مقدمه :
صورتهای مالی همراه با یاد داشت های پیوست آن اطلاعات مالی حاصل از مدارک حسابداری واحد تجاری است و نشان دهنده منابع اقتصادی و تعهدات واحد مزبور و در تاریخ معین و تغییرات مربوط طی دوره منتهی به آن تاریخ ، طبق اصول پذیرفته شده حسابداری یا سایر مبانی جامع حسابداری غیر از اصول مزبور می باشد طبق این بیانیه پیش بینی های مالی از صورتهای مالی می باشند .
1- تراز نامه 2- صورت سود و زیان 3-صورت سود (زیان ) انباشته 4- صورت گردش وجوه نقد 5- صورت تغییرات در حقوق صاحبان سهام 6- صورت وضعیت داراییها و بدهیها و همراه با حقوق صاحبان سهام یا به تنهایی 7- صورت در آمد و هزینه 8- خلاصه وضعیت عملیات
9- صورت عملیات برحسب خطوط تولید 10-صورت دریافتها و پرداختهای نقدی
صورتهای مالی ممکن است برای یک شرکت یا موسسه گروهی از شرکتهای فرعی گروهی از شرکتهای وابسته یک موسسه غیر انتقاعی یک سازمان دولتی یک شرکت یک مالک یا موارد مشابه تهیه شود .
هدف استراتژیک شرکت
کسب سود در چارچوب اساسنامه و با رعایت مصالح ملی به گونه ای که امکان رشد مداوم بلند مدت فراهم آید حوزه تمرکز فعالیت ساختمان ساخت و ساز انبوه سازی مسکن وفعالیت های خالی مربوط به ساخت و بسیار خواهد بود .
هدف ساختمان پیشرو بودن در صنعت ساختمان و حضور در بازار سرمایه و پول ، مربوط به بخش مسکن گسترش سهم بازار و افزایش دارایی سهامداران است .
ساختمان با استفاده از فن آوری و تلاش روز ، ارتقای کیفیت و سرعت ساخت و تکمیل پروژه ها بکارگیری نیروهای انسانی متخصص و فعال رعایت اصل مشتری گرایی افزایش ضریب ایمنی و ارتقای کیفیت جلب مشارکت و سرمایه گذاری خارجی و پیوند صحیح بین این توانایی ها با بازار پول و سرمایه به اهداف فوق نایل می آید .
شرکت به منظور تحقق هدف های فوق اقدامات زیر را به عمل می آورد:
جذب سرمایه ها و تجهیز پس اندازها به طور مستقیم و غیر مستقیم
تاسیس شرکت به منظور توسعه فعالیت های بخش مسکن ساختمان و ساخت و ساز شهری.
سرمایه گذاری مستقیم با مشارکت در طرح ها و پروژه های بخش مسکن ساختمان و توسعه شهری و شرکت های مشاوره یا پیمانکاری و شناخت و ساز مسکن و همچنین تولید کنندگان مصالح و وسایل و ادوات و ابزارهای ساختمانی و عمران شهری.
مبادرت به تحصیل خرید و فروش مصالح و واسیل واردات و عمران شهری و سایر اموال منقول و غیر منقول به منظور رفع نیاز و در جهت نیل به اهداف شرکت.
انتشار و فروش اوراق مشارکت با رعایت ضوابط و مقررات مربوط و اخذ تسهیلات مالی و اعتباری از بانک ها و سایر موسسات مالی و اعتباری
ارتباط بین صورتهای مالی اساسی : صورتهای مالی اساسی ، با یکدیگر ارتباط ذاتی دارند زیرا همگی جنبه های عملیات و رویدادهای مالی یگانه ای را گزارش می کنند اگرچه هر یک از صورتهای مالی اساسی اطلاعات متفاوتی را ارائه می کنند اما از هیچ یک انتظار نمی رود که به تنهائی هدف واحد را تامین با کلیه اطلاعاتی را که برای نوع بخصوصی ارزیابی یا تصمیم گیری مفید است را فراهم سازد ابزارهای عمده تجزیه و تحلیل نظیر ضریب بازده سرمایه گذاری و نسبتهای عملکرد بر ارتباطات ذاتی بین صورتهای مالی اساسی و اجزای مشکله آنها مبتنی است .
صورتهای مالی اساسی مکمل یکدیگرند:
در حسابداری سه صورت مالی اساسی وجود دارد که ممکن یکدیگرند : ترازنامه حاوی اطلاعاتی است که اغلب در ارزیابی نقدینگی و انعطاف امکانات مالی واحد تجاری مورد استفاده قرار میگیرد اما تصویری که تراز نامه از نقدینگی و انعطاف امکانات مالی ارائه می دهد ناقص است مگر اینکه دست کم همراه با آن صورت تغییرات در وضعیت مالی نیز مورد بررسی قرار گیرد .
صورت حساب در سود و زیان عموماً اطلاعات با ارزشی را درباره سود آوری واحد تجاری طی یک دوره مالی گزارش می کند اما این اطلاعات تنها هنگامی میتواند به گونه ای سودمند تفسیر یا با اطلاعات دوره قبل واحد تجاری یا سایر واحدهای تجاری مقایسه شود که همراه با اطلاعات منعکس در سایر صورتهای مالی اساسی مورد بررسی قرار گیرد .
صورت تغییرات در وضعیت مالی نیز به تنهائی مبنای ناقصی برای ارزیابی گردش آتی وجوه نقد فراهم آورده مثلاً : صورت تغییرات در وضعیت مالی نمی تواند ارتباطات بین دورهها را نشان دهد بسیاری از دریافتهای نقدی جاری به ویژه از محل عملیات ناشی از فعالیتهای دوره های قبل است و بسیاری از پرداختهای نقدی جاری با این قصد انجام می گیرد یا انتظار می رود که در دوره های آتی به نتیجه برسد بنابر این برای ارزیابی مطلوب گردش آتی وجوه نقد علاوه بر صورت تغییرات در وضعیت مالی ، لازم است صورت حساب سود و زیان و تراز نامه نیز مورد بررسی قرار گیرد .
نقش صورتهای مالی اساسی در تحقق هدفهای حسابداری و گزارشهای مالی
برای تحقق هدفهای حسابداری و گزارشگری مالی باید اطلاعات بسیار متنوعی درباره واحدهای تجاری فراهم آید که این نیز مستلزم تهیه و ارائه چندین صورت مالی است به بیان دیگر هدفهای گزارشگری مالی ایجاب می کند که مجموعه کاملی از چندین صورت مالی مجزا و در عین حال مرتبط با یکدیگر ، ارائه شود هر یک از صورتهای مالی اساسی به طور جداگانه و همچنین صورتهای مالی اساسی در مجموعه در تحقق هدفهای گزارشگری مالی نقش دارند علاوه بر این نقش اجزای متشکله هر یک از صورتهای مالی اساسی را در تامین هدفهای مزبور نباید نادیده گرفت هر یک از صورتهای کمتری ترکیب و به گونه ای ارائه کرد که به پیچیدگی اطلاعات ارائه شده منجر نشود .
در حال حاضر برای تحقیق هدفهای حسابداری و گزارشگری مالی صورتهای مالی اساسی زیر تهیه و ارائه می شود :
صورت وضعیت مالی یا تراز نامه که منابع اقتصادی (دارائیها) تعهدات اقتصادی (بدهیها) و علایق سهامداران یا (مالکین حقوق صاحبان سرمایه) را در یک مقطع زمانی مشخص گزارش می کند .
صورتهائی که تغییرات واقع شده طی یک دوزه زمانی مشخص را گزارش می کنند :
الف: صورت حساب سود و زیان
ب : صورت سود زیان انباشته
ج: صورت تغییرات در وضعیت مالی
صورتهای مالی یاد شده در بالا جزء صورتهای مالی اساسی محسوب می شوند و همان گونه که در بالا گفته شد هر یک از صورتهای مالی مزبور و همچنین مجموعه آنها در تامین هدفهای گزارشگری مالی سهیم می باشند اما نمی توان انتظار داشت که هر یک از آنها به تنهایی کلیه اطلاعات لازم برای تصمیم گیریهای استفاده کنندگان را یک فراهم کند .
ماهیت ترازنامه
ترازنامه صورتی است که اطلاعات مزبور را از طریق گزارش دارائیها ، بدهیها و حقوق صاحبان سهام واحد تجاری در پایان هر دوره مالی فراهم می کند از آنجایی که تراز نامه معرف وضعیت مالی واحد تجاری در یک مقطع زمانی معین است آن را به «صورت وضعیت مالی» نیز می نامند اطلاق اصطلاح «تراز نامه» به این صورت مالی به این واقعیت اشاره دارد که صورت مزبور مبین معادله اساسی حسابداری (یعنی دارائیهای = بدهیها + حقوق صاحبان سهام ) به شکل تفضیلی است اما واژه «تراز نامه» یک اصطلاح توصیفی نیست و به همین دلیل در سالهای اخیر در برخی از کشورها استافده از اصطلاح توصیفی به «صورت وضعیت مالی» به جای اصطلاح «تراز نامه» گسترش یافته است .
کاربرد ترازنامه:
زمانی تراز نامه به عنوان محصول نهائی و اساسی فرآیند حسابداری محسوب می شد اما تجربیات بعدی که نشان داد قدرت سودآوری عامل اصلی و تعیین کننده در مورد ارزش یک واحد تجاری دایر است استفاده کنندگان صورتهای مالها به تدریج توجه و تاکید خود را به سمت صورت حساب سود و زیان تغییر دادند .
در هر صورت علیرغم مطالب بالا اطلاعاتی که تراز نامه درباره دارائیها، بدهیها، حقوق صاحبان سهام و ارتباط بین این عناصر ارائه می دهد برای سرمایه گذاران اعتبار دهندگان و سایر اشخاص ذیعلاقه به واحد تجاری با اهمیت و مفید محسوب میشود مثلاً بانک اعطاء کنند اعتبار قبل از اعطای وام به واحد تجاری عوامل زیر را مورد بررسی قرار می دهد .
ترکیب و ارزش دارائیها متعلق به واحد تجاری
قابلیت تبدیل دارائیهای مزبور به نقد
شرایط و مبلغ بدهیها و تعهدات موجود واحد تجاری
حقوقی بستانکاران نسبت به دارائیهای واحد تجاری
بنابراین اغلب تصمیم گیری مربوط به اعطای اعتبار به واحدهای تجاری مبتنی بر اطلاعاتی است که از طریق بررسی تراز نامه وام گیرنده فراهم می شود البته اعتبار دهندگان بالقوه معمولاً علاوه بر تراز نامه سایر صورتهای مالی اساسی وام گیرنده را نیز به منظور ارزیابی توان سودآوری و قدرت ایجاد جریان وجوه نقد آن مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند
علاوه بر این تراز نامه بر شکل مقایسه ای نیز اطلاعات نسبتاً زیادی به اعتبار دهندگان سرمایه گذاران مدیریت و سایرین ارائه می کند اشخاصی که توانائی تفسیر تراز نامه مقایسه ای را دارند می توانند بر مبنای اطلاعات منعکس در این گونه تراز نامه ها اطلاعات بسیاری در مورد توانایی واحد تجاری در قضیه بدهیهای کوتاه مدت ، روندهای مساعد و نا مساعد نقدینگی مالی واحد تجاری و وضعیت نسبی اعتبار دهندگان و سرمایه گذاران به دست آورند.
طبقه بندی اقدام تراز نامه :
طبقه بندی اقدام تراز نامه به شرح زیر ، نمونه بارزی از رویه فعلی گزارشگری مالی است :
دارائیها :
الف : دارائیهای جاری :
این اقدام بالاترین قدرت نقدینگی را دارند
ب: دارائیهای غیر جاری یا بلند مدت
شامل :
سرمایه گذاری های بلند مدت که عمدتاً به منظور کنترل یا اعمال نفوذ بر واحد سرمایه پذیر و دستیابی به بازده مورد نظر تحصیل می شود .
دارائیهای عملیاتی مشهود که اغلب اموال ماشین آلات و تجهیزات نامیده می شود .
دارائیهای نامشهود 4- سایر دارائیها 5- مخارج انتقالی به دوره های آتی
بدهیها :
الف : بدهی های جاری: شامل حصه جاری بدهیهای بلند مدت و صه جاری در آمد های انتقالی به دوره های آتی
ب : بدهیهای بلند مدت: شامل حصه بلند مدت درآمدهای انتقالی به دوره های آتی
حقوق صاحبان سهام :
الف : سرمایه :شامل سرمایه اسمی ، تعهد صاحبان شهام و سرمایه پرداخت شده
ب: صرف سهام
ج: اندوختهها: شامل اندوخته قانونی و سایر اندوخته های اختیاری
د) سود و زیان انباشته
دارائیها :
دارائیها منابع اقتصادی یک واحد تجاری است که طبق اصول پذیرفته شده حسابداری شناسائی و اندازه گیری می شود علاوه بر این اقدامی نظیر مخارج انتقالی به دوره های آتی نیز هر چند جزء منابع اقتصادی محسوب نمی شود اما طبق اصول پذیرفته شده حسابداری به عنوان دارائی شناسائی و اندازه گیری می گردد .
بدهی ها :
بدهیها معرف تعهدات قانونی یا تعهدات ناشی از قرار دادهای واحد تجاری است که در نتیجه معاملات و رویدادهای گذشته ایجاد شده و باید از طریق انتقال دارائیها ارائه خدمات یا از محل عواید آتی تادیه شود .
شکل و محتوای صورت حساب سود و زیان :
عناصری که صورت حساب سود و زیان را تشکیل می دهند عبارتند از درآمدها هزینه ها و سودها و زیانهای غیر عملیاتی سود خالص از ترکیب این عناصر به دست می آید اندازه گیری سود خالص مساله ای دشوار است و موضوع مهمتر ، مشکلات مربوط به نحوه ارائه سود خالص و عناصر تشکیل دهنده آن در صورت حساب سود و زیان است یک صورتحساب سود و زیان مطلو باید اطلاعاتی اضافه بر فهرست اقدام هزینه و درآمد ارائه کند اما اطلاعاتی که امروزه در صورت حساب سود و زیان گزارش می شود معمولاً به شکل فشرده و خلاصه می باشد صورت حساب سود و زیان به شکل تفصیلی نیز اغلب برای استفاده اعتبار دهندگان و سایر اشخاصی که علایق خاص در واحد تجاری دارند ارائه می شود .
شکلهای مختلف صورت حساب سود و زیان
در استانداردهای حسابداری شکل خاصی برای ارائه صورت حساب سود و زیان پیشنهاد شده است زیرا انعطاف پذیری معقول صورت حساب سود و زیان جهت برخورد منطقی با وضعیتهای گوناگون و انعکاس مناسب آنها مهمتر از وجود یک شکل استاندارد برای صورت حساب مزبور، تشخیص داده شده است. زیرا انعطاف پذیری معقول صورت حساب سود و زیان جهت برخورد منطقی با وضعیتهای گوناگون و انعکاس مناسب آنها مهمتر از وجود یک شکل استاندارد برای صورت حساب مزبور تشخیص داده شده است .
در عمل صورت حساب سود و زیان به دو شکل متفاوت ارائه می شود که عبارتند از ، شکل چند مرحله ای و شکل یک مرحله ای .
صورتحساب سود و زیان به شکل چند مرحله ای :
در صورتحساب سود و زیان به شکل چند مرحله ای مانده های میانی مختلف نظیر سودخالص ، سود عملیاتی و سود قبل از مالیات و غیره به طور مشخص نشان داده می شود .
در صورت حساب سود و زیان به شکل یک مرحلهای :
در شکل یک مرحله ای صورت حساب سود و زیان که نمونه ای از آن در زیر ارائه شده است کلیه در آمد ها در یک گروه و کلیه هزینه ها در گروه دیگر طبقه بندی می شود و سود خالص از تفاوت این دو گروه اقدام به دست می آید .
بررسی معانی کلماتی که در صورتحساب سود و زیان قرار دارند :
درآمدها: در آمد عبارت است از جریان و رود دارایئ ها با سایر موارد افزایش دارائیهای یک واحد تجاری و یا تصفیه بدهیهای آن طی یک دوره مالی که ناشی از تحویل کالا ساخت دارائی برای مشتریان ارائه خدمات یا سایر فعالتیهای انتفاعی است که در اجرای عملیات اصلی و مستمر واحد تجاری صورت می گیرد .