چوب است و پس از این مرحله محصولات به دست مصرف کننده نهایی میرسد به همین خاطر دارای ارزش افزوده بالایی بوده و اهمیت زیادی را در بخش صادرات میتواند داشته باشد .
لازم بذکر است که بر اساس مطالعات و مقالات ارائه شده در دومین اجلاس بین المللی جنگل و صنعت ، ارزش افزوده مصنوعات چوبی 30% برآورد شده است و چنانچه بخش صنایع مبلمان نیز به آن اضافه شود ارزش افزوده این مجموعه تولیدات به حدود 70 % خواهد رسید که رقمی قابل توجه است و اگر روند صادرات آن بهبود یابد تاثیر بسزائی در افزایش تولید ناخالص داخلی کشور و درآمد ارزی خواهد داشت.
اگر تولید محصولات چوبی را به دو بخش فرایند های سرمایه بر و کاربر تقسیم نمائیم میتوان چنین استدلال کرد که با توجه به وضعیت کشورهای پیشرفته تر در زمینه ساخت محصولاتی که نیاز به تکنولوژی بالا تر و سرمایه بر دارد این کشورها از مزیت نسبی بیشتری برخوردارند و در مقابل هر چه به سمت محصولات کاربرتر که نیاز به مهارت فردی نیروی انسانی دارد پیش میرویم مزیت نسبی سایر کشورها از جمله ایران افزایش می یابد که این مسئله در خصوص محصولات منبت کاری شده که از ارزش افزوده بالاتری نیز برخوردارند قابل تامل تر است.
برخی از محصولات صنایع چوب که در تولید مبلمان و مصنوعات چوبی کاربرد داشته از قبیل تخته خرده چوب ، تخته فیبر ، MDF ، روکش چوبی و تخته لایه توسط صنایع داخلی تولید میگردند ، این صنایع در سالهای اخیر با مشکلات زیادی درخصوص تامین مواد اولیه چوبی مواجه بوده اند زیرا از یک طرف امکان واردات مواد اولیه بدلیل دیدگاههای سازمان حفظ نباتات میسر نبوده و از طرفی میزان برداشت چوب از جنگل ها بدلایل حفاظتی کاهش یافته است ، علیرغم این تنگناها این صنایع در سالهای اخیر عمدتاً از رشد تولید قابل توجهی برخوردار بوده وتوانسته بخشی از نیاز صنایع مبلمان و مصنوعات چوبی را تامین نماید .
جدول ذیل میزان تولید تخته خرده چوب ، تخته فیبر سخت و MDF را در سالهای اخیر نشان می دهد : * تولید MDF از سال 1383 در کشور آغاز شده است .
تجارت جهانی مبلمان و مصنوعات چوبی و جایگاه ایران در آن تنوع و پراکندگی مبلمان و مصنوعات چوبی موجب حجم بالای مبادلات تجاری آن گردیده است .
ارزش تولیدات مبلمان و مصنوعات چوبی در جهان حدود 180 میلیارد دلار در سال 2000 برآورد شده است که مقدار آن روبه افزایش است.
همچنین رقمی بیش از 5/65 میلیارد دلار واردات در سال 1998 از سوی 72 کشور جهان به ثبت رسیده است ، میزان واردات مبلمان و مصنوعات چوبی کشورهای حوزه خلیج فارس بیش از 500 میلیون دلار و کشورهای آسیای میانه و قفقاز بیش از 50 میلیون دلار در سال اعلام شده است ، این حجم بالای واردات به همراه تجارت کشورهای دیگر بیانگر بازار بسیار عظیم مبلمان و مصنوعات چوبی در جهان است و چنانچه کشوری بتواند تولیدات خود را با این بازار بزرگ پیوند بزند ، تحولی بزرگ در بخش صنعت چوب خود بوجودآورده و منبع عظیمی از درآمد را به دور از حساسیت های تجاری کالاهای استراتژیک همچون شکر ، گندم و....
عاید خود کرده است.
در این زمینه لازم بذکر است که کشور چین در سال 2002 حدود 3/5 میلیارد دلار مبلمان صادر کرده است و یا کشور مصر علیرغم فقر منابع جنگلی حدود 35 میلیون دلار درسال 2000 صادرات مبلمان داشته است .
آمریکا در همان سال حدود 5/9 میلیارد دلار مبلمان وارد کرده است که از این مقدار 5/2 میلیارد دلار آن از کشور چین بوده است .
نگاهی به آمارهای صادراتی مصنوعات چوبی ایران طی چند سال گذشته نشان از فراز و نشیبهایی داشته و هیچگاه نتوانسته حرکت صعودی پیوسته ای داشته باشد و هنوز از جایگاه برجسته ای در میان اقلام صادرات غیرنفتی کشور برخوردار نیست .
جدول ذیل میزان صادرات مصنوعات چوبی را طی ده سال اخیر نشان میدهد : جدول فوق نشان میدهد که میزان صادرات مصنوعات چوبی ایران تاسال76 سیر صعودی داشته و پس از آن تنزل یافته است با بررسی کشورهای مقصد این کالاها میتوان دریافت که از زمان گشوده شدن بازار آسیای میانه و قفقاز به روی کالاهای ایرانی سیر صعودی صادرات مصنوعات چوبی نیز افزایش یافته است لیکن عدم توجه به مسائل استاندارد و کیفیت محصولات باعث شده که پس از اندک زمانی بازار این کشورها نیز عکس العمل منفی نسبت به محصولات ایرانی پیدا کند و این عامل در کنار عواملی همچون رقابت منفی صادر کنندگان ایرانی با یکدیگ ر ، عدم دید کافی آنها از آینده ، صدور محصولات بنجل و حضور قدرتمند رقبا یی چون ترکیه ، ایتالیا و لهستان باعث کاهش حجم صادرات ایران به این کشورها گردیده است .
بیشترین صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی ایران در سالهای گذشته به کشورهای آذربایجان ، ازبکستان ، ارمنستان ، قزاقستان ، ترکمنستان ، افغانستان، کویت ، امارات متحده عربی ، عراق و آلمان بوده است .
در راستای اجرای برنامه سوم توسعه و رفع موانع وارداتی مشاهده میگردد که میزان واردات مبلمان و مصنوعات چوبی در کشور با رشد قابل توجهی افزایش یافته است جدول ذیل میزان واردات مصنوعات چوبی را در سالهای اخیر نشان میدهد : لازم بذکر است که کشورهای فعال در زمینه صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی، از جمله کشور ترکیه ، با توجه به وضعیت بازار ایران ، کشور ما را بطور ویژه بعنوان بازار هدف در نظر داشته و در این رابطه متاسفانه برخی از وارد کنندگان با اظهار قیمت های غیر واقعی و اندک در گمرکات کشور عملاً حمایت تعرفهای این کالا ( با حقوق ورودی 45% ) را بی اثر نموده اند.
در این خصوص لازم بذکر است که قیمت اظهار شده در گمرکات برای هر کیلو مبلمان درسال 1383 معادل 1 دلار به ازای هرکیلو ( واحد ارزش گذاری اعلام شده از سوی گمرک ایران ) بوده است که بطور مثال اگر وزن یک صندلی حدود 5 کیلوگرم در نظر گرفته شود در آنصورت قیمت در نظر گرفته شده برای تعیین حقوق ورودی یک عدد صندلی 5 دلار و یا حدود 50000 ریال بوده است در حالیکه با این مبلغ امکان تولید هیچ نوع صندلی در کشور وجود نداشته و با قیمت های جهانی نیز انطباق ندارد .
ضروری است که گمرک ایران در محاسبه قیمت پایه واردات مبلمان تجدید نظر نماید .
مشکلات تولید و صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی مهمترین مشکلات تولید و صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی بطور اختصار به قرار زیر است : تامین مواد اولیه با کیفیت : عموماً مواد اولیه داخلی از مشخصات فنی استاندارد جهانی پیروی نمی کند در حالی که یکی از عوامل در افزایش کیفیت محصول نهایی به وجود مواد اولیه مرغوب بستگی دارد که در این خصوص همه صنایع داخلی اهتمام لازم را مبذول نمی دارند .
در خصوص مواد اولیه وارداتی در برخی اقلام همین شرایط حاکم می باشد.
لازم به ذکر است که در جهت رفع این مشکل حدود سه سال پیش از سوی وزارت صنایع و معادن واردات اوراق فشرده چوبی شامل نئوپان ؛ فیبر ، تخته لایه ، MDF مشمول الزامات فنی واردات شده است همچنین در اواخر سال 1383 شورای عالی استاندارد مصوب نمود که تولید اوراق فشرده چوبی شامل نئوپان ، فیبر ، MDF ، تخته لایه و روکش چوبی مشمول اجرای استاندارد اجباری گردد امید است با اجرای این مصوبه بخشی ازاین مشکل مرتفع گردد.
فرسودگی و استهلاک ماشین آلات : عدم توجه به استهلاک تجهیزات در طی زمان بهره برداری و عدم توانایی مالی باعث فرسوده شدن تجهیزات در این صنعت شده که به نو به خود هزینه های نگهداری تجهیزات را افزایش داده و به کاهش کمی و کیفی محصولات منجر میگردد.
عدم رعایت کیفیت مناسب محصولات چوبی : یکی از عوامل موفقیت هر محصول همگامی کیفیت آن با استانداردهای متداول و مورد درخواست مشتریان است که متاسفانه این ویژگی در همه مصنوعات چوبی و مبلمان کشور وجود نداشته و تولید کنندگان بایستی به این سمت حرکت نمایند ، در این راستا لازم است که موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بیش از گذشته در تدوین استانداردهای مصنوعات چوبی و مبلمان اهتمام ورزیده و در این زمینه اقدامات بیشتری را بعمل آورد.
عدم آموزش کافی کارگران صنایع مصنوعات چوبی : علیرغم وجود برخی استادکاران ماهر در زمینه تولید مبلمان و مصنوعات چوبی ، بطور عمومی سطح آگاهی و آموزش کارگران شاغل در این زمینه کافی نبوده و بعضاً مشاهده میگردد که افرادی که به لحاظ مهارتی از توانایی کافی برخوردارند به دلیل عدم شناخت کافی در خصوص ویژگیهای چوب و روشهای تولید ضمن ایجاد ضایعات فراوان در حین تولید محصولاتی را تولید می نمایند که از کیفیت لازم برخوردار نیستند و یا پس از مدت کوتاهی ارزش خود را از دست میدهند .
در خصوص مشکلات صادرات مبلمان و مصنوعات چوبی علاوه بر نکات فوق موارد اختصاصی ذیل نیز حائز اهمیت می باشد: سوء استفاده از حربه قیمت پایین تر : در تمامی دنیا معمول است که تولیدکنندگان سعی در پیداکردن راههایی برای کاهش قیمت تمام شده با حفظ و حتی ارتقاء کیفیت محصولات دارند لیکن برخی از صادرکنندگان ایرانی به جای صدور محصولات با کیفیت به قصد قبضه بازار و استفاده از مزیت پایین بودن قیمت محصولات ایرانی در بازارهای خارجی از محصولات بنجل با قیمت نازل به عنوان حربه نفوذ سریع در بازار و کسب سود بیشتر استفاده کردند که عامل مهمی در بدنامی محصولات ایرانی در برخی از کشورهای خارجی و از دست دادن بازار شدند.
رقابت منفی صادرکنندگان ایرانی : در گذشته صادرکنندگان ایرانی مبلمان و مصنوعات چوبی به قصد خارج کردن رقبای هم وطن خود از قیمت فروش محصولات خود کاسته و علاوه بر کاهش سود خود بازار سایر مصنوعات چوب ایران را خراب نموده اند تشکل ها و اتحادیه های صادراتی در صورت حمایت لازم می توانند جهت جلوگیری از این اقدامات مخرب نقش قابل توجهی داشته باشند.
سیستم صادرات جمعی به عنوان یک از راهکارها جهت استفاده بهینه از امکانات و بالابردن ضریب اطمینان و کم کردن ریسک صادراتی و همچنین کاهش هزینه های صادرات میتواند بازوی موثری در توسعه صادرات باشد ناآگاهی از بازارهای هدف : عدم وجود سیستم کامل اطلاع رسانی از بازارهای هدف و ویژگیهای آن یکی از علت های عدم موفقیت صادر کنندگان این گروه محصولات به جهت کسب تجربه از طریق آزمون و خطا است که عموماً وظیفه اطلاع رسانی بر عهده سفارتخانههای ایران در بازارهای مورد نظر و همچینین متولیان امور صادرات است.
حضور قدرتمند رقبا : در بازار رقابتی مصنوعات چوبی هیچ محصولی بدون رعایت قوانین تجارت جهانی و حفظ کیفیت و قیمت مناسب و همچنین تبلیغات صحیح قادر به ورود به عرصه رقابت نخواهد بود در زمینه مصنوعات چوبی رقبای قدرتمندی در بازارهای جهانی وجود دارند که رقابت با آنها مستلزم برنامه ریزی صحیح و بهبود کیفی محصولات است.
نظر کارشناسان در خصوص مبلمان ایران بهاعتقاد کارشناسان، فعالیت در عرصه اقتصاد ایران اقتضائاتی دارد که مهمترین آن شناخت صحیح و کامل رویکرد جدید دولت به این عرصه است.
رویکردی که بدون تردید، حضور پر رنگ و قدرتمند تشکلها و انجمنهای صنفی صنعتی و عامی هر صنف را طلب میکند.
این کارشناسان معتقدند: افزایش بیرویه واردات مبلمان خارجی و سیر نزولی صادرات مبلمان ایران که طی چند سال اخیر اتفاق افتاده بطور یقین در خور وشایسته صنعت مبلمان ایران نیست، زیرا محصولات داخلی از کیفیت بالایی برخورداراست.
و باتوجهبهکیفیت کالاهای داخلی، متاسفانه هنوزآن طور کهباید نتوانستهایم دربازارهای داخلی جایگاه مناسبی داشته باشیم.
"اسیک استپانیان" یکی از کارشناسان صنعت مبلمان معتقد است : بالا بودن هزینههای مبلمان در کشورها برای تولیدکنندگان، امکان استفاده ازاین ابزار برای شناساندن محصولات تولیدی را گرفته و همین مسئله سبب شده کالاهای تولیدی هم در داخل و هم درخارج از کشور ناشناخته باقی بمانند.
وی خاطرنشان کرد: متاسفانهصنعت چوب درکشور ما جزو منابعی است که مورد حمایت واقع نشده در حالی که جامعه امروزی به ایجاد اشتغال نیازمند است و این صنعت در زمینه اشتغال زایی توانمندیهای زیادی دارد.
حدود 90 درصد مواداولیه تولیدمبلمان کشور وارداتی است.
اما در زمینه مبلمان کلاسیک حدود 90 درصد مواد اولیه در داخل کشور وجود دارد.
برای اینکه ایران در "امن ازکف" مدیر صادرات دو شرکت ASD" ،"SERAY ترکیه هم ایران را بازار خوبی برای صنعت مبلمان در خاورمیانه می داند.
به اعتقاد او ایران اگر پشتوانه خوبی داشته باشد به آینده درخشانی در صنعت مبلمان خواهد رسید.
"سزار تونیلو"یک تولیدکننده ایتالیایی نیز معتقد است : ایران از ماشین آلات فرسوده و دست دوم در صنعت تولید مبلمان استفاده میکند که هیچ زمانی این ماشین آلات نمیتوانند محصول با کیفیت و ارزان تولید کنند.
وی اضافهکرد: ایران باید برای پیشبردتکنولوژی مبلمان خود اول سرمایه گذاری و هزینهکند و مطمئن باشد باتوجهبهپتانسیلهایی که دارد آینده روشنی در انتظار آن است.
بهاعتقاد کارشناسان، اطلاع رسانی رکن اصلی در شناساندن کالاهای تولیدی است اما متاسفانه این امر در ایران به دلیل بالا بودن هزینهتبلیغات بسیار کمرنگ است.
بازارهای جهانی بتواند جایگاه خوبی داشته باشد باید سرمایه گذاری لازم، صرف زمان، استفاده از تکنولوژی روز، بازاریابی درست و صرف هزینههای جانبی را در صنعت مبلمان لحاظ کرد .
"لوتار هرزوگ" مدیرشرکت بزرگ "HUECK " در آلمان ، معتقد است: ایران آینده محکم و باثباتی درصنعت مبلمان در جهان خواهد داشت.
اگر چه در ایران هنوز کیفیت محصولات تولیدی به روز نیست ، اما سرمایهگذاری در این زمینه میتواند کمک شایانی به صنعت مبلمان ایران کند.
وی اضافه کرد: این درحالی است که ایران در بسیاری از موارد هنوز یک واردکننده محصولات مبلمان است.
وی اظهارداشت: ایران در زمینهماشین آلات صنعت مبلمان، توجه خود را بیشتر به کارخانهها و کارگاههای کوچک تولیدی معطوف کرده که این کافی نیست و برای پیشرفت ، نیازمند سرمایهگذاری و صرف زمان است.
هرزوگ ، صنعت مبلمان در ایران را از تکنولوژی مدرن بی بهره خواند و تصریح کرد: اگرچه ایران زمینههای لازم برای شکوفایی در صنعت مبلمان را در آینده در نظر دارد ، اما بدون داشتن تکنولوژی مدرن امکان پذیر نیست.
"یاگوفرناندز بادیا" کارشناس امور بازرگانی سفارت اسپانیا معتقداست: صنعت مبل ایران توانمندیهای بالایی برای همکاری بینالمللی دارد اما اطلاع رسانی در این خصوص بسیار ضعیف است.
"داویس بای" تولیدکننده چینی، ایران را بازار خوبی برای کالاهای چینی عنوان کرد و افزود: ما سعی کردیم کالاهای تولیدی کشورمان راباتوجه بهنیاز بازار ایران طراحی و تولید کنیم.
به گفته وی، برای این منظور بازاریان و توزیعکنندگان فعالی درایران داریم که دقیقا بازار را تحت نظر داشته و نیاز بازار را به ما اطلاع میدهند.
وی بازار ایران را بازاری مصرفی و قدرتمند برای کالاهای چینی دانست و افزود: کالاهای چینی عرضه شده به بازار ایران طبق سلایق خانوادههای ایرانی است.
وی با اشاره به اینکه مبلمان ایرانی در دنیا شناختهشده نیست، افزود: اطلاع رسانی و تبلیغات از کالاهای ایرانی در نقاط مختلف دنیا و بازارهای خارجی مشاهده نمیشود.
تاریخچه معرق چوب شاید گفتن تاریخ دقیق از قدمت معرق چوب کاری ساده نباشد .
چوب به خاطر تشکیل مواد اولیه ساخت این هنر که چوب می باشد و خاصیت خاص آن و روشهای نگهداری آن در دوران مختلف باعث شده که نتوان قدمت دقیق آن را پیدا کرد اما حداقل به جرأت می توان گفت یکی از آثار بدست آمده در کاوشهای باستان شناسی و همچنین در کتیبه های بدست آمده در تخت جمشید به لوحهایی برمی خوریم حاکی از اینکه به کارگران و هنرمندان دستمزد برای تزئینات روی درب های چوبی تخت جمشید پرداخت می گردیده که همه دلالت بر قدمت این هنر چند هزار ساله دارند.
آنچیزی که مسلم است به علت نوع ابزار خاص آن زمان از ظرافت و روشهای ویژه برخوردار بوده و عموماً از اشکال هندسی کنار هم گذاشته شده شکل می گرفته است.
به مرور زمان با پیشرفت تکنولوژی و ابزار مناسب این هنر دستخوش تغییرات در روش اجرا و طرح شد با ورود اسلام به ایران این هنر در مکانهای مقدس مذهبی نمو پیدا کرد که نمونه آن را روی درب های مساجد ایرانی میتوان یافت .
یکی از قدیمی ترین این آثار درب معرق کاری شده موجود در موزه مرکزی آستان قدس رضوی متعلق به قرن هشتم هجری می باشد که قسمتی از آن معرق سطح آن در دوره های بعد مرمت و بازسازی شده است .
متأسفانه از تاریخ مرمت این اثر معلوم نمی باشد.
پس از ورود کمان اره مویی به شکل جدید و تیغ های ریز تحولی نو در این هنر پدید آمد که میتوان به صورت زیر آن را بیان کرد .
پیدایش معرق در باورهای مردم پیدایش معرق هنگامی که ............
الهه عشق و هنر خواست هنر را بدون واسطه به انسانها بدهد به مزها دستور داد که فرستاده او باشند و انسانها که عشق را احساس کردند برای تشکر از فرستاده او باشند و انسانها که عشق را احساس کردند برای تشکر از فرستاده الهه عشق مجسمه آنها را درست کرده و در محلی نگهداری می کردند که به این محل نگهداری موزه می گفتند که در حال حاضر به محل نگهداری آثار هنری خود میگوئیم و برای تشکر از مزها با ادوات موسیقی مینواختند و جشن و پایکوبی میکردند که به این موزیک می گفتند و به تزئینات داخل موزه که بدون هیچ شکل هندسی خاص بود و از کنار هم قرار گرفتن قطعات مختلف برای نشان دادن یک طرح خاص بود موزائیک میگفتند که پس از ورود اسلام به ایران واژه موزائیک به معرق تبدیل شد.
البته همانطور که در تاریخچه معرق روکش و خاتم ذکر شده این هنر در مناطق مختلف دارای سبک ها و روش های مختلف می باشد و بسته به منطقه خاص خود و عوامل محیطی نوع اجرای آن متفاوت بوده است مثلاً معرق روکش به خاطر وجود صنعت روکش سازی در مصر باستان دارای قدمت حداقل 3000 سال قبل از میلاد می باشد ( رجوع شود به تاریخچه معرق روکش ) و معرق درون چوب ( رجوع شود به معرق سبک هندسی ) در جنوب شرقی آسیا با روش خاص کار می شده است.
اما در ایران به خاطر اینکه همزمان با ساخت بنا نما هم ساخته می شد می توان آن را خاصیت اصلی و پیدایش این سبک معرق دانست.
در ابتدا هنگام ساخت بنا ، قسمتی که نما کار می شد را قبلاً لعاب داده و همزمان در موقع ساخت درجای خود نصب می گردید ( آجر لعابدار ) سپس با پیشرفت تکنولوژی ساخت بناها جای نما را خالی گذاشته « معرق کاشی » و سطح را بعداً با قطعات مختلف پر می کردند .
در وسایل کاربردی مانند صندوقچه ها و شانه ها و ...
چوبی اوایل عموماً از عاج و استخوان و سنگهای قیمتی کار می شد که سپس این موارد جای خود را به چوبهای رنگی داد .
جهت مطالعه بیشتر رجوع شود به تاریخ هنر ایران متأسفانه بعلت کمبود منابع و مأخذهای مستند و اینکه کارهای کارشناسی شده در قدمت رشته های هنری بسیار به ندرت توسط خود ایرانیان انجام شده و حتی گاه ندانسته از تحقیقات مغرضانه مورخین و نویسندگان خارجی بهره برده اند این هنر ایرانی را دارای خواستگاه خارجی میدانند مثلاً رومیان برای کوچک جلوه دادن شکست خود از شاپور اول معرق سنگهای «موزائیک» کار شده در کاخ شاپور را کار اسیران رومی می دانند در صورتی که عظمت و معماری خاص بکار رفته در آنجا را که نشان دهنده تفکر و ذوق ایرانی است را نادیده می گرفتند .
امید است که جوانان عزیز ایرانی با تأمل در گذشته خود بهتر خود و کشور خویش را بشناسند .
زیرا هنر و فرهنگ یک ملت هویت هر شخص می باشد.
در کل می توان تاریخچه معرق چوب را به دسته های زیر تقسیم کرد: صنایع روکش سازی از چوب در ایران تاریخچه معرق منبت تاریخچه خاتم مقدمه تاریخ معاصر معرق چوب تاریخچه معرق کاشی تاریخچه موزائیک تاریخچه صنایع روکش سازی از چوب در ایران در کشور ما البته صنایع روکش سازی از چوب جوان بوده و خیلی قدیمی نیست و صنایع جدید روکش سازی به صورت کارخانه ها و با وسایل مدرن و ماشین ، بیش از 30 سال نیست که در ایران دایر شده است .
ولی از نظر صنایع ظریفه و ارتباط آنها با صنایع روکش سازی از چوب ، می توان گفت که صنعتگران ماهر ایرانی هم از زمانهای بسیار دور با روش تهیه روکشهای اره ای از چوبهای پر نقش و نگار آشنا بوده اند.
در استانها و شهرستانهای ایران از چوبهای پر رنگ ، گره دار ، پرنقش و نگار مانند چوب گردو ،لوپ گرد و چوب کیکم و چوبهای دیگر ، سنجد ، توسکا و غیره حتی در برخی از موارد ، از چوبهای خارجی بویژه از چوبهای جنوب آسیا که از راه هندوستان به جنوب ایران می رسیده اند مانند چوب فوفل ، چوب هماتوکسیلون ، جک یا شیشم ، قاقم ، آبنوس و غیره برای ساختن جعبه های زیبایی تزئیناتی ، جعبه شکلات ، جعبه سیگار ، جعبه توالت ، تخته نرد ، صفحه شطرنج و غیره استفاده می کردند و می کنند.
این قبیل صنایع کوچک چوب هنوز در کشور ما رواج و رونق دارد ولی در سطحی نیست که از نظر اقتصاد کشور قابل توجه و تعیین کننده باشد.
ضمناً از بین صنایع ظریفه پرارزش ایران که از روکش های چوبی استفاده می کنند ، می توان از صنایع معرق کاری نام برد که این هنر اصیل در ایران قدمت زیاد دارد.
منابع و ماخذ ذوالقدر ، محمدرضا ، تحلیل عملکرد صادرات مصنوعات چوبی ایران بر مبنای بازارهای منطقه ای و جهان ، دومین اجلاس بین المللی جنگل و صنعت نیکنام ، معصومی ، فرح آبادی ، اسفندیاری ، گزارش اولیه صنایع چوب ، سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور بررسی وضعیت صنایع مبلمان و مصنوعات چوبی – بیژن تقوی نژاد – علی محمد اسفندیاری ردیفمحصولمیزان تولید برحسب هزار مترمکعبمیزان تولید برحسب هزار مترمکعبمیزان تولید برحسب هزار مترمکعبمیزان تولید برحسب هزار مترمکعبمیزان تولید برحسب هزار مترمکعبمیزان تولید برحسب هزار مترمکعبردیفمحصولسال 1379سال 1380سال 1381سال 1382سال 13838ماهه سال13841تخته خرده چوب3824514805005893732تخته فیبرسخت5/236/234/224/228/223/143MDF *0000265/25 نام محصولمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارمیزان صادرات برحسب میلیون دلارنام محصولسال 74سال 75سال 76سال 77سال 78سال 79سال 80سال 81سال 82سال 838ماهه سال84مصنوعات چوبی و مبلمان223/293/261/16104/1035/948/94/10103/6 نام محصولمیزان واردات بر حسب میلیون دلارمیزان واردات بر حسب میلیون دلارمیزان واردات بر حسب میلیون دلارمیزان واردات بر حسب میلیون دلارمیزان واردات بر حسب میلیون دلارنام محصولسال 80سال 81سال 82سال 836 ماهه اول سال 84مصنوعات چوبی و مبلمان23/023/17/7148/8