قلب چگونه کار میکند کارکرد اصلی قلب , تلمبه کردن خون قرمز و روشن که در بر گیرنده مقادیر فراوانی اکسیژن و مواد غذایی است از راه سرخرگهای بزرگ به سرتاسر بدن میباشد وقتی اکسیژن این خون بدست بافتها برداشته شد, سیاهرگها خون فاقد اکسیژن کافی را که به رنگ تیرهتری در آمده است را دوباره به قلب بر میگردانند مرحله دوم تپش قلب دارای دو قسمت میباشد که هر قسمت آن به گونه یک تلمبه جداگانه عمل میکند.
هر یک ازاین قسمتها نیز به دو بخش تقسیم میشود.
بنابراین قلب رویهمرفته دارای چهار اتاقک میباشد.
حفرههای بالایی را که اصطلاحاً دهلیز مینامند , به گونه جمع کننده خون ورودی به قلب عمل میکنند و حفرههای پایینی که به آنها "درون" گفته میشود , با انقباض خود مایه میشوند که خون از قلب به بیرون تلمبه شود.
قسمت راست قلب , خونهایی را که از شاهرگهای تمام بدن میآید را گرفته و به سمت ششها تلمبه میکند تا اکسیژن ششها بتوانند وارد این خون شوند.
قسمت چپ قلب , خونی را که از ششها بیرون میشود را گرفته و سپس آن را به تمام قسمتهای بدن میفرستد تا نیازهای اکسیژن آنها را بر طرف نماید .
برای اینکه خون به همراه اندامها و ماهیچههای بدن برسد , باید با فشار فراوانی تلمبه گردد.
شما وقتی یک سرخرگتان بریده میشود , میبینید که خون باچه فشاری به بیرون فواره میزند.
برای اینکه این تلمبه زدن با قدرت کافی انجام شود , عضلات قلب باید خیلی نیرومند باشند و هیچگاه همانند دیگر عضلات (برای نمونه ماهیچههای پاها) دچار خستگی نگردند.
بنابراین , عضلات قلب نیاز دارند که خودشان به خوبی خونرسانی شوند و اکسیژن و مواد غذایی به اندازه کافی به آنها رسانده شود.
این خونرسانی خود عضلات قلب , بدست سرخرگهای تاجی و شاخههای آنها صورت میپذیرد.
سرخرگهای تاجی سرخرگهای تاجی (تاجی) از آئورت بیرون میآیند.
آئورت , سرخرگ اصلی بدن میباشد که از درون چپ , خون را بیرون میشازند.
سرخرگهای تاجی از آغاز آئورت منشا گرفته و بنابراین نخستین سرخرگهایی هستند که خون در بر گیرنده اکسیژن بسیار را دریافت میدارند.
دو سرخرگ تاجی (چپ وراست) کمابیش کوچک بوده و هر کدام تنها 3 یا 4 میلیمتر قطر دارند .
این سرخرگهای تاجی از روی سطح قلب عبور کرده و در پشت قلب به یکدیگر متصل میشوند و کم وبیش یک راه دایرهای را ایجاد میکنند.
وقتی چنین الگویی از رگهای خونی قلب بدست پزشکان قدیم دیده شد , آنها فکر کردند که این همانند تاج میباشد از این روی واژه لاتین "سرخرگهای تاجی" (Coronary) را به آنها دادند که امروزه نیز از این واژه بهره گیری میشود .
از آنجایی که سرخرگهای تاجی قلب از اهمیت فراوانی برخوردار هستند , پزشکان تمام شاخهها و دگرگونیهایی که میتواند در کسان گوناگون داشته باشد را شناسایی کردهاند.
سرخرگهای تاجی چپ دارای دو شاخه اصلی میباشد که به آنها اصطلاحا "نزولی قدامی" و "سرخرگ چرخشی میگویند و این سرخرگها نیز به نوبه خود به شاخههای دیگری نقسیم میشوند.
این سرخرگها , مایه خونرسانی به قسمت بیشتر عضله درون چپ میشوند.
درون چپ دارای عضلات بیشتری در برابر درون راست میباشد زیرا وظیفه آن , تلمبه کردن خون به تمام قسمتهای بدن است.
سرخرگهای تاجی راست , بیشتر کوچکتر بوده و قسمت زیرین قلب و درون راست را خونرسانی میکند.
وظیفه درون راست تلمبه کردن خون به ششها میباشد .
سرخرگهای تاجی دارای ساختمانی همانند تمام سرخرگهای بدن هستند ولی تنها در یک چیز با آنها تفاوت دارند که تنها در زمان میان ضربانهای قلب که قلب در حالت آسوده (ریلکس) قرار دارد , خون دراین سرخرگها جریان مییابد.
وقتی عضله قلب منقبض میشود , فشار آن به قدری بسیار میشود که اجازه عبور خون به عضله قلب را نمیدهد , از این روی قلب دارای شبکه کارسازی از رگهای باریک خونی است که مایه میشود تمام نیازهای غذایی و اکسیژن رسانی آن را به خوبی انجام دهد.
در بیماران تاجی قلب , سرخرگهای تاجی تنگ و باریک میشوند و وعضلات قلب از رسیدن خون و اکسیژن به اندازه کافی محروم میگردند (مانند هنگامی که که یک لوله آب به دلایل گوناگونی تنگ شود و نتواند به خوبی آبرسانی کند).
در حالت استراحت , میشود اشکالی برای فرد ایجاد نشود , ولی هنگامیکه قلب ناچار باشد کار بیشتری انجام دهد و برای نمونه شخص بخواهد چند پله را بالا برود , سرخرگهای تاجی نم توانند بر پایه نیاز اکسیژن این عضلات , به آنها خون و اکسیژن برسانند و برآیند اینکه شخص در هنگام بالا رفتن از پلهها دچار درد سینه (آنژین) میگردد.
مسدود شدن آن بدست یک لخته خون , به گونه کامل جلوی خونرسانی اش گرفته شود , قسمتی از عضله قلب که دیگر خون به آن نمیرسد , خواهد مرد.
بیماری رگهای قلب(عروق کرونر ) ناشی از رسوب چربی بر دیوارهعروق قلب است که با مسدود شدن کامل رگ ، درد و سکته قلبی بروز می کند .
روشهای مناسب پیش گیری از بروز بیماری های قلبی : 1 ) پائین نگاه داشتن سطح فشار خون 2 ) دریافت رژیم غذایی کم چربی 3 ) کاهش وزن اضافی 4 ) ترک سیگار طی تحقیقات اخیر، مهمترین عامل بروز بیماری های قلبی،تغذیه نادرست اعلام شده است .
کسانی که یک بار دچار سکته های قلبی شده اند یا سابقه خانوادگی سکته دارند باید از مواد زیر که برای بروز بیماری های قلبی خطرزا است پرهیز کنند از مواد زیر که برای بروز بیماری های قلبی خطرزا است پرهیز کنند .
1 ) روغنهای اشباع و کلسترول روغنهای اشباعشده ،خطر سازترین عامل برای بیماران قلبی و افراد در معرض خطر است.
این روغنها : روغن جامد حیوانی - کره-روغن جامد نباتی و چربی های چسبیده به گوشت هستند که تا حد امکان باید کمتر مصرف شوند .
*پس خوردن گوشت قرمز فقط 3 بار در هفتهبرای افرادی که دارای چربیخون هستند به میزان کم،مجاز است .
*لبنیات خیلی کم چربی مصرف شود .
ماست و شیر 5/1 % چربی *از خوردن سوسیس و کالباس ، شیرینی های پر چربی و پر خامه ، سس ها و کباب های کوبیده که پر از چربی است ، آبگوشت پر چربی ، کله پاچه و سیرابی پرهیز کنید .
2 ) نمک مصرف آن به 4-3 گرم در روز محدود شود .
یعنی شما مجاز هستید 2 تا 3 قاشق مربا خوری نمکراروزانه به همراه غذا مصرف کنید .
*نمک را سر سفره نیاورید *از خوردن تنقلات شور مثل چیپس ، پفک ، خیار شور و شور سبزیجات خود داری کنید .
3 ) کلسترول در مواد غذایی حیوانی موجود است و بیشترین میزان آن به ترتیب در مغز گوسفند ، جگر مرغ ، کلیه گوسفند،قلب ،اماء و احشاء و میگو وجود دارد که مصرف این مواد غذایی باید محدود باشد .
4 ) قندهای ساده مثل شکر ، قند و شیرینی کمتر مصرف شود .
5 ) تخم مرغ به 3 عدد در هفته محدود شود .
چه غذاهایی برای بیمار قلبی خوب است سبزیجات و میوه ها :کههم دارای ویتامین زیاد و هم فیبر بالا هستند،چربی خون را کاهش می دهند و احتمال ابتلا به سرطان را پائین می آورندضمنا به عبور غذا از دستگاه گوارشنیزکمک می کنند .
(( جوانه گندم - کلم برگ- کلم قرمز-گل کلم- کلم بروکسل- بروکلی - شلغم- چغندر- اسفناج- مارچوبه- لوبیا سبز و نخود سبز )).
هر روز می توانید سالاد مفصل و لذیذی از این مواد غذایی تهیه و میل کنید .
لبنیات کم چربی:تامین کننده کلسیم و پروتئین مورد نیاز فرد بیمار هستند .
نانهای سبوس دار:هم حاوی ویتامینB زیاد و هم کاهش دهنده چربی خون هستند مثل نان بربری – نان سنگک و نان جوی سبوس دار.
حبوبات:تامین کننده پروتئین کافی و کم چربی هستند و املاح زیادی دارند .
روغنهای مایع:بهترین روغن برای افراد مبتلا به بیماری های قلب و عروق،روغن مایع ذرت و آفتابگردان برای پخت غذا و خصوصا روغن کانولاوروغن زیتون روی سالاداست .
ماهی: بهترین غذا برای بیماران قلبی است واین افراد بایدحداقل هفته ای سه مرتبه غذای دریایی مصرفکنند.
طی تحقیقات بسیار ، روغن ماهی ها موجب کاهش چربی های خون می شود و از رسو ب چربی در دیواره عروق جلوگیری می کنند.
قرصهای مکمل ویتامینC وکلسیم برای فرد دچار عوارض قلبی مفید است ، همچنینقرصهای مکمل ویتامینE و چربی های امگا 3نیز باید طبق دستور مصرف شود .