مفهوم کنترل و بازرسی :
بررسی ، تایید یا عدم تایید هر فرآیندی ، قبل ، هنگام و بعد از ساخت ، بر اساس یکسری از قوانین
، مقررات ملی ،آیین نامه های داخلی و بین المللی مصوب حکومتی که بر اساس کوله باری از علوم
مرتبط و تجارب به دست آمده باشد .
مقررات ملی ساختمان ، از جمله قوانین وآیین نامه های مصوبی است که در ساخت و ساز باید مورد
توجه قرار گیرد .
اما متاسفانه با توجه به شواهد ، مستندات ، و عدم درک صحیح از قوانین ، شاهد عدم اجرای صحیح
مقررات ملی ساختمان هستیم که توجه به موارد زیر تا حدودی راهگشا خواهد بود :
کارگاه ها یا کارخانه های تولید بتن آماده :
1. تولیدکنندگان بتن آماده باید دارای مجوز از اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشند .
( استاندارد = رعایت حداقلهای کیفی )
هرچند داشتن نشان استاندارد برای واحدهای تولید بتن آماده اجباری می باشد ولی باید به این نکته
توجه کرد که واحد تولیدکننده باید دارای نشان استاندارد تا رده مقاومتی مورد نیاز مشتری را دارا
تهیه کنید باید از واحدهایی C باشد . به عنوان مثال اگر شما می خواهید بتنی با رده مقاومتی 35
و بالاتر هستند ، بتن آماده بخرید. C که دارای نشان استاندارد تا رده مقاومتی 35
2. تمامی دستگاه های تولید بتن باید کالیبره شده و دارای گواهی سلامت باشند .
3. شما می توانید با محاسبه حجم فضای بتن ریزی ، مقدار بتن مصرفی خود را در واحد حجم و یا
به صورت وزنی به تولید کننده اعلام نمائید. به طور کلی بتنی که در سراسر کشور تولید می شود
دارای وزن حجمی حدود 2300 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد . در صورتیکه محاسبه شما در
تعیین حجم فضای مورد نظر برای بتن ریزی دقیق باشد ، می توانید با حجم وزن خالص بتن در
، واحد کیلوگرم - با استفاده از وزن خالص ذکر شده در برگ باسکول و تقسیم آن بر 2300
مقدار حجم بتن تحویلی را در واحد متر مکعب محاسبه نموده و همچنین دقت باسکول واحد
تولید کننده بتن آماده را نیز کنترل نمائید.
4. آزمون بتن شسته نیز یکی دیگر از آزمونهایی است که می تواند درصد درشت دانه - ریزدانه -
سیمان وآب مصرفی موجود در بتن آماده ( داخل میکسر ) خریداری شده را با این روش تخمین
زد .
5. تولیدکننده بتن موظف به ارائه نتایج مقاومت فشاری معتبر بتنهای تولیدی خود به خریدار می باشد .
( اوراق نتایج آزمونهای مقاومت فشاری بتن باید دارای مشخصات کاملی باشد که در ادامه به تفصیل به آنها اشاره
خواهد شد . )
متاسفانه دیده می شود که دلالان ، به عنوان مثال بتن آماده را با عیار 200 کیلوگرم بر متر مکعب
خریداری و با سربرگ - فاکتور و مهر غیر واقعی ، با عیار بالاتر ، مثلا " 350 کیلوگرم بر متر
مکعب و با قیمت پایین تر نسبت به بتن با عیار 350 کیلوگرم بر متر مکعب واقعی می فروشند که
باید در این خصوص دقت لازم توسط مشتری به عمل آید .
6. نحوه نگهداری مصالح تولید بتن باید مطابق با مبحث 9 مقررات ملی ساختمان و نشریه 55 باشد .
7. کیفیت شن- ماسه - سیمان - آب - روان کننده ها و غیره باید کنترل شود و نتایج آزمونهای مربوط
به هرکدام به خریدار ارائه شود .
نحوه اختلاط و حمل بتن :
1. کامیون مخلوط کن ( تراک میکسر ) یکی از وسایل حمل بتن آماده است . کارخانه های بتن آماده
معمولاً به دو گروه تقسیم می شوند :
برخی کارخانه ها فقط عملیات پیمانه کردن را انجام می دهند . ·
برخی دیگر از کارخانه ها غیر از عملیات پیمانه کردن ، عمل مخلوط کردن را نیز انجام می دهند . ·
به عبارت دیگر ، در کارخانه ، مصالح پیمانه شده و مقادیر معین مصالح بتن به درون کامیون مخلوط
کن ریخته می شود ، اما عمل اختلاط ، در حین حمل ، قبل از تخلیه بتن در دیگ کامیون مخلوط کن
صورت می گیرد و آب مخلوط در حین حمل و یا در محل کارگاه به مخلوط خشک اضافه می شود .
بر همین اساس به این روش ، پیمانه خشک نیزگفته می شود. اما در گروه دوم کارخانه ها ، بتن آماده
شده به درون دیگ کامیون مخلوط کن ریخت می شود.
1. دیگ کامیون مخلوط کن دارای دو سرعت دوران کند و تند می باشد . دور کند با سرعت به هم زدن
2 تا 5 دور در دقیقه و دور تند یا سرعت اختلاط 7 تا 13 دور در دقیقه است .
در هنگام استفاده از کامیون مخلوط کن ، موارد زیر باید رعایت شود : ·
الف) از زمانی که آب به مخلوط خشک بتن افزوده می شود تعداد دوران 70 تا 100 دور با سرعت
تند برای اختلاط اولیه کافی است . اگر بتن آماده در داخل دیگ حمل شود و بخواهیم در هنگام
تخلیه ، همگنی را مجدداً به دست آوریم ، کافی است 30 تا 40 دور با سرعت کند بتن را به هم
بزنیم .
حداکثر تعداد دوران دیگ به 300 دور ( شامل دور کند و تند ) محدود می شود ، به این ترتیب ،
مدت حمل در شرایط عادی ( به غیر از بتن ریزی در هوای گرم و سرد ) از زمان بارگیری تا تخلیه ،
1 ساعت محدود می شود. / به 1 تا 5
اما از 300 دور چرخش دیگ فقط حداکثر 100 دور باید سرعت مخلوط کردن تند و بقیه
باید با سرعت کند به هم زده شود ، زیرا زمان طولانی حمل و یا تعداد چرخش زیاد دیگ
باعث کاهش اسلامپ ، سایش سنگدانه ها و بدنه دیگ و همچنین کاهش مقاومت و دوام بتن
می شود .
ب) در مواردی که مدت انتقال بتن طولانی است و یا احتمال وجود ترافیک سنگین وجود دارد ،
بهتر است از روش مخلوط خشک استفاده شود و آب مخلوط در کارگاه به سایر مصالح اضافه
شود . هرچند در این حالت ، کنترل دقیق مقدار آب با اشکال روبه رو می شود و نیاز به نظارت
دقیق است تا آب مخلوط به مقدار تعیین شده افزوده شود.
استفاده از کامیون مخلوط کن برای بتن های زیر توصیه نمی شود : ü
بتن با اسلامپ کمتر از 40 میلیمتر
بتن با حداکثر اندازه سنگدانه بیش از 50 میلیمتر
0 ( بدون استفاده از مواد افزودنی روان کننده یا فوق روان کننده ) / بتن با نسبت آب به سیمان کمتر از 4