مقاله طرح روستای فارسیان

مقدمه :

از گذشته روستا به عنوان اولین مجتمع زیستی بشر مطرح بوده است وعواملی نظیر طبیعت ، اقلیم ، فرهنگ ، اقتصاد و. . . در شگل گیری آن موثرند .

در اکثر روستاها هماهنگی بافت با محیط و طبیعت باعث رشد ارگانیک روستا شده  است . در این میان روستاهایی وجود دارند که به نحو شگفت آوری با محیط طبیعی خود در آمیخته اند . در این روستاها ، فضاها ، از ارزش زیادی برخوردار می باشند . نوع انتخاب واستفاده از مصالح وتکنولوژی ساخت بناها وفضاها وهمچنین ترکیب سطوح وفضاهای پروخالی ( توده وفضا ) به گونه ای است که اولاً حداکثر انطباق را با محیط داشته ، ثانیاً فضاهای خلق شده از جذابیت وزیبایی منحصر به فردی برخوردار می باشند .

این روستاها که در پهنه سرزمین ایران کم نمی باشند تحت عنوان روستاهای دارای بافت با ارزش معرفی شده اند . در این میان بافت روستای فارسیان قانچی از توابع شهرستان آزادشهر به لحاظ نوع وانتخاب مصالح ، همچنین تکنولوژی ساخت بناها وفضاها ، ترکیب سطوح ، همچنین طبیعت زیبا وبکر از یکطرف ووجود پتانسیلها وقابلیتهای منطقه در جهت جذب توریسم وصنعت گردشگری از سوی دیگر ، باعث معرفی روستا بعنوان روستای واجد ارزش گردیده است.

تعریف طرح :

طرح بهسازی بافت با ارزش روستایی ، فرآیند منظم از شناخت ، تحلیل ، برنامه ریزی ، طراحی ، تصمیم گیری واجراست که تلاش دارد با شناسایی وارتقاء فضاهای با ارزش روستایی ، توسعه کالبدی – فضایی روستایی را سمت وسو دهد .

اهداف طرح :

1- حفاظت ومرمت بافت وکالبد روستایی

2- ساماندهی هسته کهن وواجد ارزش روستا در رابطه با سکونت وتولید

3- حفاظت واحیاء ارزشهای فرهنگی ، تاریخی ، کالبدی – فضایی ، معماری ومنظر روستایی ومعرفی این ارزشها از سطح روستا تا سطوح ملی وفرا ملی

4- ایجاد زمینه توسعه گردشگری وبهره مندی روستا از عواید حاصل از جذب وتوجه جمعیت گردشگر

5- هدایت توسعه کالبدی روستا به صورت موزون وهمگن با محیط

6- فراهم نمودن زمینه توسعه وعمران کالبدی – فضایی روستا با توجه به شرایط ، امکانات ومحدودیتها ی موجود

7- کمک به تامین وتوزیع عادلانه امکانات وخدمات رفاهی ، زیر ساختی وروساختی

مراحل تهیه طرح :

مرحله اول

تدوین وارائه گزارش سطح شناخت ( شامل معرفی ارزشها ی فرهنگی ، تاریخی ، کالبدی ، فضایی ومعماری روستا )

مرحله دوم

تدوین وارائه گزارش پیشنهادی

تدوین وتکمیل اسناد تصویری از برنامه ها وطرحهای پیشنهادی

مرحله سوم

تدوین وارائه گزارش سازماندهی اجرا وضوابط ومقررات ( با توجه به فرآیند برنامه ریزی ، طراحی واجرا )

 در تهیه این طرح آقای مهندس دیو سالار ورستمی از دفتر مرکزی بنیاد مسکن زحمات زیادی کشیده اند که بدین وسیله از آنان تشکر وقدر دانی می شود .

شناخت شهرستان آزادشهر

شهرستان آزادشهر با مرکزیت آزادشهر یکی از یازده شهرستان استان گلستان است. این شهرستان با 47/872 کیلومترمربع 2/4 درصد از مساحت کل استان را تشکیل می دهد و از شمال با شهرستان گنبد، از شرق با شهرستان مینودشت، از غرب با شهرستان رامیان و از جنوب با استان سمنان همجوار است.

براساس آخرین تقسیمات ، این شهرستان دارای دو بخش مرکزی و چشمه ساران می باشد. بخش مرکزی دو دهستان نظام آباد و خرمارود شمالی و بخش چشمه ساران نیز دو دهستان چشمه ساران و خرمارود جنوبی را شامل می شود. آزادشهر و نوده خاندوز تنها شهرها و روستاهای فارسیان ، نوده خاندوز، نظام آباد و ازدارتپه از روستاهای مهم این شهرستان هستند.

براساس آمار سال 80 شهرستان آزادشهر دارای99088 نفر جمعیت می باشد که 78/58 درصد آن در روستا و 22/41 درصد آن در شهر زندگی می کنند.این شهرستان با قرار گرفتن در محل تلاقی مسیرهای گرگان به مشهد و گنبد کاووس به شاهرود دارای چشم اندازهای طبیعی و تاریخی بسیاری است. از مراکز گردشگری و باستانی این شهرستان می توان بقعه متبرکه امامزاده محمدبن زید (آق امام) ، پارک جنگلی و تپه شهرک بسیجیان را نام برد.

از نظر ناهمواریها، شهرستان آزادشهر از سیمای توپوگرافی متنوعی برخوردار است. بخش شمالی عمدتاً هموار و دارای شیب بسیار ملایم می باشد. بطوریکه پائین ترین نقاط در این منطقه واقع اند. ولی در بخش جنوبی که جزئی از ناهمواریهای شمالی البرز شرقی می باشد، مرتفع ترین نقاط همراه با قلل متعدد، ناهمواریهای فراوان و شیب تند می باشد.

روستای فارسیان در دهستان چشمه ساران در جنوب این شهرستان واقع است.

مطالعات کالبدی و فضایی

1- سطح و جایگاه روستا در منطقه و نقش آن درمطالعات فرادست

شهرستان آزادشهر از نظر موقعیت جغرافیایی و طبیعی دارای انگیزه نسبتاً قوی برای گذراندن اوقات فراغت گردشگران است. بدین لحاظ و با توجه به اینکه این شهرستان در حال حاضر از نظر فعالیت صنعتی در موقعیت بسیار ضعیفی قرار دارد، شناخت و آماده کردن محیط های طبیعی و مصنوعی موجب تقویت امکانات این شهرستان شده و توسعه آن را به همراه خواهد داشت.

روستای فارسیان با داشتن شرایط آب و هوایی مناسب، چشم اندازهای زیبا، آبشار، یخچال ، چشمه های طبیعی فراوان، جنگل های بالادست و بافت نسبتاً دست نخورده از جمله مکانهای برتر توریستی این شهرستان می باشد.

این روستا در دامنه های شمالی البرز شرقی واقع گردیده و رودخانه فارسیان از وسط آن عبور می کند. شیب عمومی این روستا از سمت شمال به جنوب و در محدوده بافت قدیم نسبتاً تند و در محدوده های بافت جدید هموار است.

فارسیان به علت مرکز دهستان بودن بسیاری از امکانات و پتانسیل هایی را که برای جذب جمعیت لازم است دارا می باشد. و  این خود باعث می شود دارای حوزه نفوذ باشد و مراجعه کننده هایی از کل روستاهای دهستان داشته باشد.

در طرح ساماندهی فضا و مراکز روستایی که توسط وزارت جهاد سازندگی تهیه شده، این روستا بعنوان مرکز حوزه فارسیان از مجموعه فارسیان، منظومه آزادشهر و خرده ناحیه آزادشهر در نظر گرفته شده است.

نقشه زیر موقعیت روستا را در منطقه نشان می دهد.

شناخت تشریحی موقعیت روستا

روستای فارسیان در یک منطقه کوهپایه ای با طول جغرافیایی `26 o 55 شرقی و عرض جغرافیایی `57 o 36 شمالی در ارتفاع 777 متری از سطح دریا واقع است و با مرکز استان یعنی شهر گرگان 115 کیلومتر فاصله دارد. این روستا در محور اصلی آزادشهر به شاهرود، در 35 کیلومتری جنوب شهر آزادشهر واقع شده و تا شاهرود 85 کیلومتر فاصله دارد.

این روستا از شمال غرب به کوه علی کماری ، از جنوب غرب به روستای مهدی آباد، از جنوب به جاده آزادشهر به شاهرود، از جنوب شرق به دره خوجه قر[1] و روستای غزنوی[2] و از شمال شرق به کوه اینچه سو محدود می باشد. رودخانه تیل آباد نیز که از کوه تیل آباد سرچشمه گرفته از 2 کیلومتری جنوب آبادی گذشته و به رود گرگان می ریزد.

[1] - فاصله تا روستا 1 کیلومتر

[2] - فاصله تا روستا 4 کیلومتر