دانلود مقاله ارتقای سلامتی در جوامع مختلف

Health Promotion ( ارتقاء سلامتی ) یک موضوع جدید بوده و هنوز بطور کامل آنطور که باید پذیرفته نشده است .

اگر چه افزایش دوره های آکادمیک نشان دهنده این است که این موضوع بتدریج جای خود را باز می یابد و روز به روز توسعه بیشتری پیدا می کند .

با نگاهی به آمار و ارقام در می یابیم که در اکثر کشورها .

امروزه ، الگوی بیماری تغییر یافته است ، به گونه ای که بیماریهای عفونی و مرگ و میر کودکان و مادران کاهش یافته است و در مقابل مرگهایی که در کشورهای توسعه یافته روی می دهند به دلیل مشکلات مربوط به شیوه زندگی (Life style ) بوده که می توان از بسیاری از این مرگها از طریق افزایش کیفیت زندگی quailty of life پیشگیری نمود .

اگر ما بتوانیم به افراد کمک نماییم که ورزش منظم کرده .

غذای مغذی بخورند ، نحوه مقابله با استرس را فرا بگیرند و شبکه های اجتماعی ( Social network ) را گسترش داده و شرایط اقتصادی را بهبود بخشیم ، ارزشهای زندگی را برای افراد آشکار سازیم ، می توانیم آنها در راه رسیدن به سلامتی یاری نماییم و بدین ترتیب توجه به سوی رفتار فردی جلب گردیده و رفتار فردی به عنوان علت اولیه بسیاری از بیماریهای جدید ( Modern disease ) در نظر گرفته شده و در حقیقت با تغییر مفاهیم بیماری ، سلامت ، Health promotion از پشت صحنه نیازهای سلامتی و بهداشت ، پا به عرصه حضور گذاشت .

تاریخچه قبل از دوره رنسانس ، سلامتی و رفاه بطور ضمنی با مذهب در ارتباط بودند ، بیماری اغلب به عنوان پیامد اشتباهی در زندگی و یا تخلف از تابوهای اجتماعی ( Social taboos ) محسوب می شد ، به هر حال دوره های پزشکی اروپا ( Hippocratic Bc 600 Medicine تا AD200 و AD 1500 modern tradition تا زمان حال ) هر یک با گشودن قید بندهای خود از ریشه های مذهبی که در ابتدا به عنوان منبع آنها پذیرفته شده بودند ، به قدرت دست یافتند .

health promotion در پیوند با Hippocratic medicine شکل گرفت ولی نه تحت همان نام در حقیقت عبارت H.P ( از این به بعد به جای عبارت Health promotion مخفف.H.P بکار می رود) از 1973 مطرح گردید (در معنایی که اخیراً استفاده می شود).

در همین راستا می توان از بیانیه Mare Lalonde ( 1974 ) وزیر بهداشت و رفاه کانادا نامه برد .

که چشم اندازی جدید به روی بهداشت و سلامتی کانادا باز نمود .

بیانیه فوق الذکر ، بیانیه ای مهم است ، چرا که نه تنها عجیب و نادر می باشد که وزیری نظرات خود را بدینگونه انتشار دهد بلکه وی در این بیانیه علتهای ضعف سلامتی را به گونه ای اساسی به منابع non – medical استناد داد و چهار علت زیر را مشخص نمود: عدم کفایت در ارائه مراقبت های بهداشتی اولیه واقعی فاکتور های رفتاری ( فرادی – گروهی ) ویژگیهای bio – physical آلودگیهای محیطی وی مفاهیمی شجاعانه را مطرح نمود که اثر خودش را هم داشت ، بطوریکه دولت امریکا به تغییر سیاست رایج خود از درمان بیماری به پیشگیری رای داد .

دیدگاه Lalonde دیدگاهی عملکردی ( functional ) از سلامتی بود ، که در آن اجزاء رفتار انسانی ، محیط ، شیوه زندگی ( life style ) و سازمانهای مراقبت کننده بهداشتی ( سازمانهای خدمات بهداشتی ) مد نظر قرار گرفته بودند .

یکی از جنبه های مهم سلامت در دیدگاه وی طرح شیوه زندگی ( life style ) به عنوان یکی از تعیین کننده‌های مهم سلامت بود .

Lalonde سلامت را موضوعی Subjective دانست و آن را به گونه ای holistic ( کلیت ) معرفی نمود که ترکیبی از مسئولیت افراد در محیط اطراف می باشد .

این دیدگاه مشابه تعریف اخیر WHO است که از علتها و دیدگاههای بیولوژیک سلامتی به عنوان اجتماعی ( Social ) و کلیت ( holistic ) آن حرکت نموده است .

ا ز طرف دیگر دیدگاه WHO , Lalonde را برانگیخت تا کنفرانس مشهور Alma Ata را برگزار نماید که به بیانیه آلما آتا منجر گردید ( Health for all = HFA / 2000 سلامتی برای همه ( WHO / 1977 ) که اساسی برای H.P.

شد و بعد از آن نیز کنفرانس H.P.

( November 1986 ) در Ottawa با شرکت 200 نماینده از 38 ملیت برگزار گردید .

در این کنفرانس بحثها بر اساس نیازهای کشورهای صنعتی بود که با در نظر گرفته مشابهات به دیگر نواحی تعمیم داده شده .

تا این زمان توافقی جدی در زمینه تعریف H.P.

وجود نداشت اما منشور اوتاوا که نتیجه کنفرانس اوتاوا بود تعریفی ازارائه داد که مورد قبول همگان واقع گردید ( بر اساس اصول Primary Health care = PHC در کنفرانس آلماآتا ) .

بنابراین می توان نتیجه گرفت که منطق ارائه استراتژی برای سلامتی از فعالیهای WHO نشأت گرفته است ، در حقیقت WHO حرکتی اساسی از مدل پزشکی (Medical ) مراقبتهای بهداشتی به سمت مفهوم چند نظامنامه ای ( Multdisciplinary ) ارتقاء سلامتی ( H.P.

) آغاز کرده و بدین ترتیب H.P.

که از دوران رویایی ( embryonic ) خود در اواخر دهه 1960 ، به سرعت در ربع آخر قرن بیستم بالغ شد ، نمونه ای از انحراف از تأکید فردی بر مشکلات پزشکی به دیدگاه ساختاری وسیع تر بود که شامل مد نظر قرار دادن معیارهای محیطی اقتصادی ، فرهنگی ، اجتماعی و قانونی برای ارتقاء سلامتی می باشد .

درحقیقت H.P.

سلامتی را به عنوان رویدادی درون یک سیستم پیچیده از متغیرها آمیخته با فاکتورهای روانشناختی و biomedical فردی را درون یک مفهوم محیطی و Socio – ecological درنظر گرفت.

تعریف Health promotion کمتر از نصف قرن پیش ، H.P.

چیزی بیشتر از آموزش بهداشت ( Health education ) معنی نمی داد ، ولی این مفهوم رشد و بالغ گردید و به حرفه ای جدید تبدیل شده آنچه ما امروزه به عنوان H.P.

می شناسیم ، شامل فعالیتهایی از قبیل سیاستهای بهداشتی که هدفشان بهبود سلامتی است ، مداخلات کلینیکی با هدف جلوگیری از بیماری آموزش با هدف قادر سازی مردم برای کنترل سلامتی خود در تعدادی از ملاحظات با هدف تقویت جوامع و افزایش اهمیت اجتماع است .

تمام این فعالیتها به شکلی بسیار مناسب در تعریف منشور Ottawa ارائه گردیده است .

منشور اوتارا ( Ottawa charter / WHO / 1986 ) بطور وسیع به عنوان چهارچوبی برای H.P.

جدید و تعریف اساسی آن پذیرفته شده است .

از این دیدگاه H.P.

عبارت است از : فرآیند قادر سازی مردم به منظور کنترل و بهبود سلامتی خود .

و به پنج مفهوم ( Concept ) مختلف H.P.

تأکید می نماید از طریق : سیاستهای بهداشت عمومی health public policy مشارکت جامعه community participation توسعه مهارتهای فردی personal skills development re-oriented health services and the creation of supportive environment .

هدایت مجدد خدمات بهداشتی و ایجاد محیط حمایت کننده عده ای بر این عقیده اند که این تعریف قلمرو فعالیت H.P.

را گسترده کرده و هدف آنرا نشان می دهد .

به هر حال این موضوع ممکن است توسط ادارات ، سازمانها و یا سیاستمداران که سیاستهای H.P.

را در کشور پایه ریزی می نمایند ، کاملاً نادیده انگاشته شود .

البته از آنجا که این تعریف قدرت کنترل سلامتی را از سازمانها به مردم منتقل می نماید ، سیاسمتداران نمی توانند آن را به طور کامل طرد نمایند .

لیکن از طریق سهل انگاری و نادیده انگاشتن آن می توانند در برابر آن مقاومت نمایند .

از طرف دیگر این تعریف تا حدودی دارای ایهام نیز می باشد که در ارتباط با ایهام تعریف سلامت می باشد همچنین H.p.

یکی از اولین اقدامات مهم در مداخله دادن نظامهای مختلف ( interdisciplinery همراه با public health ) در سلامتی است و به نظر می رسد که بطور اساسی از غلبه medicine رها شده است ، در حالیکه medicine سهم خود را در H.P..

دارد ، اما انگیزه اصلی آن medicine یا medical model نیست .

با توجه به مطالب فوق می توان گفت که کارکنان زیادی هدف H.P..

هستند و می توان آن را بطور کاربردی ترکیبی از آموزش ، برنامه های سازمانی ، اقتصادی و حمایت محیطی به منظور اقدامات منجر شونده به سلامتی در نظر گرفت .

لغت H.P..

ممکن است به جای پیشگیری از بیماری disease prevention ، نگهداری سلامت Health Maintenance و آموزش Health education بکار رود، اما Bruker معتقد است که H.P..

مترادف این کلمات نیست .

همچنین H.P..

را نمی توان به اقدامات اختصاصی مراقبتی سلامتی Health care اطلاق نمود بلکه حرکتی است به سمت حالت مثبت سلامتی و رفاه .

در این زمینه به عنوان مثال می توان گفت که پیشگیری از بیماری روی فرآیند اختصاصی بیماری تأکید دارد در حالیکه H.P..

با موضوع سلامت health درگیر می باشد .

تعاریف دیگر H.P..

در زیر آمده است : H.P..

عبارت است از علم و هنر کمک به مردم برای تغییر شیوه زندگی ( life style ) خود به منظور حرکت به سمت حالت مطبوب سلامتی ( optimal health ).

یعنی تعادل سلامت جسمی ، روانی ، اجتماعی ، معنوی و عقلانی ) بدین معنی که ترکیبی از کوششها به منظور افزایش آگاهی ، تغییر رفتار و ایجاد محیطهایی که حمایت کننده رفتار بهداشتی مناسب ( good health practice ) می باشد ، می تواند تغییر شیوه زندگی را تسهیل نماید .

ـH.P..

( National center for health fitness ) NCHF روی تمایز مشخص میان پیشگیری از بیماری و H.P..

تأکید می نماید .

پیشگیری از بیماری بر محافظت توده مردم از عواقب و رفتارهای مضر تهدید کننده سلامتی تأکید دارد ( مثل واکسیناسیون) ، اما H.P..

شامل ایجاد عادات و رفتارهایی در زندگی است که موجب بقاء افزایش رفاه و سلامتی افراد در جوامع می گردند .

هدف نهایی H.P..

رساندن سلامتی به حد مطلوب آن است که این امر نیازمند مسئولیت فردی می باشد در حالیکه خدمات پیشگیری کننده می تواند از طریق کارکنان بهداشتی تأمین گردد .

Michael O’Donnel سردسیر Amrican journal of health promotion بیان می دارد H.P..

عبارتست از ترکیب آموزش بهداشت و مداخلات سازمانی ، سیاسی ، اقتصادی به منظور تسهیل تغییرات رفتاری و محیطی که منجر به سلامتی می گردند .

این تعریف بر طبیعت چند نظامنامه ای ( interdiscipliary ) ارتقاء سلامت تأکید می کند .

در واقع هرفعالیت یا هر شرایطی که در زندگی منجر به سلامتی می شوند جزیی از دامنه وسیع H.P..

می باشد مثال : سلامت معنوی ـ شغل ـ سلامت اجتماعی ـ یادگیری نحوه مقابله با استرس ( stress management ) ـ تغذیه مراقبتهای دوران بارداری ( prenatal eare ) ـ بهداشت مشاغل ( work sarety ) ـ بهداشت محیط ـ ورزش و سلامتی جسمی و ….

Empowerment and impowerment یکی از عبارات کلیدی در تعریف H.P..

، عبارت قادر سازی یا empowerment می‌باشد .

مشاهده شده است که این عبارت اغلب بطور نامناسب برای توجیه هر تعامل ( interaction ) میان مراقبت بهداشتی ( caregiver ) و مراجع ( client ) بکار می رود .

پیشنهاد می شود که به منظور جلوگیری از این شکل از اشکال مختلف کلمه اعمال قدرت powering در تعاملات استفاده گردد ، بدین معنی که impowerment به اعمال قدرت توسط شخص قدرتمند روی بیمار یا مراجع اطلاق می گردد .

در حالیکه empowerment یعنی ایجاد اعتماد به نفس ( self – esteem ) در فرد بگونه ای که وی احساس نماید بر بعضی از جنبه های زندگی خود بدون اتکاء به مقام بالاتر کنترل دارد ، که این مفهوم در مدل ارتقاء سلامتی lalonde و WHO / HFA / 2000 به عنوان مفهومی مهم بکار رفته است .

بطوریکه WHO بیان می دارد که فرآیند ارتقای بهداشت فقط تغییرات سیاسی نیست بلکه باید افراد را قادر ساخت که سلامتی خود را کنترل نماید و آنها را تجهیز نمود تا به رفاه دست یابند .

تعاریف کاربردی ( proposed working ) از ارتقاء سلامتی as a patient – centered communication and interaction by which the general practitioner .

ارتباط و تعامل مراجع مدار توسط مراقبین 2-aims to enabling or empowering the patient .

برای قادر سازی یا قدرتمند سازی بیمار / مراجع 3-to better control and improve his/her health .

کنترل و بهبود بیشتر سلامتی فرد دیدگاههای موجود در Health promotion دیدگاههای مختلف مطرح شده در H.P..

را می توان در دو دیدگاه کلی خلاصه نمود : Individual / behavioural approaches .

The Socio / ecological approach .

از آنجا که اغلب بیمارهایی که امروزه جمعیت غرب را تحت تأثیر قرار می دهند ، اساساً قابل پیشگیری هستند ، موجب شده است که عده ای به این معتقد باشند که سلامتی در دسته ای هر شخص است ، بدین معنی که فرد می تواند رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی را انتخاب و یا رفتارهای غیر بهداشتی را انتخاب نماید .

از این دیدگاه H.P..

بسیار ساده بوده ، اغلب شامل دیدگاه آموزشی به منظور اطلاع رسانی به مردم در جهت آگاهی از اثرات رفتارهای بخصوص مانند سیگار کشیدن ، ورزش نکردن و مصرف الکل می باشد .

بر اساس این تئوری از آنجا که مردم مشکلات را می فهمند ، بنابراین رفتارشان را تغییر خواهند داد .

این تئوری بر این نظریه استوار است که دانش ( knowledge) ، نگرش ( attitude ) و رفتار ( behaviour practice ) در امتداد یکدیگر می باشند ، بدین معنی که افزایش و تغییر آگاهی منجر به تغییر نگرش و نهایتاً تغییر رفتار فرد خواهد گردید .

امروزه اکثر تئوریسین های H.P..

این ارتباط را به عنوان ساده ترین نوع و نظریه ای خام در نظر گرفته اند ، البته نباید از نظر دور داشت که به منظور موفقیت در عملکرد آگاهی از K.A.P.

( knowledge – attitude – practice ) جمعیت هدف ، عنصر بسیاری اساسی است .

به هر حال حتی اگر این مدل ساده رفتاری مورد قبول هم باشد و باز بسیار پیچیده تر از آن است که بگوییم تغییر آگاهی افراد نهایتاً منجر به تغییر رفتار خواهد گردید .

The sociolecological approaeh Health یک فرآیند دینامیک و مفهومی است که از تعامل میان افراد و گروهها با محیط اطرافشان حاصل می گردد .

از آنجا که بسیاری از فاکتورها در سلامتی ( health ) دخیل هستند ، نیاز به دیدگاهی گردید تا میان این فاکتورها و سلامتی و بیماری ارتباط برقرار نماید و بدین ترتیب دیدگاه socio –ecologic پدید آمد که اساس آن ارتباط ـ کلاسیک محیط ـ میزبان ـ عامل بیماریزا ( agent – host – environment ) می باشد ، اما تأکید خود را از روی agent برداشته ، ارتباط متقابل سه فاکتور را مد نظر قرار می دهد .

در حقیقت این دیدگاه ترکیبی از نظامنامه های مختلف و نمونه ای واحد وسیع از فاکتورهای مختلف روی سلامتی می باشد .

به عبارت دیگر این دیدگاه میان فاکتورهای تعیین کننده اقتصادی ـ اجتماعی ـ فرهنگی ـ سیاسی ـ محیطی ـ سازماندهی ـ روانشناختی و بیولوژیکی سلامت و بیماری ارتباط برقرار می نماید .

امروزه تحقیقات نشان داده اند که در ایجاد یک بیماری تنها یک عامل منحصر به فرد دخیل نمی باشد و به گونه ای حتی شرایط بد زندگی، سلامتی افراد را به مخاطره می‌افکنند .

به عنوان مثال مشخص شده که شرایط بد زندگی در ایجاد سرماخوردگی (پسرها ( زخم = ulcer ) ، آرتریت ( التهاب مفاصل = artritis ) افزایش فشار خون دخیل می باشند .

همچنین مطرح شده است که مواردی از قبیل دولت ـ مقامات بهداشتی ـ مقامات محلی ـ سازمانهای داوطلب و …..

در افزایش سلامتی مؤثرند به عنوان مثال اگر استرس با عنوان یک فاکتور دخیل در بیماری قلبی در نظر گرفته شود، به منظور کاهش بیماریهای قلبی در جامعه نیاز است تا اقدامات ساختاری سیاسی و اساسی در جامعه صورت گیرد تا موقعیت های استرس زا در جامعه کمتر گردد که از این اقدامات می توان تغییراتی در فعالیتهای شغلی ، انتظارات افراد در خانواده ها و حمایت اجتماعی از افراد نام برد .

دانشمندان زیادی از جمله ( 1977 ) Rotter ( 1954 ) , Bandura مطرح نموده اند که رفتارهای افراد در خلاء ( vaccum ) روی نمی دهند بلکه انگیزه رفتارها شامل محتوای از عقاید فردی و ارزشهای نشأت گرفته از تجربیات و انتظارات آنان در زندگی و جامعه اشان و میزان دسترسی آنها به فرآیندهای جایگزین ( alternatives ) می باشد .

بنابراین H.P..

به منظور موفقیت می بایست هم فرد و هم جامعه را در نظر بگیرد و هدف آن باید تغییر شرایط نامطلوب اجتماعی به شرایط مطلوب و ایجاد اعتماد به نفس ( self – esteem ) و قدرت عمل در افراد به عنوان عوامل تغییر و نیز سیاستگزاری در جهت رشد سلامتی باشد .

( 1992 ) Townsend بیان می دارد که H.P..

با فلسفه کنترل فردی و اجتماعی سلامتی در هم می آمیزد و تلاش در جهت سلامتی و رفاه در زمینه H.P..

هم یک مسئولیت فردی و هم یک مسئولیت جمعی می باشد .

به عبارت دیگر اجزای رفتاری نقش مهمی در H.P..

بازی می کنند اما محتوای اجتماعی ، اقتصادی و اکولوژیکی هم در این فرآیند مؤثر می باشد .

به عبارتی کسی می تواند با Lalonde موافق باشد که H.P..

را به عنوان مسئولیتی اخلاقی در نظر بگیرد .

شایان ذکر است به همان اندازه که جنبه های بسیاری در health دخیل می باشند ، به همان اندازه نیز ارتقای سلامتی چند نظامنامه ای multidisciplinary می باشد و هیچ تئوری یا دیدگاه واحدی تاکنون قادر نبوده که ما را در فهم کامل فرآیندها و فعالیتهای پیچیده دخیل در سلامتی ، یاری نماید و به گونه ای مشابه هیچیک از تئوریها قادر نبوده اند که به ما در ایجاد و توسعه برنامه های مداخله ای مؤثر تر کمک نمایند .

Health promotion and the new public health WHO در اواخر قرن بیستم public health را اینگونه تعریف کرده بود .

Professional and public concern with the effect of the total environment in health .

با توجه به تعریف قدیمی public health ( بهداشت عمومی ) ، محیط فیزیکی در ایجاد خطر برای سلامتی مؤثر می باشد ، در حالی که امروزه محیطهای اقتصادی و اجتماعی نیز دارای اهمیت می باشند .

در سالهای بعد از جنگ جهانی دوم ، public health به سمت شیوه زندگی فردی ( indvidual lifestyle ) کشیده شد همچنین در دهه 1980 پیدایش و گسترش ایدز ( acquired immune deficiency syndrom = AIDS ) بسیاری از توجهات public health را به خود جلب نمود .

در حقیقت می توان گفت که H.P..

آخرین گونه ( variant ) تاریخچه public health می باشد که از قرن نوزدهم شروع و با موضوعات اجتماعی مرتبط گردید .

H.P..

نقش جامع تری را به public health بخشید و علاوه بر فعالیتهای بخش بهداشت ، جنبه های سیاست بهداشت ( public policy ) را نیز در نظر می گیرد .

امروزه در بعضی از literature ها از H.P..

به عنوان new public health یاد می نمایند و هدفهای مخصوص فعالیتهای H.P.

تحت new public health عبارتند از : ایجاد و گسترش سیاستهای بهداشت عمومی developing healthy public policy .

گسترش مهارتهای فردی developing personal skills تقویت مشارکت و عملکرد جامعه strengthening community action ایجاد محیطهای حمایت کننده creating supportive environments Health promotion and health education عده ای H.P.

را معادل Health education در نظر می گیرند و بعضی دیگر این دو را به هم مرتبط می دانند ، اما H.P.

روندی است اساساً متفاوت که اهداف و ارزشهای متفاوتی را نیز دنبال می نماید .

هدف اصلی آموزش بهداشت سنتی تأثیر روی رفتار شخصی و شیوه زندگی می باشد و یکی از اهداف سنتی H.P.

نیز استفاده صحیح از خدمات بهداشتی و پزشکی بوده است ، در حالیکه برنامه H.P.

جدید ، تغییر کرده است .

هدف برنامه های H.P.

دستیابی به تغییرات محیطی از طریق اقدامات قانونی ، مالی و اقتصادی می باشد و از دیگر اهداف این سیاستها ، تغییر مشکل سازمانها در جهت تأمین بهداشت مراجعین است .

در مجموع می توان گفت که هدف اقدامات H.P.

این است که انتخاب بهداشتی ، ساده ترین انتخاب باشد .

آموزش بهداشت نیز به انتخابهای بهداشتی افراد تأثیر نموده است و بنابراین جایگاه آن در متن جنبش جدید ارتقاء سلامتی چیست ؟

در حقیقت آموزش برای بهداشت ) WHO از این عنوان استفاده کرده است ) پیش شرط ضروری تمام برنامه های ارتقاء سلامتی می باشد .

رابطه میان آموزش بهداشت و روند ایجاد یک سیاست بهداشت همگانی ، ارتباطی متجانس است .

می توان گفت که ارتقاء سلامتی ترکیبی از بسط سیاست و خط مشی بهداشتی و آموزش بهداشت است ( رابطه این سه مورد را می توان در فرمول زیر نوشت : ) ( Health promotion = Health education * Healthy public policy ) .

بنابراین H.P.

ترکیبی از طرحهای آموزشی و برنامه های قانونی ، مالی، اقتصادی ، محیطی و سازمانی است که برای تسهیل امر دستیابی به بهداشت و پیشگیری از بیماری می باشد .

نقش آموزش بهداشت در H.P.

مدل Tones B.K.

( 1987 ) ایدئولوژیهای مؤثر بر Health promotion امروزه ممکن است که H.P.

توسط سه نیروی ایدئولوژیکی / سیاسی عمده تأیید گردد : 1-Feminisn 2-Environmentalism 3-Anti-authoriacism بیان می شود که این ism ها بیشتر خود را آشکار می کنند تا اینکه پایه قوی فلسفی و ایدئولوژی برای H.P.

باشند .

به هر حال اجازه بدهید که هر یک از اینها به عنوان پایه های حمایت کننده از H.P.

در نظر گرفته شوند .

Health promotion و بازاریابی اجتماعی مدل مشهور (PRECEDE )بیان می دارد که اهداف بازاریابی و ترویج محصولات بهداشتی یکی و همانند می باشند ، همچنین سولومون ده مفهوم کلیدی در بازاریابی را شناسایی نمود که به بهداشت از طریق زمینه‌های عرصه های ارتباط عمومی مربوط می شوند : 1 ـ فلسفه بازار Market philosophy تعادل و مسادات بین بازاریاب و مصرف کننده و هــدف اول مواجهه ـ مصرف کننده با نیازش می باشد (خواه واقعی ـ خواه تصوری).

2 ـ چهار p در بازاریابی ( promotion – place – price – product ) بدین معنی که محصول بهداشتی باید ملموس ، جذاب و در دسترس باشند .

3 ـ سلسله مراتب آثار ارتباطی hierarchy of communication effect ـ بازاریابی تجاری تأیید می کند که به منظور موفقیت می بایست از معیارهای ساده نفوذ به بازار به تغییرهای رفتاری دشوار حرکت نمود و به خاطر پیش فرض های وجود انگیزش های عموم ، نفود در بازار می تواند القاء ضرورت فروش محصول برای افراد باشد .

4 ـ تفکیک مخاطبان audience segmentation اگر بتوان پیام ها و کانالهایی تعبیه نمود که برای زیر مجموعه های مختلفی از مردم جذابیت داشته باشد ، نتایج مؤثرتر و سودمندتری بدست خواهد آمد .

5 ـ شناخت بازار Market understanding تشخیص وجود بازارهای فرعی که می تواند دستیابی و موفقیت برنامه ها را در تأثیر گذاری بر روی گروههای هدف نخستین تسهیل نماید .

6 ـ پسخوراند feedback ـ می بایستی از برنامه ارزشیابی نمود تا بتوان از طریق قوانین و فیدبک سریع نتایج برنامه را تعدیل و اصلاح نمود .

7 ـ روابط متقابل ارتباط گروهی و میان فردی interpersonal and mass communication interaction ارتباط گروهی را می توان از طریق آموزش میان فردی تقویت نمود .

8 ـ منابع تجاری – commercial resources بازاریابی کالاهای بهداشتی باید از منابع بازرگانی ( تجاری ) در صورت امکان بهره جوید .

سولومون پیشنهاد می کند که تشکیلات می تواند خدمات خود را به منظور گسترش تجاری و با تخفیف و یا حتی مجانی انجام دهد .

9 ـ رقابت competition – بسیار ضروری است که رقابت در تولید یک محصول بهتر شناخته و درک شود رقابت برای آموزش بهداشت در وهله نخست از تبلیغات ضدبهداشتی و حامیان سیاسی شان تشکیل می شود .

10 ـ انتظارات expectation ـ در طراحی یک فعالیت ضروری است که اهداف واقعی مشخص شود و نمی باید از طریق ترکیب به انتظارات غیر واقعی برای موفقیت .

از مضمون حقیقی خود تهی شود .

اصول Health promotion بر اساس منشور Ottawa 1 ـ سلامتی خوب منبع عمده توسعه اجتماعی ، اقتصادی ، فردی و یک بعد مهم کیفیت زندگی quality of life می باشد .

فاکتورهای سیاسی، اقتصادی ، اجتماعی، فرهنگی، محیطی، رفتاری، بیولوژیکی می توانند اثرات مضر یا مطلوب بر روی سلامتی داشته باشند و در این میان نقش H.P.

، مطلوب ساختن شرایط به منظور حمایت از سلامتی است .

2 ـ تأکید H.P.

، رسیدن به تساوی در سلامتی است .

شاخه های متنوع فعالیت های H.P.

و سعی در کاهش تفاوتها در وضعیت سلامتی و اطمینان از فرصتهای مساوی و منابع برای قدرتمند کردن مردم برای رسیدن به بالاترین سطح سلامت را دارند که شامل احساس اطمینان از فرصتهای مساوی و منابع برای قدرتمند کردن مردم برای رسیدن به بالاترین سطح سلامت را دارند که شامل احساس اطمینان در محیط ، دسترسی به اطلاعات و مهارتهای زندگی و فرصتهایی برای انتخابات بهداشتی می باشد .

باید در نظر داشت که مردم نمی توانند به بالاترین سطح سلامتی برسند مگر اینکه قادر به کنترل فاکتورهای تعیین کننده سلامتیشان باشند ( بطور مساوی برای زنان و مردان ) .

3 ـ پیش نیازهای سلامتی را نمی توان فقط از طریق بخش بهداشت تأمین نمود ، به عبارت دیگر H.P.

نیازمند هماهنگی تمام فعالیتهای درگیر در سلامتی از قبیل دولت ، بخش بهداشت ، دیگر بخشهای اجتماعی ، اقتصادی ، سازمانهای داوطلب غیر دولتی ، مقامات محلی ، صنعت ، رسانه ها و مردم ( افراد در خانواده ها و جوامع و گروههای اجتماعی و کارکنان بهداشتی ) می باشد .

همچنین برنامه ها واستراتژیهای H.P.

باید با نیازها و امکانات منطقه ای از تفاوتهای سیستم های اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی مطابقت داده شود .

4 ـ H.P.

به آنسوی مراقبتهای بهداشتی ( health care ) گسترده می شود و سلامتی را در برنامه تدوین کار سیاستگزاران در تمام بخشها و سطوح قرار داده ، آنها را از عواقب تصمیمشان بر سلامتی و پذیرش مسئولیتها برای سلامتی آگاه می نماید .

خط مشی H.P.

ترکیب دیدگاههای گوناگون از جمله قانونگذاری ، مالیات و ….

است و فعالیتهای مرتبط با اطمینان از بهداشتی بودن کالاها ، خدمات سالمتر ، بهداشتی تر ، سرویسهای عمومی بهداشتی ، محیطهای تمیزتر و لذت بخش تر را در بر می گیرد از طرف دیگر هماهنگ کننده فعالیتهایی است که نهایتاً به سلامتی منجر می گردند .

(policy ) نیازمند مشخص ساختن موانع به منظور اصلاح عملکرد بخشهای غیر بهداشتی و تطابق آنها با بخشهای بهداشتی است و هدف آن عبارت است از انتخاب بهداشتی تر و آسانتر .

5 ـ H.P.

موجب ایجاد و شرایط زندگی و شغلی سالم ، برانگیزاننده ، رضایت بخش و لذت بخش می گردد .

از طرف دیگر در هر استراتژی مربوط به H.P.

، محافظت و نگهداری از محیطها و منابع طبیعی بایستی مد نظر قرار گیرند .

نگهداری منابع طبیعی سراسر جهان به عنوان یک مسئولیت جهانی باید مورد تأکید قرار گیرد همچنین از آنجا که استفاده صحیح از اوقات فراغت و تغییر شیوه زندگی دارای اثرات مهم به روی سلامتی می باشند ، در برنامه های H.P.

می بایستی مورد توجه قرار گیرند ، در حقیقت کار و اوقات فراغت مردم می بایستی منبع سلامتی برای آنان باشد .

6 ـ همانطور که قبلاً بیان گردید ، هدف H.P.

تأثیر در برنامه ریزیها برای رسیدن به سطح بالاتر سلامتی در جامعه می باشد در قلب فرایند قدرتمند سازی ( empowermenf ) جوامع ، کنترل تلاشها جهت تعیین سرنوشتشان قرار دارد .

توسعه جامعه نیازمند منابع انسانی و مادی به منظور افزایش کمک به خود ( self – help ) ، حمایت اجتماعی و ایجاد سیستم های قابل انعطاف برای تقویت مشارکت عموم و هدایت موضوعات بهداشتی است که این موارد نیز به نوبه خود نیازمند دسترسی کامل و مداوم به اطلاعات ، فرصتهای یادگیری برای سلامتی و نیز حمایتهای مالی می باشد .

7 ـ H.P.

از توسعه فردی و اجتماعی ، از طریق فراهم نمودن اطلاعات ، آموزش برای سلامتی و افزایش مهارتهای زندگی حمایت می کند .

از طرف دیگر انتخابهای بهداشتی مردم را افزایش می دهد ، مردم را برای یادگیری در سراسر زندگی ، مقابله با بیماریهای مزمن و صدمات آماده می سازد .

که این اقدامات می توانند در مدارس ، خانه ها ، محل کار ، جامعه و یا از طریق آموزش ، تجارت ، حرف و مؤسسات صورت گیرند .

8 ـ مسئولیت H.P.

میان افراد ، گروههای جامعه ، کارکنان بهداشتی ، مؤسسات بهداشتی و دولت تقسیم می گردد ، که این فعالیتها باید با هماهنگی یکدیگر در جهت سلامتی صورت گیرد .

H.P.

باید از نیازهای افراد در جوامع برای زندگی ساده تر حمایت کند ، کانالهایی میان بخش بهداشت و اجزای وسیعتر اجتماعی ، اقتصادی و فیزیکی محیط برقرار نماید .

همچنین H.P.

نیازمند تغییر آموزش حرفه ای و توجه بیشتر به تحقیقات بهداشتی است .

این تلاشها در مجموع منجر به تغییر در نگرش و سازماندهی سرویسهای بهداشتی می گردند که بر نیازهای کلی افراد به عنوان whole person تمرکز می نمایند .

9 ـ health از طریق زندگی روزمره مردم ، در مکانی که یاد می گیرند ، کار می کنند ،‌ بازی می کنند و عشق می ورزند ، ایجاد می شود .

health از طریق قدرت مراقبت خود و دیگری، قدرت تصمیم گیری و کنترل شرایط زندگی خود و اطمینان از محیط زندگی به افراد اجازه می دهد که سلامتیشان را بدست آورند .

ecology , holism .caring اصولی اساسی دراستراتژیهای توسعه H.P.

می باشند که همچنین اصولی راهنما در هر مرحله از evaluation .

implementation , planning هستند ( مردان و زنان باید بطور مساوی مشارکت نمایند ) .

10 ـ به منظور حمایت از H.P.

و استراتژیها و برنامه های آن کنفرانسهای بین المللی از جمله کنفرانسهای WHO برگزار شده است .

اهداف کنفرانسها متقاعد ساختن مردم ، دولتها ، سازمانهای داوطلب غیر دولتی و دیگر موسسات به منظور مداخله در امر H.P.

است و همچنین این کنفرانسها موجب پیوستن نیروها و معرفی آنها برای فعالیتهای ارتقای سلامتی می شوند که نمونه آنها منشور HFA/2000 می باشد .

The srructure of H.P.

به منظور تبدیل تئوی های H.P.

به عمل می بایستی ساختاری وجود داشته باشد .

همانطور که می دانید چهار فاکتور عمده روی health و disease مؤثر هستند : ساختار ژنتیک فرد ( ژنوتیپ ) individual genetic endowment .

محیط فیزیکی ، اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی The physical social cultural and economical environment .

رفتارها و شیوه های زندگی فردی Individual behavicurs of lifestyle .

سرویسهای بهداشتی / پزشکی The health / medical services .

از آنجا که فاکتور اول را نمی توان به آسانی تغییر داد ، بنابراین به منظور ارتقاء سلامتی باید در سه عامل دیگر تأثیر گذاشت همچنین اقدامات H.P.

نیاز به ریشه های فلسفی و اخلاقی دارند که از برنامه ریزی و اجرای آنها حمایت نمایند .

تعدادی از این موارد عبارتند از کاربرد و اصول عدالت و مساوات ارزیابی نیازها و مشارکت جوامع ـ چارچوب اخلاقی برای عمل ـ توجه به اثر بخشی و کفایت مداخلات.