کوپلینگ ها
تعریف:
کوپلینگ ها اجزایی از ماشین هستند که حرکت و توان را از انتهای یک محور دریافت و به محور دیگر منتقل می کنند. در کوپلینگ ها قطع ارتباط بین محور محرک و متحرک وجود ندارد. در یک دسته بندی کلی کوپلینگ ها به دو نوع صلب و انعطاف پذیر تقسیم بندی می شوند.
1- کوپلینگ های صلب (سخت)
این نوع کوپلینگ ها جهت اتصال دو محور کاملا هم راستا در تجهیزاتی که در آن ها هم محوری دقیق دو محور ضروری و قابل دسترس است استفاده می شود لازم به ذکر است که هر گونه عدم تقارن محوری در این نوع کوپلینگ ها خرابی های سریع را در اثر تشت های بالا به دنبال دارد این نوع از کوپلینگ ها به دو دسته تقسیم بندی می شوند: جنس پوسته این کوپلینگها معمولا از چدن یا فولاد ریخته گری می باشد
کوپلینگ های پوسته ای
در این نوع کوپلینگها ، دو نصفه پوسته با فشار پیچها روی محور بسته شده و گشتاور چرخشی بوسیله اصطکاک به محور منتقل می گردد. هردو محور با خار انطباقی به پوسته متصل می شوند ، مونتاژ این کوپلینگها آسان است ولی فقط امکان انتقال قدرت بین دو محور هم قطر را میسر می سازد. این نوع کوپلینگ انتقال گشتاورهای کم را امکان پذیر می نماید.
مشخصات کوپلینگهای پوسته ای
کوپلینگ های فلنچی
سطح بیرونی بوش لغزشی مخروطی بوده و لذا در اثر محکم کردن پیچها اتصال فشاری و اصطکاک کافی بین فلنچ و بوش برقرار می گردد. دو محور در این اتصال بایستی کاملاً همراستا باشند ، مونتاژ و د مونتاژ این نوع کوپلینگ به آسانی انجام می شود.
مشخصات کوپلینگهای فلانچی:
2- کوپلینگ های انعطاف پذیر
کوپلینگ های انعطاف پذیر در انواع مختلف تجاری در دسترس هستند که هر یک برای شرایط کاری خاصی مناسب می باشند این نوع کوپلینگ ها می توانند عدم تقارن محوری شعاعی و زاویه ای را بین محور محرک و متحرک تحمل کنند.
کوپلینگهای انعطاف پذیر چهار وظیفه اصلی بر عهده دارند :
انتقال گشتاور و سرعت از محرک به متحرک
خنثی و مستهلک کردن ارتعاشات
جبران نامیزانیها
تاثیر بر فرکانس طبیعی سیستم
مقادیر ناهمراستایی مجاز کوپلینگها را باید از کاتالوگهای سرندگان بدست آورد ولی به طور کلی ناهمراستایی محوری مجاز در کوپلینگهای کوچک به in 005/0 و در کوپلینگهای بزرگ به in 03/0 محدود می باشد. حداکثر نامیزانی زاویه ای مجاز هم معمولاً در حدود در نظر گرفته می شود.
با توجه به طیف وسیعی از انواع کوپلینگ های انعطاف پذیر ، وجود یک دسته بندی جامع که بتواند تمام انواع را در برگیرد در دسترس نیست. لذا از دسته بندی انواع کوپلینگهای انعطاف پذیر صرف نظر می شود.
کوپلینگ توربوفلکس
این کوپلینگ از دو فلنچ و یک قطعه واسطه که اکثراً یک محور تو خالی می باشد تشکیل شده است. گشتاور چرخشی توسط واشر فنری منتقل می گردد و به کمک آن مقداری جابجایی محوری و زاویه ای میسر می شود. این نوع کوپلینگ توانایی تحمل نیروهای شعاعی زیاد ( مانند نیروهای اعمال شده به غلتکهای دستگاه نورد ) را دارا می باشد.
2-2 کوپلینگ شبکه ای ( فالک )
در این نوع کوپلینگ ، گشتاور از طریق یک فنر انعطاف پذیر به شیارهای فولادی روی کوپلینگ انتقال می یابدو بین دو نیمه کوپلینگ کمی فاصله وجود دارد که تا حدی نامیزانی محوری را جبران نموده و قابلیت تحمل بارهای ناگهانی سبک را بدلیل وجود فنریت پیچشی را بوجود می آورد. استفاده از محفظه و گریسکاری برای این کوپلینگ لازم است.
کوپلینگ های زنجیری
کوپلینگ زنجیری از دو چرخ زنجیر تشکیل شده است که توسط یک زنجیر دو ردیفه به یکدیگر متصل می گردند بدلیل وجود کمی لقی بین اجزاء رنجیر ، این نوع کوپلینگ مقادیر کم نامیزانی زاویه ای ، محوری و شعاعی را تحمل می کند. جهت طولانی شدن عمر کاری ، دندانه های چرخ زنجیرها سخت کاری می گردد.
کوپلینگ بایستی گریسکاری شده و درون یک محفظه بسته پر از گریس قرارداده شود.
4-2 کوپلینگ های چرخ دنده ای
کوپلینگ چرخ دنده ای از دو توپی متصل به چرخ دنده تشکیل شده که یک بوش هزار خاری آنها را به یکدیگر متصل می کند. بدلیل وجود لقی بین دنده ها و همچنین خاصیت عملکرد کشویی امکان جذب نامیزانی های دورانی ، زاویه ای و محوری و محوری را دارا می باشد. قابلیت انتقال توانهای زیاد در مقایسه با سایر انواع کوپلینگ ( به نسبت ابعاد و وزن ) از مشخصات کوپلینگ چرخ دنده ای است. مقدار نامیزانی مجاز و ظرفیت انتقال بار به شکل و لقی و زاویه فشار دنده ها بستگی دارد.
5-2 کوپلینگ فکی
کوپلینگ فکی یکی از متداولترین انواع کوپلینگهای انعطاف پذیر است که با استفاده از یک ضربه گیر الاستومری از انتقال ارتعاش و ضربه جلوگیری نموده و نامیزانیهای محور را جذب می نماید. این نوع کوپلینگ علیرغم حجم و ابعاد کم قابلیت انتقال توانهای بالا را دارا بوده و در طرحهای متنوع جهت کاربردهای عادی و اختصاصی استفاده می شود. مقدار سختی عضو الاستومری ، دمای کاری ، مقاومت شیمیایی و صلبیت پیچشی آن بسته به شرایط عملکرد تعیین می گردد.
معمولاً درجه حرارت کاری این نوع کوپلینگ در محدوده 40- تا 120 درجه سانتیگراد می باشد. توپی های کوپلینگهای فکی معمولاً از فولاد یا چدن ساخته می شوند.
6-2 کوپلینگ رولکس
اصلی ترین ویژگی این نوع کوپلینگ قابلیت انع طاف زیاد در جهت دورانی و جلوگیری از انتقال ضربه و ارتعاش می باشد.
7-2 آکارد ئونی
قابلیت تحمل نامیزانیهای زاویه ای و محوری و جذب ارتعاشات پیچشی مهمترین ویژگی این کوپلینگ است.
8-2 پارافلکس ( چرخی )
این نوع کوپلینگ ضمن تحمل ناهمراستایی محوری و زاویه ای قابلیت جذب ارتعاشات پیچشی را نیز دارا می باشد.
کوپلینگ متغیر زاویه ای ( یونیورسال)
کوپلینگهای انعطاف پذیر بسته به طرح و ساختمان داخلی می توانند ناهمراستایی زاویه ای را تا حدود 3 درجه و ناهمراستایی محوری را تا تحمل کنند. ولی در برخی از کاربردها لازم است که دو محور ناهمراستایی بیشتری داشته باشند. در این گونه کاربردها از چهارشاخه یا اتصال یونیورسال استفاده می شود. مفصلهای یونیورسال در سرعتهای بسیار پائین امکان کار تحت زاویه را نیز دارا هستند. ولی حداکثر زاویه قابل توصیه جهت سرعتهای بیشتر از rpm10 ، می باشد. در سرعتهای بالاتر از rpm600 این زاویه به حداکثر محدود می گردد.
کوپلینگ های هیدرولیکی
انتقال قدرت در آنها بوسیله روغن ودر بعضی موارد آب صورت میگیرد.در این نوع کوپلینگها سیال در قسمت محرک شتاب میگیرد و سپس با برخورد به پره های عضو متحرک نیرو را منتقل میکند.
علایم اختصاری انواع کوپلینگ ها:
-A کوپلینگ با قطعات انعطافی در یک یا دو نیمه کوپلینگ
-AT کوپلینگ با قطعات انعطافی در یک یا دو نیمه کوپلینگ، همراه با یک کاسه ترمز
-ATT کوپلینگ با قطعات انعطافی در یک یا دو نیمه کوپلینگ، همراه با دو کاسه ترمز
-AS کوپلینگ با قطعات انعطافی در دو نیمه کوپلینگ، همراه با یک دیسک ترمز
-B کوپلینگ با یک قطعه انعطافی :در بین دو نیمه کوپلینگ
-BT کوپلینگ با یک قطعه انعطافی در بین دو نیمه کوپلینگ همراه با یک کاسه ترمز
-BTT کوپلینگ با یک قطعه انعطافی در بین دو نیمه کوپلینگ همراه با دو کاسه ترمز
-BS کوپلینگ با یک قطعه انعطافی در بین دو نیمه کوپلینگ همراه با دیسک ترمز
-AD کوپلینگ با قطعات انعطافی دریک یا دو نیمه کوپلینگ همراه با یک قطعه میانی
-BD کوپلینگ با یک قطعه انعطافی دربین دو نیمه کوپلینگ همراه با یک قطعه میانی
-AF کوپلینگ با قطعات انعطافی دریک یا دو نیمه کوپلینگ، همراه با یک فلنج
-AFFکوپلینگ با قطعات انعطافی دریک یا دو نیمه کوپلینگ، همراه با دو فلنج
-BF کوپلینگ با قطعات انعطافی دریک یا دو نیمه کوپلینگ، همراه با یک فلنج
-BFF کوپلینگ با قطعات انعطافی دریک یا دو نیمه کوپلینگ، همراه با دو فلنج
جدول انتخاب کوپلینگ:
مواد مورد استفاده درساخت کوپلینگها
بخش اول
فصل دوم
کلاچ
مقدمه
کلاچ اولین عضو به کار رفته درخط انتقال قدرت است که انرژی موتوررابه قسمت های مختلف ماشین می رساند ونیزعامل قطع ووصل کننده قدرت است.
ریشه لغوی
کلاچ یک کلمه انگلیسی به معنی اتصال است.لیکن معنی مصطلح آن به وسیله ای اطلاق می گردد که عمل اتصال یا قطع کردن را انجام می دهد.
تعریف کلاچ
کلاچ ها اجزائی از ماشین هستند که به هنگام نیاز، ارتباط یک محور را به محور دیگر برقرار و یا قطع می کنند و سرعت های ان دو محور را به یک سرعت تبدیل می نمایند وهمچنین با گشتاور ایجادشده انرژی رامنتقل می کنند.کلاچ ها که در حین حرکت قابل قطع و وصل می باشند همیشه از طریق اصطحکاک گشتاور را منتقل می نمایند برای ایجاد نیروی اصطحکاک لازم از نیروی مکانیکی، الکتریکی، هیدرولیکی و پنوماتیکی استفاده می شوند
تفاوت میان کلاچ وکوپلینگ
اساسا کلاچ ها نوعی از کوپلینگ ها هستندبااین تفاوت که در کوپلینگ ها قطع ارتباط بین محور محرک ومتحرک امکان پذیر نیست اما در کلاچ این امکان وجود دارد.
قطع ووصل کلاچ بعلل زیر است:
تغییر سرعت وتغییر جهت دادن در حرکت
قطع سریع انتقال قدرت در ماشین درموقع نیاز ویاخطر
جلوگیری از حرکت بی فایده ماشین وصرفه جویی درمصرف انرژی
در طراحی کلاچ ها موارد زیر مورد توجه قرار میگیرند:
نیروی عمل کننده
گشتاور پیچشی که جابجا می شود
انرژی از دست رفته
افزایش دما