تحقیق علل ضعف و افت تحصیلی دانش آموزان دوره ابتدایی

مقدمه

اساس وجودی همه ی موجودات عالم بر تحول و تغییر نهاده شده است . انسان نیز در تمام دوران زندگی خود دست خوش تغییرات مداوم است و دوره ی کودکی از مهمترین این دوران به شمار می رود . تمامی روانشناسان و صاحب نظران در این مورد توافق دارند که دوره ی کودکی در تعیین و شکل یافتن رفتار ، رشد شخصیت و منش آینده ی کودک دارای اهمیت بسزایی است . این دوره را بین سنین شش تا یازده سالگی می دانند که سنین حضور کودک در دبستان است . با وجود آنکه مدرسه نیز قسمتی از جامعه و از عوامل تاثیر گذار بر رشد روانی کودکان محسوب می گردد ، اما در شرایطی نقش آن از خانواده مهمتر و آشکار تر می نماید . مدرسه به عنوان مهمترین مرکز پرورش کودکان و در آن معلم به عنوان تنها فردی که می توان نفوذی همچون والدین برای او قائل شد . در این دوره بر اثر حضور والدین معلم و اطرافیان رفتارهای روانی و اجتماعی کودکان شکل می گیرد و ارکان و پایه های اصلی شخصیت انسان بالغ تکوّن می یابد . بدون شک آنچه در دوره ی کودکی برای انسان رخ می دهد نتایج و حاصل آن در بزرگسالی به دست خواهد آمد .اساس وجودی همه ی موجودات عالم بر تحول و تغییر نهاده شده است . انسان نیز در تمام دوران زندگی خود دست خوش تغییرات مداوم است و دوره ی کودکی از مهمترین این دوران به شمار می رود .تمامی روانشناسان و صاحب نظران در این مورد توافق دارند که دوره ی کودکی در تعیین و شکل یافتن رفتار ، رشد شخصیت و منش آینده ی کودک دارای اهمیت بسزایی است . این دوره را بین سنین شش تا یازده سالگی می دانند که سنین حضور کودک در دبستان است . با وجود آنکه مدرسه نیز قسمتی از جامعه و از عوامل تاثیر گذار بر رشد روانی کودکان محسوب می گردد ، اما در شرایطی نقش آن از خانواده مهمتر و آشکار تر می نماید . مدرسه به عنوان مهمترین مرکز پرورش کودکان و در آن معلم به عنوان تنها فردی که می توان نفوذی همچون والدین برای او قائل شد . در این دوره بر اثر حضور والدین معلم و اطرافیان رفتارهای روانی و اجتماعی کودکان شکل می گیرد و ارکان و پایه های اصلی شخصیت انسان بالغ تکوّن می یابد . بدون شک آنچه در دوره ی کودکی برای انسان رخ می دهد نتایج و حاصل آن در بزرگسالی به دست خواهد آمد .به طوری که گزل می گوید : « کودک در پنج سالگی نسخه ی کوچک شخص جوانی است که بعداً خواهد شد . »یا در جایی دیگر ماری مونتسوری گفته است : « کودک پدر آدم بزرگسال است . کودکان بر اساس نوع رفتاری که ما با آنها می کنیم ، می آموزند که هستند و چه ویژگی هایی دارند . »بر این اساس انگیزه ی این پژوهش حاصل گشت تا با مطالعه و بررسی ویژگی ها و علائم رفتاری انواعی از دانش آموزان و نحوه ی برخورد معلم با این قبیل کودکان در مدارس ، به شناخت و آگاهی معلمان ارجمند و زحمتکش کمک نموده ، گام مثبتی در این باره برداشته شود .در این پژوهش به بررسی ویژگی ها و چگونگی برخورد معلم با ده نوع دانش آموزان مختلف پرداخته ایم.امید است موجب خوشنودی خداوند و رضایت همکاران گشته ، مورد استفاده قرار گیرد .        

فصل اول

افت تحصیلی و دانش آموز

 یکی از سوژه های مورد توجه اکثر خانواده ها ، مسائل تحصیلی فرزندان است والدین دوست دارند فرزندانشان بیشترین و بهترین پیشرفت تحصیلی را داشته باشد و از طرف دیگر ، افت تحصیلی ، برای آنها موضوعی غیر قابل پذیرش است . والدین از این که فرزندشان به هنگام ورود به دوره های راهنمایی و متوسط دچار افت می شود . متعجب شده و سوال می کنند که چرا دیگر فرزندشان انگیزه ای برای درس خواندن ندارد ؟

دریافتن دلایل ضعف و مشکلات تحصیلی دانش آموزان ، عمدتاً به مسائلی از قبیل تنبلی و بی خیالی و بازیگوشی استفاده می شود . ولی آیا این همه داستان است ؟

به جرأت می توان گفت که والدین ‌، مدارس ، معلمان و سایر افراد در ارتباط ،‌ در موضوع مسائل تحصیلی دانش آموزان ، ‌بسیار ساده انگارانه و سطحی رفتار می کنند کمتر کسی است که در علت یابی افت تحصیلی به ( لذت یادگیری ) نیز توجه کند ! به چندین و چند دلیل ، ما یعنی مدرسه و والدین ، کاری می کنیم که لذت یادگیری از دانش آموز گرفته می شود ، وقتی این لذت کم می شود و یا از بین می رود ، طبعاً افت انگیزه و به دنبال آن افت تحصیلی پیش می آید و ما چه می کنیم تا این افت ها جبران شود ؟

کودکان از بدو تولد به طور طبیعی ، دارای انگیزه یادگیری هستند . تلاش کودک برای دسترسی به یک اسباب بازی ، تلاش وی برای راه رفتن ، کوشش برای خوردن بدون کمک دیگران و ... مثال هایی از انگیزه های طبیعی آنها برای یادگیری است و این انگیزه های اولیه ، بعدها در فعالیت های آموزشی نظیر خواندن و نوشتن به کار گرفته می شوند .

اگر کودکان انگیزه های برای یادگیری ندارند ، به این دلیل است که موانعی بر سر راه انگیزه های طبیعی آنها بوجود آمده است . آنهایی که به این باور رسیده اند که نمی توانند در فعالیت های آموزشی موفق باشند ، تلاششان را متوقف می کنند یا به اندازه کافی تلاش نمی کنند ، ‌زیرا فکر می کنند که تلاش آنها به نتیجه نخواهد رسید . بنابراین به راحتی نا امید شده و باور می کنند که یادگیری سخت است . آنگاه به دلیل توقف تلاش ، فرصت تجربه و لذت یادگیری چیزهای تازه را از دست می دهند و به تدریج به این باور می رسند که هر موفقیتی هم که کسب کنند ، ‌مربوط به شانس یا شرایط است .

اما براستی چرا چنین اعتقادات منفی در کودکان به وجود می آید ؟گاهی اوقات به دلیل این که موانعی وجود دارند و بر توانمندیهای آنها در یادگیری اثر می گذارند ،‌ ممکن است ناتوانی در یادگیری داشته باشند یا مشکل یا تأخیری در مراحل رشدشان وجود داشته باشدافسردگی یا فشارهای مزمن زندگی نیز ، یادگیری را به مراتب سخت تر می کند . بچه هایی که از قبل تجربه شکست داشته اند ، به دلیل این که باور کرده اند که نمی توانند کارشان را درست انجام دهند ، ‌بیشتر آماده برای توقف تلاش هستند . هم چنین نگرش های بزرگسالان درباره موفقیت های تحصیلی ، می تواند بر اعتقاد و باورهای آنها اثر بگذارد . رقابت در مدرسه ، جایی که همیشه یکی موفق و دیگری شکست خورده است ، نیز می تواند جنبه یأس آوری برای کودکان داشته باشد ، بویژه برای آنهایی که هیچ وقت نمی توانند بهترین باشند کودکانی که تجربه موفقیت نداشته باشند ، یا موفقیتشان تشخیص داده نشود ، در انگیزه تحصیلی افت نشان می دهند . در کودکان که والدین یا دوستانش برای مدرسه به عنوان یک جایگاه مهم ، ارزش قائل نیستند نیز ، انگیزه تحصیلی کاهش پیدا می کند .اما اگر فرزند شما هم اکنون مشکلاتی در انگیزه تحصیلی دارد چه باید کرد ؟

* با فرزند خود راجع به مشکل صحبت کنید.