دانلود تحقیق بررسی و نقش بنادر هرمزگان در تورم اقتصادی

چکیده

فعالیت عمده ی مردم هرمزگان در زمینه‌ی کشاورزی و ماهیگیری است همچنین صید ماهی و حمل و نقل دریایی از دیگر فعالیت های عمده اقتصادی اهالی نوار ساحلی و جزایر استان می باشد منطقه ی میناب به عنوان قطب کشاورزی استان هرمزگان به شمار می‌رود در سالهای اخیر با احداث چاه‌های عمیق مبادرت به کشت بعضی از صیفی جات در دشت میناب شده که کاملاً چهره کشاورزی آن را دگرگون کرده است.

استان هرمزگان همچنین معادن فراوانی دارد که مهمترین آن نفت و گاز است معاون دیگری مانند ک رومیت خاک سرخ سنگ گچ و آهک و نمک گوگرد و آهن نیز در این استان یافت می شود.

استان  هرمزگان در زمینه صنایع غذایی و حمل و نقل دریایی از موقعیت اقتصادی برجسته ای برخوردار است. شیلات از مهمترین صنایع هرمزگان است که محصولات آن در سراسر کشور توزیع می گردد محصولات مهم آن کنسرو دین و تن است که در نوع خود از اهمیت بسیار ممتازی برخودرا است کارخانه ‌آرد ماهی نیز از دیگر صنایع استان است که از پوست و استخوان و امعاء‌ و احشاء‌ میان کنسرو شده در کارخانه کنسرو تنت آرد ماهی به عمل می آورد. همچنین صنایع دیگری مانند صنعت قایق سازی نساجی نم سازی، مایع سازی، کارخانه ‌آب لیمو گیری، کشتی سازی و تعمیر و بازسازی کشتی و لنج نیز در این استان وجود دارد. یکی از جاذبه ی های ویژه ‌ استان هرمزگان در بندر آزاد تجاری در بنادر جنوبی ایران ایجاد بنادر آزاد مورد  توجه و تصویب دولت قرار گرفت . تمام سرمایه گذاری های دولت متوجه تبدیل بافت تجاری جزیره به بافت صنعتی شده است. به طوری که در طرح جامع قسم چهار منطقه صنعتی در چهار محور جغرافیایی شمال جنوب شرق و غرب جزیره پیش بینی شده است و در حال حاضر عملیات آماده سازی شهری‌های صنعتی در شمال و شرق جزیره به اتمام رسیده است و همچنین طرح اتصال زمینی جزیره قشم به بندر عباس هم اکنون درحال اجرا است که بندر لافت را به بندر پل در غرب شهرستان بندر عباس متصل می کند.

بنادر استان هرمزگان

بندر جاسک : بندر جاسک آخرین بندر مهم استان هرمزگان و مرکز شهرستان جاسک است. جاسک از سه بخش ساحلی، جلگه ای و کوهستانی تشکیل می‌شود.

جاسک در گذشته دارای نام های متعددی بوده است . زمانی به اعتبار تابعیت از جزیره ‌ قشم و حاکمان مستقر در آن به جاسک البرکانان یا البرکمان یا لافت (مرکز جزیره ‌ قشم در آن زمانها) معروف بوده در بعضی از نوشته ها از بندر جاسک به نام جاشک و جاسم نام برده شده است. در آب های مجاور بندر جاسک و جزیره قشم و هنگام و لارک و هرمز مقدار زیادی ماهی وجود استان هرمزگان با ساحلی طولانی (حدود 900 کیلومتر) در خلیج فارس ، یکی از کانونهای صید و صیادی محسوب می شود. به همین دلیل حدود 30 درصد از کل اشتغال و تقریبا 40 درصد ارزش افزوده استان را به خود اختصاص داده است و در مجموع بخش شیلات از اهمیت ویژه ای برخوردار است. صید انواع ماهی و آبزیان شامل ماهیان صنعتی قاتجاری، غیر ماکول و میگو که قابلیت صادراتی دارد در تمام صید گامهای استان و بنادر متعدد دارند که هر کدام به چندین مرکز صید تقسیم می شوند صیادان در این مراکز به صورت سنتی در فصول مختلف به صید انواع آبزیان می پردازند مهم ترین بنارد صیادی استان عبارتند از: بندر عباس، بندر لنگه، بندر جاسک، تباب، کلاهی، کوهستک وجزایر فرماقشم و بوموسی . استان هرمزگان با توجه به شرایط خاص جغرافیا دارای پتانسیلهای بسیار خوبی در جهت پرورش و تکثیر میگو است ، توجه به این نکته می تواند درآمد بسیار خوبی عاید استان نماید انواع آبزیان صید شده استان هرمزگان ساحل حلوا سفید، حلوا سیاه ، سرخو ، سنگسر، شوریده ، گیش میش ماهی ، هامور، راشکو، ساردین، زرده، بچه زرده، شیرماهی، قباد، کوسه ماهی، میگو و ماهیان تجاری است (انتشارات سازمان جغرافیای نیروی مسلح، 1378: 93)

نواحی عمده ‌ساحلی

نواحی عمده ساحلی خلیج فارس از شمال غربی به جنوب شرقی عبارتند از : شهرستان آبادان ، شهرستان بندر ماهشهر شامل بندر امام و بندر ماهشهر ، شهرستان بوشهر شامل بنادر دیلم ، گناوه، ریگ، بوشهر، جزیره و بندر خارک ، خارکو و نواحی دشستان، تنگستان و دشتی شهرستان بندر لنگه شمل بنادر کنگ، لنگه، چارک، و جزایر کیش، هندورابی، شتوار و لاوان، شهرستان بندرعباس شامل بندر عباس و بندر خمیر، شهرستان ابوموسی شامل جزایر ابوموسی ، تنب بزرگ، تنب کوچک، سیری، فارور بزرگ و فارور کوچک (سعید زهاد زاهدانی،‌1376: 40)

آبادی های ساحلی در سواحل طولانی خلیج فارس و دریای عمان ، آبادی های بسیار دیده می شود. تعدادی از این آبادی ها چسبیده به دریا و بعضی در فاصله پنج تا پانزده کیلومتری دریا قرار دارند. زندگانی آبادی نشینان از راه نخل داری ، دام داری، سبدبافی ،‌تور بافی ، کار در کشتی ها و لنج ها اشتغال در کارگاهای لنج سازی و تعمیر کشتی های چوبی، مسافرت به شیخر نشین ها، حمل بار و مسافر به بنادر و سواحل مجاور، ماهی گیری و کارهای متفرقه دیگر تأمین می شود.

وضع بنادر و آبادیهای مجاور دریا بهتر از نقاط دور از ساحل است. بنادر همه چشم ها به  دریا دوخته شده است. جنب و جوش در همه جا به چشم می خورد.

مواقع طبیعی و محلی

بندر جدید جاسک درجنوب شرقی تنگه ‌ هرمز واقع در دریای عمان در خلیج جاسک و در فاصله 325 کیلومتری شرق بندرعباس قرار دارد کار عمده ‌مردم شهر جاسک ماهی گیری است تعداد کمی هم به کار کشاورزی مشغول می باشند این مردم تا قبل از احداث موج شکن و اسکله جدید از داشتن تأسیسات بندری محروم بودند و فقط از اسکله صدمه دیده ای که حدود بیست سال قبل ساخته شده بود استفاده می‌نمودند.» (سازمان بنادر و کشتی رانی ، 1370 :1)

جاسک در زمان رونق شهر هرمز (هرمز کهنه) دارای امکانات تجاری شایان توجهی بود. در آثار گذشته، از بندر جاسک و جاشک بسیار نام برده شده است. شهر بندر ساحلی جاسک همانند دیگر سواحل هرمزگان دارای موقع ممتاز سوق الجیشی بوده است، به طوری که در گذشته همواره کارشناسان نظامی و سیاسی داخلی و خارجی به آن توجه داشته اند.

در یک قرن قبل، موقع جغرافیایی بندر جاسک سبب شد که انگلیسی‌ها از این بندر به مثابه پایگاهی برای حفاظت از منافع کمپانی هند شرقی استفاده کنند.

در سالهای 1348 تا 1352 ش، ساختن جاده اسکله، گمرک و تأسیسات شیلات در این شهرستان سبب رونق آن گردید. بندر جاسک در جنوبی ترین نقطه بخش جاسک و به صورت یک شبه جزیره است. جاسک اکنون نیز از نظامی نظامی و بازرگانی دارای جایگاه ویژه ای است.

مردم جاسک با اتکا به دریا زندگی می کنند و می توان گفت که حدود 80 درصد اهالی این بندر صیاد ماهی گیر هستند و کمتر خانواده‌ای را در جاسک می توان یافت که یک یا چند نفر آنها به صید و صیادی مشغول نباشند ، در بندر جاسک نیز مانند بندر کنگ و جزیره قشم کارگاه های لنج سازی سنتی وجود دارد.

بندر جدید جاسک دارای تأسیسات محدودی بود که بیشتر نیازهای مردم محلی و صیادان را برآورده نمی کرد، اما بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با اجرای طرح تازه ای برای ایجاد یک بندر جدید در این ناحیه چهره این بندر تغییر کرد و سرانجام دربهمن ماه سال 1362 بهره برداری از آن آغاز شد.

تاسیسات بندری

تاسیسات بندر تازه با هزینه ای بالغ بر 7/1 میلیارد ریال به گونه ای طراحی شده است که بتوان از آن علاوه بر عملیات صیادی برای حمل  و نقل دریایی کالا و مسافر نیز استفاده کرد. اسکله این بندر که جانشین اسکله قدیمی شده است از نوع سپر فولادی به طول 130 متر و آبخور 5/5 متر است و برای آسان تر کردن پهلوگیری کشتی‌ها، یک موج شکن پانصد متری، از آن محافظت می کند. همچنین انبار سرپوشیده ای به وسعت 2700 متر مربع یک پایانه مسافری به مساحت 1800 متر مربع و امکانات اداری و پشتیبانی در طرح پیش بینی شده است.

با توجه به این که بندر جاسک تنها هشتاد مایل دریایی با بندر فجیره در ساحل جنوبی دریای عمان فاصله دارد کارشناسان معتقدند که این بندر در صورتی که کمبودهای آن بطرف شود از نظر حمل و نقل دریایی بین الملی یکی از بنادر مهم منطقه خواهد شد (افشار سیستانی، 1380: 8)

بندر عباس بندر عباس مرکز استان هرمزگان و از بنادر معروف و بزرگ ایران در خلیج فارس است . این بندر در برابر تنگه ‌هرمز و جزایر پنج گانه ‌هرمز لارک قشم هنگام و اندرابی قرار گرفته است.

بندر عباس در زمان شاه عباس صفوی تأسیس شد و از همان زمان از بنادر مهم خلیج فارس محسوب می شود.

بندر عباس در گذشته جرون، گامرو و بالاخره گامبرون نامیده می‌شد.

جرون روستای کوچکی در کنار تنگه هرمز بود و به فاصله ‌ دو فرسخی جزیره ‌ هرمز قرار داشت . بعد از این که پرتغالی ها بر جزیره هرمز استیلا یافتند بندر گامبرون را نیز تصرف کردند. در نیمه ‌اول قرن هفدهم میلادی ایرانیان به همت امام قلی خان سردار شجاع و نام آور عصر صفویه جزیره ‌ هرمز قشم و بندر گامبرون را از دست پرتغالی ها خارج کردند و چند سال بعد نام این بندر به بندر عباس تغییر یافت.

ساکنان بندرعباس در آغاز، کوچ نشینان جزیره ‌ هرمز و اهالی قریه ‌ جرون بودند و بعدها اوزی ها، لاری ها ، سبعه‌ای ها ،‌جهرمی ها و عده کمی عرب و اتباع هند و انگلیس در آن جا مستقر شدند.

بر اساس مستندات تاریخی شهر بندرعباس را به فرمان شاه عباس اول صفوی ساختند و به همین جهت نام او را بر این شهر نهادند اکنون قریب چهارصد سال از تأسیس بندرعباس می گذرد. اما این بندر بیش از این ها سابقه دارد. در دوران هخامنشی بندرعباس یکی از بنادر مهم منطقه بوده است و داریوش برای سرکشی به سواحل و بنادر  و شهرهای تحت تسلط خود در ناحیه ‌ دریای سرخ ، ناوگان بزرگی فراهم آورده بود که در این بندر مستقر بود و از این بندر بر سواحل و بنادر تحت سلطه نظارت می کرد و نیرو اعزام می داشت. (مجید بختیاری، 1375: 10)

بندرعباس در طول تاریخ بارها دست به دست گشته و یا به اجازه واگذار شده است و به دلیل موقع استراتژیک آن بسیاری از قدرتهای منطقه، دست یابی به آن را عامل مهمی در توسعه قدرت و نفوذ خود به حساب می آوردند.

بندر عباس از دو مجموعه ‌ بزرگ بندری به نام های بندر شهید رجایی و بندر شهید باهنر تشکیل شده است.

ظرفیت اسکله

ظرفیت اسکله ‌بندر عباس را ابتدا دوازده هزار تن در روز و 3/4  میلیون تن در سال و بعدها روزانه پانزده هزار تن و سالانه 4/5 میلیون تن کالا اعلام داشتند. در سالهای اخیر این بندر به دلیل توجیهی که به آن شده از بندرهای مهم و بزرگ ایران و دارای اهمیت خاصی است.

بندر شهید رجایی

بندر شهید رجایی و شهید باهنر در کنار هم قرار دارند . بندر شهید رجایی برای پاسخ گویی به نیازهای روزافزون واردات کشور در غرب بندر شهید باهنر تأسیس و به مدرن ترین تجهیزات تخلیه و بارگیری و کانتینری مجهز است.

این بندر در خارج از شهر واقع شده است و نه تنها اراضی وسیعی در اختیار دارد بلکه امکان گسترش آن نیز هست . بیشترین واردات کالای تجاری بندر عباس اکنون از این بندر صورت می گیرد (انتشارات سازمان جغرافیایی نیروی مسلح،1372 : 40)

مجتمع بندری شهید رجایی در بیست کیلومتری غرب شهرستان بندرعباس در 4،56 طول شرقی و 7 ،27 طول شمالی واقع شده و در دهانه وردی خلیج فارس و شمال جزیره قشم قرا رگرفته است.

عملیات اجرایی این بندر در سال 1354 ش شروع شد اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران مدتی متوقف گردید تا آن که در سال 1360 ش اجرای طرح از سر گرفته شد و نخستین کشتی اقیانوس پیما در همین سال در کرانه های آن پهلو گرفت اما تخلیه و بارگیری کشتی‌ها با تکمیل تأسیسات بندری تا شهریور 1363 به طول انجامید. یک سال بعد یعنی در تیر 1364 ترمینال کانتینری بندر و در سال 1365 ش ساختمان ترمینال ها و محوطه های آن پایان گرفت.

مجتمع بندری شهید رجایی دارای چندین ترمینال فعال است.

الف) ترمینال شماره یک شامل دو پست اسکله که با هفده هزار متر مربع انبار سرپوشیده به تخلیه و بارگیری کالای عمومی اختصاص یافته است و از فعالترین بخش های عملیاتی این بندر محسوب می شود.

ب) ترمینال شماره دو شامل دو پست اسکله و سه انبار مسقف به سعت 25500 متر مربع که به عملیات کالای متفرقه لوازم خودرو و وسایل تجاری وارداتی اختصاص دارد.

پ)‌ترمینال شماره سه شامل دو پست اسکله و چهار انبار مسقف به مساحت سی وچهار هزار متر مربع تنوع کالای وارداتی در این ترمینال موجب شده است که وسیع ترین حجم عملیات در این واحد انجام پذیرد.

ت)‌ترمینال شماره ‌ چهار با دو پست اسکله و سه انبار مسقف به وسعت 25500 متر مربع که اختصاص به تخلیه ‌ کالای کنفی ، مواد پلاستیکی و چای دارد و نسبت به دیگر ترمینال ها سرعت عملیات آن بیشتر است.

ث) ترمینال شماره پنج با دو انبار مسقف به مساحت هفده هزار متر مربع روبه روی دهانه ‌ موج شکن قرار گرفته است. محوطه ‌این ترمینال‌ها از لحاظ زیرسازی تقویت شده است و اختصاص به عملیات کالای سنگین دارد. اتصال خط آهن به محوطه ‌ این ترمینال سبب شده است که حمل محموله های سنگین در آن با سهولت بیشتری امکان ذیر شود.

ج) ترمینال اختصاصی برای کالای صادراتی با یک انبار به وسعت 8500 متر مربع و باراندازهایی به وسعت چهل هزا رمتر مربع (حسن زنده دل، 1382: 43)