دانلود مقاله اعتبار اسنادی

تنها مقوله ای که کلیه اقتصاد دانان جهان یکی مرکانتی لیست ها – کلاسیک ها نئوکلاسیک ها کینزین ها – کلاسیک های جدید و ...

د رمورد آن جدال نمی کنند و اتفاق نظر دارند همانا نقش موثر و مثبت تجارت خارجی بر توسعه اقتصادی می باشد.

از همین رو کلیه کشورهای جهان اعم از توسعه یافته در حال توسعه یا عقب مانده همواره تلاش داشته ودارند تجارت خارجی خود را افزایش دهند.

با افزایش تجارت خارجی سطح اشتغال بالا رفته و موجبات بهبودی وبهتر شدن سطح زندگانی مردم فراهم می شود.

با همه اهمیت تجارت خارجی باید اذعان داشت، تجارت خارجی موضوعی پیچیده فنی و تخصصی است زیرا با مسایل حقوقی بانکی - مالی- بیمه- حمل ونقل – بازرسی و ..

عجین شده ا ست بانکها شرکتهای حمل و نقل- فورواردرها – شرکت های بیمه گر شرکتهای بازرسی کننده بین المللی در کنار وهمراه صادر کنندگان وواردکنندگان قرار می گیرند تا با ارائه خدمات متوع محیط تجارت جهانی را امن نماید و ریسک آن را برای طرفین ن دادو ستد از بین ببرند وبه سطح صفر تنزل دهند.

این موضوع بسیار مهم نیازمند ضوابط ومقررات است .

روشن است مقررات وظایف تکالیف- تعهدات مسئولیت ها وریسک هر یک از عاملان فوق الاشعار را تعیین و مشخص نموده است عمده این مقررات توسط اتاق تجارت بین الملل ICC تهیه و منتشر شده است مقررات متحدالشکل اعتبارات اسنادی از جمله مقررات مهمی است که توسط کمیسیون بانکداری اتاق تجارت بین الملل باهمفکری و همکاری کمیته های ملی اتاق تجارت بین الملل تهیه وبروز شده است این مقررات مقررات حاکم بر اعتبار اسنادی می باشد.

اعتبارات اسنادی تکنیک رد وبدل نمودن پول کالاها یا خدمات براساس اسناد توسط بانک ها است وخوشبختانه از چنان تنوع و جامعیتی برخوردار است که با یادگیری و بکارگیری آن ا مکانات بهره گیری ازمنابع مالی بازار مالی جهان فراهم می شود و ریسک مالی تجارت خارجی را به کمترین میزان میتواند برساند بدون آگاهی وتسلط بر این تکنیک مهم افزایش قابل ملاحظه حجم تجارت خارجی قابل تردید است.

باعنایت به نقشی که این تکنیک در افزایش تجارت خارجی دارد ضرورت دارد تااین فن اشاعه داده شود.

بدیهی است اموزش و انتشار کتب ، مقالات ونشریات یکی از راههای اصولی آن می باشد .

طرف های درگیر در اعتبار اسنادی بند 1- ارکان اعتبار اسنادی مهمترین و اساسی ترین رکن هر اعتباراسنادی، بانک گشاینده اعتبار است در مقابل ذینفع اعتبار متعهد مشروط به پرداخت وجه اعتبار است رکن دوم اعبتار اسنادی همانا ذینفع اعتبار اسنادی است در واقع، درهر اعتبار اسنادی بانک گشاینده و ذینفع اعتبار اسنادی به عنوان ارکان اساسی ایفا نقش می نمایند.

به عبارت ساده تر ورساتر برای تحقق اعتبار اسنادی وجود دو طرف یاد شده اجتناب ناپذیر است.

ازمتقاضی اعتبار اسنادی و بانک ابلاغ کننده ن میتوان به ترتیب به عنوان رکن سوم و رکن چهارم هر اعتباراسنادی یاد کرد به طور خلاصه درشکل عمومی وکلی هر اعتبار ا سنادی که به تبعیت ازمقررات متحد الشکل اعتبار اسنادی تجدید نظر شده سال 1993 گشایش می شود معمولا علاوه نبر 4 رکن یاد شده بانک پرداخت کننده بانک معامله کننده بانک تایید کننده و بانک پوشش دهنده بسته به مورد مطرح می شوند.

بدین ترتیب مطابق مقررات طرف هایی که در اعتبار اسنادی بطور مستقیم درگیر می باشند عبارتنداز: متقاضی اعتبار، ذینفع اعتبار وبانکهای ذیربط متقاضی اعتبار ا سنادی شخصی است که از بانک گشاینده اعتبار اسنادی درخواست می کند تا نسبت به افتتاح اعتبار به نام و به نفع ذینفع اعتبار اقدام و از طرف وی متعهد مشروط به پرداخت وجه اعتبار بشود.

ذینفع اعتبار اسنادی شخصی است که اعتبار اسنادی به نام و به نفع اوتوسط بانک باز کننده اعتبار باز شده است درصورت رعایت شرایط اعتبار وجه اعتبار را دریافت خواهد نمود.

بانک ابلاغ کننده بانکی است که از طرف بانک گشاینده اعتبار انتخاب شده تا متن اعتبار نامه اسنادی را به ذینفع اعتبا ر ابلاغ کند بدین ترتیب بانک ابلاغ کننده اعتبار اسنادی صرفا یک واسطه بین بانک گشاینده اعتبار و ذینفع اعتباراسنادی یعنی رکن های 1 و 2 می باشد.

بانک پرداخت کننده ازبانک پرداخت کننده اعتبار اسنادی که بسته به مورد تحت عنوان بانک معامله کننده اسناد ، بانک تتعیین شده بانک مطالبه کننده نیز یاد می شود بانکی ا ست که از طرف بانک گشاینده اعتبار انتخاب شده و پذیرفته است که چنانچه ذینفع اعتبار ا سنادی با رعایت شرایط اعتبار، اسناد را ارائه دهد با ا خذ از بانک پوشش دهنده اعتبار نسبت به پرداخت وجه اعتبار اقدام کند.

بانک پوشش دهنده بانکی است که دستور یااجازه پوشش را بر اساس مجوز پوششی که بانک گشاینده اعتبار داده است می دهد.

بانک تایید کننده بانکی ا ست که بنا به درخواست یا اجازه بانک گشاینده اعتبار د رمقابل ذینفع اعتبار مانند بانک کشاینده اعتبار متعهد مشروط به پرداخت وجه اعتبار به ذینفع می گردد.

بانک انتقال دهنده در اعتبارات ا سنادی قابل انتقال بانک انتقال دهنده صرفا مطرح میشود وبانکی است که از طرف بانک گشاینده اعتبار مجاز است بنا به درخواست ذینفع اعتبار، کل اعتبار یاجزئی از آن رادر اختیار ذینفع یا ذینفع های ثانوی قرار دهد.

به ترتیبی که ملاحظه می گردد بانک های ابلاغ کننده پرداخت کننده معامله کننده، مطالبه کننده، انتقال دهنده و پوشش دهنده از طرف بانک گشاینده اعتبار انتخاب میشوند ودر صورت موافقت موظف به انجام وظیفه می گردند.

این مطلب از آن جهت یادآوری می گردد تا مجددا تایید و تاکید گردد که بانک گشاینده اعتبار رکن اول واساس هر اعتبار ا سنادی گشایش یافته می باشد نکته دیگری که خوانندگان باید بدان توجه داشته باشند این است که در مواردی بانک ابلاغ کننده می تواند بانک تایید کننده ، بانک پرداخت کننده و بانک انتقال دهند هم باشد .

از متقضای بانکها اعتبار –بانکها و ذینفع اعتبار که شرح آن گذشت تحت عنوان طرف های درگیر مستقیم دراعتبار اسنادی می توان یاد نمود و از سایر طرف هامانند شرکتهای بیمه گر شرکتهای بازرسی کننده بین المللی شرکتهای حمل ونقل فورواردرها، اتاق های بازرگانی ، بخش بازرگانی سفارتخانه ها موسسه های حفظ نباتات و غیره که بسته به مورد، اسنادی را صادر و صورت حساب ها ومدارک صادره را تایید و تصدیق می نمایند تحت عنوان طرف هایی که به طور مستقیم در اعتبار ا سنادی درگیر می شوند می توان یادکرد.

بند 2- تعریف ا عتبار اسنادی طبق ماده 2 مقررات متحد الشکل (USP500) ، اعتبار ا سنادی به معنای هرگونه ترتیباتی است که به هر صورت ذکر و یا اشاره شده است، که به موجب آن یک بانک (بانک گشاینده اعتبار) بنا به تقاضا و بر اساس دستورات یک مشتری متقاضی اعتبار یا از طرف خود موظف می شود تا در مقابل اسناد مقرر شده ، مشروط بر اینکه شرایط اعتبار رعایت شده باشد: 1- پرداختی را به شخص ثالث (ذینفع اعتبار) یا به حواله کرد او انجام دهد، یا بروات صادره توسط ذینفع را قبول و پرداخت کند.

2- به بانک دیگری اجازه دهد که این پرداخت را انجام دهد و یا چنین برواتی ن را قبول و پرداخت کند.

3- به بانک دیگری اجازه معامله دهد به طور خلاصه اعتبار اسنادی است که از تعهد مشروط بانک گشاینده اعتبار به پرداخت وجه در مقابل ذینفع اعتبار به بیان دیگر اعتبار اسنادی تعهد بانک گشاینده اعتبار به پرداخت یا قبول پرداخت (درآینده) وجه اعتبار در مقابل ذینفع اعتبار است مشروط برا آن که ذینفع اعتبار شرایط ومقررات مندرج دراعتبار اسنادی را رعایت و اسناد مقرر شده را در موعد مقرر ارائه داده باشد.

یعنی چنانچه ذینفع اعتبار تا سررسید اعتبار موعد مقرر اسناد را به بانک تعیین شده یا بانک گشاینده اعتبار دهد بانک مذکور متعهد پرداخت وجه اعتبار به وی خواهد بود.

از این رو از اعتبار اسنادی تحت عنوان نوعی ضمانت نامه بانیک نیز یاد میشود که درتعریف آن گفته شده است اعتبار اسنادی عبارت از التزام صادر کننده اعتبار، که معمولا یک بانک است و به صورت اعتبار به تقاضای مشتری بانک گشایش می شود و بانک را مکلف می سازد به شرط رعایت شرایط مقرر در اعتبار ا سنادی از جانب ذی نفع، وجه مذکور دراعتبار اسنادی را به ذینفع یا به حواله کرد وی پرداخت کند به اختصار اعتبار اسنادی تعهد مشروط پرداخت بانک گشاینده اعتبار ذی نفع اعتبار اسنادی می باشد.

از همین رو از بانک گشاینده اعتبار و ذی نفع اعتبار اسنادی به ترتیب به عنوان رکن اول ودوم هر فقره اعتبار اسنادی یاد گردید.

به طور خلاصه اعتبار اسنادی است که از تعهد مشروط بانک گشاینده اعتبار به پرداخت وجه در مقابل ذینفع اعتبار به بیان دیگر اعتبار اسنادی تعهد بانک گشاینده اعتبار به پرداخت یا قبول پرداخت (درآینده) وجه اعتبار در مقابل ذینفع اعتبار است مشروط برا آن که ذینفع اعتبار شرایط ومقررات مندرج دراعتبار اسنادی را رعایت و اسناد مقرر شده را در موعد مقرر ارائه داده باشد.

انواع اعتبارات اسنادی اعتبارات اسنادی بر اساس مسئولیت ها و تعهدات بانک گشاینده اعتبار چه از نظر نحوه پرداخت وجه اعتبار وچه از نظر اختیارات ذینفع اعتبار نسبت به واگذاری کل یا سهمی از اعتبار اسنادی به ذینفع های ثانوی وغیره تقسیم بندی میشود.

انواع اعتبارات اسنادی عبارتند از: 1- اعتبارات اسنادی قابل برگشت یا غیر قابل برگشت 2- اعتبارات اسنادی غیر قابل برگشت تایید شده یا تایید نشده 3- اعتبارات اسنادی دیداری، معوق، قبولی یا قابل معامله 4- اعتبارات اسنادی نقد یانسیه 5- اعتبار اسنادی اتکایی یا متقابل 6- اعتبار اسنادی فعال یا غیر فعال 7- اعتبار اسنادی قابل انتقال یا غیر قابل انتقال 8- اعتبار اسنادی تنخواه یاگردان 9- اعتبار اسنادی با عبارت قرمز 10- اعتبار اسنادی ضمانتی 11- اعتبار اسنادی مستقیم 12- اعتبار اسنادی ترانزیت 13- سایر مانند اعتبارات اسنادی داخلی وخارجی ، صادراتی و وارداتی بند 1- اعتبار اسنادی قابل برگشت یا غیر قابل برگشت ازنظر مسئولیت ها وتعهدات بانک گشاینده اعتبار اسنادی می توان اعتبارات اسنادی را مطابق مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی نشریه شماره 500به دو دسته به شرح زیر تقسیم بندی نمود: 1-اعتبارات اسنادی قابل برگشت 2- اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت بند 2- اعتبارات اسنادی غیر قابل برگشت تایید شده یا عادی اعتبارات اسنادی گشایش شده غیر قابل برگشت را که تعهد بانک گشاینده اعتبار اسنادی است می توان به دو دسته زیر تقسیم نمود: 1- اعتبارات اسنادی گشایش شده غیر قابل برگشت تایید شده 2- اعتبارات اسنادی گشایش شده غیر قابل برگشت تایید نشده یا عادی دررابطه با اعتبارات اسنادی تایید شده موارد زیر مطرح میگردد: 1- چرا اعتبارات اسنادی تایید شده درخواست می گردد؟

2- نحوه تایید اعتبارات اسنادی 3- هزینه تایید اعتبارات اسنادی بند 3- اعتبار اسنادی نقد یا معوق یا قبولی یامعامله اعتبارات اسنادی گشایش شده از لحاظ نحوه پرداخت مبلغ اعتبار به ذینفع اعتبار طبق مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی نشریه 500 به صورت زیر قابل عمل وتقسیم ا ست: - اعتبارات اسنادی باپرداخت نقدی - اعتبارات اسنادی با پرداخت موخر - اعتبارات اسنادی قبولی - اعتبارات اسنادی قابل معامله در واقع در متن اعتبار اسنادی حتما باید نحوه پرداخت مبلغ اعتباربه ذینفع اعتبار تعیین وتصریح شده باشد.

نکته ای باید بدان توجه داشت آن است که دراین نوع اعتبار برات یا برواتی رد و بدل نمی گردد.

در اعتبار اسنادی دیداری بانک گارگذار حق رجوع به ذینفع اعتبار را دارد در حالی که در اعتبار اسنادی قابل معامله حق رجوع را ندارد.

بند4- اعتبار اسنادی نقد یا یوزانس در حال حاضر در سیستم بانکی کشورمان اعتبارات اسنادی را از لحاظ زمان پرداخت ارز به دو دسته زیر می توان تقسیم نمود: -اعتبار اسنادی نقدی (دیداری) - اعتبارات اسنادی یوزانس (نسیه) یوزانس ازنظر لغوی یعنی مهلت، فرجه، مدت، سررسید، بهره پول و در عرف تجارت بین الملل به معنای معامله نسیه تضمین شده ا ست وهزینه یوزانس بهره ای است که خریدار کالا علاوه بر قیمت کالا بابت مهلتی که برای پرداخت به وی داده شده است در سر رسید باید بپردازد معامله یوزانس را معمولا کشورهایی انجام میدهند که دچار کمبود ارز می باشند و به عبارتی کشورهایی که از روی ناچاری مجبور به پذیرش این شیوه اند.تفاوت های یوزانس داخلی با یوزانس دراین است که یوزانس داخلی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران فاینانسر را انتخاب وبا آن قرار داد منعقد نموده است یا به عبارت مصطلح ازخطوط اعتباری که بانکهای خارجی در اختیار بانک مرکزی گذاشته اند برای تامین مالی خرید و واردات کالا ا ستفاده می شود یعنی فروشنده کالا (ذینفع بار) پس از حمل کالا وارائه اسناد حمل وسایر اسناد طبق شرایط اعتبار وجه کالا را از بانک معامله کننده اسناد دریافت می دارد فاینانسر اصل و بهره یوزانس داخلی را طبق قرار داد منعقده در سررسید از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران دریافت خواهند کرد و مجدداً خط اعتباری واگذاری به میزان وصول شده احیا می گردد.

بند 5- اعتبار اسناد فعال یا غیرفعال از یک لحاظ اعتبارات اسنادی گشایش شده را می توان ن به دو دسته زیر تقسیم بندی نمود.

1- اعتبارات اسنادی فعال 2- اعتبارات اسنادی غیر فعال بند 6- اعتباراسنادی قابل انتقال یا غیر قابل انتقال اعتبارات اسنادی گشایش شده از لحاظ اینکه ذینفع اولیه (اصلی) اعتبار حق واگذاری و انتقال تمام یا بخشی از اعتبار اسناید گشایش شده را به نفع او را به اشخاص ثالث (ذینفع ثانویه) داشته باشد یا نداشته باشد به دودسته زیر قابل تفکیک می باشد.

- اعتبارات اسناید قابل ا نتقال - اعتبارات اسنادی غیر قابل انتقال بند 7- اعتبار اسنادی اتکایی یا متقابل هرگاه اعتبار اسنادی غیر قابل انتقال به نفع فروشنده کالا گشایش شده باشد و فروشنده کالا قادر نباشد کالای موضوع اعتبار را تا سر رسید اعتبار تهیه و حمل نماید وناگزیر ازتهیه کالا از سایر فروشندگان کالا باشد و وجه کافی برای پرداخت به سایر فروشندگان در اختیارنداشته باشد اعتبار گشایش شده به نفع خودش را نزد بانک ابلاغ کننده اعتبار یا بانک دیگری وثیقه گشایش اعتبار به نفع سایر فروشندگان قرار میدهد.

بند 8 – اعتبار اسنادی گردان اعتبار اسنادی گردان که از آن در مواقعی تحت عنوان اعتبار اسنادی چرخشی یا تنخواه نیز نامبرده می شود گونه اعتبار اسنادی است که خریدار کالا به فروشنده کالا تحت این عنوان افتتاح نموده و در آن قید گردیه که چنانچه ظرف مدت معینی مثلا یک سال ذینفع اسناد حمل را به بانک معامله کننده اسناد ارائه دهد اعتبار به میزان اسناد ارائه شده بدون نیاز به افتتاح جدید یا اصلاح اعتبار موجود خود به خود تجدید می گردد.

بند 9- اعتباراسنادی با عبارت قرمز اعتبار ا سنادی با عبارت قرمز که به آن اعتبارات اسناید یک دو یا چند مرحله ای نیز گفته می شود گونه ای اعتبار اسنادی است که با درج عبارت خاصی (قاعدتا به رنگ قرمز) در ان به ذینفع اعتبار اجازه داده میشود تاقبل از حمل کالا وارائه اسناد تمام یا بخشی از مبلغ اعتبار را در قبال ارائه یک رسید ساده یا تضمین از بانک ابلاغ کننده اعتبار برای تهیه و تدارک کالا اخذ نماید.

بند 10- اعتبار اسنادی مستقیم اعتبار اسنادی مستقیم گونه ای اعتبار اسنادی می باشد که بانک گشاینده اعتبار اسنادی مستقیما آن را به نفع ذینفع اعتبار ابلاغ می نماید و ذینفع اعتبار نیز اسناد حمل و سایر اسناد را برای معامله به بانک گشاینده اعتبار ارائه میدهد.

بند 11- اعتبار اسنادی قابل معامله اعتبار اسنادی قابل معامله گونه ای اعتباراسنادی است که در متن اعتبار اسنادی ابلاغ شده به ذینفع اعتبار عبارت زیر درج شده است.

دراین صورت بدون اینکه بانکها تعهد قطعی غیر قابل برگشت داشته باشد مجازند نسبت به بررسی، کنترل و معامله اسناد ارائه شده اقدام نمایند.

بدیهی است چنانچه نام بانک معامله کننده اسناد د راعتبار درج شده باشد اعتبار قابل معامله محدود می گردد.

بند 12- اعتبار ا سنادی ترانزیت در مواردی که روابط بانکی کارگزاری بین بانک گشاینده اعتبار وکشور فروشنده کالا وجود ندارد بانک گشاینده اعتبار از بانکی درکشور ثالث(اغلب و ترجیحاًٌ بانکهای لندی) که با آن غالباً دارای روابط بانکی کارگزاری است در خواست می کند تا اعتبار اسنادی گشایش شده را به بانکی درکشور خریدار ابلاغ نماید تا بانک مزبور اعتبار را در اختیار فروشنده کالا قرار دهد.

بند 13- اعتبار اسنادی ضمانتی از آنجا که در برخی از کشورها مانند ایالات متحده آمریکا به موجب قوانین جاری در بعضی از ایالت های آن، بانک ها از ارائه ضمانت نامه منع شده اند از اعتبار اسنادی ضمانتی استفاده می شود.

در واقع در اعتبار اسنادی وقتی ذی نفع اعتبار با ارائه اسناد اعلام می دارد به تعهدش عمل نموده بانک گشاینده اعتبار اسنادی باید نسبت به پرداخت یا ایجاد تعهد پرداخت اقدام نماید در حالی که در اعتبار اسنادی ضمانتی ذی نفع اعتبار به بانک گشاینده اعتبار اسنادی وقتی اعلام می دارد متقاضی اعتبار نسبت به پرداخت وجه عمل ننموده بانک گشاینده ا عتبار باید اقدام به پرداخت وجه بنماید.

اعتبار اسنادی و منافع صادر کنندگان و وارد کنندگان از انجا که در اکثر معاملات بین المللی وجه کالاها و خدمات بین طرفین دادو ستد از طریق سیستم بانکی با بکارگیری سازوکار (مکانیسم) اعتبارات اسنادی رد و بدل می شود اغلب این سوال مطرح است که سازوکار مزبور بیشتر به سود متقاضی اعتبا راست یا ذینفع اعتبار؟

بعبارت دیگر آیا کفه ترازو به نفع وارد کننده است تا نسبت به دریافت کالا مطمئن شود و یا به نفع صادر کننده که از وصول وجه کالای خود اطمینان حاصل نماید.

هرچند که اغلب ادعا می گردد اعتبارات اسنادی یک سازوکار بینابین در تجارت بین المللی است لیکن باعنایت به اینکه خوانندگان با انواع اعتبارات اسنادی آَشنایی پیدا کرده اند باید پرسید کدام نوع اعتبارات اسنادی بیشتر به سود متقاضی اعتبار و یا ذینفع اعتباراست.

بند 1: چه نوع اعتبار اسنادی به سود صادرکننده است؟

به طور کلی چنانچه بر طبق مفاد قرار داد فروش، خریدار می باید وجه کالاهای خریداری شده را از طریق اعتباراسنادی پرداخت نماید، برای اجتناب از هرگونه ریسک عدم پرداخت وجه از طرف خریدار به فروشنده ضرورت دارد فروشنده در خواست اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت تایید شده، بنماید لیکن در اکثر مواقع خریدار متقاعد به گشایش اعتبار اسنادی فوق الذکر نمی شود و اقدام به گشایش اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت تایید نشده یا عادی می نماید.

دراین نوع اعتبار چنانچه فروشنده بخواهد کاملا خود را در مقابل ریسک عدم پرداخت ازسوی خریدار محافظت نماید توصیه می شود فروشنده به هزینه خود درخواست تایید اعتبار را از بانک مورد نظرش بنماید به این نوع تایید اعتبار، تژایی مسکوت یا تایید نهفته گفته میشود که از دید صادر کننده باتایید قبلی تفاو تی نخواهد داشت.

در اینصورت صادر کننده که نسبت به صدور کالاها یا خدمات اقدام و اسناد مطابق با شرایط را در اختیار دارد می تواند به بانک تایید کننده اعتبار مراجعه و طبق شرایط اعتبار وجه را دریافت دارد.

بند2: چه نوع اعتبار اسنادی به نفع وارد کننده است؟

در مواردی که وجه کالاهاهی وارداتی طبق قرار داد فروش می باید از طریق اعتبار اسنادی به فروشنده خارجی پرداخت گردد گشایش اعتبار اسنادی قابل برگشت در صورتیکه مورد قبول فروشنده قرار گیرد موجب میشود که کفه ترازو کاملا به نفع وارد کننده سنگین شود زیرا همان طور که دیدیم دراین نوع اعتبار اسنادی بانگ گشاینده اعتبار می تواند در هر لحظه و بدون اطلاع قبلی ذینفع نسبت به اصلاح و یا حتی ابطال اعتبار اسنادی اقدام نماید مشروط بر اینکه کالا حمل نشده باشد.

معهذا میدانیم اکثر فروشندگان خارجی نمی گردند وجه کالای موضوع قرار داد فروش را ازطریق اعتبار اسنادی قابل برگشت دریافت دارند.

به طور کلی، قریب به اتفاق اعتبارات ا سنادی گشایش شده ازنوع اعتبارات اسنادی غیر قابل برگشت می باشد و در این نوع اعتبارات دست بالا را ذینفع اعتبار دارد زیرا چنانچه مثلا بعلت افزایش قیمت کالای موضوع اعتبار یاافزایش هزینه حمل وغیره ذینفع اعتبار منافع خود را در عدم ارسال کالا تشخیص دهد می تواند تا سر رسید اعتبار دفع الوقت نماید و بدیهی است با انقضا سر رسید موضوع خاتمه یافته تلقی خواهد شد.

درمواقعی که وارد کننده نسبت به گشایش اعتبار غیر قابل برگشت به نفع فروشنده اقدام می نماید به منظور اطمینان ازاینکه فروشنده در وقت مقرر نسبت به حمل کالا اقدام خواهد کرد توصیه میگردد وارد کننده اعتبار اسنادی غیر قابل برگشت غیر فعال به نفع فروشندگان گشایش نمود و شرط فعال شدن اعتبار را منوط به صدور ضمانت نامه بانکی حسن انجام کار P.B.G بنماید.

روشن است زمانی اعتبار فعال خواهد شد که ابتدا فروشنده ، ضمانت نامه مزبور را به وارد کننده اعطا کمرده باشد.

به اختصار اطلاق اینکه در تجارت بین الملل استفاده ازاعتبار اسنادی بیشتر به سود فروشندگان می باشد گمراه کننده و همان طور که ملاحظه گردید نوع اعتبار اسنادی بکار گرفته شده تعیین کننده است.

گشایش اعتبار اسنادی نخستین مرحله از مراحل اعتبار اسنادی افتتاح اعتباری اسنادی می باشد.

با افتتاح اعتبار اسنادی بانک ها درگیر جریان تجارت بین المللی می شوند.

بانک گشاینده اعتبار پس از بررسی دقیق وسریع مدارک متقاضی اعتبار با رعایت مقررات داخلی ومقررات بین المللی اقدام به گشایش اعتبار می نماید.

چنانچه بین مقررات داخلی و مقررات بین المللی مغایرتی وجود داشته باشد بانک گشاینده اعتبار باید ازمقررات داخلی پیروی نماید مثلا در حال حاضر مطابق مقررات داخلی شعب ارزی بانکها بدون مجوز بانک مرکزی ج 1.1 مجاز به افتتاح اعتبار اسنادی قابل انتقال نمی باشد.

د رصورتی که طبق مقررات بین المللی ماده 48 UCP500 گشایش اعتبار اسنادی قابل انتقال مجاز است.

لذا بانک گشاینده اعتبار با رعایت مقررات داخلی وتوجه به مقررات متحد الشکل اعتبار اسنادی (UCP 500) فرم درخواست گشایش اعتبار متقاضی اعتبار را به انگلیسی برگردانده و سپس به ترتیبی که متقاضی اعتبار درخواست داشته است توسط پست هوایی/تلکس مقدماتی/ تلکس کامل/سوئیفت متن لاتین مزبور را از طریق بانک ابلاغ کننده برای ذینفع اعتبار اسنادی ارسال می دارد.

برای اجتناب از اشکالات بعدی بهتر است متن لاتین مزبور قبل از ارسال توسط متقاضی اعتبار بدقت و بسرعت مطالعه، بررسی و پس از حصول اطمینان از انطباق متن لاتین با مقررات داخلی و بین المللی و در خواست گشایش اعتبار نسبت به ابلاغ آن اقدام شود.

این متن معمولا در 8 نسخه توسط بانک گشاینده اعتبار تهیه ونسخی از ان نیز در اختیار متقاضی اعتبار گذاشته میشود روزی که متن لاتین مزبور توسط بانک گشایش کننده اعتبار ابلاغ می گردد آن روز تاریخ افتتاح اعتبار اسنادی تلقی خواهد شد لازم به تاکید است مطابق بند الف ماده 42 مقررات متحد الشکل اعتبار اسنادی کلیه اعتبارات اسنادی باید دارای تاریخ سر رسید و یا انقضا باشند ومنظور از تاریخ مزبور آخرین تاریخی است که ذینفع اعتبار می تواند اسناد مطابق با شرایط اعتبار را به بانک مربوطه ارائه دهد قاعدتاً در اعتبارات اسنادی علاوه بر تاریخ مزبور تاریخ حمل که موعد ان قبل از تاریخ سر رسید اعتبار می باشد تعیین می گردد منظور از تاریخ حمل آخرین فرصتی است که ذینفع اعتبار فرصت دارد تا محموله موضوع اعتبار را به حمل کننده تحویل و بارنامه دریافت دارد.

بعبارتی علی رغم اینکه اعتبار سر رسید دارد تاریخ بارنامه باید قبل یا حداکثر منطبق با آخرین روز تاریخ حمل باشد و مطابق بند الف ماده 43 مقررات متحد الشکل یاد شده در هر اعتباری که اسناد حمل درخواست می گردد علاوه بر تاریخ مزبور یعنی تاریخ سر رسید باید مهلت مشخصی نیز پس از تاریخ حمل یعنی تاریخ صدور بارنامه تعیین شود که ا سناد ظرف مهلت مذکور طبق شرایط اعتبار ارائه شود.

اگر چنین مهلتی در اعتبار تصریح نشود، بانکها اسناد ارائه شده بعد از 21 روز از تاریخ حمل را قبول نخواهند کرد، در ضمن اسناد نباید بعد ازتاریخ انقضاء اعتبار ارائه شود چنانچه از تاریخ صدور اسناد حمل ارائه شده به بانک بیش از 21 روز سپری شده باشد اصطلاحاً گفته میشود اسناد حمل کهنه یا بیات شده است و بانکها از معامله چنین اسنادی تحت شرایط اعتبار خودداری خواهند نمود مگر اینکه د رشرایط اعتبار به ترتیب دیگری مقرر و توافق شده باشد.

د رمورادی که محل دراختیار گرفتن کالا بابندر مبدا حمل ازیک طرف و محل ارائه اسناد برای معامله فاصله زیادی وجود داشته باشد وتسهیلات ارتباطی لازم مهیا نباشد ذینفع اعتبار ازمتقاضی اعتبار درخواست مینماید تا از بانک گشاینده اعتبار بخواهد تا مدت 21 روز ازمثلا به 42 روز والخ...

افزایش دهد.

نکته ای که باید بدان توجه داشت این ا ست که ، علی رغم تصریح مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی چنانچه بانک گشاینده اعتبار فراموش کند تاریخ سر رسید اعتبار را ذکر نماید لیکن تاریخ حمل را در متن اعتبار قیدنموده باشد در این صورت ذینفع اعتبار حداکثر 21 روز ازتاریخ صدور بارنامه فرصت دارد تا اسناد خواسته شده را به بانک کارگزار ارائه دهد درمقابل چنانچه تاریخ سررسید اعتبار درج شده باشد لیکن تاریخ حمل ذکر نشده باشد دراینصورت ذینفع تا سر رسید باید نسبت به ارائه اسناد خواسته شده به بانک کارگزار اقدام نماید.

مساله مهمی که د راینجا قابل طرح می باشد ا ین است که چنانچه ذینفع اعتبار اسنادی نتواند تاتاریخ حمل محموله موضوع اعتبار را به حمل کننده تحویل و بارنامه اخذ نمایدیا اسناد خواسته شده را تا تاریخ سر رسید اعتبار به بانک کارگزار ارائه دهد چه اتفاقی رخ خواهد داد؟

فرضا سر رسید یک اعتبار اسنادی 31/12/1999 می باشد لیکن تاریخ صدور بارنامه 1/1/2000 است یا تاریخ سر رسید اعتبار اسنادی 3/1/2000 درج شده لیکن اسناد خواسته شده توسط ذینفع اعتبار در تاریخ 4/1/2000 به بانک کارگزار و برای معامله ارائه شده ا ست در این صورت چون اسناد خواسته شده در موعد مقرر به بانک کارگزار ارائه نشده است (حتی با یک روز تاخیر) بانگ گشاینده اعتبار وبانک تایید کننده اعتبار در صورت وجود به صورت وصولی عمل خواهند کرد وذینفع اعتبار در موعد مقرر وجه اعتبار را اخذ نخواهد کرد.

شعب ارزی بانک ها برای هرفقره اعتبار اسنادی گشایش شده یک شماره 8 رقمی که شماره اعتبار نامیده می شود منظور می نماید که دو رقم اول آن نشان دهنده سال گشایش اعتبار می باشد مثلا 79187115 که نشان می دهد اعتبارمزبور درسال 1379 گشایش شده است .

نکته فوق ا لعاده مهمی که بدان باید توجه داشت این است که درج شرایط در اعتبار اسنادی بدون ذکر اسنادی که باید جهت تطبیق با شرایط مذکور ارائه شود بی فایده بوده وبانک ها این شرایط را علی رغم آنکه در متن اعتبار اسنادی قید شده نادیده می گیرنند و فرض می کنند که چنین شرایطی در اعتبار درج نشده است همان طور که تاکید شده متن اعتبار اسنادی باید به طورصحیح و کامل ابلاغ گردد.

زیرا چنانچه فرضا در مرحله مخابره یکی از شروط از قلم افتاده باشد در اعتبارات اسنادی غیر قابل برگشت این خطر وجود دارد که ذینفع اعتبار، با اصلاح اعتبار مبنی بر درج شرط جا افتاده موافقت ننماید.

ذینفع اعتبار و متن اعتبار اسنادی به محض اینکه ذینفع اعتبار(صادر کننده) متن اعتبار اسنادی را از بانک ابلاغ کننده دریافت داشت باید آن را به دقت مطالعه و با قرار داد فروش مطابقت دهد چنانچه مغایرتی مشاهده کرد یا متوجه شد که نمی تواند مطابق با شرایط و مواد ا عتبار اسنادی (علی رغم انطباق با قرار داد فروش) د رموعد مقرر اقدام به حمل کالا و ارائه اسناد نماید از متقاضی اعتبار باید بخواهد تا از بانک گشاینده اعتبار (و بانک تایید کننده) درخواست صدور اصلاحیه اعتبار را به عمل آورد.

روشن است که با دریافت اصلاحیه نیز کنترل آن ضرورت تام دارد.

د راین رابطه به مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی (UCP500) مندرج در قسمت آخر ماده 9 باید توجه داشت که اشعار می دارد بانک گشاینده اعتبار از لحظه صدور اصلاحیه تعهد غیر قابل برگشت نسبت به اصلاحیه های صادره خواهد داشت بانک تایید کننده در صورت وجود می تواند تایید خود را به اصلاحیه نیزتسری دهد و یا از افزودن تاییدیه به اصلاحیه خودداری نماید، که دراین صورت باید موضوع را بدون تاخیر به بانک گشاینده و ذینفع اعتبار اطلاع دهد.

بعلاوه مطابق مقررات مندرج در ماده مورد اشاره ذینفع باید قبولی یا در اصلاحیه را اعلام نماید و چنانچه در اعلام قبولی تاخیر نماید اعتبار اصلاح شده تلقی خواهد گردید.

در ضمن ذینفع نمی تواند بخشی از یک اصلاحیه که دریک ابلاغیه واحد آمده باشد بپذیرد وبقیه را رد نماید.

تسویه و واریز اسناد مرحله پایانی ا عتبارات اسنادی و تسویه اسناد است که به منظور سهولت بررسی می توان آن را به دو بخش ارزی و ریالی تفکیک نمود بخش ارزی را مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی که در متن اعتبار اسنادی انعکاس یافته است مشخص مینماید.

درواقع مقررات مزبور روابط بین ذینفع اعتبار ا سنادی و بانک پرداخت کننده و بانک تایید کننده در صورت وجود و بانک گشاینده اعتبار را مورد پرداخت ارزشکل می دهد زیرا بند ا لف ماده 10 مقررات مورد اشاره تصریح دارد که هر اعتبار باید به وضوح مشخص نماید که برای پرداخت دیداری قبولی موخر یا معامله قابل ا ستفاده ا ست.

لذا ذینفع اعتبار اسنادی بعد از حمل کالا و تهیه و اسناد در صورت درخواست قبل از انقضاء سر رسید اعتیار، اسناد موصوف را به بانک پرداخت کننده ارائه می دهد.

بانک مزبور 7 روز بانکی فرصت رسیدگی به اسناد را داشته و چنانچه مغایرتی ی در اسناد مشاهده ننموده نسبت به پرداخت یا تعهد پرداخت پس از اخذ پوشش از بانک گشاینده اعتبار( بانک پوشش دهنده اعتبار) اقدام خواهد نمود چنانچه بانک معامله کننده مغایرتی در اسناد مشاهده نماید یا اسناد پس از انقضاء سر رسید ارائه شده باشد همانطور که قبلا شرح داده شد بر اساس مقررات وصولی اقدام خواهد نمود.

در مواردی علی رغم داشتن مغایرت در اسناد بانک معامله کننده بنا به درخواست ذینفع اعتبار اقدام می نماید یعنی چنانچه بانک گشاینده اعتبار بواسطه وجود مغایرت در اسناد از پرداخت امتناع نماید بانک معامله کننده برای استرداد وجه اعتبار به ذینفع اعتبار رجوع نماید.

اسناد معمولا در دو سری توسط پست هوایی برای بان گشاینده اعتبار ارسال می گردد بانک مزبور نیزطبق بند ب ماده 13 مقررات متحد الشکل اعتبارات اسنادی 7 روز بانکی فرصت رسیدیگ به اسناد را دارد چنانچه بانکه های مورداشاره ضرف مدت تعیین شده نسبت به اعلام مغایرت به ارسال کننده ا سناد اقدام ننماید و اسنا را نزد خود نگه دارند یا مغایرت رااعلام نکنند چنین تلقی خواهد شد که اسناد بدون مغایرت می باشد.

باید توجه داشت که در مهلت فوق الاشعار بانک گشاینده اعتبار، بانک تایید کننده اعتبار بانک معامله کننده اسناد فرصت دارند و با ذکر دلیل علل مغایرت همراه با عودت اسناد به ارسال کننده اقدم نمایند.

بانک گشاینده اعتبار متقاضی اعتبار را از وصول ا سناد مطلع نموده و از متقاضی اعتبار درخواست می نماید تا ازطریق بانک برای تسویه حساب و اخذ اسناد اقدام نماید.

در این مرحله بانک گشاینده اعتبار با توجحه به میزان پیش پرداخت هنگام گشایش اعتبار ونوع اعتبار (دیداری- یوزانس) نسبت به ن محاسبه هم ارز ریالی اسناد اعتبار اقدام و پس از دریافت مابی ریال نسبت به واریز اسناد و ظهر نویسی اسناد عمل خواهد کرد.

سوال اساسی که د راینجا مطرح می شود این است که با توجه به نوسانات و تغییرات نرخ ارز نرخ ارز درکدام روز ملاک تسویه حساب ریالی بانک گشاینده ن اعتبار با متقاضی اعتبار خواهد بود.

طبق مقررات جاری د راعتبارات اسنادی دیداری نرخ ارز در روز معامله اسناد ملاک تسویه حساب ریالی بانک به متقاضی اعتبار می باشد روز معامله اسناد روزی است که بانک پردا خت کنند اسناد بدون مغایرت را از ذینفع اعتبار به منظور ارسال به بانک گشاینده اعتبار اخذ نموده است در حالیکه در اعتبارات اسنادی یوزانس مدت دار نرخ ارز در سر رسید پرداخت ارز به ذینفع اعتبار، ملاک خواهد بود در ضمن دوره یوزانس از روز معامله ا سناد شروع و محاسبه خواهد گردید بعلاوه چنانچه اعتبار مشمول مقررات وصلی گردد دوره مزبور از تاریخ ارائه پروانه سبز گمرکی آغاز خواهد شد.