چکیده:
روستای ولی آباد چنان که گفته شد از توابع شهرستان خواف و دهستان بالا خواف است. طبق قول گذشتگان حدود دویست سال پیش یا بیشتر (به این دلیل که هیچ نوشته معتبر در دسترس نیست) فردی ازز نوادگان بزرگ و پهوانی به نام پوریای ولی در این منطقه به دنبال آب به قناتی بر می خورد و این کاوش موجب می شود تا این بزرگوار در این منطقه سکنی گزیند و چندی بعد با وجود آب در منطقه که همیشه در طول تاریخ دلیل متسحکمی برای یکجانشین شدن انسان هاست عده ای از افراد از روستاهای مجاور که مشکل اصلی شان نداشتن کار ثابت و سختی امرار معاش بود به قصد آباد ساختن این کتکه از زمین پربرکت به همراه خانواده هایشان به این روستا آمدند. و از آن پس به حرمت جد جوانی که آب را در این منطقه به زحمت یافت نام روستا را ولی اباد گفتند. از قول گذشتگان نقل شده است که این بزرگوار در حین یافتن آب هموراه به عبادت ذات بی همتا مشغول بوده اند و یافتن آب را نیز حکمت بی پایان خداوند دانسته اند. و از آن پس از گونه های مختلف در این مکان زنگی کرده اند که شرح آنها ذکر خواهد شد.
کلید واژه ها: ولی آباد، باغداری، کشاورزی، خانوار و ترکیب سنی
فصل اول
ویژگی های طبیعی منطقه مورد نظر
مقدمه:
هرمنطقه باتوجه به شرایط آب وهوایی وباتوجه به شرایط جوی دارای ویژگی های خاصی استکه بر اساس این ویژگی ها و بر اساس شرایط آب خاک.واقلیم منطقه باید برای آن منطقه برنامه ریزی کرد وبا توجه به آن برنامه ریزیبرای منطقه راهکارهای را طرح ریزی کرد.
موقعیت وحدود منطقه مورد مطالعه(نسبی):
- روستای ولی آباد: که در چهل و پنج کیلومتری خواف قرار دارد و تاریخ آن به حدو د دویست سال پیش می رسد ومربوط به شخصی عام اما خاص درگاه خداوند که با کندن چاه و یافتن آب آن را به آبادی سرسبز تبدیل ساخت.
موقعیت ریاضی(ارتفاع از سطح دریا طول وعرض جغرافیایی):
این روستا در 49دقیقهو34درجه عرض جغرافیایی 48 دقیقه و59درجه طول جغرافیایی از نصف النهار گرینویچ ودر ارتفاع 1022متری از سطح دریا واقع گردیده است.
ویژگیهای زمین شناسی وتوپوگرافی منطقه مورد مطالعه:
حوضه آبریز دشت در جنوب شرقی حوضه تربت حیدریه در طول 38درجهو59 تا 30و60عرض جغرافیایی دوران دوم زمین شناسی از ماسه سنگ وشیل سبز رنگ وآهکهای کرم رنگ تشکیل شده.
اقلیم منطقه:
عناصراقلیمی منطقه فشارشامل میانگین فشارتراز دریا .اقلیم منطقه موردنظرگرم وخشک واز نظرشرایط آب وهوایی بارندگی کم وهوا گرم وخشک است.
درجه حرارت دما:
ازجمله عناصراقلیمی است که ازاهمیت ویژه ای برخوردار است آن مقدار از انرژی تابشی ودرجه حرارت بر روی رشد گیاهان تاثیر دارد به طوریکه تولید اقتصادی گیاهان زراعی به تامین درجه حرارت مورد نیاز گیاه بستگی دارد ودرجه مطلوب رشد ونمونه گونه زراعی تابع منطقه جغرافیایی تکامل یافته گونه اقلیمی است.درجه حرارت تحت تاثیر موقعیت جغرافیایی عدم ارتفاعات بلند در منطقه ونزدیکی به کویر ایران (لوت)نسبتا بالا ودارای 7/17درجه سانتی گراد.
باد:
باد به طورطبیعی یکی از مناطقباد خیز یا در معرض بادکشور است. دراین منطقه علاوه بر بادهای موسمی 120روزه سیستان میوزد موجب تازگی هوا ورفع گرمای طاقت فرسای منطقه میگردد وبادهای معروف به فرا باد راست زمستانی باد راست تاستانی وتف باد دربین مردم روستا رایج است این بادها گاهی به کشتزارها آسیب میرساند وبرای مقابله با این بادها ایجاد کمربندهای سبز وگسترش پوششهای گیاهی مقاوم که از ورود شن وماسه به کشتزارها جلوگیری کند.
بارش:
بارندگی این منطقه بیشترتحت تاثیر توده های هوای مرطوب غربی وجنوب شرقیایراناست بر اساس آمار موجود میزانبارندگی سالانه در ایستگاهبارانسنج یک ساله معادل48/116میلیمتر وبارندگی کم ودر فصل زمستان به صورت برف وباران ودر بهار به صورت باران است.
منابع آب منطقه:
منابع آبهای زیرزمینی اولین آماری که از منابع آب زیر زمینی حوضه آبریز دشت است بیشتر به صورت چاه است یعنی کل منابع آب منطقه از طریق چاه وقنات است.
چاه: چاه شماره ی یک : زمین های اطراف روستا آن دسته زمین های کشاورزی که در همسایگی روستای سیجاوند قرار دارند مربوط به چاه شماره ی یک روستا می باشند . این زمین ها به خاطر مناسب بودن بیشتر خاکش برای کاشت محصول زعفران که محصولی یر در آمد است مناسب تر می نماید ، بنابر این بیشتر زمین های مربوط به این چاه مربوط به محصول زعفران می باشد . البته اندکی از زمین ها به کاشت گندم و جو نیز اختصاص دارد اما در مقایسه با زعفران زیاد چشمگیر نیست.
چاه شماره ی دو: زمین های مربوط به این چاه در همسایگی زمین های نصر آباد است و آب چاه نیز به طور شراکتی بین مردم دو روستا تقسیم شده است. این زمین ها نیز شامل تمام محصولات کشاورزی می باشد که صاحبان این زمین ها به این دلیل که هر دو شغل کشاورزی و دامداری را دارا هستند بنابر این باید در زمین هایشان انواع محصول را بکارند تا هیچ مشکلی در زمینه ی بدست آوردن مواد مورد نیاز دامشان نداشته باشند. میزان حاصلخیزی خاک این زمینها به اندازه ی زمینهای چاه شماره ی یک نیست اما روستاییان تمام تلاش خود را برای بهره برداری بهتر از زمین ها با استفاده ازروش های جدید بهره برداری از زمین اعمال می کنند.
چاه شماره ی سه : زمین های مربو ط به این چاه بیشتر مربوط به زمین های مرکزی روستا است که باز خود به دو بخش کشاورزی و باغداری تقسیم شده و آب مورد نیاز هر دو نوع محصولات را تامین می کند. زمین های تحت آبیاری این چاه بیشترین محصول گندم و جو را به خود اختصاص داده است. این زمین ها بیشتر در کنار خانه های مسکونی روستاییان ونیز در جوار زمین های چمن آباد قرار دارند. البته در سالهای اخیر این زمین ها به مرور به خانه های مسکونی تبدیل گشته اند به طوری که فاصله ی روستا تا چمن آباد را به صفر رسانیده است. این قسمت از زمینهای کشاورزی پراکنده ترین قسمت از زمین های روستا را تشکیل داده است چرا که ساخت و ساز باعث شده تا رساندن آب به زمینها سخت شود و بنابراین از روش های دیگر آبیاری مانند لوله کشی منشعب از چاه تا هر زمین اعمال شده است.
خاک شناسی:
دریک تقسیم بندی کلی خاکهای بخش جز خاکهای مناطق خشک است وبراساس خصوصیات فیزیکی وشیمیایی میتوان به سه گروه خاکهای اراضی کوهپایهای دشتی وکویری تقسیم کرد وخاک کوهپایهای بیشتر قلوه سنگی ورسی ودارای عمق کم است وبرای کشاورزی مناسب نیست. در مواردی برای دیمه کاریاستفاده میشود این خاکها بیشتر دارای بافت لسی ماسه ای ولیمونی بوده است وبه علت وجود لایه های سنگ کف رسوبات دارای مقداری نمک است.