آزمایش دانه بندی شن و ماسه
هدف : دانه بندی شن و ماسه و یافتن نسبت مناسبی از آنها برای اینکه از مخلوط آن با هم یک استخوان بندی با کمترین فضای خالی حاصل شود.
تعریف : دانه بندی مصالح یعنی انتخاب مناسب از شن و ماسه به قطرهای مختلف بطوریکه از مخلوط و تراکم آنها یک استخوان بندی با کمترین فضای خالی حاصل شود.لازم به ذکر است هر چه دانه بندی بهتر و مناسب تر باشد ، فضای خالی کمتر و وزن فضایی بیشتر می شود.
شناخت دانه بندی و تعیین دانه بندی مناسب در کارهای ساختمانی و مخصوص در ساخت بتن حائز اهمیت است . زیرا در مقدار آب و سیمان ونسبت آنها هرچه قدر هم که دقت شود ، ولی دارای دانه بندی مناسبی نباشد ، مقاومت بتن مطلوب نخواهد بود.از این رو بر حسب نوع کار و درشت ترین دانه سنگی که مصرف خواهد شد ، منحنی های مختلفی داده اند که با استفاده از آنها می توان یک دانه بندی ایده آل بدست آورد.
بطور کلی مصالح سنگی به دو نوع دانه بندی می شوند: پیوسته و غیر پیوسته.
در دانه بندی پیوسته که معمول تر است ، دانه های سنگ کم کم زیر یا درشت می شوند و ریز دانه ها فضای بین درشت دانه ها را پر می کنند تا استخوان بندی سنگی تو پر شود .
در دانه بندی غیر پیوسته ، دانه های ریز هر کدام جداگانه دانه بندی می شوند و سنگ های دانه ریز فضای خالی استخوان بندی درشت دانه ها را پر می کنند.
مهم تر آن است که مصالح سنگی گرد گوشه با دانه بندی پیوسته مصرف شود زیرا دانه های سنگ گردگوشه بهتردر هم جابجا می شوند. هر جا در ساخت بتن خرده سنگ شکسته مصرف شود ، بهتر است دانه بندی مصالح سنگی غیر پیوسته باشد تا ریز دانه ها فضای خالی استخوان بندی درشت دانه ها را پر کنند.
انجام آزمایش :
وسایل مورد نیاز : الک های 1 ، 4/3 ، 2/1 ، 8/3 و 4 برای شن و الک های نمره 4 ، 8 ، 16 ، 30 ، 50 ، 100 ، 200 برای ماسه ترازو با دقت یک گرم
ابتدا پنج کیلوگرم شن و سه کیلوگرم ماسه را با ترازوی با دقت یک گرم دقیق وزن کرده و آماده می کنیم .
مجموعه غربال ها( الک ها ) را به ترتیب از درشت به ریز مرتب کرده و زیر آنها ظرفی قرار داده تا مصالح رد شده از آخرین الک در آن جمع شود.
سپس مصالح سنگی شن و ماسه را جداگانه درون الک های مربوطه ریخته و با دست تکان می دهیم . الک ها آنقدر با دست باید تکان داد که دیگر مصالحی از سوراخ های الک عبور نکند. جهت تکان دادن الک ها باید به راست و چپ و نیز به جلو و عقب و نیز حرکت دورانی در جهت و خلاف جهت عقربه های ساعت باشد.
الک کردن تا موقعی انجام می گیرد که مقدار مصالح خشک شود تا بهم نچسبند و نیز مصالح در اثر خیسی به سوراخ های الک چسبیده نشوند تا مانع عبور دانه ها نشود.
درضمن بایستی مصالح خشک شود تا به هم نچسبند و نیز مصالح براثر خیسی به سوراخ های الک چسبیده نشوند تامانع عبور دانه ها نشوند .
پس از انجام مراحل فوق نتایج برای شن و ماسه به طور جداگانه بدست آمد که در جدول های زیر مرتب شده اند.
| در صد رد شده(P ) |
در صد مانده (R ) |
وزن مانده تجمعی |
وزن مانده بر روی هر الک |
قطر چشمه mm |
شماره الک |
| (gr ) |
|
100 × |
250 |
250 |
25 |
1 in |
| 94.681 = |
|
| |
5.319 = |
| 44.489 ̶ 100 |
100 × |
1950 |
1700 |
19 |
In 4/3 |
|
|
|
| |
44.489 = |
|
|
100 × |
3700 |
1750 |
12.5 |
In2/1 |
| 21.276 |
|
| |
78.723 = |
|
100 × |
4300 |
600 |
9.5 |
3/8 in |
| 8.511 = |
|
| |
91.489 = |
| 98.936 – 100 |
100 × |
4650 |
350 |
4.75 |
4 |
|
|
|
(16/3 ) |
| |
98.936 = |
|