مقاله مبانی حقوقی و فقهی اجرای پیش از موعد قرارداد با مطالعه تطبیقی در اسناد بین المللی

Word 69 KB 35376 39
مشخص نشده مشخص نشده حقوق - فقه
قیمت قدیم:۲۴,۰۰۰ تومان
قیمت: ۱۹,۸۰۰ تومان
دانلود فایل
  • بخشی از محتوا
  • وضعیت فهرست و منابع
  •  

                      با آنکه طرفین قرارداد، ملتزم به اجرای تعهدات خود در موعد مقرر می­باشند، امّا در مواردی از این امر تخطی می­شود و متعهد، نسبت به اجرای تعهدات خود در زمان پیش بینی شده اقدام نمی­کند. مصداق بارز این امر، تأخیر اجرای تعهد است. با وجود این ممکن است تحت شرایطی، متعهد تمایل داشته باشد که تعهد خود را قبل از موعد مقرر ایفا نماید. در این گونه مواقع، باید وضعیت حقوقی چنین اقدامی از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد و به این سئوال پاسخ داده شود که آیا متعهد دارای چنین اختیاری است یا خیر؟

                        در مقررات قانونی ایران، تعجیل اجرای تعهد، بر خلاف تأخیر اجرای آن مورد توجه قرار نگرفته است . در آثار حقوقی نیز موضوع چندان سابقه تحلیل و بررسی ندارد، امّا  این موضوع، در متون فقهی عامه و خاصه مورد مطالعه واقع گردیده و نظریات متفاوتی در خصوص آن ابراز شده است. همچنین در اسناد بین­المللی راجع به قراردادها، نظیر: کنوانسیون بیع بین­المللی کالا، اصول قراردادهای تجاری بین­المللی و اصول حقوق قراردادهای اروپا احکامی به این امر اختصاص یافته است. بر این اساس، مطالعه تطبیقی حاضر می­تواند خلاء موجود را برطرف کند و الگوی قانونگذاری آینده قرار گیرد.

     

    کلیدواژگان

    قرارداد؛ اجرای پیش از موعد؛ مبانی؛ حقوق ایران؛ حقوق اسلام؛ اسناد بینالمللی

    اصل مقاله

    با آنکه طرفین قرارداد، ملتزم به اجرای تعهدات خود در موعد مقرر می­باشند، امّا در مواردی از این امر تخطی می­شود و متعهد، نسبت به اجرای تعهدات خود در زمان پیش بینی شده اقدام نمی­کند. مصداق بارز این امر، تأخیر اجرای تعهد است. با وجود این ممکن است تحت شرایطی، متعهد تمایل داشته باشد که تعهد خود را قبل از موعد مقرر ایفا نماید. در این گونه مواقع، باید وضعیت حقوقی چنین اقدامی از دیدگاه فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد و به این سئوال پاسخ داده شود که آیا متعهد دارای چنین اختیاری است یا خیر؟

                        در مقررات قانونی ایران، تعجیل اجرای تعهد، بر خلاف تأخیر اجرای آن مورد توجه قرار نگرفته است . در آثار حقوقی نیز موضوع چندان سابقه تحلیل و بررسی ندارد، امّا  این موضوع، در متون فقهی عامه و خاصه مورد مطالعه واقع گردیده و نظریات متفاوتی در خصوص آن ابراز شده است. همچنین در اسناد بین­المللی راجع به قراردادها، نظیر: کنوانسیون بیع بین­المللی کالا، اصول قراردادهای تجاری بین­المللی و اصول حقوق قراردادهای اروپا احکامی به این امر اختصاص یافته است. بر این اساس، مطالعه تطبیقی حاضر می­تواند خلاء موجود را برطرف کند و الگوی قانونگذاری آینده قرار گیرد.

     

     

    کلید واژه ها:

                        قرارداد، اجرای پیش از موعد، مبانی، حقوق ایران، حقوق اسلام، اسناد بین­المللی

                                                                                                                                     

     

     

     

     

                                                                                                                              

    1 - طرح اولیه بحث

    یکی از موضوعاتی که در خصوص اجرای قراردادها مورد توافق طرفین قرار می­گیرد، زمان اجرای عقد است. در بسیاری از قراردادهای مدنی و همچنین قراردادهای بین­المللی، زمان اجرای قرارداد به صورت مضیّق و یا موسّع پیش­بینی می­شود و متعهد وظیفه دارد، تعهدات قراردادی خود را در زمان مقرر انجام دهد، با وجود این، در مواردی متعهد زمان اجرای قرارداد را رعایت نمی­کند. در چنین حالتی می توان دو فرض متفاوت را در نظر گرفت:

    در فرض اوّل، متعهد در اجرای تعهدات خود تأخیر می­کند و در حقیقت، قرارداد را نقض می­کند. در چنین وضعیتی، متعهد می­تواند به طرق جبران قابل دسترس، متوسل گردد و الزام متعهد به اجرای عین تعهد و جبران خسارت تأخیر انجام تعهد را طلب نماید، یا در صورت تحقق شرایط لازم،  قرارداد را فسخ کند. چنین فرضی در ادبیات حقوقی ایران، سابقه طرح دارد و در باب مسئولیت  قراردادی در این خصوص سخن بسیار گفته­اند.

    فرض دوّم، شامل موردی است که متعهد، قرارداد را نه در موعد مقرر، بلکه زودتر از آن اجرا می­کند. در چنین وضعیتی، این سئوال مطرح می­شود که چه اثری بر اجرای پیش از موعد عقد حکم فرما است و اینکه آیا از اساس، متعهد چنین اختیاری دارد که تعهد خود را، قبل از فرارسیدن موعد مقرر انجام دهد یا خیر؟

    نگاهی به آثار حقوقی، نشان می­دهد که درباره این موضوع کمتر بحث و بررسی شده است و موضوعات پیرامون آن واکاوی نگردیده است، در حالی که اسناد بین­المللی از جمله کنوانسیون بیع بین­المللی کالا، اصول قراردادهای تجاری بین­المللی و اصول حقوق قراردادهای اروپا که از جمله اسناد مهم در قلمرو قراردادها به شمار می­رود، موضوع بحث حاضر را مورد توجه قرار داده و احکامی را برای آن پیش­بینی نموده­اند. همچنین مطالعه منابع حقوق اسلامی، نشان می­دهد که این موضوع از دید فقها نیز مخفی نمانده است و نظریات متفاوتی نیز در این خصوص ارائه شده است. به عنوان مثال، هر­گاه عقد بیعی منعقد شود و پرداخت ثمن و تسلیم مبیع به زمان معینی در آینده موکول شود، آیا فروشنده می­تواند کالای فروخته شده را قبل از فرارسیدن موعد تسلیم خریدار نماید و یا در مقابل خریدار قبل از موعد، ثمن را بپردازد؟ در چنین مواردی آیا رضایت طرف مقابل شرط است و در هر حال، اگر چنین تعهداتی پیش از موعد اجرا شوند، موجب برائت ذمه متعهد می­شود؟

    در قانون مدنی ایران، حکم صریحی در این باره مقرر نشده است. از این رو، در این مقاله با مطالعه تطبیقی در اسناد بین‌المللی مورد اشاره و منابع حقوق اسلامی، به حد وسع، تلاش شده است تا مبنای فقهی و حقوقی موضوع و ماهیت حقوقی اجرای پیش از موعد تبیین شود.

     بیان این نکته ضرورت دارد که شاید در بدو امر چنین تصور شود که متعهد همیشه اختیار دارد که به میل و اراده خود، دینی را که بر عهده دارد، زودتر از موعد ایفا نماید و در چنین حالتی متعهدٌله منتفع می­شود و رضایت او تأثیری در تعجیل تعهد مؤجل ندارد و محدودیتی در این خصوص وجود ندارد، امّا باید توجه داشت که چنین اختیار مطلقی برای متعهد وجود ندارد و ممکن است، تعجیل در اجرای تعهد، با حقوق متعهدٌله سازگار نباشد بنابراین، ضرورت دارد که این موضوع مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

     

    مفهوم و ذینفع اجل

    قبل از ورود به مباحث ماهوی، ضرورت دارد اجل یا موعدی که طرفین، برای اجرای تعهدات قراردادی پیش­بینی می­کنند، در مفهوم لغوی و اصطلاحی بررسی شود و در عین حال، مشخص گردد که مهلتی که در قرارداد برای اجرای تعهد در نظر گرفته شده است، به نفع کیست؟ به عبارت دیگر، کدام یک از طرفین، ذینفع اجل محسوب می­شوند. تأثیر شناسایی ذینفع اجل در بخش­های آتی مقاله بیان شده است.

     

    1-2- مفهوم اجل

    اجل، در لغت به معنای گاه، هنگام زمان، زمان موعود، مرگ، نهایت زمان عمر، زمانه و نهایت مدت برای ادای قرض آمده است­(عمید، 1369، ص 85­).  

    اجل در قرآن کریم، در موارد متعددی به کار رفته است، از آن جمله: در آیه 282 سوره بقره[1] به معنای انتهای مدت التزام یا زمان ادای التزام آمده است­(الموسوعه­الفقهیه، 1404، ص 5)­و بیان شده است، ای کسانی که ایمان آورده­اید هنگامی که بدهی مدت داری (بر اثر وام یا معامله) به یکدیگر پیدا می­کنید آن را بنویسید. در آیه 4 از سوره طلاق: اجل، به معنی مدت عدّه بیان شده است[2]. در آیه 34 سوره الاعراف[3] : به معنای نهایت حیات بیان شده و همچنین درآیه 5 سوره حج به معنای مدت و زمان[4] استعمال شده است[5].

  • فهرست:

    ندارد
     

    منبع:

    اخلاقی، بهروز و امام، فرهاد­،­(1385)، اصول قراردادهای تجاری بین­المللی ، چاپ دوم، تهران، نشر شهر­ دانش.

    2- امامی، سید حسن،­(1382)­، حقوق مدنی، ج1، چاپ بیست و سوم، تهران، نشراسلامیه.

    3- امامی، سید حسن،­(1374)، حقوق مدنی ، ج2، چاپ یازدهم، تهران، نشر اسلامیه.

    4- جعفری لنگرودی، محمّد جعفر،­(1378)، حقوق تعهدات، چاپ سوم، تهران، نشرگنج دانش.

    5- شهیدی، مهدی،(1382)، حقوق مدنی (آثار قراردادها و تعهدات) ­، ج3، چاپ اول، تهران، نشر مجد.

    6- عمید، حسن،(1369)، فرهنگ عمید، ج1، چاپ هفتم، تهران، نشر امیر کبیر.

    7- صفایی، سید حسین و سایرین،­(1384)، حقوق بیع بین­المللی، چاپ اول، تهران، نشر دانشگاه تهران.

    8- صفایی، سیدحسین،(1389)، دوره مقدماتی حقوق مدنی (قواعد عمومی قراردادها) ، ج2، چاپ دهم، تهران، نشر میزان.

    9- کاتوزیان، ناصر،(1364)، حقوق مدنی (عقود اذنی- وثیقه­های دین) ، چاپ اوّل، تهران، نشر بهنشر.

    10- کاتوزیان، ناصر،(1371)، عقود معین، ج1، چاپ چهارم، تهران، نشر انتشار.

    11- کاتوزیان، ناصر،(1389)، نظریه عمومی تعهدات، چاپ پنجم، تهران، نشر میزان

     

    ب) منابع عربی

    12- ابن عابدین،(1415)، حاشیه رد ­المحتار، ج5، نشر دارالفکر.

    13- البهوتی، منصور،(1418)، کشاف ­القناع، ج3، چاپ اول، بیروت، دار الکتب العلمیه.

    14- اردبیلی، احمد،(بی­تا)، مجمع الفائده والبرهان فی شرح إرشاد الأذهان، ج8، چاپ اول، قم، نشر دفتر انتشارات اسلامی.

    15- امامى‌ خوانسارى، محمّد،(بی­تا)، الحاشیه الثانیه على المکاسب، ج1، چاپ اول، نرم افزار جامع فقه اهل بیت 2.

    16- انصارى‌، مرتضى،­(1415)، مکاسب­، ج6، چاپ اوّل‌، قم، نشر کنگره جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.

    17- جمعی از پژوهشگران،(1417)، معجم فقه الجواهر، ج5، بیروت، نشر الغدیر.

    18- حائرى، سید على،­(1409)، الشرح­الصغیر فی­شرح مختصر‌النافع، ج2، چاپ اوّل، ‌قم، نشر انتشارات کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى.

    19- خویى،­ سیدابوالقاسم،(بی­تا)، مصباح­الفقاهه‌، ج7، نرم افزار جامع فقه اهل بیت 2.

    20- ­الرافعی، عبدالکریم، (بی­تا)، فتح العزیز، ج9، نشر دارالفکر، (نرم افزار المعجم فقهی).

    21- روحانى‌، سید صادق،(1412)، فقه­الصادق‌، ج 17، چاپ ­اوّل، قم، ‌نشر دار­الکتاب.

    22- روحانى، سید صادق،­(1429)، منهاج­الفقاهه‌، ج6، چاپ پنجم‌، قم، نشر انوار ­الهدى‌.

    23- سنهوری، عبدالرزاق احمد،(1974)، الوسیط فی شرح القانون المدنی، ج1، بیروت.

    24-  شافعی، محمد بن ادریس،(1403)، الأم، ج3، چاپ دوم، نشر دارالفکر.

    25- الشربینی، محمّد،(1377)، مغنی المحتاج، ج2، دار احیاء التراث العربی.

    26- شمس الدین محمد (الدسوقی)،(بی­تا)، "حاشیه­ الدسوقی"، ج3، دار احیاء الکتب العربیه.

    27-  شهید ثانی،­(1410)، شرح لمعه، ج 3، چاپ اول، قم، نشر امیر.

    28- عبد­الرحمان‌، محمود،(بی­تا)، معجم المصطلحات و الألفاظ الفقهیه، ج1، نرم افزار جامع اهل بیت2.

    29- علامه حلّی،(بی­تا)، تذکره الفقهاء، ج1، تهران، نشر  مکتب رضوی.

    30- قدامه، عبدالرحمن بن،(بی­تا)، الشرح­الکبیر، ج4، بیروت، دارالکتاب العربی.

    31- قدامه، عبدالله بن،(بی­تا)، المغنی، ج4، بیروت، دارالکتاب العربی.

    32- کرکی، علی،­(1408)، جامع المقاصد، ج5، قم، مؤسسه آل بیت.

    33- کمپانى، محمّد حسین،(1418)، حاشیه ­ کتاب­ المکاسب، ج5، چاپ اوّل‌، قم، نشر أنوارالهدى‌.

    34-  مجلس عالی شئون اسلامی،(1410)، موسوعه الفقه­الاسلامی، موسوم به موسوعه جمال عبدالناصر، ج3، مصر.

    35- "الموسوعه­الفقهیه"،(1404)، ج2، چاپ دوّم، کویت، وزارت اوقاف و شئون ­اسلامی.

     

    ج) انگلیسی

    36- Cartwright, John & Vogenauer, Stefan and Whittaker,( 2009) , Simon, Reforming the French Law of Obligations, Hart pub.

    37- Christine Zaccaria, Elana, (2004) , The Dilemma of Good Faith in International Commercial Trade, Macquarie Journal of Business Law, Vo1.1,

    38- Enderlein, Fritz & Maskow, (1992)­, Dietrich, International Sales Law: United Nations Convention on Contracts for the International Sales of goods, Oceana Pub.

    39- Honnold, John & Flechtner, Harry M. ( 2009) , Uniform Law for International Sales under the 1980 United Nations Convention, the Netherlands, Kluwer Law International.

                                                                                                                                                                                   

    40- Joachim Bonell, Michael,(1997) , An International Restatement of Contract Law, 2nd ed, New York.

    41- Lando, Ole & Beale, Hugh,(2000) , Principles of European Contract Law, Parts I and II, Kluwer Law International, Netherlands

    42- Markesinis, Sir Basil and Others,(2006) , The German Law of Contract, Hart pub, US and Canada.

    43- Schwenzer, E.& Fountoularis, (2007),C. (Eds), International Sales Law, London and New York , Routledge- Cavendish.

    44- UNCITRAL Digest of Case Law on the United Nations Convention  on Contracts for the International Sale of Goods, UNITED NATIONS, New York, 2012.

    45- Will, Michael, Bianca-Bonell Commentary on the International Sales Law, Giuffré: Milan (1987) 79-382. Cited in: http://www.cisg.law.pace.edu/cisg/biblio/will-bb52.html

    46- www.unidroit.org/english/principles/contracts/principles2010/integralversionprinciples2010-e.pdf

    47- Ying, Colin,( 2007) , Time for delivery and early delivery: Comparison between the provisions of CISG Articles 33 and 52(1) and the counterpart provisions of the PECL (Articles 7:102 and 7:103), An International Approach to the Interpretation of the United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (1980) as Uniform Sales Law Edited by John Felemegas, Cambridge University Press.

     

    د) اسناد بین­المللی

    48- Principles of European Contract Law [PECL]

    49- UNIDROIT Principles of International Commercial Contracts [UPICC]

    50- United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods (1980) [CISG]

ماهيت حقوقي خسارت : خسارت به طور کلي در حقوق مدني تحت دو عنوان بررسي مي شود : الف) خسارت ناشي از قرارداد ب) خسارت غير قراردادي و به عبارت ديگر مسئوليت قراردادي و غير قراردادي در تميز اين دو نوع مسئوليت قراردادي بايد گفت که مسئوليت در صورتي

مقدمه فقها و انديشمندان شيعه نگرش خاصي نسبت به مسئله شروط و ذکر آن در عقود و آثار ناشي از آن و همچنين مباحث مرتبط با آن داشته اند و با توجه به اينکه قانون مدني ما نيز برگرفته از فقه اماميه مي‌باشد اين اهميت بنحو شايسته‌اي در بحثها و استدلالات ح

قانون مدني مقدمه روابط بين افراد در اجتماع همواره بر مقررات و قواعدي استوار است که جامعه به آنها به نظر احترام مي نگرد . آن مقررات و قواعد ، مولود عوامل عديده اجتماعي است که بسياري از آنها را ادوار متمادي مورد عمل قرار گرفته است و در اثر

حسابداری شهرداریها در مقام مقایسه با حسابداری بازرگانی جزئی از حسابداری دولتی میباشد وکلیه خصوصیات قائل شده در کتب و منابع مختلف حسابداری دولتی در مورد حسابداری شهرداریها نیز صادق است ولی حسابداری شهرداریها در مقایسه با حسابداری دولتی دارای ویژگی خاص میباشد . دستگاه های اجرائی دولتی که اعتبار بودجه برنامه ای آنان از محل اعتبار کل کشور تأمین و پرداخت میگردد ایجاد کننده تعهدات و ...

مفهوم و تعریف تربیت در بحث تربیت انسان ، مفهوم واژه تربیت بر پرورش دادن استعدادهاى انسانى یعنى فراهم کردن زمینه رشد استعدادهاى آدمى دلالت مى کند. این واژه از ریشه ((ربو)) به معنى زیادت و فزونى و رشد و برآمدن گرفته شده است ؛ و کاربردهاى گوناگون از این ریشه همه همین معنا را در بردارد. ((ربو)) نفس عمیق و بلند را گویند که موجب برآمدن سینه است . ((ربوه )) یعنى سرزمین بلند و مرتفع . ...

مقدمه: واژه اعتصاب از کلماتی محسوب می شود که در ذهن هرشخص نوعی تقابل را به ذهن می آورد وهنگامی که این تقابل در عرصه روابط کارگر و کارفرما ایجاد شده باشد آن را اعتصاب کارگری بیان می کنند سوای نوع تعامل و تحلیل های حقوقی در زمینه اعتصاب نکته ای که نمی توان منکر آن شد واقعیت عینی اعتصاب می باشد. روزی نیست که کارگران واحدهای تولیدی و خدماتی در گوشه و کنار دنیا وحتی کشور خودمان برای ...

تاريخچه حقوق بشر در اسلام هنگامي که مفاهيم حقوق بشر را در بستر تعاليم اسلام مورد بررسي قرارد مي دهيم قبل از هر نوع پيشداوري بايد نکاتي را به عنوان پيش فرض در زمينه تبيين مباني و مفاهيم حقوقي مد نظر قرارداد زيرا که بي توجهي و يا بي اطلاعي از اين پيش

دستاوردهای حقوق بین الملل علیه مجازات اعدام Richard J. Wilsons کانون وکلای آمریکا دستور العمل های جدیدی را در مورد انتخاب و نحوه عملکرد وکلا در پرونده های مجازات اعدام در فوریه 2003 به تصویب رساند. این برای اولین بار بود که معیارهایی جهت چگونگی دفاع وکلا در پرونده های کیفری مطرح می شود و این دستور العمل ها معرف تعهداتی برای وکلا می باشد که اعمال حقوق بین الملل را در دادگاه های ...

بروز خسارت و نحوه جبران آن در حقوق اسلام چکيده: مسأله بروز خسارات و نحوه جبران آن از ديرباز بشريت را به فکر اين انداخت تا نسبت به ايجاد منبع تامين کننده خسارات به خصوص در موارديکه با تنگدستي و ناتواني يا مجهول بودن و عدم دسترسي به عامل ورود زيان

ماهیت حقوقی خسارت : خسارت به طور کلی در حقوق مدنی تحت دو عنوان بررسی می شود : الف) خسارت ناشی از قرارداد ب) خسارت غیر قراردادی و به عبارت دیگر مسئولیت قراردادی و غیر قراردادی در تمیز این دو نوع مسئولیت قراردادی باید گفت که مسئولیت در صورتی قراردادی است که دو شرط در آن جمع باشد : بین زیان دیده و عامل ورود ضرر قرارداد ناقذی حکومت کند خسارت ناشی از اجرا نکردن مفاد این قرارداد باشد ...

ثبت سفارش
تعداد
عنوان محصول