از دیدگاه فروشندگان سهام هر شرکت ، مهمترین عامل برای تصمیم گیری در خصوص فروش سهام ، قیمت روز اموال و دارایی های آن می باشد و مبنای گذاری سهام قیمت روز اموال و داراییهای شرکت است و تجدید ارزیابی اموال و داراییهای شرکت با دو روش زیر امکان پذیر می باشد :
الف : تجدید ارزیابی با روش شاخص بانک مرکزی و تفاوت نرخ ارز
شاخص بانک مرکزی نشان دهنده حداقل افزایش قیمت ها می باشد . از طرفی نرخ ارز طی سنوات گذشته تغییرات قابل توجهی داشته است ، لذا چنانچه اثرات این دو عامل در داراییهای ثابت شرکت محاسبه گردد ، امکان برآرود قیمت روز اموال و داراییهای ثابت شرکت میسر می شود و از آنجایی که داراییهای ثابتی که بیشتر از ده سال قبل خریداری شده ، عملاً مستهلک گردیده اند لذا چنانچه تغییرات داراییهای ثابت و استهلاکات آنها از ده سال قبل به با شاخص بانک مرزی محاسبه گردد ، قسمت روز دارایی ها بدون احتساب تغییرات نرخ ارز بدست خواهد امد و سپس با استفاده از آخرین جدول داراییهای ثابت اقلام ارزبر آنها برآورد می شود و پس از آن چنانچه شرکت دارای کسری ذخیره برای اقلامی از قبیل مالیات ، بیمه ، مطالب مشکوک الوصول ، بازخرید خدمت کارکنان باشد ، کسری ذخایر مربوطه برآورد و مجموع این ارقام محاسبه می گردد .
در حالیتی که شرکت در سایر شرکتها سرمایه گذار باشد قیمت روز سرمایه گذاری شرکت در سایر شرکتها به یکی از روشهای فوق برآورد شده و پس از آن قیمت روز سهام به شرح زیر محاسبه می شود .
حقوق صاحبان سهام طبق دفاتر
کسر می شود کسری ذخایر
حقوق صاحبان سهام پس از تعدیلات
اضافه می شود :
تفاوت ارزش روز دارایی های ثابت با شاخص بانک مرکزی
تفاوت ارزش روز داراییهای ثابت با نرخ ارز
تفاوت ارزش روز داراییهای جاری با نرخ ارز
تفاوت ارزش روز سرمایه گذاری در سایر شرکتها
جمع
کسر می شود :
تفاوت ارزش روز بدهی های ارزی
قیمت روز سهام شرکت
ضمناً چنانچه اثرات تورمی فوق در هر یک از حسابهای ذیربط عمل گردد ، امکان استخراج ترازنامه با قیمت روز اموال فراهم می شود و بطور خلاصه قیمت روز سهام از تفاوت داراییها با قیمت روز ، منهای بدهیها با قیمت روز بدست می آید .
ب- تجدید ارزیابی با روش کارشناسی رسمی دادگستری
در این روش ، ابتدا قیمت روز اموال و داراییهای ثابت شرکت توسط کارشناسان رسمی دادگستری برآورد و گزارش می گردد . آنگاه میزان ارز موجودیهای جنسی شرکت ، وجوه نقد ارزی ، مطالبات ارزی و بدهیهای ارزی و نرخ ارز ثبت شده در دفاتر مشخص و تفاوت نرخ ارز آنها برآورد می گردد . و پس از آن چنانچه شرکت دارای کسری ذخیره برای اقلامی از قبیل مالیات ، بیمه ، مطالبات مشکوک الوصول و بازخرید خدمات کارکنان باشد ، مجموع این ارقام نیز محاسبه می گردد .
سپس قیمت روز سرمایه گذاری شرت در سایر شرکتها به یکی از روشهای فوق برآورد می گردد و پس از آن قیمت روز سهام به شرح ذیل محاسبه می شود .
حقوق صاحبان سهام طبق دفاتر
کسر می شود : کسری ذخایر
حقوق صاحبان سهام پس از تعدیلات
اضافه می شود :
تفاوت ارزش روز داراییهای ثابت با قیمت کارشناس دادگستری
تفاوت ارزش روز داراییهای جاری با نرخ ارز
تفاوت ارزش روز سرمایه گذاریها
جمع
کسر می شود :
تفاوت ارزش روز بدهیهای ارزی
قیمت روز سهام شرکت
قیمت روز سهام شرکت
تعداد سهام
قیمت روز هر سهم =
ضمناً چنانچه اثرات تورمی فوق در هر یک از حسابهای ذیربط عمل گردد ، امکان استخراج ترازنامه با قیمت روز اموال فراهم می شود و بطور خلاصه قیمت روز سهام از تفاوت داراییهای با قیمت روز ، منهای بدهیها با قیمت روز بدست می آید .
لازم به تذکر است چنانچه ؛ در این روش موجودیهای جنسی نیز توسط کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی گردد ، صرفاً سایر اقلام داراییهای جاری از قبیل موجودی نقد ارزی و مطالبات ارزی از طریق تفاوت نرخ ارز ، ارزیابی می شوند .
مثال شرکت فرزانگان در سال 1363، بمنظور اجرای طرح تولید کاغذ صنعتی تأسیس گردیده است .
الگوی سه مرحله ای رشد : در الگوی سه مرحله ای فرضی بر این گذاشته می شود که رشد سود تقسیمی دارای سه مرحله متفاوت است . در حالی که در الگوی مبتنی بر رشد ثابت سود تقسیمی فرض بر این گذاشته می شد که سود تقسیمی دارای رشد ثابت ، دائمی و همیشگی است . در الگوی سه مرحله ای ، در مرحله نخست ، فرض بر این است که سود تقسیمی با نرخ ثابت ga برای دوره A سال رشد می کند . پس از این ، مرحله انتقالی پیش می آید که از سال A+1 تا نقطه زمانی B طول می کشد . در دوره انتقالی نرخ رشد سود تقسیمی به صورت خطی کاهش می یابد و به یک نرخ رشد دائمی و ثابت بنام gn می رسد . این نرخ رشد ثابت و دائمی gn ، را نرخ رشد عادی شرکت در بنلد مدت می نامند . در نمودار زیر نرخ رشد سود تقسیمی در این سه مرحله نشان داده شده و فرض بر این است که در آغاز نرخ رشد سود تقسیمی از نرخ رشد عادی شرکت در بند مدت بیشتر است .
نرخ رشد هر یک از سالهای دوره انتقالی با فرمول زیر محاسبه می شود .
نمودار : نرخ رشد سود تقسیمی در طی زمان
در فرمول فوق اگر Z با S برابر باشد ، به مرحله انتقالی می رسیم . نرخ رشد بصورت نرخ رشد ثابت در بلند مدت (gn) در می آید . بنابراین با فرض با فرض در دست داشتن gn , A , B , g و اگر آخرین سود تقسیمی را Do بنامیم می توان سودهای تقسیمی دوره های آتی را محاسبه کرد . در آن صورت اگر نرخ تنزیل در دست باشد ، ارزش فعلی سوده های تقسیمی آینده به دست می آید و می توان آن را با قیمت کنونی مهم مقایسه کرد .
مقدار سود تقسیمی سال صفر برابر 1 دلار است (1000=Do)
B,A سالهای انتقالی می باشند . (A=2) و (B=5)
(نرخ رشد سال سوم) g3=%6(%6-%3)
با در دست داشتن سودهای تقسیمی و نرخ تنزیل 8% ، ارتش فعلی سودهای تقسیمی مورد انتظار 38/22 دلار خواهد دشات که از طریق زیر به دست می آید :
الگوی سه مرحله ای از فرمول زیر برای محاسبه ارزش فعلی سود های تقسیمی بدست می آید :
Po=
الگوی X، نولروهایسا ، یک الگوی ساده مبتنی بر ارزش فعلی سود تقسیمی ارائه کرده اند که از نظر محاسباتی بر الگوی سه مرحله ای برتری دارد و از هر نظر دارای همان ویژگی هاست . اگر ga از gn بزرگتر باشد نرخ رشد بلا فاصله رو به کاهش می گذارد . تا به نرخ رشد عادی (gn) برسد در طی m سال نرخ رشد دقیقاً حد وسط بین gn , ga قرار می گیرد و 2m سال طول می کشد تا نرخ رشد به نرخ رشد بلند مدت خود که gn است برسد . کاربرد معادله k بسیار ساده است و آن را بصورت زیر می نویسیند :
الگوی نرخ رشد سود تقسیمی برای الگوی H
در الگوی * در صورتیکه ga برابر gn باشد معادله بصورت معادله ای با نرخ رشد ثابت در می آید و معادله را می توان بصورت زیر بازنویسی نمود :
قیمت یک سهم برابر با ارزش فعلی سودهای تقسیمی با توجه به نرخ رشد عادی شرکت در بلند مدت (gn) به اضافه مازاد یا صرفی که ناشی از نرخ رشد بیش از نرخ رشد عادی (ga) است ، و این مبلغ متناسب با دوره رشد غیر عادی (H) است . اگر ga از gn کمتر باشد . سهم مورد نظر با تخفیف بفروش می رسد .
با استفاده از الگوی x می توان نرخ تنزیل را محاسبه نمود بدین صورت که :
H را می توان به یکی از دو طریق زیر محاسبه کرد :
1- H برابر است با نصف دوره زمانی لازم ، برای این که نرخ رشد از ga به gn تغییر یابد و یا 2) براساس الگوی سه مرحله ای ، k در وسط مرحله انتقالی قرار می گیرد .
برای مثال قبل با استفاده از H ، کمیت سهم برابر است با :
Do=1 ga=%6 A=2سال B-5سال (مرحله 2 ، سه سال طول می کشد)
(جداول و نمودار در فایل اصلی موجود است)