از پانصد سال پیش از میلاد تا به امروز
لنز های چشمی انواع و کاربردها
سال هاست که دو چشم به کمک چشمان کسانی می آیند که درست نمی بینند اما استفاده از این وسیله نجات بخش برای بسیاری دلچسب نیست.این شد که دانشمندان آن را نا مرئی کرده و به صورن لایه ای نازک و شفاف بر داخل چشم کردند.مقاله حاضربررسی کلی بر روی این عینک ها ی نامرئی دارد
با استفاده از عینک و لنز می‌توان از عوارض بیماری های چشمی مختلفی رهایی یافت که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
1 درست بینی: به طبیعی بودن چشم اطلاق می‌شود هرگاه عضله مژگانی کاملاً شل باشد تمام اشیای دور با تمرکز واضح بر روی شبکیه می‌افتد،
2 دوربینی: بدان علت است که طول کره چشم خیلی کوتاهتر از ارتفاع آن است در این وضعیت پرتوهای نور به اندازه کافی نمی‌شکند و در پشت شبکیه متمرکز می‌شود این حالت را با عدسی محدب تصحیح می‌کنند،
3 نزدیک‌بینی: به علت زیادی طول قدامی خلفی چشم است در این وضعیت میزان شکست پرتوها هنگام شل شدن عدسی بیش از حد است و تصویر اشیایی دور در جلوی شبکیه متمرکز می‌شود این حالت را با عدسی مقعر تصحیح می‌کند زیرا عدسی مقعر با واگرا ساختن پرتوهای ورودی نور باعث کاهش شکست آنها می‌شود،
4 آستیگماتیسم: بر اثر تفاوت قابل توجه انحنا در صفحات مختلف گذرانده از چشم ایجاد می‌گردد مثلاً انحنای چشم در صفحه عمودی ممکن است بسیار کمتر از انحنای چشم در صفحه افقی باشد درنتیجه پرتوهای نور که با جهات مختلف وارد چشم می‌گردد در نقاطی متفاوت وارد چشم می‌شود در نقاطی متفاوت متمرکز می‌شود تصحیح این حالت به عدسی استوانه‌ای نیاز دارد،
5 آب مروارید: بر اثر ایجاد کدورت در قسمتی از عدسی به وجود می‌آید در حال حاضر درمان انتخابی آن برداشتن عدسی و جایگزینی آن با عدسی پیوندی مصنوعی است و
6 قرنیه مخروطی: وضعیتی است که بر اثر بدشکل ساخته شدن قرنیه یا برآمدگی بارز در یک طرف ایجاد می‌شود اگر برآمدگی آن خیلی زیاد باشد مشکل شدید شکست را با هیچ عدسی شیشه‌ای واحدی نمی‌توان تصحیح کرد بهترین چاره آن عدسی تماسی است که به سطح قرنیه می‌چسبد و با ورقه‌ای از مایع اشک در جای خود می‌ماند این عدسی مسطح‌تر است و بدین وسیله برآمدگی قرنیه را جبران می‌کند به طوری که سطح قدامی عدسی تماسی؛ سطحی بسیار یکنواخت‌تر و موثرتر را برای شکست پدید می‌آورد.
مزایای لنز
لنز مزایای بهتری نسبت به عینک دارد:
1) تصحیح آستیگماتیسمهای نامنظم،
2) فراهم کردن میدان بینایی طبیعی،
3) عدم وجود انحرافات کروی و رنگی،
4) کاهش بزرگ‌نمایی،
5) کاهش آنیزومتروپیا (تفاوت در مقدار نمره عینک دو چشم) و آنیزوکوفیا (تفاوت در اندازه تصاویر در دو چشم)،
6) کاهش تلاش تطابقی و تقاربی برای افراد دوربین،
7) باران و مه گرفتگی،
8) زیبایی،
9) عدم ایجاد اسکوتوم حلقوی که در نمرات دوربینی زیاد پیش می‌آید به‌خصوص در افرادی که عمل جراحی آب مروارید انجام داده و فعلاً از عینک استفاده می‌نمایند این اسکوتوم مشاهده می‌شود و
10) عدم ایجاد آستیماتیسگ مایل (چون که لنز با چشم حرکت می‌کند).
موارد کاربرد لنز
1) بهبود بینایی جایی که از عینک نتوان بهره برد مثل آستیگماتیسمهای زیاد؛ قوز قرنیه، آنیزوکونیا؛ آنیزومتروپی و غیره ...،
2) عدم تحمل عینک در افراد دوربین و نزدیک‌بین با نمره زیاد،
3) زیبایی لنز (رنگهای متنوع)،
4) کاربردهای تشخیصی: برای معاینه شبکیه؛ معاینه زاویه اتاق قدامی و ...،
5) کاربردهای حفاظتی: سوختگیهای شیمیایی؛ به خصوص گاز خردل؛ کراتیتهای ناشی از اشعه ماورای بنفش؛ نداشتن عنبیه؛ آلبینیسم؛ جلوگیری از اثرات بخار در بعضی مشاغل،
6) کاربرد درمانی در افراد مبتلا به low vision،
7) کنترل نزدیک‌بینی: کاربرد عدسی تماسی تا حدودی می‌تواند مانع از افزایش نزدیک‌بینی گردد،
8) استفاده از لنز در ورزشکاران و
9) کاربردهایی برای رهایش دارو.
طبقه‌بندی لنزها (lenses class)
دو نوع لنز در ساختمان چشم گذارده می‌شود که کاربردهای ویژه خود را دارد:
1 لنزهای تماسی (contact lenses) و
2 لنزهای درون چشمی (intraocular lenses)
ویژگیهای لنز
سازگاری
لنزهای بالا چون با بافت بسیار حساسی در تماس است باید خصوصیات ایده‌آلی را داشته باشد.
1 سازگاری بافتی
لنزهای چشمی بایستی از نظر شیمیایی خنثی باشد و واکنشهایی مانند التهاب؛ عفونت؛ و پاسخ ایمنی ایجاد نکند؛ سرطان‌زا نبوده و در محیط بدن دچار تجزیه نشود.
2 سازگاری اپتیک
بایستی تمام خواص اپتیک عدسی طبیعی در لنزهای درون چشمی را داشته باشد کاملاً شفاف بوده و تفکیک اپتیک بالایی داشته و قادر باشد امواج فوق بنفش را جذب کند در صورتی که بتواند فواصل مختلف را فوکوس کند بسیار ایده‌آل است.
3 سازگاری مکانیکی
درمقابل فشارهای مکانیکی هنگام ساختن لنز مقاوم باشد و نیز قابلیت انعطاف آن به‌گونه‌ای باشد که هنگام قرار دادن در چشم آسیبی نبیند. علاوه بر مشخصات مشترک فوق آنچه لنزهای قابل انعطاف را از لنزهای غیرقابل انعطاف متمایز می‌سازد تنها توانایی تا شدن و تغییرشکل نیست بلکه بایستی سریع شکل و ابعاد آنها به حالت اولیه برگردد خصوصیات فوق وابسته به ترکیب ماده سازنده این لنزها است که در انواع مختلف لنزها شرح داده می‌شود.
طبقه‌بندی لنزهای تماسی
به‌طورکلی لنزهای تماسی براساس ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی به سه دسته طبقه‌بندی می‌شود:
الف) لنزهای نرم
ب) لنزهای سخت
ج) لنزهای RGP
که مختصراً توضیحاتی در هر سه مورد خواهیم داد.
لنزهای نرم (soft lenses)
لنزهای تماسی نرم هیدروفیلیک یا آبدوست و محدوده محتوای آب در آنها بین 38 تا 75 درصد و بالاتر است و باعث افزایش انتقال اکسیژن می‌گردد اما پایداری و دوام لنز کاهش می‌یابد (با محتوای آب). حدود 80 درصد از لنزهای تماسی مصرفی بازار از این نوع و از جنس پلاستیک نرم؛ منعطف؛ به نام PMMA است ساخته می‌گردد. این لنزهای نرم الاستیسیته و انعطاف‌پذیری‌شان منوط به توانایی جذب آبشان است.
HEMA با اتیلن گلیکول دی متاکریلات لینک می‌گردد به‌علاوه با pvp (پلی N- وینیل پیرولیدون) تا محتوای آب لنز به 60 درصد برسد لنزهای از جنس HEMA پایدار؛ شفاف؛ غیرسمی؛ غیرآلرژیک؛ و از لحاظ نوری مطلوب است مواردی باید دقت گردد:
1 لنزهای تماسی نرم باید در زمان گذاردن درون چشم با قرنیه به‌طور خوبی fit گردد لنزهای تماسی که شیب‌دار است و خوب با سطح قرنیه fit نشده است موجب عوارضی مانند ادم قرنیه و کاهش گردش جریان اشک می‌گردد. لنزهایی که حرکتی هموار و صاف روی قرنیه به اندازه کافی ندارد موجب عوارض و مشکلاتی می‌گردد بنابراین fiting مناسب مهم است.