شرح آزمایش : ابتدا ورقه های پوست پیاز قرمز را توسط تیغ بسیتوری برش داده وبدون اینکه که بافتهای اپیدرم پیاز روی هم بیفتد توسط یک پنس آن را داخل معمولی که با ساکاروز مخلوط شده است قرار می دهیم که این کار را به منظور کوچک شدن حجم واکوئل انجام میدهیم .
سپس فلس پیاز را برداشته و به دقت آن را بر روی لام گذاشته وبا استفاده ازمحلول ساکاروزی که روی آن ریخته شده روی لامل قرار داده ونمونه مورد نظر را مشاهده می کنیم .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : اول نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : طرز کار با میکروسکوپ ساعت گروه : 6-4:30 ابتدا سیم میکروسکوپ را از دور یا یه باز می کنیم لامپ میکروسکوپ را روشن می کنیم در حالی که لنز میکروسکوپ را بر روی شماره 4 باشد به داخل میکروسکوپ نگاه می کنیم و با یک دست ماکرومتر را آرام آرام حرکت می دهید تا صفحه استیح بالا بیاید و نمونه ای مشاهده می شود که در صورتی که صفحه استیح به بالاترین حد خود رسید نمونه مشاهده نشد دوباره این مسیر را آرام آرام بر می گردیم تا بالاخره نمونه پیدا شود .
در صورت مشاهده با لنز شماره 4 لنز را آرام بر روی شماره 10 می گذاریم و فقط به میکرومتر دست می زنیم درصورت مشاهده با لنز 10 روی لنز 4 می آوریم و فقط به میکرومتر دست می زنیم بستن میکروسکوپ : لامپ میکروسکوپ راخاموش کنید از برق جدا کنید و سیم را دور پایه می پیچید وانتهای آن را با استیح مهار می کنید .
چک می کنیم که حتما لنز روی شماره 4 باشد .
اسلاید راجدا کرده و کنار سکوی می گذارید وچشی ها را بر می گردانید و پیچ آن را سفت می کنیم .
ابتدا سیم میکروسکوپ را از دور پایه آن باز می کنیم و به جریان برق وصل میکنیم و لامپ را روشن می کنیم سپس اسلاید آماده را در زیر میکروسکوپ گذاشته و آن را با گیرنده مهار می کنیم و میکروسکوپ را بر روی لنز شماره 4 میگذاریم و با استفاده از ماکرومتر صفحه استیج را بالا و پایین می کنیم تا نمونه مشاهده شود درصورتی که نمونه مشاهده نشد دوباره این مسیر را ادامه می دهیم تا نمونه مشاهده گردد.
نمونه مشاهده شده در زیرمیکروسکوپ به شرح زیر است گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : ساعت گروه : 7-5 شرح آزمایش: 1- meristematic : سلولهای این بافت مرتب می شوند و به توده سلولی قبل اضافه می شوند .
این بافت باعث رشد گیاه می شود .
2- بافت پارانیشم (pearnchiyma tissues ): یکی از مهمترین بافتهای موجود در گیاه است که این بافت انواع زیادی دارد و بافت هر تیمی متفاوت است .
سلولهای بافت هرتیم فشرده وهسته مشخص دارند ولی فضای بین سلولی( mea) ندارند .
3- بافت پوششی ( protective tissues ) بافتی است که وظیفه حفاظت را بر عهده دارد .
4- بافت استحکامی ( skeletal tissues ) : در بین بافت سلولهایی وجود دارد که از استحکام زیادی برخوردارند و دیواره کلفتی دارند مثل بافت چوبی .
5- بافت ترشحی ( secretor y tissues ): وظیفه ترشح یا ذخیره مواد مترشحه را بر عهده دارد .
6- بافتهای هدایت کننده ( conductive tissues ) : وظیفه هدایت و انتقال موارد را بر عهده دارند 7- پارانشیم ذخیره ای ( strong nchyma ) حاوی نشاسته است .
8- کلرانشیم ( chlore nechyma ) : : معادل کلروپلاست کلروفیلی است .
کلروپلاست در خود کلروفیل ذخیره است .
آئرانشیم ( Aeranchyma ) : هوای داخل این بافت می شود که این بافت سبک باشد که این بافت در گیاهان آبزی وجود دارد مثل نیلوفر آبی .
بافت استحکامی (collenchuyma ) : کلانشیم بافتی است زنده با دیواره ضخیم سلولزی .
این بافت در قسمتهای جوان گیاه به وجود می آید چون دیواره آن سلولزی است .انعطاف پذیری بالایی دارد همگام با رشد انداماین بافت هم رشد می کند .
به این ترتیب که کش می آید .دیگرهم به حالت اول بر نمی گردد ( یعنی حالت الاستیته دارد ) این بافت میتواند کلروپلاست هم داشته باشد هر چه این بافت افزایش پیدا کنددیواره آن ضخیم تر می شود به طوری که درنهایت می تواند به اسکلرانشیم هم تبدیل شود.
بر اساس ضخیم شدن دیواره این بافت به چهار قسمت تقسیم می شود .
collen chyma کلانشیم زاویه ای angular collenchyma کلانشیم گرد ، حلقوی collenchyma annular orcircular کلانشیم تیغه ای collenchyma lamellar کلانشیم حفره ای lacunar collenchyma یک بافت پارانشیم را در نظر میگیریم .
این بافت می خواهد تبدیل به کلانشیم زاویه ای شود .اگر این سلولها بخواهند ضخیم بشوند به صورت زاویه ای ضخیم می شوند .
این سلولها mea ندارند .
دراین بافت سلولز بر روی دیواره ها به صورت یکنواخت رسوب می کند .
در این بافت mea ها نیز پر می شوند .
استحکام این بافت ازهمه بیشتر است .
سلولی که دیواره را ضخیم کرده بیشتر درمجاورت mea قرار دارند .
دراین بافت فقط آن بخشهایی که در مجاورت mea ها قرار دارند ضخیم می شوند .
حالت تغییر به سلولها نمی دهند و mea ها نیز پرنمی شوند و استحکام این بافت ازهمه کمتر است چون mea ها پر شده اند .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : ساعت گروه : 7-5 ابتدا سیم میکروسکوپ را ازدور آن باز می کنیم و به جریان برق متصل کنیم و لامپ را روشن می کنیم .
اسلاید آماده را که ریشه یک گیاه تک لپه است را در زیر میکروسکوپ آن را تنظیم کرده تا نمونه رویت شده در زیر میکروسکوپ دارای ناحیه stele و cortex است که هر کدام از این ناحیه ها دارای بافتهایی هستند که به شرح زیر می باشد .
epidermis(trichoblast , root hair) hypodermis cortex paramchyma endodermis(cas parian strips, passage cells) stele pericycle xylem polyarch vas cularbundles phloem protoxylem pith parenchyma meta xylem cortex دارای 4 بافت است که اولین بافت آن spidermis نام دارد که خارجی ترین بافت سلولی است و شامل یک ردیف سلول است .
بعضی از سلولهای اپیدرم دارای تار کشنده اند .
آن دسته از سلولهای اپیدمی که تولید تار کشنده می کنند trichoblast نامیده می شوند .
لایه زیر epidermis که چند ردیف سلولی است hypodermis نامیده می شود.
سلولهای این بافت متراکم اند وmea یعنی فضای بین سلولی ندارند .
hypodermis , epidermis هر دو جز بافتهای پوششی اند و نقش آنها حفاظت از بافتهای داخلی ریشه است .
لایه بعدی که در زیر hypodermis قرار دارد cartex parenchyma نامیده می شود این بافت می تواند ساده (simple parenchyma ) و یا ذخیره ای storage parenchyma ) باشد .
پارانشیم یک بافت پرکننده است که این سلولها نیز mea ندارند .
بافتی که در زیر پارانشیم قرار دارد و داخلی ترین بافت لایه cortex می باشد endodermis نامیده می شود که سلولهای این بافت ورم کرده و بیضی شکل اند و همانند زنجیر بر هم متصل شده اند.
طبق این تعاریفی که ازناحیه cortex داشتیم می توان گفت که cortex ناحیه ای است که از epidermis تا endodermis .
سلولهای بافت endoderm تغییراتی را به نام ژله ای شدن (gelification ) انجام می دهند .
در اثر چوب پنبه ای شدن دیواره نوارهایی غیرقابل نفوذ نسبت به آب ایجاد می شوند که نوارهای کاسپاری یا حلقه های کاسپاری به وجود می آورند این نوارها اجازه نمی دهند که آب وارد سلولها بشوند.
همه سلولها این نوارهای کاسپاری را ندارند .
آن دسته از سلولهای اندودرمی که نوارهای کاسپاری را به وجود نیاورده اند اصطلاحا passage cell یعنی سلولهای معبر نامیده می شوند که آب از این سلولها عبور می کنند stele دارای سه بافت است .
اولین بافت در stele ریشه گیاهان تک لپه pericyle یا همان دایره محیطه است .
بندهای بافت endodermis و pericyle بر روی هم نمی افتند بلکه به صورت آجر چینی قرار میگیرند .
porcicyle لایه ای است ریشه زا که تولید ریشه فرعی می کند در حقیقت منشا ریشه فرعی به pericyle بر میگردد انشعابات ریشه درون زا است .
ریشه فرعی اپیدرم ریشه اصلی را سوراخ نمی کند و در اطراف آن زخمهایی را ایجاد می کند و این زخمها راهی است برای ورودمیکروسکوپها .
prioyle در ریشه فعال است در ساقه نیرمی تواند فعال باشد .
بافتی که پایین تر از pricyle قرار دارد vascular bundle می باشد که این بافت شامل آوندهای چوبی (xylem) و آوندهای آبکشی (phloem ) می باشد .
در ریشه دسته جات آوندی از یکدیگر جدا هستند .
به گونه های کوچ قطر protoxylem و بر گزیم های بزرگ قطر metaxylem می گویند از طرفی protoxymes و metaxylens تشکیل Arch یا بازوهایی را می دهند .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : مشاهده ریشه گیاه تک لپه II ساعت گروه : 7-5 شرح آزمایش : ابتدا سیم میکروسکوپ را ازدور پایه آن باز می کنیم و آن را به جریان برق متصل می کنیم و لامپ را روشن می کنیم سپس اسلاید آماده راکه یک رشته گیاه دو لپه است را در زیر میکروسکوپ بر روی صفحه استیج گذاشته و آن را پاکیزه میکنیم و آن را بر روی لنز شماره 4 می گذاریم سپس با پیچهای میکرومتر و ماکرومتر آن را تنظیم می کنیم تا نمونه مورد نظر رویت شود.
نمونه رویت شده در زیر میکروسکوپ دارای دو ناحیه cortex , stele است که هر کدام از این ناحیه ها دارای بافتهای زیرهستند که به شرح زیر می باشند .
cortex epidermis (techoblast root hair) hypodermis cortex parenchyma(casparian strips,passage cells) endodermis endodermis stele pericycle xylem arch vascular bundles phloem protoxylem meta xylem vascular cambium cortex دارای سه بافت است که اولین بافت آن epidermis نام دارد که خارجی ترین بافت سلولی است و شامل یک ردیف سلولی است .
بعضی از سلولهای اپیدرم دارای تار کشنده هستند آن دسته از سلولهای اپیدرمی که تولید تار کشنده می کنند trichoblast نامیده می شوند .لایه زیر اپیدرم که چند ردیف سلولی است و Hypodermis نامیده می شوند سلولهای این بافت متراکماند و mea یعنی فضای بین سلولی ندارند hypodermis , epidermis هر دو جزء بافتهای پوششی اند و نقش آنها حفاظت از بافتهای داخلی ریشه است .
لایه پایینی hypodermis هر دو جزء بافتهای پوششی اند و cortex parenchyma این بافت پارانشیم نامیده می شودومی تواند ساده simple parenchyma نیز Mea ندارند .
لایه پایین تر از بافت پارانشیم که ممکن است در بعضی از ریشه گیاهان دو لپه ای باشد و ممکن است در بعضی نباشد .
راه تشخیص ریشه گیاه دولیه ای و تک لپه ای ها یکی در تعداد (arch ) است .
در دولپه ای ها نکته کلیدی دیگر : اگر تعداد arch : 2-3-4-5-6 عدد باشد گیاه دو لپه ای است و اگر از 6 بیشتر باشد ریشه ما تک لپه ای است ، ریشه گیاهان دولپه ای بافتی دیگر در ناحیه stele دارند به نام vascular cambium یا کامبیوم آوندی چون در این گیاهان رشد عرضی صورت می گیرد .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : مشاهده ریشه گیاه تک لپه I ساعت گروه : 7-5 شرح آزمایش : ابتدا سیم میکروسکوپ را ازدور پایه آن باز می کنیم و آن را به جریان برق متصل می کنیم و لامپ را روشن می کنیم سپس اسلاید آماده راکه یک رشته گیاه دو لپه است را در زیر میکروسکوپ بر روی صفحه استیج گذاشته و آن را پاکیزه میکنیم و آن را بر روی لنز شماره 4 می گذاریم سپس با پیچهای میکرومتر و ماکرومتر آن را تنظیم می کنیم تا نمونه مورد نظر رویت شود.
نمونه رویت شده در زیر میکروسکوپ دارای دو ناحیه stele , cortex می باشد که هر کدام از این ناحیه ها دارای بافتهایی به شرح زیر می باشند .
cortex epidermis hypodermis cortex parenchyma stele ground parenchyma=simple parenchyma varcusar bundles vascular sheat sclera mechyma simple parachyma : xylem 2 metaxylem +1or2 phloem : phloem +companion cells air carity در مشاهده آناتومیک باید سه کار انجام شود تعیین نوع اندام تک لپه ای یا دولپه ای بودن شناسایی بافتها منظور از تعیین نوع اندام این است که آیانمونه مورد نظر ساقه ، ریشه یا برگ و ...
است مثلا برای تشخیص ساقه از ریشه باید دو ناحیه cortex , stele را بررسی نمود برای این منظور که اگر قطر stele بیشتر از ضخامت xortex باشد نمونه مورد نظر ساقه است ولی اگر قطر stele کمتر از ضخامت cortex باشد نمونه مورد نظر ریشه است .
راه دیگر پیدا کردن دسته جات آوندی است .
در جایی که این دسته جات قرار گرفته اند و پراکنش پیدا کرده اند .آن ناحیه stele است یا استوانه آوندی .
و جایی که دسته جات آوندی وجود نداشته باشند گام دوم آن ناحیه cortex نامیده می شوند .
راه شناسایی تک لپه ودو لپه بودن : برای تعیین این موضوع به دسته جات آوندی نگاه می کنیم .
اگر دسته جات آوندی بر روی یک دایره فرضی قرار داشته باشند ساقه متعلق به یک گیاه دولپه است .
و اگر دسته جات آوندی بر روی بیش از یک دایره فرضی قرارداشته باشند ساقه متعلق به یک گیاه تک لپه ای است .
3- شناسایی بافتها : در ساقه اندودرم وجود ندارد وفاقد pericycle است که pericycle در زیر endoderm قرار گرفته .
اسکرانشیم یک بافت چوبی است وظیفه استحکام را بر عهده دارد ولی این بافت اجازه رشد به دسته جات آوندی را نمی دهد .
اگر روزی لوله فلوئسم بسته باشد آوندی آبکش لوله های گزیمم را می سازند و چون همیشه همراه فلوئم اند که به آنها سلولهای همراه فلوئم وسلولهای همراه کوچک اند .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : مشاهده ریشه گیاه دو لپه II ( آفتابگردان ) ساعت گروه : 7-5 شرح آزمایش : ابتدا سیم میکروسکوپ را ازدور پایه آن باز می کنیم و آن را به جریان برق متصل می کنیم و لامپ را روشن می کنیم سپس اسلاید آماده راکه یک رشته گیاه دو لپه است را در زیر میکروسکوپ بر روی صفحه استیج گذاشته و آن را پاکیزه میکنیم و آن را بر روی لنز شماره 4 می گذاریم سپس با پیچهای میکرومتر و ماکرومتر آن را تنظیم می کنیم تا نمونه مورد نظر رویت شود.
cortex epidermis stoma hypodermis cortex parenchyma : simple parenchyma stele vascular sheatk (open): scleren chyma vascular bundles ray parenchyma : simple parenchyma pitk parenchyma فیبوها جزئی ازاسکرانشیم اند که کشیده اند و معمولا دوکی شکل اند مثل درخت خرما ، شاه دانه که بین دسته جات آوندی و منحصر به افزایش استحکام دسته جات آوندی می شوند که به پارانشیم باقتی پر کننده می گویند.
پارانشیم موجود در گزیمم را گزپلاری پارانشیم گویند که ازنوع پارانشیم ساده است .
اشعه هایی از پارانشیم فنر بین دسته جات را پر میکنند که به آنها پارانشیم اشعه می گویند که نوعی پارانشیم ساده است .
اولین بخشی که در stele وجود د ارد توده های گنبد شکلی است که از سلولهایی تشکیل می شود که دیواره های ضخیم واکنشی دارند واسکرانشیم یک بافتی مرده است ونقش استحکام را دارد .
غلاف آوندی در ساقه گیاهان 2 لپه ای باز و در تک لپه ای بسته است وقتی غلاف اوندی باز است دسته جات آوندی هم بازاند .
منظور از بسته بودن غلاف آوندی یعنی جای رشد ندارند .
بافتی که به صورت سینوسی یا امواج است (cambium ) نام دارد که وظیفه آن رشد طولی است .
در ریشه و ساقه گیاهان I لپه ای cambium وجود ندارد ودر II لپه ای رشد عرضی وجود دارد البته پس از رشد طولی .
به کامبیوم موجود در stele کامبیوم آوندی می گویندکه بخشهایی از این کامبیوم درداخل دسته جات و بخشهایی از بیرون عبورمیکنند.
بخشهایی که در داخل اند و در زیر ناحیه گنبدی شکل است درون دسته جات آوندی گویند و بخشهایی که در بیرون آن هستند به آن کامبیوم بین دسته جات آوندی گویند .
آن بخش از کامبیون که فعالیت زیادی دارند و گزیمم و فلوئم ثانویه راتولید می کنند در رشد عرضی کامبیوم درون دسه جات آوندی است .
در ساقه گیاهان تک لپه ای دسته جات آوندی closed و در ساقه گیاهان 2 لپه ای دسته جات آوندی open است .
که غلاف آوندی اطراف دسته جات آوندی را فرا می گیرد .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : ساعت گروه : 7-5 شرح آزمایش : ابتدا سیم میکروسکوپ را ازدور پایه آن باز می کنیم و آن را به جریان برق متصل می کنیم و لامپ را روشن می کنیم سپس اسلاید آماده راکه یک رشته گیاه دو لپه است را در زیر میکروسکوپ بر روی صفحه استیج گذاشته و آن را پاکیزه میکنیم و آن را بر روی لنز شماره 4 می گذاریم سپس با پیچهای میکرومتر و ماکرومتر آن را تنظیم می کنیم تا نمونه مورد نظر رویت شود.
1-upper epidermis (stoma) , ( cuticle ) 2- mesaphyll spongy mesophyll 3- vascular bundles 4- lower epidermis (stoma) (cuticle) در برگ چه تک لپه و چه دو لپه stele , cortex ، کامبیوم ، xylem ، phloem ، چوب پنبه و cambium نداریم .
برگ از دیدگاه آناتومیک از چهار عنصر اساسی تشکیل شده epidermis lower epidermis mesophyll vascular bundles برگ مورو دارد .
تمامی بافتهای برگ در بین این دو اپید رم است .
سطح رویی برنامه upper epidermis و سطح زیرین lower epidermis پوشیده شده و بقیه بافتها در بین این دو سطح قرار دارند .
در بین epidermis می توانیم stoma را ببینیم .
بافت مهم برگ mesophyl که به معنی میانبرگ است .
یکی از بافتهای مهم و اساسی در گیاهان پارانشیم است که انواع مختلفی دارد .
ساده – ذخیره ای ، کلروفیل – هوایی – آبی .
که پارانشیم کلروفیل دار در داخل خودش pigment دارد .
نام دیگر پارانشیم کلروفیل ، کلرانشیم است .
پارانشیم کلروفیلی سبز رنگ است .
کلرانشیم در اندام سبزگیاهان است مثل نخود فرنگی ، ذرت ، گندم ، جو ، ساقه ؛ ساقه سیب زمینی ، خیار ، گوجه فرنگی نارس ، فلفل دلمه ای و...
( کلرانشیم می تواند در دانه هم باشد ) کلرانشیم موجود در برگ را Mesoohyle می نامند.
دو نوع mesophyle داریم .
یکی نرده ای و دیگری اسفنجی .
امادر برگ گیاهان تک لپه ای فقط یک نوع mesophyle داریم .آن هم ازنوع sponge ( اسفنجی ) که mea زیادی هم در بین آنهاست .
vascular bundles در رگ برگها وجود دارد .
در برگ گیاهان تک لپه دسته جات آوندی از نظر ساختار شبیه به دسته جات در ساقه است .
برای اینکه جایگاه upper epidermis را در نمونه تشخیص بدهیم باید aircavity را پیدا کنیم .
گزارش کار آزمایشگاه گیاهشناسی نام گروه : رشته تحصیلی : جلسه : نام خانوادگی : تاریخ : موضوع آزمایش : ساعت گروه : 7-5 1- ایجاد برشهای نازک با تیغ ( 30 الی 40) عدد و قرار گیری در ریشه ساعت حاوی آب مقطر 2- انتقال برش ها به صافی دسته دار جهت سهولت تغییر مراحل 3- قرار دادن صافی حاوی نمونه به داخل آب ژاول 10% به مدت 10-5 دقیقه جهت رنگ بری 4- شستشو با آب 5- قرار دادن صافی حاوی نمونه به داخل اسید استیک 3% به مدت 5-3 دقیقه 6- شستشو با آب 7- قرار دادن صافی داخل سبز متیل به مدت 5 ثانیه یا 10 ثانیه 8-شستشو با آب 9- قراردادن صافی داخل کارمن رامی 5-10-1 در دقیقه 10- شستشو با آب 11- برگرداندن صافی در ریشه ساعت و غوطه ور شدن برشها 12- انتخاب نازکترین نمونه و کامل ترین روی لارم + یک قطره آب +لامل +مشاهده در زیر میکروسکوپ همان طور که گفته شد برگ در ساختار خودش دارای چهار قسمت اساسی است .
(vascular bundles, mesophyl,lower epidermis , upper episermis ) اپیدرم فوقانی ممکن است در دو لایه هم باشد لایه بیرون آب cuticle است که ممکن است در اپیدرم فوقانی trichome باشدکه ممکن است حفاظتی یا ترشحی باشد .
اما در این جا حفاظتی داریم .
اپیدرم تحتانی در زیر قرار گرفته .
رگ برگ میانی در سطح زیرین برجسته است اگر برش بگیریم رگ برگ میانی را قطع می کنیم یک برجستگی دارد و یک قسمت صاف قسمت زبر اپیدرم زیرین وقسمت صاف اپیدرم بالایی است.
در اپیدرم تحتانی می توانیم stoma داشته باشیم که در بین سلولها اپیدرم حفره ها ، غارها و مجرایی است که اصطلاحا crypt گویند چون وقتی روزنه در این موقعیت باشد ( در داخل crypt) کمتر درمعرض گزند قرار می گیرد .
بخش دیگر mesophyl یعنی میانبرگ یا کلرانشیم برگ یا پارانشیم کلروفیلی ، پارانشیم کلروپلاست است .
میانبرگ ها بر دو نوع اند.
اسفنجی ، نرده ای در برگ گیاهان تک لپه فقط فروفیل sponagy داریم اما در برگ گیاهان دو لپه هر دو نوع فروفیل را داریم .
برگ تک لپه و دو لپه به رنگ سبز است که حدود85% کلروفیل در pail side mesophyll است .معمولا در برگ گیاهان دو لپه palisade mesophyll و زیراپیدرم فوقانی spongy mesophyl در بالای اپیدرم تحتانی قرار دارد .
در برگ گیاهان دو لپه ای عمدتا بالای اپیدرم تحتانی ممکن است یک ردیف palisude mesophy هم داشته باشیم در برگ ، چه تک لپه و چه دو لپه phloem , xylem اولیه و رشد قطری هر دو نوع کامبیوم ( آوندی ، چوبی ) فلوروم ، intra vascular cumbiom in the vascular cambion را ندارند .
در برگ گیاه دو لیه لپه ای vascular bundles از آرایش خاصی تبعیت میکند که این آرایش خاص این چنین است که دسته جات گزیمم در حد فاصل دسته جات فلوئم در بالا و پایین هم گم شده اند.
در برگ گیاهان تک لپه رگ برگ ها موازیند .