اقتصاد دانشی است که با توجه به کمبود کالا و ابزار تولید و نیازهای نامحدود بشری به تخصیص بهینه کالاها و تولیدات می پردازد.
پرسش بنیادین برای دانش اقتصاد مسئله حداکثر شدن رضایت و مطلوبیت انسانهاست.
این دانش به دو بخش اصلی اقتصاد خرد و کلان تقسیم میشود.
آدام اسمیت پدر علم اقتصاد می باشد.
امروزه این علم با استفاده از مدلهای ریاضی از سایر علوم انسانی فاصله گرفته است.
برای نمونه نظریه بازیها که با استفاده از توپولوژی در حال گسترش است.
در زمینه اقتصاد کلان نیز معادلات دیفرانسیل و بهینه سازی توابع مطلوبیت انتگرال با محدودیت معادلات دیفرانسیل معروف به معادلات هامیلتونی رواج دارد.
اقتصاد خرد اقتصاد خرد به بررسی رفتار اقتصادی انسانها و بنگاههای اقتصادی می پردازد و درصدد است تا رفتار عقلایی در انسانها را شناسایی کند.
با توجه به محدودیتهای موجود (مثلا درآمد) انسانها و شرکتهای اقتصادی مایلند که بیشترین استفاده را ببرند و منابع خود را به بهترین شکل ممکنه استفاده کنند.
رفتار یک یا گروهی از انسانها در ارتباط با کالا یا کالاهای خاصی به اقتصاد خرد مربوط میشود.
توابع عرضه و تقاضا و نقطه تعادلی (نقطه ناش در نظریه بازیها) توابع تولید و هزینه, نیز فایده در این بخش جای میگیرد.
اقتصاد کلان اقتصاد کلان به بررسی مسایل اقتصادی در سطح کلان ملی یا جهانی می پردازد.
مسایلی از قبیل تورم, رکود اقتصادی, بحران اقتصادی, بیکاری, فقر و اقتصاد توسعه در این بخش مورد بررسی قرار میگیرد.
بر خلاف اقتصاد خرد رفتارهای فردی شکل دهنده اقتصاد کلان نمی باشد هر چند که از جمع رفتارهای فردی شکل گرفته است.
کینز پدر علم اقتصاد نوین نمونه بارزی را از اثرات رفتار واحدی را در عرصه کلان و خرد ارایه داده است که به تناقض پسانداز مشهور است.
اگر افراد به صورت انفرادی پس انداز کنند در سالهای بعد دارای امکانات و قدرت مالی بیشتری خواهند بود و خواهند توانست که از سرمایه جمع شده خود استفاده کنند ولی اگر تمامی افراد جامعه همزمان پسانداز خود را افزایش دهند و بخش بیشتری از درآمد خود را پس انداز نمایند مصرف کل اقتصاد پایین میآید و این امر موجب کاهش تولید نیز خواهد شد که این امر به کاهش درآمد افراد در آینده منجر میشود.
از اینرو افزایش پس انداز برای اشخاص مفید میتواند باشد ولی برای جامعه به صورت کلی تأثیرات متفاوتی نسبت به تأثیرات فردی آن دارد.
نمونه دیگر: اگر شرکتی یک یا چند تن از پرسنل خود را با ماشینآلات جایگزین نماید بی شک سود خواهد کرد و به نفع آن شرکت خواهد بود ولی اگر تمامی شرکتها به یکباره به این کار مبادرت ورزند بیکاری افزایش می یابد و موجب کاهش درآمد ملی و در نتیجه کاهش تقاضا برای تولیدات شرکتها شده و سود شرکتها را کاهش می دهد.
از اینرو تأثیرات سطح کلان میتواند با تأثیرات در سطح خرد متضاد باشد.
زیر شاخههای علم اقتصاد اقتصاد سیاسی اقتصاد بین الملل اقتصاد رفاه مالیه اقتصاد کشاورزی اقتصاد منابع طبیعی اقتصاد محیط زیست اقتصاد سنجی اقتصاد انرژی فلسفه اقتصادی اقتصاد توسعه مکاتب اقتصادی کلاسیکها (سنتگرایی (اقتصاد)) مارژینالیسم (مرزیگرایی یا حاشیهگرایی) کینزینیسم (کینزیگرایی) نیو کلاسیکها (نوکلاسیکها) نیو کینزینها (کینزیگرایی نو) مانیتاریسم (پول محوری) اقتصاد سیاسی یک روش مطالعه علمی درباره پدیدههای اجتماعی است.
این رهیافت بر وجود ارتباط میان مولفههای سیاسی و اقتصادی در شکل دادن به پدیدههای اجتماعی مبتنی است.
به همین دلیل اگرچه اغلب زیرمجموعه علم اقتصاد دانسته می شود، باید آن را چیزی فراتر از علم اقتصاد محض دانست.
اقتصاد سیاسی Political Economy یا به شکل اختصاری PE است اما علم اقتصاد Economics.
مثلا برای تحلیل رفتار انتخاباتی طبقات مختلف به منافع اقتصادی آن طبقات رجوع می شود و یا تاثیر اقتصادی یک تصمیم گیری سیاسی مورد مطالعه قرار می گیرد.
معرفی اقتصاد کشاورزی در جهان امروز یکی از مشکلات اساسی بشر تامین نیازهای غذایی است به گونهای که امنیت غذایی به عنوان یکی از اهداف مهم سر لوحه برنامههای دولتها قرار گرفته است بدون شک به منظور نیل به امنیت غذایی علاوه بر اتخاذ سیاستهای مطلوب و برخورداری از منابع کافی باید تولید کشاورزی به گونهای باشد که تمامی نیازهای جامعه را برآورده کند.
از سوی دیگر تولید کشاورزی خود نیازمند دو گروه عوامل تولیدی می باشد گروه اول عوامل فیزیکی تولید از قبیل: زمین ، بذر ، آب ، نیروی کار وغیره که وجود آنها از نظر کمی و کیفی شرط لازم تولید است وگروه دوم عوامل غیر فیزیکی تولید که ریشه در مدیریت واقتصاد کشاورزی دارند.
با توجه به اهمیت وضرورت مدیریت واقتصاد کشاورزی، این عامل به عنوان شرط کافی تولید تلقی می گردد.
بنابراین به منظور تولید کشاورزی مطلوب وبهینه، وجود عوامل فیزیکی وغیر فیزیکی تولید در کنار یکدیگر لازم وملزوم هم می باشند مهندسی اقتصاد کشاورزی تعریف و هدف اقتصاد کشاورزی به مجموعهای از علوم وروشها اطلاق می شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید وتوسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می دهد به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریههای اقتصاد عمومی در فرآیند تولید، مبادله وتوزیع ومصرف مواد غذایی ومواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخش هاست.
بر این اساس می توان نتیجه گرفت که اقتصاد کشاورزی ، روشهای چگونگی استفاده مطلوب و بهینه از منابع طبیعی در بخش کشاورزی را از طریق شیوهها و ابزار کار آمد خود مورد مطالعه قرار می دهد.
هدف از ایجاد این رشته ، تربیت نیروهای متخصص و کارآمدی است که بتوانند با تکیه بر دانش و اندوختههای علمی وتجارب عملی خود به عنوان کارشناس اقتصاد کشاورزی به تهیه وتدوین طرحهای توسعه کشاورزی و ارزیابی اقتصادی آنها در سطوح مختلف منطقهای و یا ملی بپردازند و همچنین از طریق بکارگیری روشهای تجزیه وتحلیل کمی وارائه مدلهای ریاضی در حل مسائل و مشکلات تولید ، توزیع و یا معرف مواد غذایی ومواد خام ، راهکارهای مناسبی را ارائه می نمایند.
متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیتهای آموزشی وتحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می توانند همکاری نمایند اقتصاد کشاورزی به مجموعهای از علوم وروشها اطلاق می شود که عوامل اقتصادی موثر در امور کشاورزی، روابط اقتصادی موجود بین عوامل تولید کشاورزی و کاربرد اصول اقتصادی را در تولید وتوسعه کشاورزی مورد بحث و بررسی قرار می دهد به بیان دیگر اقتصاد کشاورزی عبارت از کاربرد اصول و نظریههای اقتصاد عمومی در فرآیند تولید، مبادله وتوزیع ومصرف مواد غذایی ومواد خام اولیه مورد نیاز سایر بخش هاست.
متخصصان اقتصاد کشاورزی در فعالیتهای آموزشی وتحقیقاتی مرتبط با مسائل اقتصادی بخش کشاورزی نیز می توانند همکاری نمایند.
اهمیت وجایگاه در جامعه با عنایت به اهمیت تولید کشاورزی در امنیت غذایی جامعه ونیز ضرورت توجه به ابعاد اقتصادی تولید ، اقتصاد کشاورزی به عنوان یکی از شاخههای علوم کشاورزی از حدود یک قرن پیش در کنار سایر رشتههای کشاورزی به تدریج مطرح شد وبا سیر تکاملی ا ش امروزه به شکل یک دانش منسجم ومدرن در مراکز آموزش عالی و تحقیقاتی در اختیار مشتاقان علم وجامعه کشاورزی قرار گرفته است.
در عرصه فعالیتهای زراعی ، حضور متخصصانی که علاوه بر دانش کشاورزی ، اصول علم اقتصاد را نیز فرا گرفته باشند و بتوانند با استفاده از تجربیات ودانش خود ، در زمینه برنامه ریزی وتهیه طرحهای تولیدی محصولات کشاورزی بطور اقتصادی فعالیت کنند از ضروریات تحول کشاورزی کشور است واین امر، جایگاه واهمیت رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی را به خوبی مشخص می کند .
تواناییهای لازم برای داوطلبان این رشته وادامه تحصیل در آن با توجه به کمیت وکیفیت درسهایی که در این رشته تدریس می شود, برای ادامه تحصیل در رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی داوطلبان باید علاوه بر زمینههای عمومی مورد نیاز در آزمون سراسری ، از قدرت وتوان نسبتا بالایی در زمینه ریاضی برخوردار باشند.
علاوه بر این مشتاقان این رشته باید دارای قوه ادراک بسیار بالا و قدرت تجزیه وتحلیل وتصمیم گیری صحیح واصولی باشند.
گذشته از همه اینها ,علاقه وشوق شخصی افراد از عوامل تعیین کننده در میزان موفقیت در این رشته است و شاید شرط لازم ادامه تحصیل در این رشته همین امر باشد تواناییهای فارغ التحصیلان همان طور که بیان شد ، دانش آموختگان مهندسی اقتصاد کشاورزی پس از پایان تحصیلات و دوره آموزشی خود ، میتوانند در زمینههای مختلف تولید ، توزیع ومصرف مواد غذایی و مواد خام مورد نیاز سایر بخشها مسئولیت هایی را بپذیرند که برخی از موارد مهم این مسئولیتها به شرح زیر است.
1- تهیه وتدوین طرحهای کشاورزی وارزیابی اقتصادی آنها .
2- توجیه یک طرح کشاورزی از نظر اقتصادی و یا مقایسه چند طرح.
3- بررسی ومطالعه اقتصادی طرحهای عظیم مرتبط با بخش کشاورزی مانند سدها و.....
4- تهیه الگوی کشت و یا تولیدی برای واحدهای کوچک و بزرگ کشاورزی از ابعاد اقتصادی .
5- بررسی هزینهها ودرآمدهای تولیدات کشاورزی.
6- مدل سازی ریاضی برای تعیین ضرایب فنی عوامل تولید ، میزان کارایی آنها و یا تخصیص زمینه منابع تولید .
7- بازار یابی و بازار رسانی محصولات کشاورزی در داخل و خارج از کشور .
8- همکاری با مهندسان مشاور طرحهای کشاورزی منطقهای و یا ملی در ارتباط با توجیه اقتصادی آنها .
9- ارائه طرحهای تحقیقاتی در ارتباط با مسائل مختلف اقتصاد کشاورزی .
10- آموزش نظریههای علمی اقتصاد کشاورزی.
موقعیتهای شغلی و محلهای کار مراکز و واحدهای مختلفی در تولید ، تبدیل ، توزیع ومصرف محصولات کشاورزی نقش دارند و به گونهای با مسائل اقتصاد کشاورزی مرتبط می باشند ؛ بنابراین هر یک از این مراکز و واحدها به تناسب ماهیت فعالیت خود ، اقدام به جذب فارغ التحصیلان این رشته برای تامین نیازهای خود می نمایند.
برخی از این مراکز به شرح زیر است: 1- وزارت کشاورزی- سازمانها وادارات کل کشاورزی.
2- سازمان تحقیقات وآموزش و ترویج کشاورزی .
3- وزارت جهاد سازندگی- بخش تحقیقات اقتصادی و اجتماعی .
4- بانکها ، بویژه بانک کشاورزی .
5- شرکتهای مهندسان مشاور در امور کشاورزی .
6- کشت وصنعتهای بزرگ تولید کشاورزی .
7- دانشگاهها ومراکز آموزش عالی .
8- سازمان تعاون روستایی.
9- سازمان اتکا (وزارت دفاع).
10- تعاونیهای تولید روستایی.
شایان ذکر است که در مورد اشتغال دانش آموختگان مهندسی اقتصاد کشاورزی باید به این نکته مهم توجه نمود که متاسفانه در دورههای گذشته وتا سالهای اخیر به اقتصاد کشاورزی چندان اهمیتی داده نشده است و زمینه اشتغال تا چند سال پیش برای این رشته مناسب نبود اما پس از برنامه پنج ساله دوم خوشبختانه اهمیت وضرورت اقتصاد کشاورزی مورد توجه و اقبال مسئولان و دولتمردان قرار گرفته وروز به روز بر اهمیت آن افزوده می گردد این امر میزان نیاز به مهندسان اقتصاد کشاورزی را به طورچشمگیری افزایش داده است به گونهای که می توان گفت تقریبا تمامی فارغ التحصیلان این رشته جذب بازار کار شده و مشغول فعالیت می باشند ؛ در آینده نیز بازار کار بهتری برای این فارغ التحصیلان فراهم خواهد بود.
ادامه تحصیلات ادامه تحصیل در دورههای تحصیلات تکمیلی شامل کارشناسی ارشد(فوق لیسانس) ودوره دکترای رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی است که در بعضی از دانشگاههای کشور ارائه می شود.
هدف از این دورهها آموزش و پرورش متخصصانی است که با تکیه بر دانش و تجارب خود بتوانند نظریههای اقتصادی و اصول و موازین اقتصاد کشاورزی را تجزیه وتحلیل نموده و راههای توسعه موزون کشاورزی را بررسی و به اجرای آنها بپردازند.
طول دوره کارشناسی ارشد حدود 2 سال و مجموع واحدهای آن32 واحد است تواناییهای فارغ التحصیلان مقطعهای کارشناسی ارشد و دکترا در رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد می توانند در زمینههای پژوهشی وآموزشی در دانشگاههای کشور و مؤسسههای تحقیقاتی ونیز اجرای طرحهای اقتصادی و همچنین در مقام یک برنامه ریز ، تحلیل گر و ارزشیاب در برنامههای توسعه کشاورزی به کار مشغول گردند با توجه به پیچیدگیهای موجود در راه توسعه اقتصاد کشاورزی ومشکلات موجود آن ، نیاز اساسی کشاورزی به برنامه ریزانی است که با استفاده از نظریههای اقتصادی به تحلیل اوضاع موجود پرداخته ، آسان ترین راه را برای توسعه کشاورزی ارائه کنند و مهندسان کشاورزی در گرایش اقتصاد کشاورزی که وظیفه تحلیل گری اقتصاد در بخش کشاورزی را به عهده دارند در توسعه کشاورزی نوین کشور از جایگاه ویژه برخوردارند.
موقعیتهای شغلی ومحلهای کار فارغ التحصیلان دورههای کارشناسی ارشد ودکترا فارغ التحصیلان دورههای تحصیلات تکمیلی رشته مهندسی اقتصاد کشاورزی ، می توانند در همان محل هایی که برای فارغ التحصیلان دوره کارشناسی معرفی گردید در ردههای بالاتر مشغول به کار شوند و در صورت اتمام دوره دکترا به عنوان عضو هیئت علمی در دانشگاهها فعالیت کنند.
اقتصاد محیط اقتصاد محیط زیست به طور کلی رابطه بین اثرات اقتصاد بر محیط زیست و اثرات محیط زیست بر اقتصاد را بررسی می کند.
کشور صنعتی کشور صنعتی کشوریست که: از نگاه فنی به سطح بلند رشد رسیده و خودش دارای صنایع تولید کالاهاست.
بر پایهٔ ردهبندی بانک جهانی، کشورهای عضو سازمان همیاری اقتصادی و رشد (OECD) به استثنای یونان، پرتغال، اسپانیا، ترکیه و آن دسته از کشورهای در حال توسعه که در سال 1994 به عضویت این سازمان پیوسته اند.
اکثر کشورهای صنعتی دارای سیستم مردمسالاری غیردینی هستند و با یکدیگر توافقات پیچیدهٔ اقتصادی و سیاسی دارند که این توافقات صلح با دوام در بین آنها را تأمین میکند و زمینه را برای رشد اقتصادی فراهم میآورد.
از میانهٔ دههٔ 1950 سهم بخش عرضهٔ خدمات در اقتصاد کشورهای صنعتی به گونهای روزافزون افزایش یافته است.
از دههٔ 1980 اقتصاد اطلاعاتی با اهمیت گردیده است.
بخش بزرگ دارایی جهانی در کشورهای صنعتی است.
ایالات متحده امریکا، کشورهای عضو اتحادیه اروپا، ژاپن، کانادا و استرالیا کشورهای بزرگ صنعتی اند.
کشورهای تازه صنعتی شده کشورهای تازه صنعتی شده یا NICs این کشورها در مرحله گزار به جامعه صنعتی اند.برای این کشور ها اکنون واژه NIEs یا Newly Industrializing Economies (اقتصاد تازه صنعتی شده) نیز بکار میرود.
NIC از جملهء کشور های روبه رشد اند و شامل رده بندی کشورهای LDC میگردند..