در یک ارزیابی از کل هزینه های ساخت (سرمایه گذاری اولیه) ساختمانهای بلند بین 25 تا 45 درصد به
در یک ارزیابی از کل هزینه های ساخت (سرمایه گذاری اولیه) ساختمانهای بلند بین 25 تا 45 درصد به تاسیسات مکانیکی و برقی آنها اختصاص دارد . هر چند این نسبت به خودی خود اهمیت تأسیسات رادر این ساختمانها نشان می دهد ولی این تصویر کاملی نیست .هزینه های سنگی دوره بهره برداری شامل مصارف آب و برق ، سوخت ، نگهداری وتعمیر و تعویض و تنظیم تقریباً به طور کامل به تدسیسات مکانیکی و برقی مربوط می شود.
در مورد تأسیسات ساختمان بلند به هیچ وجه نمی توان به صورت معمول با ساختمان برخورد کرد . در حقیقت یک ساختمان 20 یا 30 طبقه از نظر تأسیسات حاصل جمع 20 یا 30 ساختمان یک طبقه نیست . ساختمان های بلند دارای انبوهی از مراحل جدید، با کیفیات متفاوت در برابر طراح تأسیسات مکانیکی است که باید با راه حلهای معماری و در نظر گرفتن نیازهای فضایی حمایت شود.
اختصاص ناگزیر سطح قابل توجهی از زیربنا و حجم مفید گرانبهای این ساختمانها به فضاهای تأسیساتی از پیامدهای اجتناب ناپذیر رعایت مقررات و ضوابط ، کدها و استانداردها در توزیع انرژی است.
مسائل تأسیسات مورد توجه در ساختمانهای بلند :
سیستم آبرسانی
از آنجائی که حجم آب مصرفی توسط برجها و ساختمانهای بلند زیاد و قابل توجه می باشد نمی توان آب مورد نیاز آنها را مستقیماً از سیستم آب شهری برداشت کرد زیرا اولاً فشار آب شهری جوابگوی تعداد طبقات ساختمان نمی باشد و دوم اینکه دبی آب شهری نیز نمی تواند پاسخگوی نیاز ساختمانهای بزرگ باشد به مین دلیل برج باید دارای منابع ذخیره آب باشد . به بیان دیگر باید همانند یک مرکزتوزیع آب مجزا و منفرد عمل کند.
سیستمها و منابع آبرسانی برجها معمولاً به دو صورت طراحی می شوند:
- منابع آب در زیرزمین می باشند و آب به وسیله پمپهای تحت فشار (Booster pump) به طبقات پمپ می شود.
- دراین سیستم دو منبع به کار می رود که منبع اصلی و بزرگتر در زیرزمین بوده و یک منبع در پشت بام (بلندترین نقطه ساختمان ) قراردارد . آب ابتدا از منبع اصلی به منبع بالا پمپ شده و از آنجا به کمک نیروی جاذبه زمین به طبقات سرازیر می شود. مزیت این سیستم این است که نسبت به سیستم قبل از تعداد کمتری پمپ استفاده می شود اما باید در نظر داشت برای استفاده از این روش باید پشت بام توانایی تحمل وزن منبع را داشته باشد .
سیستم های حرارتی و برودتی :
برای سرمایش و گرمایش مکانهای بزرگ و برجها عاقلانه و مقرون به صرفه نمی باشد که از کولر (آبی یا گاز) استفاده کرد . (کولر آبی به کانال کشی نیاز دارد و کولر گازی مصرف برق زیادی داشته و نمای ساختمان را تحت تأثیر قرار می دهد).
استفاده از پکیج نیز مطلوب نمی باشد چون پکیج فقط برای گرم کردن به کار می رود، با توجه به موارد ذکر شده لزوم یک سیستم سرمایش و گرمایش مرکزی احساس می شود یعنی باید محلی به نام موتورخانه و دستگاههایی نظیر دیگ ، منابع آب گرم ، چیلر، برج خنک کن و ... داشته باشیم .
معمولاً برای گرم سرد کردن اتاقها و فضاهای کوچکتر در یک برج از فن کویل و چیلر استفاده می شود و برای فضاهای بزرگ و عمومی هواساز به کار می رود.
سیستم تهویه اتاقها باید توسط میهمانها قابل کنترل باشد در صورتیکه سیستم تهویه مکانهای عمومی باید به طور موضعی کنترل شود. همچنین باید بتوان ان را برای شلوغترین مواقع (حداکثربار) تنظیم نمود . نکاتی چند در مورد محل و فضای موتورخانه ، سیستم تهویه، دستگاه تهویه دارای حجم زیااد و وزن نسبتاً کم می باشد. برای اتصالات لوله فضای اضافی قابل توجهی مورد نیاز است . دهانه های بزرگی برای ورود هوای تازه وخروج و هوای کثیف لازم است . روش اقتصادی این است که دهانه ها مستقیماً به بیرون منتهی شود.
در صورت استفاده از دستگاه تهویه داخلی، علاوه بر سیستم توزیع مربوط به فضاهای انفرادی لازم است ارتباط لوله ای با هوای بیرون نیز مهیا باشد.
محل ورود هوای تازه و خروج هوا مولد صدای مزاحم است ، هوای تازه باید از سطح خیلی بالاتری از سطح خیابان به داخل ساختمان کشیده شود تا عاری از گردوغبار و دود باشد . برای کاستن از این مشکلات، عموماً دستگاه تهویه را در بالای ساختمان قرار می دهد.
ارتباط با اطاقها پوپلر و چیلر ، سرماساز به وسیله لوله های آب گرم و سرد انجام می شود.
عرض اطاق دستگاه کمی بیشتر از عرض خود دستگاه می باشد . حداقل این عرض 5متر می باشد.
گرمایش متمرکز :
اگر تهویه مطبوع مورد قبول نباشد (سیستم معمول در آمریکا) لازم است اتاقها توسط رادیاتورها مجهز به کنترل انفرادی گرم شود. این رادیاتورها نسبت به کنترل فردی پاسخ سریعی می دهد. فضای عمومی به ویژه رستورانها، باید مجهز به سیستم تهویه مکانیکی قابل کنترل باشد تا بدینوسیله تهویه آشپزخانه تعدیل گردد . بارها باید دارای فنهای بیرون کشنده هوا باشد .
تأسیسات مکان های ورزشی و تفریحی :
معمولاً برجها و ساختمانهای بلند تأسیسات قسمتهای مختلف مثل استخر و ... جدا است.
تأسیسات موردنیاز برای سونای مرطوب عبارت است از :
دیگ بخار کوچک برای سونای خشک یا مشعل و یک دیگ کوچک .
تأسیسات آشپزخانه :
در آشپزخانه مقدار زیادی هوا از طریق هودها از آشپزخانه خارج می شود لذا تأمین هوای تازه موردنیاز اهمیت زیادی خواهد داشت . مقدار زیادی ازحرارتی که توسط اجاق ها و پلوپزها ایجاد می گردد از طریق هودهایی که در بالای آنها قراردارند به خارج منتقل می شود لذا در آشپزخانه بیاستی برای جبران باقیمانده حرارت دستگاهها جبران هوای تخلیه شده اقدام گردد . برای آنکه بو و حرارت از آشپزخانه به فضاهای مجاور سرایت نکند، آشپزخانه نسبت به فضاهای جنبی در فشار 15% منفی میگیرد. اگر سطح هودها در آشپزخانه حدود 45 متر مربع باشند هوای تخلیه شده هود
1350 متر مکعب = 30 ( سرعت ورودی هوا در دهانه هود متر در دقیقه ) * 45 تامین این مقدار هوا از فضاهای مجاور بدلیل زیاد بودن آن غیر ممکن است لذا برای آشپزخانه از یک دستگاه شوینده هوا استفاده خواهد شد . این دستگاه در تابستان با استفاده از سیستم تجهیزی هوای برودت مورد نیاز و در زمان سرمای هوا حرارت مورد نیاز آشپزخانه را جبران می نماید . این دستگاه شوینده هوا در طبقه تاسیسات نصب می شود.
مکانیکی و برقی آنها اختصاص دارد . هر چند این نسبت به خودی خود اهمیت تأسیسات رادر این ساختمانها نشان می دهد ولی این تصویر کاملی نیست .هزینه های سنگی دوره بهره برداری شامل مصارف آب و برق ، سوخت ، نگهداری وتعمیر و تعویض و تنظیم تقریباً به طور کامل به تدسیسات مکانیکی و برقی مربوط می شود.
در مورد تأسیسات ساختمان بلند به هیچ وجه نمی توان به صورت معمول با ساختمان برخورد کرد . در حقیقت یک ساختمان 20 یا 30 طبقه از نظر تأسیسات حاصل جمع 20 یا 30 ساختمان یک طبقه نیست . ساختمان های بلند دارای انبوهی از مراحل جدید، با کیفیات متفاوت در برابر طراح تأسیسات مکانیکی است که باید با راه حلهای معماری و در نظر گرفتن نیازهای فضایی حمایت شود.
اختصاص ناگزیر سطح قابل توجهی از زیربنا و حجم مفید گرانبهای این ساختمانها به فضاهای تأسیساتی از پیامدهای اجتناب ناپذیر رعایت مقررات و ضوابط ، کدها و استانداردها در توزیع انرژی است.
مسائل تأسیسات مورد توجه در ساختمانهای بلند :
سیستم آبرسانی
از آنجائی که حجم آب مصرفی توسط برجها و ساختمانهای بلند زیاد و قابل توجه می باشد نمی توان آب مورد نیاز آنها را مستقیماً از سیستم آب شهری برداشت کرد زیرا اولاً فشار آب شهری جوابگوی تعداد طبقات ساختمان نمی باشد و دوم اینکه دبی آب شهری نیز نمی تواند پاسخگوی نیاز ساختمانهای بزرگ باشد به مین دلیل برج باید دارای منابع ذخیره آب باشد . به بیان دیگر باید همانند یک مرکزتوزیع آب مجزا و منفرد عمل کند.
سیستمها و منابع آبرسانی برجها معمولاً به دو صورت طراحی می شوند:
منابع آب در زیرزمین می باشند و آب به وسیله پمپهای تحت فشار (Booster pump) به طبقات پمپ می شود.
دراین سیستم دو منبع به کار می رود که منبع اصلی و بزرگتر در زیرزمین بوده و یک منبع در پشت بام (بلندترین نقطه ساختمان ) قراردارد . آب ابتدا از منبع اصلی به منبع بالا پمپ شده و از آنجا به کمک نیروی جاذبه زمین به طبقات سرازیر می شود. مزیت این سیستم این است که نسبت به سیستم قبل از تعداد کمتری پمپ استفاده می شود اما باید در نظر داشت برای استفاده از این روش باید پشت بام توانایی تحمل وزن منبع را داشته باشد .
سیستم های حرارتی و برودتی :
برای سرمایش و گرمایش مکانهای بزرگ و برجها عاقلانه و مقرون به صرفه نمی باشد که از کولر (آبی یا گاز) استفاده کرد . (کولر آبی به کانال کشی نیاز دارد و کولر گازی مصرف برق زیادی داشته و نمای ساختمان را تحت تأثیر قرار می دهد).
استفاده از پکیج نیز مطلوب نمی باشد چون پکیج فقط برای گرم کردن به کار می رود، با توجه به موارد ذکر شده لزوم یک سیستم سرمایش و گرمایش مرکزی احساس می شود یعنی باید محلی به نام موتورخانه و دستگاههایی نظیر دیگ ، منابع آب گرم ، چیلر، برج خنک کن و ... داشته باشیم .
معمولاً برای گرم سرد کردن اتاقها و فضاهای کوچکتر در یک برج از فن کویل و چیلر استفاده می شود و برای فضاهای بزرگ و عمومی هواساز به کار می رود.
سیستم تهویه اتاقها باید توسط میهمانها قابل کنترل باشد در صورتیکه سیستم تهویه مکانهای عمومی باید به طور موضعی کنترل شود. همچنین باید بتوان ان را برای شلوغترین مواقع (حداکثربار) تنظیم نمود . نکاتی چند در مورد محل و فضای موتورخانه ، سیستم تهویه، دستگاه تهویه دارای حجم زیااد و وزن نسبتاً کم می باشد. برای اتصالات لوله فضای اضافی قابل توجهی مورد نیاز است . دهانه های بزرگی برای ورود هوای تازه وخروج و هوای کثیف لازم است . روش اقتصادی این است که دهانه ها مستقیماً به بیرون منتهی شود.
در صورت استفاده از دستگاه تهویه داخلی، علاوه بر سیستم توزیع مربوط به فضاهای انفرادی لازم است ارتباط لوله ای با هوای بیرون نیز مهیا باشد.
محل ورود هوای تازه و خروج هوا مولد صدای مزاحم است ، هوای تازه باید از سطح خیلی بالاتری از سطح خیابان به داخل ساختمان کشیده شود تا عاری از گردوغبار و دود باشد . برای کاستن از این مشکلات، عموماً دستگاه تهویه را در بالای ساختمان قرار می دهد.
ارتباط با اطاقها پوپلر و چیلر ، سرماساز به وسیله لوله های آب گرم و سرد انجام می شود.
عرض اطاق دستگاه کمی بیشتر از عرض خود دستگاه می باشد . حداقل این عرض 5متر می باشد.
گرمایش متمرکز :
اگر تهویه مطبوع مورد قبول نباشد (سیستم معمول در آمریکا) لازم است اتاقها توسط رادیاتورها مجهز به کنترل انفرادی گرم شود. این رادیاتورها نسبت به کنترل فردی پاسخ سریعی می دهد. فضای عمومی به ویژه رستورانها، باید مجهز به سیستم تهویه مکانیکی قابل کنترل باشد تا بدینوسیله تهویه آشپزخانه تعدیل گردد . بارها باید دارای فنهای بیرون کشنده هوا باشد .
تأسیسات مکانهای ورزشی و تفریحی :
معمولاً برجها و ساختمانهای بلند تأسیسات قسمتهای مختلف مثل استخر و ... جدا است.
تأسیسات موردنیاز برای سونای مرطوب عبارت است از :
دیگ بخار کوچک برای سونای خشک یا مشعل و یک دیگ کوچک .
تأسیسات آشپزخانه :
در آشپزخانه مقدار زیادی هوا از طریق هودها از آشپزخانه خارج می شود لذا تأمین هوای تازه موردنیاز اهمیت زیادی خواهد داشت . مقدار زیادی ازحرارتی که توسط اجاق ها و پلوپزها ایجاد می گردد از طریق هودهایی که در بالای آنها قراردارند به خارج منتقل می شود لذا در آشپزخانه بیاستی برای جبران باقیمانده حرارت دستگاهها جبران هوای تخلیه شده اقدام گردد . برای آنکه بو و حرارت از آشپزخانه به فضاهای مجاور سرایت نکند، آشپزخانه نسبت به فضاهای جنبی در فشار 15% منفی میگیرد. اگر سطح هودها در آشپزخانه حدود 45 متر مربع باشند هوای تخلیه شده هود
1350 متر مکعب = 30 ( سرعت ورودی هوا در دهانه هود متر در دقیقه ) * 45 تامین این مقدار هوا از فضاهای مجاور بدلیل زیاد بودن آن غیر ممکن است لذا برای آشپزخانه از یک دستگاه شوینده هوا استفاده خواهد شد . این دستگاه در تابستان با استفاده از سیستم تجهیزی هوای برودت مورد نیاز و در زمان سرمای هوا حرارت مورد نیاز آشپزخانه را جبران می نماید . این دستگاه شوینده هوا در طبقه تاسیسات نصب می شود.