تحقیق آشنایی با تعلیم و تربیت اسلامی

مقدمه :

مهمترین پیام پیامبر خاتم (ص)

حدث ثقلین

«اِنّی تارِک فیکُمُ الثَّقَلَینِ کِتابَ اللهِ وَ عِترَتی ... اَهلِ بَیتی... فَاِن تَمَسَّکتُم بِهِما فَلَن تَضِلّوا اَبَدَاً فّاِنَّهُما لَنْ یَفتَرِقا حَتّی یَرِدّا عَلَیَّ الْحَوْض »

ترجمه : به راستی که من به جای می گذارم در بین شما دو چیز بسیار مهم، کتاب خدا و اهل بیتم را. پس اگر به این دو متمسکشوید هرگز گمراه نخواهید شد و این دو از هم جدا نمی شوند تا بر سر حوض کوثر – در بهشت- بر من وارئ شوند.

پیامهای این حدیث :

1- هرکس در لحظه وفات مهمترین سفارشش را می کند و مهمترین سفارش پیامبر (ص) همین بود.

2- هرکس در لحظه وفات اگر گنجی سراغ دارد به عزیزانش آدرس می دهد. گنجی که پیامبر (ص) به ما آدرس دادند قرآن و عترت بود.

3- ما برای پیامبر(ع) خیلی عزیز هستیم و ایشان نگران سرنوشت ما بودند.

4- قرآن و اهل بیت باید در کنار هم باشند و هردو را باید باهم داشته باشیم ولی هم اکنون شیعه بیش از آنکع به قرآن اهتمام ورزد به اهل بیت عشق می ورزد و اهل تسنن برعکس عمل می کنند و هیچ کدام به هردو ثقل بهاندازه کافی نپرداخته اند.

5- بنا بر این فرمایش، جمله کسانی که گفتند «کتاب خدا برای ما بس است» اشتباه است.

6- تمسک به اهل بیت غیر از یوسل و عشق ورزیدن ، زیارت، تبرک جستن و... است. تمسک به اهل بیت یعنی «شناخت صحیح آن ها ، اطاعت و عمل به دستوراتشان، عشق ورزیدن، زیارت، تبرک جستن و ... .»

7- بنا بر این حدیث متمسکین به این دو ثقل به بهشت می روند و سرنوشت مخالفین آنها روشن است.

8 پیامبر (ص) در این حدیث از قیامت یاد کردند ولی عده ای باز هم نترسیدند.

9- علی (ع) فرمودند : «اللهَ اللهَ فِی القُرآنِ لا یَسبِقکُم بِالعَمَلِ بِهِ غَیْرُکُم»

«مراقب فرمان خدا باشید، مراقب فرمان خدا باشید، سفارش می کنم شما را به قرآن که مبادا دیگران در عمل به آن بر شما پیشی گیرند » ولی آیا هم اکنون بعضی در عمل به قرآن بر مسلمانان پیشی نگرفته اند؟  

اثرات تقوا در زندگی

وَ لَو اَنٌ اَهلَ القری امنوا و اتٌَقوا لفتحنا علیهم برکات من السماء و الارض و ولکن کذبوا فأخذناهم بما کانوا یکسبون(69 اعراف)

ترجمه : واگر مردم شهرها ایمان می آورند و تقوا پیشه می کردند قطعا برکات آسمان و زمین را به روی آنها می گشودیم ولی آنها تکذیب کردند (دروغ شمردند) پس ما هم به خاطر عملکردشان آنها را (به قهر خدا) گرفتیم.

پیام ها :

1- ان و ل (لفتحنا) در این آیه شریفه دو تاکید است. و ضمیر «نا» نشان دهنده وعده حتمی الهی است.

2- اهل القری = ایمان و تقوی دسته جمعی ارزش بالاتر و اثر بیشتری دارد. خداوند می فرماید : «...و من یتق ا...یجعل له مخرجا. ویرزقه من حیث لایحتسب. ...ومن یتق الله یجعل له من امره یسرا .(4-2/ طلاق)

در آیات فوق خداوند برای افراد متقی : 1- رهایی از مشکلات 2- رسیدن روزی از جایی که گمان نمی برد 3- آسانی را ، قول داده است ولی در آیه (96/ اعراف) تاکید بیشتری شده و برکات آسمان و زمین وعده داده شده است.

3- امنوا و اتقوا : ایمان تنها کافی نیست و باید عمل صالح هم داشته باشیم نه مثل وضع حال کشورهای اسلامی که همه ادعای ایمان و اسلام می کنند ولی متاسفانه در عمل از اسلام بسیار فاصله داریم و حتی باعث وهن اسلام هم می شویم.

4- لفتحنا : شاره به قولی است که خداود به مردم می دهد. اگر یک پدر به فرزندش قول هدیه دهد فرزند حتما قبول می کند و یا اگر معلم به دانش آموزان قول اردو بردن دهد دانش آموزان حتما باور می کنند ولی متاسفانه مردم وعده خدا را باور ندارند یا فراموش می کنند.

5- برکات : «در معنی برکت کثرت و خیر و ازایش وجود دارد و شامل برکت های مادی و معنوی می شود مثل برکت در عمر، علم و کتاب»

6- من السماء و الارض : نعمت ها و برکات آسمان و زمین را اگر بشماریم تمام نمی شود.

برکات آسمان مثل : باران، برف، نور خورسید، ستارگان، امدادهای الهی و ... .

برکات زمین مثل : انواع چشمه ها، رودها، دریاها و ماهی ها و گنج ها و عجائبدرون آن، تمام روئیدنی ها اعم از سبزیجات، میوه جات، گلها و گیاهان، درختان، انواع حیوانات، گنج های درون زمیت مثل طلا و جواهرات و انواع سنگ ها، نفت، گاز و...

در یک جمله اگر خداوند برکات آسمان و زمین را بر ما نازل کند دنیا به بهشت برین تبدیل می شود.

7- ولکن کذبوا : ولی خداوند (و حتی فرشتگان زمانی که به خلقت انسان اعتراض کردند) می دانند که اکثر انسان ها متاسفانه گول شیطان را خورده و لیاقت این وعده الهی را پیدا نمی کنند. انسان یا کفر می ورزد و یا این وعده الهی را دروغ می شمرد همانگونه که الان بسیاری از انسان ها عقیده دارند که اگر دروغ نگویند کارشان پیش نمی رود و یا اگر کلک نزنند کلاهشان پس معرکه است و یا اگر گران فروشی نکنند ثروتمند نمی شوند و کارشان نمی چرخد و یا اگر مالشان را انفاق کنند پولشان جمع نمی شود و ثروتمند نمی شوند و... . در حالی که این اعتقادات درست برعکس فرمایشات قرآن و وعده الهی است.

8- فاخذناهم : عملکرد اشتباه باعث گرفتاری می شود و خداوند کار خطا را بدون مجازات نمی گذارد.

9- بما کانوا یکسبون : گرفتاری های ما از عملکرد اشتباه خودمان است و به شانس و طالع و ... برنمی گردد. در حالی که ما بسیاری از اوقات از شانس و قضا و قدرمان به خدا شکایت می کنیم باید بدانیم که راه نجات اصلاح خود و اعمالمان است. ( و ما ظلمناهم ولکن کانوا اَ نفسَهم یَظلِمون‌‌) (118/ نحل)

امام صادق (ع) فرمودند : «باران هیچ سالی کمتر از سال دیگر نیست ولی خداوند آن را در هرکجا که بخواهد نازل می کند، هنگامی که قومی رو به گناه آوردند، خداوند آنچه را که از باران در آن سال برای آنان مقدر کرده است، از آن ها برمی گرداند و به بیابان ها و دریاها و کوه ها فرو می ریزد.»

«وَ اِذا قیلَ لَهُم اتَّبعوا ما اَنزَلَ اللهُ قالوا بَل نتَّبِعُ ما وَجَدنا عَلَیهِ ابائَنا اَوَلَو کانَ الشَّیطانُ یَدعوهُم الی عذای السَّعیر» (21/ لقمان)

ترجمه : و هنگامی که به این مردم بگویند بیایید از کتابی که خدا فرستاده است پیروی کنید گویند ما تنها از روشی که پدران خود را بر آن یافتیم پیروی می کنیم (ای رسول بگو) آیا هرچند پدرانتان را شیطان به دوزخ می خواند باز پیروی آن ها می شوید؟

آداب و رسوم و گفتگوهای اشتباه و نامناسب در جامعه ما

کشور ما با سابقه تمدن عظیم و کهن، آداب و رسوم زیبایی دارد که بسیاری از آن ها با آداب اسلامی تلفیق شده است و از ارزش خاصی برخوردار است ولی بعضی از آن ها نیاز به بازنگری و تجدید نظر دارد و از آنجا که مردم ما بسیار فهیم هستند اگر توسط آموزش و پرورش و رسانه ها به خصوص تلویزیون روشنگری صورت گیرد اکثر مردم در رفتارهایشان تجدید نظر خواهند کرد. آداب خوب خوشبختانه در بین ما فراوان است که نیاز به ذکر آنها نیست ولی آدابی که نیاز به بازنگری دارد را باید یادآوری و بررسی کرد تا ان شاا... تغییر کرده و یا از بین بروند.

قرآن کریم می فرماید :«وَ اِذا قیلَ لَهُم تَعالَوا اِلی ما اَنزلَ ا... وَ الیَ الرَّسولِ قالوا حَسبُنا ما وَجَدنا علیهِ ابائنا اَوَلَوا کانَ اباوُهُم لا یَعلَمونَ شَیئاً وَ لا یَهتَدون»                               

و هنگامی که به آنان گفته شد از آنچه خداوند به سوی رسولش فرستاده است پیروی کنید گفتند دین پدران ما برایمان کافی است. آیا اگر پدرانشان جاهل بودند و راه به حق نبرده بودند باز باید پیروی کنند؟(104/ مائده)

ما باید دید نقادانه داشته باشیم و این را به فرزندان خود آموزش دهیم و تابع هر فکر و رفتاری نشویم.

مواردی که در جامعه ما نیاز به تغییر و بازنگری دارد :

1- در اسلام سفارش شده که روز عید غدیر به دیدن سادات رفته و به آنان هدیه دهید ولی به عکس همه از سادات توقع هدیه دادن دارند.

2- در اسلام سفارش شده برای کسی که عزیزی از دست داده غذا ببرند ولی مرسوم است فردی که عزیزی از دست داده مراسم عزاداری برپا کرده و شام و ناهار بدهد.

3- مراسم چهارشنبه سوری از شکل قدیمش به کلی خارج شده و هم اکنون به یک معضل تبدیل شده و از چند روز قبل از آنرسانه ها شروع می کنند به هشدار دادن و تا چند روز بعد بیمارستان ها پر می شود از مجروحین این مراسم ؛ و بعضی به این بهانه با فروش ترقه و وسایل آتشزا جیب های خود را پر می کنند.

4- در مراسم عروس کشان توسط موتورسواران و ... بعضا اتفاقات ناخوشایندی می افتد که اصلا زیبنده جامعه ما نیست. همچنین در این مراسم با بوق زدن های ممتد و راه بندان باعث آزار دیگران می شوند.

5- برای ورود عروس و داماد به خانه نو و یا جلوی پای مسافر گوسفندی ذبح می کنند، هرچند ذبح گوسفند و توزیعگوشت آن در بین مستضعفین کار پسندیده ای است ولی اینکه این کار در معابر عمومی انجام شود و

باعث آلودگی معابر شود مسئله ای جدا است و بسیاری اطلاع ندارند که خون ریخته شده نجس است. از طرفی کشتن یک حیوان در منظر عموم ممکن است تاثیرات نامطلوبی در روح و روان بعضی افراد مثلا خانم ها و کودکان داشته باشد.

6- در تهیه جهیزیه دختران بسیاری از وسایلی که خریداری می شود فقط به خاطر این است که می گویند : «مرسوم است این وسیله در جهیزیه باشد» ولی اینکه آیا چقدر بعدا به آن نیاز خواهند داشت مورد توجه قرار نمی گیرد.

7- در مراسم عروسی و بله برون بعضی کارها بیهوده به نظر می رسد مثلا در مراسم بله برون هدیه ای به عنوان «شیرینی رضا» به میهمانان می دهند که فقط جنبه تشریفاتی دارد و هیچ نوع کاربردی ندارد و فقط یک هزینه اضافی را به خانواده عروس تحمیل می کند.

8- بسیاری برای مراسم ازدواج چند مجلس بر پا می کنند : با عناوین مختلف بله برون ، عقدکنان و عروسی و... . در حالی که می توان این جالس را در یک یا دو مجلس خلاصه کرد و از ریخت و پاش های بیهوده و صرف وقت اضافی جلوگیری کرد.

9- در مراسم شام اکثرا سعی می کنند بنا به رسم خارجی ها میزی از انواع غذاها و سالادها و دسرها بچینند و میهمانان برای سرو غذا خود اقدام کنند در حالی که این رسم باعث اتلاف وقت میهمانان و توزیع نامناسب شده و در نهایت بسیاری از غذاها اضافه آمده و دور ریخته می شود.

10- در نامگذاری ها بعضی سعی می کنند یک نام جدید که تا به حال کسی نشنیده باشد به کار ببرند حال معنی و مفهوم آن جه باشد، ایرانی باشد یا خارجی و یا... زیاد فرقی نمی کند.

11- تا چند سال پیش به رخ کشیدن چیزی و یا به اصطلاح پز دادن کاری بسیار مذموم و ناپسند شمرده می شد- البته این کار همیشه ناپسند بوده و خواهد بود- ولی هم اکنون بسیاری از افراد به صورت های مختلف اینکار را انجام می دهند به بهانه اینکه «کلاس دارد».

12- برخی از صاحبان خودرو – مخصوصا در ایام عزاداری- نام ائمه اطهار را روی خودروی خود می نویسند در حالی که می دانیم اگر دست بی وضو به نام معصومین (علیهم السلام) زده شود حرام است و اکثر افراد این نام های مبارک را روی شیشه عقب می نویسند که سرنشین هنگام نشستن در خودرو پشت به آن می نشیند و این نوعی بی احترامی است. و در بعضی از ماشین ها مخصوصا ماشین های سنگین جملاتی از قبیل «ماشاا...» و ... را در قسمت های پایین و پشت ماشین می نویسند که احتمال آلوده شدن و بی احترامی بسیار بیشتر است.

13- بعضی در بین صحبت هایشان از الفاظ خارجی و جالب تر اینکه بعضی از افرادی که گوش می کنند و لازم است گفته طرف را تایید یا رد کنند یا پاسخ دهند جسارت آن را ندارند که از معنای این کلمات سوال کنند.

14- بعضی از الفاظ از نظر معنایی و عقلی کاملا اشتباه است ولی متاسفانه دررسانه ها هم از آن استفاده می شود؛ مخصوصا در رادیو، به طور مثال عوض اینکه بگویند «بلا به دور» می گویند «خدا به دور» در حالی که خداوند در قرآن کریم می فرماید : «... وَ نَحنُ اَقرَبُ مِن حَبلِ الوَریدِ»

«... ما از رگ گردن به او – انسان - نزدیکتریم » (16/ق)   یا وقتی مریضی را می بینند می گویند : «خدا بد ندهد» در حالی که خداوند هیچ وقت بد نمی دهد.

قرآن کریم بهکرات می فرماید : «وَ ما ظَلَمناهُم وَلکِن کانُوا اَنفُسَهُم یَظلِمون»(118/ نحل)

«... و ما به آنها ظلم نکردیم بلکه آنها به خودشان ظلم می کردند»

15- بعضی تعارفات چون بنا به رسم و رسومات انجام می شود و نه از دل و جان شکل نوعی دروغ به خود می گیرد.