سوالات بسیاری در مورد نقش تغذیه و بخصوص ویتامین ها و گیاهان طبی در سلامت چشم مطرح میشود. واقعیت اینست که علیرغم مصرف متداول این مواد گیاهی وطبیعی، دانش ما بدلیل فقدان تحقیقات علمی لازم، بسیار محدود است. در این مقاله ما به نقش ویتامین ها ومواد گیاهی اشاره میکنیم که نقش آنها بیشتر تجربه شده است.
در یک نگاه کلی چشم مانند بقیه قسمت های بدن به مرور زمان دچار تغییرات پیری میشود. هنر یک تغذیه سالم، به تائخیر انداختن این تغییرات است. از جمله این تغییرات میتوان به «کترکت» یا کدورت عدسی چشم, آب سیاه یا «گلوکوما» و تحلیل مزمن پرده چشم اشاره کرد. تمامی این بیماریها میتوانند منجر به از دست رفتن قوه بینائی شوند.
ما بکرات شنیده ایم که مصرف میوه جات تازه و سبزیجات سبز رنگ تا چه اندازه در سلامت بدن مو ثراست. این مواد بدلیل ترکیبات ضد اکسیدان مانع پیری زودرس میشوند. بخصوص میوه جات زرد و یا نارنجی رنگ مانند هویج، خرمالو، طالبی و امثال انها.
علیرغم تمام فواید این محصولات، مصرف بیش از حد آنها میتواند خطراتی را ایجاد نماید از جمله در افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف میکنند (وارفارین)، ویتامین k فراوان موجود در این مواد باعث کاهش اثرات درمانی دارو میشود. لذا توصیه میشود در این گونه بیماران مصرف میوه جات و سبزیجات باید به اندازه و در یک حد ثابت باشد، چرا که نوسانات مقادیر ویتامین k در غذای روزانه در تداخل منفی بادارو از نقش مهمتری بر خوردار است.
ویتامین های «ای» ، «ث» و «ا» یا «بتا کاروتنئید» ها نقش ضد اکسیدان دارند ومانع پیری زودرس میشوند. تحقیقات علمی ثابت کرده است که این ویتامین ها چشم را درمقابل آسیب های محیطی حفظ کرده، چشم را سالم وجوان نگه میدارند. گوجه فرنگی دارای ماده ای بنام «لایکوپن» است که نقش ثابت شده ای در پیشگیری از سرطان پروستات و بیماریهای قلبی داد.
در امریکا 8 میلیون نفر به بیماری تحلیل مزمن پرده چشم مبتلا هستند.1.3 میلیون نفر از این بیماران دچار فرم پیشرفته بیماری شده که منجر به نابینائی میشود. انستیتودملی چشم امریکا در مطالعه وسیعی که دراین زمینه انجام داده است، نقش ویتامین های «ای» ، «ث» و «ا» یا «بتا کاروتنئید» ها را که نقش ضد اکسیدان دارند و همینطور «روی» را در جلوگیری از پیشرفت بیماری به اثبات رسانده است. باید توجه کرد که در افراد سیگاری یا کسانیکه سابقه مصرف سیگار دارند مصرف ویتامین «ا » یا «بتا کاروتنئید» ها ممکن است زمینه سرطان ریه رافراهم آورد. در این گروه بیماران توصیه میشود که از «لوتئین» و«زئازانتین» به جای ویتامین «ا» یا «بتا کاروتنئید» استفاده کنند. بعلاوه استفاده از عینک های حفاطت کننده درمقابل اشعه ماورای بنفش و کلاه و پوشش مناسب درمقابل نور آفتاب به همگان توصیه میشود. بیماری فشار خون ،کلسترول بالا، وبیماریهای قلبی وعروقی در شدت وپیشرفت تحلیل مزمن پرده چشم میتوانندنقش داشته باشند.
خطر ابتلا به «کترکت» در کسانیکه «مولتی ویتامین» و ویتامین های «ای» و «ث» را به مدت بیش از 10 سال مصرف کرده اند به میزان 60 درصد کمتربوده است. «لوتئین» و«زئازانتین» ومصرف درست مواد پروتئین باعث کاهش بروز «کترکت» میشود. مصرف ویتامین های «ا »، «نیاسین تیامین» وگروه ویتامین های «ب» نیز باعث کاهش بروز «کترکت» میشود.
داروهای گیاهی و سلامت چشم:
مصرف گیاهان سنتی در امریکا رو به فزونی است، چرا که اعتقاد کلی براین است که این دارو ها بی ضرر هستند. اداره کنترول دارو وموادغذائی در امریکا کنترل مستقیمی روی این گروه داروئی ندارد. در بسیاری موارد این داروها دارای ناخالصی و آلوده گی هستند. باید به بیخطر وبی ضرر بودن این مواد توجه ای خاص بشود.
یکی از داروهای گیاهی رایج «بیل بری» میباشد. «بیل بری»« یک ماده ضد اکسیدان با اثرات قوی در چشم است. ماده موثر «فلاونوئید انتا سیانوزید» میباشد. این ماده برای اولین بار در جنگ جهانی دوم شناخته شد، زمانی که ارتش بریتانیا این دارو را برای بهبودی دید در حملات هوائی شبانه استفاده میکرد. در یک مطالعه «بیل بری» اثرات پیشگیری کننده دربروز«کترکت» داشته است خصوصأ وقتی با ویتامین E مصرف میشود. «بیل بری« ممکن است دردرمان‌آب سیاه نیز مفیدباشد.
داروی دیگر «گینکوز»است که داروئی بسیار پر طرفدار میباشد. این دارو به طور متداول در بیماریهای عروقی مصرف میشود. باعث رقت خون، مهار مرگ سلولی، مهار فعالیت پلاکت ها وکمک به جلوگیری ازلخته شدن خون میشود. این دارو دارای اثرات ضداکسیداسیون نیز میباشد. در کسانیکه «گینکوز» مصرف میکنند خطر خونریزی در قسمتهای مختلف بدن وجود دارد. گینکوز ممکن است که با بهبود بخشیدن درگردش خون چشم در درمان آب سیاه مفید باشد. مطالعات مختلف نتایج متفاوتی را در مورد اثرات شراب در چشم نشان داده است. در یک مطالعه در پیشگیری تحلیل مزمن پرده چشم اثرات مثبت داشته است. در کل، ویتامین ها و گیاهان طبی نقش مهمی در سلامت چشم میتوانند داشته باشند. مصرف درست و به اندازه آنها توصیه میشود.