تعدادی از ساختمان های مسکونی روستا که اکثرا در بافت قدیم قرار دارند چنانچه مورد مرمت و بهسازی قرار می گیرند می توانند جزء ابنیه قابل قبول قرار گیرند این نوع ساختمان اکثراً از خشت و گل ساخته شده اند و از آجر در نماسازی آنها استفاده شده است. این ساختمان ها حدود ***درصد از ابنیه تشکیل می دهند. گر چه اکثریت موارد این ساختمان ها عمری بیش از 50 سال را دارا می باشند. لیکن به علل متعدد از جمله ارزان بودن زمین، مصالح ساختمانی و سازگاری با اقلیم از هر نظر قابل استفاده می باشند. شایان ذکر است به لحاظ به کارگیری شیوه معماری سنتی و ساختار فرهنگی، اجتماعی مناطق روستایی، میزان گرایش افراد به این بناها بیش از ساختمان های جدیدالتاسیس و مدرن امروزی می باشد به طوریکه در بسیاری از مواردکه بناها به گونه حیات مرکزی، با ایوان های متعدد در جهات مختلف، وجود هشتی و سایر فضا های ساختمانی بنا شده اند نظر ایرانگردان و جهانگردان نیز به خود جلب می نماید که می توان در صورت توجه خاص به این مهم، به عنوان یکی از پارامترهای مؤثر نه تنها در توسعه روستا بلکه تاثیر مضاعف آن را بر روی مناطق اطراف و حتی شهرستان میبد را در نظر گرفت.
ج: ابنیه نیمه ساز :این ساختمانهااکثرادرقسمت جنوب شرق روستای موردمطالعه درحال احداث هستندکه مساحتی بالغ بر1936 مترراشامل می شوندکه سرانه معادل9/2 مترمربع رادارند.
شایان ذکراست که تعداد75 واحدمسکونی به مساحت تقریبی18750 مترمربع توسط شرکت تعاونی مسکن سازان کوثردربخش غربی روستادرحال احداث می باشد.
د:ابنیه مخروبه: درگوشه وکناربافت قدیمی روستا تعداد11 واحدمسکونی به مساحت تقریبی 1525 مترمربع وجود داردکه قابلیت سکونت راندارند وجزء ساختمانهای مخروبه به حساب می آیند.
123) بررسی شبکه های ارتباطی شامل: سطح بندی شبکه ها، تعیین طول و عرض معابر، چگونگی شیبها و نوع عملکرد هر یک در بافت روستاشبکه های ارتباطی به عنوان شریان های تنفسی سکونتگاه های روستایی نقش مؤثری در دینامیک و پویایی روستاها دارند به طوریکه می توانند در آسایش، رفاه و سلامتی ساکنان آن نقش مهمی داشته ایفا می نمایند.
به طور کلی شبکه های ارتباطی روستای حسن آباد طبق بررسی های انجام شده بر اساس کیفیت معبر، عرض معبر و عملکرد معبر به سه دسته تقسیم می شوند.
1123) معابر درجه یک: این معابر که به عنوان معابر اصلی روستا به شمار می روند دارای عرض 12 8 متر بوده و از مرکز بافت اصلی روستا عبور می نمایند. شاخه اصلی این معابر به صورت شرقی غربی از دروازه شرقی روستا شروع و با گذشتن از میدان اصلی روستا در جهت شمالی جنوبی به سمت شهرک صنفی ادامه می باید. شاخه دوم معبر اصلی روستا از محل مسجد جامع شروع و در امتداد شمالی تا اراضی زراعی و باغی ادامه داشته و در نهایت به اراضی کشاورزی روستای بفروئیه می پیوندد. در وسط این معبر نهر آب روبازی جریان دارد که مجرای اصلی آب زراعی روستا محسوب می گردد. نظر به اینکه مجرای فوق تقریباً در وسط این معبر قرار دارد به منظور سهولت در تردد وسایل نقلیه لازمست است حتی الامکان در بخش هایی از آن که محل اتصال گذر دسترسی و منشعب از آن می باشد پوشانده شود. عرض متوسط این معبر حدود 8 متر و آسفالته است و وسایل نقلیه می توانند به راحتی درآن تردد نمایند.
2123) معابر درجه دو: این معابر اغلب به معابر درجه یک منتهی شده و عرض متوسط آنها بین 6 تا 8 متر بوده و پوشش آنها اکثراً آسفالت می باشد که در نقاط مختاف بافت روستا وجود دارد. وسایل نقلیه در این معابر قابلیت تردد دارند ولی عملکرد آنها نسبت به معابر درجه یک از کیفیت مطلوبی برخوردار نیست به طوریکه در بعضی از قسمت ها به معابر درجه سه منتهی می باشد. در یک نگاه ظاهری می توان این معابر را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول، معابری هستند که در طول زمان در اثر احداث واحدهای مسکونی در بخش های مختلف روستا تشکیل شده است و دارای نظم خاصی نمی باشند این معابر با عرض های متفاوت بین 4 تا 8 متر شامل می شوند و بخشی از آنها دارای روپوش آسفالت می باشند. دسته دوم معابری را شامل می شوند که در داخل محدوده جدیدالتاسیس روستا قرار دارد. این معابر با طرح قبلی شکل گرفته و با عرض متوسط 4 الی 8 متر به شکل شطرنجی ایجاد شده اند.
3123) معابر درجه سه: کلیه معابری که معابر درجه دو را به یکدیگر متصل می کنند به عنوان معابر درجه سه محسوب می شوند. این معابر معمولاً با عرض های 2 تا 4 چهار متر بوده و دارای پوشش خاکی و بعضاً آسفالته می باشند. رفت و آمد وسایل نقلیه در این نوع معابر به زحمت انجام می گیرد و در بسیاری از موارد امکان تردد و اتومبیل و تراکتور مقدور نمی باشد.بن بست ها و کوچه باغ ها جزء این دسته از معابر می باشند.
مسئله رفع روانابهای سطحی در فصل بارندگی در شبکه معابر روستای مورد مطالعه یکی از مسائل مهمی است که در برنامه ریزی تعریض معابر می بایست مد نظر مسئولان قرار گیرد. عدم توجه به این نکته باعث می شود که اهالی روستا با اولین بارندگی دچار مشکلات فراوان گردند. کرسی چینی خانه های همه جوار معابر در رعایت اصول و ضوابط ساختمانی از جانب صاحبان خانه ها راه گشای مشکل فوق باشد. علاوه براین با توجه به شیب نسبتاً کم معابر پیش بینی مجراهای عبور رواناب سطحی الزامی است.
سطح بندی شبکه های ارتباطی روستا در نقشه مربوطه انعکاس یافته است.
133) شناخت تعیین محدوده محلات و بررسی نطفه ها و مراکز محله
در مناطق گرم و خشک وجود منابع آب عامل اصلی پیدایش و توسعه سکونتگاه ها می باشد، روستای مورد مطالعه نیز در چنین شرایط اقلیمی از این قاعده مستثنی نبوده و همانگونه که در بحث منابع آب روستا به طور مفصل شرح داده شد. به دنبال انتقال آب، هسته اولیه روستا پی ریزی گردید از طرف دیگر همزیستی پیروان دو دین (اسلام و زردشت) در کنار هم و اینکه در هر دومین توجه خاصی به آب دارند سبب گردیده مردم روستا به آب نظر ویژه ای داشته باشند به همین دلیل نقطه عطف روستا نیز تابعی از این متولد می باشد بنابراین می توان نطفه اصلی تشکیل روستا را محل تقسیم و توزیع آب و ادامه آن تا اراضی کشاورزی دانست در این روستا با مطالعات میدان مشخص گردید که در گذشته، مرکز اصلی روستا در نزدیکی محل فعلی حسینیه اعظم بوده به طوریکه در این محل کشاورزان برای تعیین نوبت آب دور هم جمع می شدند که به مرور زمان به صورت مرکز محله در آمده است.
دومین مرکز محله روستای مورد مطالعه، محل فعلی مسجد و حسینیه و آتشکده روستا می باشد. این محل، مظهر قنات اصلی روستا بوده به طوریکه خانه ها در دو طرف آب شکل گرفته و توسعه یافته اند. عامل شکل گیری این مرکز محله وجود مراکز مذهبی و تجاری و همچنین منبع آب بوده است.در حال حاضر مرکز محله اوّل، جایگاه و نقش اصلی خود را تقریباً از دست داد و به نقش و جایگاه مرکز محله دوم افزوده شده به طوریکه مراکز تجاری جدید در کنار آن شکل گرفته و به عنوان گره اصلی ارتباطی روستا در آمده است. به طور کلی در وضعیت فعلی، این روستا و محله بالا اکثریت با مسلمانان است.
مکان محلات قدیم و جدید و بالا و پائین روستا در نقشه مربوطه مشخص گردیده است.
143) بررسی تاسیسات آب آشامیدنی، برق، سیستم فاضلاب و نحوه دفع آب های سطحی در روستا
1314)آب آشامیدنی: آب آشامیدنی روستا درحال حاضر از طریق شبکه لوله کشی آب شهر میبد تامین می گردد. در این روستا حدود 200 انشعاب آب وجود دارد. در گذشته آب آشامیدنی روستای مورد مطالعه همچون دیگر روستاهای میبد از طریق آب انبار تامین می شده(1) و حتی بعضی از خانواده ها از آب قنات ( استفاده از آب قنات برای خوراک و بهداشت، معمولاً در صبح ها و آخر شب بوده است) برای خوراک و بهداشت استفاده می کردندکه امروزه تقریباً منسوخ گردیده است.
روستای مورد مطالعه از نظر تاسیسات آب آشامیدنی، با در نظر گرفتن این موضوع که منبع ذخایر آب شهرستان حدود 50 متر بالاتر از سطح روستای مورد مطالعه می باشد، از حیث فشار آب مشکل چندانی ندارد و در اکثر اوقات که حتی آب در نواحی بالای شهر دچار کمبود است، در این روستا کمبودی مشاهده نمی شود.
2143) برق و گاز: برق روستا از شبکه سراسری تامین شده و در حال حاضر در سطح روستا تعداد400 مشترک برق وجود داشته که از این تعداد 35 مشترک واحدهای تجاری و اداری، 14 واحد صنعتی و بقیه مربوط به واحدهای مسکونی می باشد. شایان ذکر است اکثریت معابر درجه یک و دو از طریق فاز شبانه به طور رایگان از روشنایی برخوردار می باشند. گرچه روستای مورد مطالعه در مجاورت خط انتقال گاز به میبد و یزد قرار دارد و انشعاب انتقال گاز میبد از خط لوله اصلی از اراضی این روستا عبور نموده است و از طرفی روستای بفروئیه به عنوان نزدیک ترین روستا به حسن آباد بیش از دو سال از زمان تکمیل شبکه گازرسانی آن می گذرد اما متاسفانه علیرغم اینکه مدت زمان زیادی است که به منظور تسهیل و تسریع در امر گازرسانی روستا مبالغی نیز از شورای اسلامی روستا در قالب خودیاری از مردم جمع آوری و به مسئولین ذیربط پرداخت گردیده است هنوز اقدامی جهت لوله گذاری و فروش امتیاز مربوطه صورت نگرفته است.
3143) چگونگی دفع فاضلاب و آب های سطحی
فاضلاب ها بر حسب انواع به گونه های مختلف به شرح زیر تقسیم می شوند:
الف: فاضلاب های خانگی شامل آب و مواد دفع شده از آشپزخانه، حمام، دستشویی و توالت.
ب: فاضلاب های تجاری وصنعتی شامل آب و مواد دفع شده از کارگاه های کوچک صنعتی و تجاری که اکثراً در محدوده شهرک صنعتی حسن آباد مستقر هستند.
ج: آب های سطحی شامل آب های جاری شده در سطح معابر روستا که اکثرا تحت تاثیر نزولات جوی ناشی می شود. به طور کلی در روستای مورد مطالعه به لحاظ فقدان صنایعی که نقش مهمی در تولید فاضلاب ها و پساب های صنعتی از نظر حجم بر عهده دارند، این نوع فاضلاب ها آنچنان مطرح نیستند و مشکل خاصی را به وجود نمی آورند، بنابراین در روستای یاد شده، عمده مباحث مربوط به فاضلاب ها به نوع خانگی و آب های سطحی روستا تعلق می گیرد. فاضلاب های خانگی روستا که از طریق توالت، دستشویی، حمام و پساب آشپزخانه تولید می گردند در حال حاضر به دلیل عدم وجود شبکه دفع فاضلاب و سیستم اگو سازی، اینگونه فاضلاب ها از طریق چاه های جذبی دفع می گردند. شایان ذکر است به لحاظ اینکه اکثریت اهالی، فعالیت کشاورزی دارند، در گذشته دفع فاضلاب توالت به شیوه غیر بهداشتی و روباز انجام می گرفته و از طریق بخشی از کود مورد نیاز اراضی کشاورزی خود را تامین می نمودند که امروزه کاملاً منسوخ گردیده است.
در خصوص چگونگی دفع آب های سطحی مانند آب باران و برف به دلیل کمی نزولات جوی در فصول مختلف سال قاعدتاً مشکل حادی به وجود نمی آید لیکن در بعضی موارد که بارشهای رگباری و تند صورت می پذیرد، به دلیل شیب ناچیز معابر و اینکه رواناب پشت بام ها نیز از طریق ناودان هایی به داخل کوچه ها منتقل می گردد در بسیاری از موارد سبب آب گرفتگی معابر شده، این امر زمانی بحرانی می باشد که خاکی بودن پوشش کوچه ها را در نظر بگیریم که بالطبع سبب گل آلود شدن و سختی عبور و مرور و تردد در داخل کوچه ها و معابر می گردد.
لازم به یادآوریست در حاشیه شرقی این روستا مسیلی طویل و عریض وجود دارد( شرح مفصل آن در بخش منابع آب آورده شده است) که در صورت بارش های سیل آسا، و جریان سیلاب در درون مسیل، در بعضی موارد خساراتی به اراضی کشاورزی پائین دست خود وارد می نماید.
153) بررسی مصالح ساختمانی موجود و کاربرد آن:
در بررسی های میدانی مشاهده گردیدکه ساختمان های روستا به دو دسته قدیم و جدید می توان تقسیم کرد.
1153) ساختمان های قدیمی: در ساخت این نوع ساختمان ها عمدتاً از مصالح خشت و گل، چوب و آجر استفاده شده است. با توجه به اینکه منطقه از نظر داشتن گل رس مرغوب قابلیت مناسبی داشته، استفاده از مصالح بوم آورد از قدیم الایام مرسوم بوده است.
دراین ساختمان ها که در فضاهای وسیعی ساخته شده اند استفاده از پاکارهای بلند،طاق های ضربی و باد گیر، سه عنصر اساسی به شمار می رود. عدم محدودیت زمین، دسترسی به مصالح ساختمانی ارزان قیمت و سهل الوصول، سبب عریض گرفتن دیوارهای پی این ساختمان ها می باشد که امکان برقراری تعادل دمای درون ساختمان به طور طبیعی در فصول مختلف سال را میسر ساخته و به عنوان یکی از شاخص های همسازی با اقلیم محسوب می گردد. به لحاظ شرایط خاص اقلیمی منطقه، پشت بام این ساختمان ها با اندودی از کاه گل پوشیده شده است که علاوه بر جلوگیری از نفوذ آب ناشی از نزولات جوی، عایق حرارتی مناسبی در راه جذب انرژی تابشی خورشید محسوب شده و سازگاری این ساختمان ها را با شرایط اقلیمی دو چندان می کند.
(1) – تعداد آب انبارهای روستا بالغ بر پنج باب می باشد که در حال حاضر از آنها استفاده نمی شود.