دانلود مقاله بررسی و روند تکوین و توسعه فیزیکی شهر سمیرم

چکیده در این تحقیق به بررسی روند تکوین و توسعه فیزیکی شهر سمیرم پرداخته شده است.

نوع پژوهش توصیفی – تحلیلی است که جهت رسیدن به این امر متغیرهایی نظیر عوامل اقتصادی ( کشاورزی ، صنعت خدمات)، راههای ارتباطی، جمعیت، منابع آب، نقش دولت و مدیریت شهری عامل دفاع مورد بررسی قرار گرفت.

نتیجه ای که از این تحقیق گرفه شد نشان داد که عامل آب و دفاع نقش بسیار مهمی در پیدایش این شهر داشته و راههای ارتباطی شمال به جنوب در مراحل توسعه و رشد شهر تا حدودی نقش داشته است.

در بخش عوامل اقتصادی در زمینه های کشاورزی و خدمات از دهه 1345 به بعد باعث افزایش اشتغال در این موارد گردیده است و کشاورزی به صورت تک محصولی بود و صنعت در این منطقه رونق نداشت در زمینه مدیریت شهری شهرداری بیشترین نقش را در توسعه شهری داشته است.

با توجه به مراحل توسعه شهری و محدودیت فضایی در قسمت جنوب، قومیت گرایی، کمبود زمین در سطح شهر باعث تخریب باغات در این منطقه شده است.

کلید واژه ها : سمیرم، توسعه فیزیکی، اقتصاد، توسعه فضایی مقدمه پس از انقلا ب کشاورزی، ایجاد شهرها است که گوردون چایلد از آن به عنوان دومین انقلاب عظیم در فرهنگ انسان نام می برد.

در پیدایش و شکل گیری شهرها عوامل متعددی چون عوامل سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی با اتکا به شرایط مساعد محیط طبیعی نقش مؤثری داشته است.

در میان مهمترین عوامل پیدایش شهرها، بایستی توسعه شبکه راهها را عادی ترین و مطمئناً قدیمی ترین عمل دانست.

در بررسی منشأ شهرها عامل توسعه مبادلات کالا و پیشرفتهای تجاری، که منجر به یک محل قابل استفاده و دائمی در یک موقعیت مطلوب می گردد و عامل افراد بشری را که کارشان موجب پیشرفت ارگانسیم شهری شده است بایستی از جمله مواردی دانست که به ایجاد شهرها، کمک ارزنده ای نموده است.

تبادلات کالا و وجود محلی برای چنین تبادلاتی که می توان بازارهای شنبه بازارها، چهار شنبه بازارها و مانند آنها را نتیجه پیدایش آن دانست، در توسعه و ایجاد شهر نقش مؤثری داشته است.[1] به هر صورت توسعه شهری متأثر از فرآیندهای طبیعی، اقتصادی، زیست محیطی، اجتماعی،‌ سیاسی است که در طول تاریخ، مراحل گوناگون را طی کرده است.

شهرها در طول زمان، رشد می یابند و آنچه که امروزه به مشکلات شهری معروف است روز به روز بالاتر می شود.

شهر یکی از تکامل یافته ترین پدیده های جغرافیایی است که عبارت از چشم اندازیهای ساخته شده به دست انسان که نتیجه آخرین دخالت ها و پیشرفته ترین عملکردهای انسان در محیط زیست خود به شمار می رود.

در حقیقت شهر آخرین مظاهر پیشرفت فنی، اقتصادی و فرهنگی را در محیط های مساعد طبیعی نشان می دهد که تراکم جمعیت، دوری از اقتصاد بسته کشاورزی، نقش یابی، ارتباط و شکل گیری اکولوژی شهری از ویژگی های اصلی آن محسوب می شود.[2] همچنین شهر الگوی کاملی از زندگی اجتماعی است، اجتماعی که از سینه جوامع روستایی قد کشیده است.[3] امروز رشد فزاینده جمعی شهرها و تغییر و تحولات سریع اجتماعی و اقتصادی آنها شکل تازه ای از شهر و شهرنشینی را به وجود آورده است.

این شکل شهر نشینی با آنچه که در قبل از سالهای 1300 در شهرها دیده می شد تفاوت بسیار زیادی دارد.

از این رو امروز در بررسی های جغرافیای شهری، سیاستهای حاکم بر شهرها، تحلیل تصمیمات حکومتی در مورد خلق فضاهای فیزیکی و اجتماعی و فرهنگی کیفیت دسترسی مردم شهرها به نیازهای اساسی و چگونگی توزیع فضایی مراکز خدمات شهری، عدالت اجتماعی در شهر و نیز توسعه پایدار شهری از مهمترین مسائل مورد توجه محققان است[4] تحقیق حاضر در هفت فصل به شرح زیر گرد آوری شده است: فصل اول شامل طرح تحقیق می باشد در این فصل با طرح مسأله و تبیین آن و همچنین اهداف و ضرورت و اهمیت آن فرضیه های تحقیق مشخص گردیده است.

در فصل دوم به ویژگی های طبیعی، اجتماعی و اقتصادی اشاره ای شد و درفصل سوم عوامل موثر در پیدایش و توسعه شهر سمیرم مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

در فصل چهارم به بررسی و ارزیابی شاخص های زمین شهری پرداخته شده در فصل پنجم به بررسی سهم کاربری های شهری در فرایند گسترش شهر ( سال 1375 تا 1385)، فصل ششم نتایج مثبت و منفی رشد فیزیکی شهر و در فصل هفتم به جمع بندی و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات پرداخته شده است.

فصل اول طرح تحقیق 1-1- بیان مسأله گسترش زندگی اجتماعی و توسعه و تغییر نیازهای بشری همراه با انباشت سرمایه وروی آوردن انسان به زندگی تجملاتی همچنین رشد فرهنگ و تمدن، منجر به گسترش هر چه بیشتر روستاها و سرانجام پدید آمدن شهرها شد، دو عامل تجارت و امنیت سرآغاز ایجاد شهرها بود.

بازار و دژ هسته های اولیه­ پدید آورنده ی شهرهای بزرگ گردید و سرانجام با به وقوع پیوست انقلاب صنعتی در غرب و تمرکز عامل صنعت در شهرها و تغیر درسیمای شهرها پدیدار گشت.

اکنون عامل اصلی تعریف شهر یعنی معیشت منحصر به صنعت و خدمات آن را از روستا مجزا ساخت.[5] این خلدون منشأ بنیاد شهرها را خصوصیات تجمل خواهی بشر و زندگی در ناز و نعمت می داند و در این مورد ابتدا نحوه زندگی بادیه نشینی را بررسی می کند و بادیه نشینی را به منزله اصل و منشأ شهرها و مقدم بر شهرنشینی می داند[6] پدیده شهر نشینی که شامل رشد جمعیت شهرها، افزایش تعداد شهرهای بزرگ و ظهور شهرهای تازه می شود تحولاتی را در ساختار فیزیکی، اقتصادی و فرهنگی اجتماعی آنها به وجود آورده است.

تردیدی نیست که با گرایش روز افزون شهر نشینی توجه به مسائل فضایی، تدارکات و چگونگی شکل گیری آنها همچنین ارتباط با محیط اطراف و روستاها از اهمیت شایانی برخوردار است.[7] شهرها با توجه به مراحل متفاوت توسعه به گونه های متفاوت قابل طبقه بندی هستند: شهرهای اولیه : شهری است که نیازهای بشر را تولید می کند.

نظیر روستاهای کشاورزی یا شهری که نقش اصلی آنها تولید کشاوزی است شهرهای ثانویه: شهری است که به عنوان مرکز مبادلات عمل می کند مثل شهرهای بازاری شهر های نوع سوم : شهری است که امکانات گذراندن اوقات فراغت، امکانات محیطی و سکونتی را برای ساکنان خود فراهم می آورد.[8] به نظر می رسد تاکنون تحقیقات عمیق و گسترده ای در مورد اینکه سمیرم در چه سالی و توسط چه کسی و به چه منظوری در این موقعیت مکانیابی شده صورت نگرفته است.

همچنین به درستی مشخص نیست که اولین ساکنان این شهر از کجا به این مکان آمده اند.

به نظر می رسد عوامل متعددی در شکل گیری و توسعه شهری سمیرم دخالت داشته اند.

به طوری که فضای این شهر در طول پیدایش تاکنون بیانگر تأثیرات عوامل مختلفی چون منابع آب، راهها، توسعه اقتصادی، فرهنگی، توسعه مراکز آموزشی، مدیریت و سیاست گذاری صحیح و امنیتی مهمترین عوامل تأثیر گذار بر توسعه فیزیکی سمیرم بوده است.

برای انجام این تحقیق سوالات پژوهشی به شرح ذیل عنوان می شود: 1- آیا بخش های عمده اقتصادی ( کشاورزی، صنعت و خدمات) در توسعه فیزیکی شهر سمیرم تأثیر داشته اند؟

2- آیا موقعیت راههای ارتباطی و منابع آب در پیدایش و شکل گیری شهر سمیرم نقش داشته است؟

آیا علت تخریب باغات در این شهر به علت کمبود زمین در جهت رشد و توسعه فیزیکی شهرستان سمیرم بوده است؟

آیا عوامل طبیعی مانعی برای رشد و توسعه فیزیکی شهر سمیرم بوده است؟

1-2- تعاریف عملیاتی توسعه: به معنای ارتقاء ظرفیتهای اجتماعی، اختیار می گردد.

بدین معنی که در حین جوابگویی بهتر به نیازهای جامعه، که در راستای پالایش و تعالی نیازهای جامعه نیز برنامه ریزی می شود و مالاً ظرفیتهای مادی و معنوی جامعه افزایش می یابند.[9] توسعه فضایی : عبارتست از انعکاس اتفاقات و اقدامات جهت توسعه یک جامعه در محیط فیزیکی مورد عمل آن جامعه[10] توسعه فیزیکی : فرایندی است پویا و مدوم که طی آن محدوده های فیزیکی و فضاهای کالبدی آن در جهات عمودی و افقی از حیث کمی و کیفی افزایش می یابد.[11] توسعه شهری : به کارگیری امکانات بالقوه اجتماعی، اقتصادی و کالبدی برای بالابردن کیفیت محیط زیست شهری و برقراری توازن در کیفیت و کمیت زندگی شهری است.[12] برنامه ریزی شهری ، فرایندی است که در واقع جهت تأمین نیازهای خدمات شهری و در نظر گرفتن عوامل مختلف اقتصادی و اجتماعی در یک سیستم برنامه ریزی شهری جامع و پویا، مشخص کردن سیاست ها و برنامه های توسعه شهری، هماهنگ کردن آنها با سایر برنامه های عمرانی در سطح منطقه و کشوری و تنظیم برنامه ها و طرحها در دوره زمانی معین است.[13] 1-3- فرضیه ها 1- به نظر می رسد عوامل اقتصادی ( کشاورزی، صنعت و خدمات) تا حدودی در توسعه فیزیکی سمیرم تأثیر داشته است.

2- به نظر می رسد موقعیت راههای ارتباطی و منابع آب در پیدایش و شکل گیری شهر سمیرم نقش داشته است.

3- به نظر می رسد علت تخریب باغات در این شهر به علت کمبود زمین در جهت رشد و توسعه فیزیکی شهر سمیرم بوده است.

4- به نظر می رسد عوامل طبیعی در مواردی مانع رشد و توسعه فیزیکی شهر سمیرم بوده است.

1-4- روش تحقیق نوع تحقیق کاربردی- توسعه و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی است محدوده جغرافیایی تحقیق شهرستان سمیرم در جنوب اصفهان است.

اطلاعات مورد نیاز به صورت کتابخانه ای و با استفاده از اسناد و مدارک و نتایج سرشماری ها و آمار نامه ها جمع آوری گردید.

علاوه بر آن از اطلاعات و تحقیقات میدانی هم استفاده می گردد.

برای محاسبه داده ها از نرم افزار رایانه ای excel و بر نمایش دادن نقشه ها از نرم افزار اتوکد استفاده شده است و مرحله آخر نتیجه گیری و ارائه راه حل مناسب جهت رسیدن به وضعیت مطلوب و سازماندهی بهتر شهر است.

1-5- پیشینه تحقیق اکثر پژوهش های صورت گرفته در زمینه تحقیق حاضر به صورت پانامه کارشناسی ارشد و کتب تاریخی است.

رابوت پارک ( 1864- 1944( از بنیانگذاران مکتب اکولوژی اجتماعی شهر بوده و بینش اکولوژیکی عمیقی نسبت بر توسعه فضائی- کالبدی و تحولات جامعه داشته و تحت تأثیر نظریات داروین معتقد بود که در هر اجتماع زنده یک یا چند نوع مسلط بوجود می آیند.[14] ارنست برگس ( 1955) الگوی دوایر متحدالمرکز را در روند توسعه فضائی شهر ارائه نمود.

وی رقابت و همسازی درسازمان اکولوژی شهر توزیع و تراکم جمعیت ناشی از آن تأکید خاصی داشت.

نظریه او مبتنی بر بوم شناختی اجتماعی است وجه بارز آن، اعتقاد به این نکته است که در توسعه فیزیکی شهر فرآیند پخشایشی کاربریها روی می دهد و در نتیجه افراد و گروها جابه جا می شوند.

ارنست برگس ( 1955) الگوی دوایر متحدالمرکز را در روند توسعه فضائی شهر ارائه نمود.

هودسن (1964) در رابطه با توسعه فضایی شهر متعتقد است که هسته های جدید شهری برای مهاجرین شکل می گیرد و ساخت چند هسته ای شهر را به وجود می آورد.

همچنین تحت تأثیر ادغام روستاها و شهرکها و ساخت چند هسته ای شهر را به وجود می آورد.

همچنین تحت تأثیرادغام روستاها و شهرکها، در شهرهای بزرگ بخشی مرکزی شهرها دچار رکود می شود.

ژان باستیه در مکان یابی شهر بیشتر به عوامل طبیعی مکان تأکید ورزیده و معتقد است که نقش آینده شهرها با انتخاب مکان های ویژه طبیعی در رابطه است.

وی کناره پیکره های آبی(دریا، دریاچه و رودخانه) را از عوامل بخشش شهرها به سوی خود می داند.

ملکی (1376) در رساله کارشناسی ارشد خود تحت عنوان شهر سنندج و روند فیزیکی آن به بررسی و تحلیل جهات و موانع توسعه فیزیکی شهر می پردازد و تا با دیدی معقول در آینده در رفع تنگناهای توسعه و مشکلات ناشی از جمعیت در توسعه فیزیکی شهر نقش مهمی دارد پرداخته شود.

حاجیان ( 1377) در رساله کارشناسی ارشد خود تحت عنوان تحلیل جغرافیائی روند توسعه فیزیکی شهر خمینی شهر به این می رسد که جمعیت افزایش سریع جمعیت خمینی شهر و بالطبع گسترش کالبدی آن بوجود آمدن مشکلاتی از قبیل توسعه فیزیکی بدون برنامه ، کاهش زمین های کشاورزی، افزایش توان جذب مهاجرین.

کمبود و امکانات و تجهیزات شهری، گسترش محلات فقر نشین و توسعه بورس بازی زمین، مطالعه توسعه فیزیکی شهر لازم می نمود.

عموزاده ( 1377) در رساله کارشناسی ارشد خود به بررس فضایی – فیزیکی شهر بهشهر پرداخته و به این نتیجه می رسد که شهرها اصولاً تمایل به توسعه دارند و در مسیر رشد به عناوین خاص جغرافیایی دست می یابند که این رشد شهری با نقش فعال عملکرد هر شهر در ارتباط است.

شهبازی ( 1378) در رساله کارشناسی خود تحت عنوان اثرات رشد و توسعه شهر اردکان در روستای ترک آباد به چگونگی روابط مکانی- فضائی شهر اردکان و روستاهای پیرامون و کنکاش در روند روابط از گذشته تا حال و تغییر و تحولات موجود ان و همچنین اثراتی که پیامد این روابط به جای گذاشته می پردازد.

طباطبائی ( 1381) به اطلاعات و اظهار نظرهای متفرقه درباره اردکان پرداخته و و جه تسمیه اردکان و چگونگی بنا و گسترش آن را مورد بررسی قرار داده است.

شماعی ( 1380) دررساله دکتری خود تحت عنوان اثرات توسعه فیزیکی شهر یزد بر بافت قدیم و راهکارهای ساماندهی و احیای آن، به این نتیجه می رسد که ساختار و سازمان فضائی متعادل و منسجم شهر در چند دهه اخیر به یک ساختار قطاعی ناموزون و نامتعادل تبدیل شده است همچنین در اثر توسعه فیزیکی نامتعادل در حاشیه شهر و عدم توجه کافی به ساماندهی و احیای بافت قدیم مهاجرت جمعیت از بافت قدیم شدت گرفته و ساختار جمعیتی بافت قدیم نامتعادل و ناموزون گردیده است.

همچنین ساختار اقتصادی بافت قدیم بویژه وضعیت اشتغال میزان درآمد، قیمت املاک و فعالیتهای اقتصادی بویژه صنایع دستی دچار رکود گردیده است.

هاتفی اردکانی ( 1384) در پایان نامه کارشناسی ارشد به بررسی روند تکوین و توسعه فیزیکی شهر اردکان پرداخته علل شکل گیری شهر اردکان را قنوات وعلل رشد و توسعه فیزیکی این شهر را عامل ارتباطات و صنایع می داند.

در این زمینه عواملی بریکدیگر اثر می گذاردند و برآیند تأثیر این عوامل شکل شهر و ساختار آن را به وجود می آورد این عوامل عبارتند از : جغرافیایی، اجتماعی، اقتصادی ، کالبدی و … شکل دهی شهر نیز وقتی صورت می گیرد.

1-6- اهداف تحقیق الف ) شناخت عوامل مختلف در پیدایش و شکل گیری شهر ب) بررسی چگونگی توسعه فیزیکی شهر ج) شناخت عوامل محدود کننده توسعه 1-7- اهمیت و ضرورت تحقیق پدیده شهرنشینی که شامل رشد جمعیت شهرها، افزایش تعداد شهرهای بزرگ و ظهور شهرهای تازه می شود، تحولاتی را در ساختار فیزیکی، اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی آنها به وجود آورده است.

تردیدی نیست که با گرایش روز افزون شهر نشینی توجه به مسائل فضایی، تدارکات و چگونگی شکل گیری آنها، همچنین ارتباط با محیط اطراف و روستاها از اهمیت شایانی برخوردار است، ویژگیهای طبیعی، انسانی مناطق جغرافیایی شرایط متنوعی را در زمینه های مختلف استقرار انسان به وجود آورده و موجب شده است که در نحوه و نوع زندگی انسان ها اثر بگذارد و آن را تحت تأثیر خود قرار دهد.

شهر در درجه نخست یک بیان کالبدی و فیزیکی پایدار است بلکه به مناطق وسیعی در خود نظم می دهد.

نمادی که ما از آن بنام شهر یاد می کنیم تبلور و فرم فیزیکی ایده ها، عقاید، فرهنگها و فعالیتهای ذهنی ( فرم ذهنی) انسان است که در بستر جغرافیای به نظم در آمده و هویت یافته است.

این نماد یک پدیده آنی و گذرا نیست بلکه حاصل و نتیجه فرهنگهای مختلف در اعصار گوناگون است.

رشد و توسعه شهرها بر اثر حوادث مختلف در تمام ادوار تاریخی دارای افول و صعود بوده است.

گاهی شهرها چنان عظمت و توسعه ای یافته اند که به صورت یک کشور شهر درآمده اند.

آنچه که اساس شهرنشینی و بسط و توسعه شهرها را بنیان گذارد به قرن هجدهم میلادی باز می گردد که به عصر انقلاب صنعتی شهرت دارد لذا ضرورت آن در توسعه شهری مورد توجه است.

بنابراین ضرورت تحقیق عبارتند از: 1- اهمیت این تحقیق جهت انجام تحقیقات و پژوهش دانشجو مربوط به واحد درسی دانشگاه می باشد.

2- شناخت و آگاهی شهروندان، برنامه ریزان از علل شکل گیری و پیدایش شهر سمیرم.

3- پی بردن به نیازهای آینده شهر در زمینه های توسعه زمین، خدمات، تجهیزات زیرساختی، اعتبارات و … است.

1-8- امکانات و محدودیت های تحقیق 1- عدم همکاری ادارات و نهادها در شهر سمیرم 2- نبود اساتید راهنما در دانشگاه رشته تخصصی 3- نبود آمار و دادن آمارهای اشتباه از طرف مسئولین ادارات مختلف فصل دوم ویژگی های عمومی شهر سمیرم 2-1- بررسی موقعیت طبیعی، اجتماعی و اقتصادی شهر سمیرم: 2-1-1- موقعیت و ویژگیهای طبیعی سمیرم شهرستان سمیرم با مساحتی 5224 کیلومتر مربع در جنوب غربی استان اصفهان با مختصات جغرافیایی 51 درجه و 17 دقیقه تا 3 دقیقه طول شرقی و 30 درجه و 42 دقیقه تا 31 درجه و 51 دقیقه عرض شمالی و با ارتفاع متوسط 240 متر از دریا، بین چهار استان اصفهان، چهار محال و بختیاری کهگیلویه و بویراحمد و فارس واقع شده است.

از شمال به شهرضا، از شرق به آباده و اقلید فارس از جنوب غربی و غرب با مرز طبیعی رشته کوههای دنا به استان کهگیلویه و بویراحمد، از غرب به بروجن و لردگان ( چهار محال و بختیاری) محدود می شود.

فاصله مرکز شهرستان تا اصفهان 150 و تا تهران 435 کیلومتر میباشد.

این شهرستان 4/9 درصد مساحت و 1/65 درصد جمعیت استان اصفهان را شامل می شود.

از نظر موقعیت قرارگیری در حاشیه جنوب شرقی رشته کوههای زاگرس قرار گرفته است به طوریکه رشته کوههای دنا به صورت حصاری در غرب و جنوب غربی آن کشیده شده است.

2-1-2- توپوگرافی شهر سمیرم بنا بر ماهیت کوهستانی بودن از نظر شیب و توپوگرافی دارای ویژگی خاصی است بطوریکه از سمت شمال کلاً به کوهستان ختم می شود و کوهستان همچون دیواری سترگ بر شهر مسلط است.

قله کوه بهرزیا 3000 متر ارتفاع و قله کوه سیا با 2650 متر ارتفاع بترتیب در قسمت های شمال غربی و شمال شهر بر منطقه اشرافیت دارند.

شهر در زیر مجموعه دیوار فوق دارای نقاط استراتژیک و قله های منفرد در قسمتهای مختلف بوده که از لحاظ جغرافیائی جالب توجه می باشد.

دره ناودیس میانی شهر همراه تپه های منفرد منظره جالبی به شهر می دهد.

بطور کلی شیب شهر از طرف شمال بطرف جنوب که به دشت ختم می شود که شیبی در حدود ده درصد دارد.

در قسمت شرق شره وضعیت توپوگرافی از جمله تپه پرشیب و دیوار پر شیب کوه از موانع توسعه بوده می باشد.

در قسمت غرب شهر به جاده کمربندی در حال احداث منطقه ای اصفهان – بهبهان ختم می شود که مانع هر گونه رشد و گسترش پیوسته شهر در این قسمت می گردد.

از طف جنوب غرب و تمامی اراضی جنوب و همچنین قست اعظم اراضی جنوب شرق شهر به اراضی کشاورزی و باغات ارزشمند ختم می گردد.

2-1-3- زمین شناسی شهرستان سمیرم سمیرم صرفنظر از قسمت کوهستانی آن بر روی یک ژئو سنگینال قرار دارد که به احتمال قوی این ژئوسنگینال در اثر چین خوردگی دوران سوم بوجود آمده است و اکنون این قبیل چین خوردگی ها بخوبی در منطقه مشاهده می شود.

با این معنی که رسوبات دوران دوم زمین شناسی که بیشتر رسوبات دوره کوتاه است در اثر چین خوردگی کوههای اطراف را به وجود آورده و گودالهایی در وسط این کوهها پدید آمده است.

قدیمی ترین حرکات زمین که اثراتی را در ساختمان مواد ارضی این ناحیه بجا گذاشته مربوط به دوره کامبرین است از کامبرین تا دوران سوم چندین بار سطح این ناحیه بواسطه حرکتهای قائم بالا آمده و فرو نشسته و این حرکات باعث شده گاهی زمینهای این قسمت را آب فرا گرفته و گاهی خشک شود.

فعالیت کوهزائی آلپ در تمامی ایرن و همچنین در این منطقه تأثیر داشته است ولیکن در دوران چهارم دیگر زمین فعالیتهای دوران سوم را نداشته بلکه دوران آرامش بوده است.

رسوبات دوران هارم در اطراف این ناحیه دیده می شود که ضخامتش قابل توجه نیست.

مواد خروجی درزی که بیش از همه گرافیت است در این ناحیه دیده می شود.

2-1-4- معادن معادن موجود در سطح شهرستان سمیرم در سه گروه طبقه بندی می شود که عبارتند از معادن سنگهای تزیینی، معدن سنگ مرمریت، قبر کیخا با ذخیره 75000تن و استخراج سالیانه 8750 تن معدن سنگ مرمریت کهنوج با ظرفیت 1250000 تن و استخراج سالیانه 700 تن و معدن سنگ مرمریت مهرگرد با ظرفیت 450 هزار تن متر مکعب و استخراج سالایانه 15000 متر مکعب، معادن گچ خاک نسوز، معدن خاک نسوز شمالی با ظرفیت 2437 هزار تن و استخراج سالانه 1000 تن و معدن سنگ و گچ ونک سمیرم که این معدن از نظر زمین شناسی متعلق به سازنده گچساران بوده و با آهک و مارن همراه می باشد میزان ذخیره این معدن 1/5 میلیون تن ومیزان تولید آن روزانه 300 تن می باشد معادن مس و سرب، معادن مس خانقاه، معادن مس چاه پلنگ و معدن مس و سرب آب باغ کهرویه ( کیلومتر 23 جاده سمیرم شهرضا) با نوع ماده گالن که تاکنون 6000 تن از آن استخراج شده است.

2-1-5- پوشش گیاهی از مجموع 440800 هکتار کل عرصه های ملی شهرستان سمیرم که معادل 5/5 درصد ار عرصه های ملی استان است 393000 هکتار معادل 89 درصد آن را مراتع ییلاقی شامل می شود که با کیفیتهای مختلف در سطح منطقه پراکنده شده اند.

ضمن اینکه 47800هکتار باقیمانده عرصه های ملی شهرستان شامل جنگل های طبیعی و دشت می شود، مهمترین تیپ ها و گونه های گیاهی مراتع منطقه شامل انواع تحون و قیاق، سریش، کنگر، خوشک، جو وحشی، جاشیر، جاز، استپ می باشد، ضمن اینکه 25000 هکتار مراتع کتیواخیز با متوسط تولید 2500 کیلوگرم در سال در منطقه موجود می باشد.

2-1-6- ویژگی های اقلیمی بین عوامل پدیده های طبیعی مؤثر بر زندگی انسان و بهره برداری از طبیعت که نقش بسیار مهمی در جهت برنامه ریزی صنعتی، کشاورزی، عمرانی و اجتماعی آن محل دارد، عناصر آب و هوایی است.

اوضاع آب وهوایی یک منطقه منتج از تأثیر و تأثر آب وهوایی بر یکدیگر است.

این عناصر عبارتند از: دما، بارش، تبخیر، رطوبت، باد، فشار در تعیین شدت و ضعف نمودهای این عناصر عواملی چون عرض جغرافیایی، ارتفاع، دوری و نزدیکی به دریا و چگونگی قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید دخالت دارند.

شهرستان سمیرم از توده های هوای زمستانی پرفشار آزور در اقیانوس اطلس شمالی، پرفشار سیبری و توده های هوای تابستانی، اقیانوس اطلس شمالی که تروپیکال بوده متأثرمی گردد.

2-1-6-1- بارندگی بیشترین بارندگی منطقه طسی 7 ماه از سال از آبان ماه تا اردبیهشت سال بعد به صورت برف و باران است.

تغیرات بارندگی درسطح منطقه به ارتفاع و فاصله از کانون های پربارش کوهستانی وابسته است.

چنانکه در ارتفاعات شمالی میزان بارندگی سالیانه بین 350 تا 450 میلیمتر در شرق بین 310 میلیمتر و در مغرب 310 تا 430 میلیمتر متغییر است حداکثر بارندگی سالیانه در ارتفاعات شمالی به میزان 450 میلیمتر و حداقل در نقاط پست شرقی به میزان 290 می باشد.

با توجه به اینکه نواحی جنوب و جنوب غربی ( بخش پادنا) مرتفع ترند میزان بارندگی آن در بعضی نقاط مسکونی به 600 میلیمتر هم می رسد و هرچه از ارتفاعات اطراف شهرستان به طرف قسمت های میانی حرکت کنیم به علت کاهش ارتفاع از میزان بارندگی کاسته می شود.

میانگین متوسط بارندگی شهرستان در دراز مدت 318/1 میلیمتر می باشد و بالاترین میزان بارندگی سالیانه که تاکنون گزارش شده مربوط به سال زراعی 80-81 بود که رقم جالب توجه 837/4 میلیمتر را نشان می دهد، از لحاظ توزیع فصل بارندگی پربارش ترین فصل زمستان می باشد که 57/2 کل بارندگی را شامل می شود و بعد از آن فصول پاییز، بهار، تابستان به ترتیب 27/2، 13/2 و 2 درصد بارندگی منطقه را در بر می گیرد.

2-1-6-2- دما و رطوبت به علت کوهستانی بودن منطقه و وجود ارتفاعات متعدد و همچنین اختلاف ارتفاع در نقاط مختلف شهرستان دما و رطوبت در سطح منطقه نوسانات زیادی را نشان می دهد.

2-1-6-3- باد بادهای عمومی در منطقه سمیرم از جهت وزش در فصل بهار پرتلاطم و در فصل پاییزآرامترند.

حداکثر سرعت باد در منطقه به 30 کیلومتر در ساعت می رسد ضمن اینکه بادهای محلی که تأثیر شگرفی بر روی محصولات کشاوزی و زراعی و تا حدودی آب و هوای منطقه می گذارد، شامل نسیم کوه و دره، باد چوم، باد چپ و باد چوقون می شود.

در کل با توجه به پارامترهای اقلیمی ارائه شده و همچنین با عنایت به ارتفاع نسبتاً بالای منطقه، بر طبق طبقه بندی اقلیمی کوپن، آب و هوای شهرستان سمیرم معتدل و سرد با تابستان خشک و از دیدگاه کریمی نیمه مرطوب، معتدل با زمستان سرد ذکر شده است.

2-1-6-4- یخبندان تعداد روزهای یخبندان بین 125 تا 130 روز در سال متغیر است.

که از مهرماه شروع شده و تا اواخر اردبیهشت ادامه می یابد اولین سرما در اثر یخبندان در اواخر مهر و آخرین سرما توأماً در اثر یخبندان انتقالی و تشعشعی در اواخر فرودین ماه اتفاق می افتد.

2-1-6-5- وضعیت تابش و ابرناکی سالیانه حدود 165 کیلو کالری بر سانتیمتر مربع نتیجه تابش آفتاب در شهرستان سمیرم است که حداکثر در ماههای تیر، خرداد و حداقل در آذر و دی ماه می تابد، ضمن اینکه متوسط سالیانه پوشش ابر در منطقه 1/76 اکتادو می باشد.

2-1-7- منابع آب 2-1-7-1- آبهای سطحی منابع آبهای سطحی شهرستان سمیرم از دو حوضه آبریز رودخانه خراسان در مرکز و نیمه جنوبی و حوضه آبریز رودخانه ونک – سولکان در نیمه شمالی شهرستان تشکیل شده است.

این دو حوضه بخشی از سرشاخه های رودخانه کارون در شرق سلسله جبال زاگرس را تشکیل می دهد.

موقعیت حوضه آبریز رودخانه خرسان این حوضه توسط ارتفاعات واقع در منطقه به چندین زیر حوضه تقسیم می شود که سه حوضه از آن با مساحت 3865 کیلومتر مربع در محدوده شهرستان سمیرم می باشدو عبارتند از : حوضه آبریز رودخانه حنا، سمیرم (سیستان) و ماربر که پس از اتصال به هم در نزدیکی روستای رودآباد و خارج شدن از آخرین محدوده شمالی غربی شهرستان سمیرم یعنی روستای آب ملخ تحت عنوان رودخانه خراسان تغییر نام داده و پس از گذشتن از روستا و تنگ خرسان با رودخانه شبار کهگیلویه و بویراحمد یکی شده و بدین شکل از سرشاخه های کارون را تشکیل می دهد.

موقعیت حوزه آبریز رودخانه ونک- سولکان: این حوضه آبریز با مساحت 5/13 کیلومتر مربع با جهت شمالی- جنوبی شامل منابع آبهای سطحی مناطق شمال، شهرستان سمیرم واقع در دهستان های وردشت، ونک می باشد.

این حوضه آبریز شامل سرچشمه های قره آقاج، گرم آباد، مورگ و کاسکان بوده که در مجموع رودخانه سولکان یا حسین آباد خوانده می شد.

این رودخانه با دریافت آب رودخانه های آق بلاغ، شمس آباد و نک و رودخانه های جاغ جاغ تحت نام حوضه آبریز سولکان در تنگ گاو از محدوده سمیرم خارج و با حوضه های آبی بخش گندمان بروجن به سمت رودخانه بزرگ خرسان حرکت می کند.

و بی متسوط مجموع رودخانه های این حوضه بر روی هم 6/91 متر مکعب بر ثانیه و حجم تخلیه آن حدود 363 میلیون متر مکعب می باشد.

این قسمت زیر آبهای زیرزمینی قرار داده شود چشمه ها، قناتها، سدها و بندهای زیادی در این شهرستان وجود دارد که از هرکدام چند مورد را می آوریم از قبیل : چشمه ها، چشمه خانعلی، شیر برنجی.

چهار مهر.

عزیز خان، چشمه ناز.

چشمه علی قنات ها: قناوت با نه، قنات اندر سراب، قنات کیفته، قنات شاه جعفر، ضرغام آباد سدها : قره آقاچ، سد تنگ زردآلو، سد کیفنه، گرموگ، دهان، سد شهید جدول 2-1 مشخصات سدهای در دست مطالعه یا در حال تکمیل شهرستان سمیرم منبع: جغرافیا استان اصفهان، 1379 2-1-7-2- آبهای زیرزمینی به علت وجود منابع عظیم ابی و گسترش لایه ها ی آهکی کارستیک در محدوده شهرستان سمیرم منابع آبهای زیر زمینی منطقه دارای آبدهی قابل توجهی می باشد آبهای زیرزمینی مورد استفاده در شهرستان سمیرم از چشمه ها، قنات و چاه های سطحی نیمه عمیق و عمیق تأمین می گردد و مجموعاً حدود 158/8 میلیون متر مکعب از تخلیه سالانه آنها در بخش کشاورزی به مصرف می رسد.

2-2- ویژگی های اقتصادی شهرستان سمیرم شهرستان سمیرم با مساحت 5224 کیلومتر مربع در سال 1365 دارای 20260 نفر جمعیت بوده است.

جمعیت شهرستان در سالهای 1375 و 1385 به ترتیب 24504 نفر و 31000 نفر بوده است بر طبق آمار از این میزان جمعیت 15500 نفر مرد و 14500نفر زن بوده است.

جمعیت شهرستان دارای ترکیب سنی بسیار جوانی است بطوریکه 48/9 درصد کل جمعیت در بین گروههای سنی زیر 14 سال قرار گرفته که توجه به آینده آن به خصوص در مورد وضعیت اشتغال یک برنامه ریزی دقیق و همه جانبه را می طلبد.

میزان باسوادی در نقاط شهری 87/5 درصد و در نقاط روستایی 71/8 درصد می باشد که در مجموع 87/2 درصد از مردان و 73/3 درصد از زنان را شامل می شود.

با توجه به اینکه وسعت آن 5224 کیلومتر مربع و زمینهای قابل کشت منطقه حدود 50879 هکتار برآورد گردیده است تراکم نسبی در شهرستان 12/5 نفر در کیلومتر مربع می باشد به علت کوهستانی بودن منطقه و شرایط آب و هوایی سرد نسبت به استان اصفهان که 37 نفر می باشد بسیار کمتر است.

ضمن اینکه تراکم بیولوژیک در منطقه ½ هکتار می باشد که با توجه به بافت کشاورزی منطقه و اشتغال اکثریت جمعیت منطقه به فعالیتهای کشاورزی و با عنایت به قابلیت های زراعی و باغی و صنایع آب منطقه نیاز به توسعه و برنامه ریزی اصولی دارد.

2-3 فعالیت های اقتصادی شهر سمیرم 2-3-1- کشاورزی براساس آمار سال 1382 شهرستان سمیرم دارای حدود 50000هکتار زمین زراعی آبی و دیمی میباشد که از این میزان سطح زراعت آبی حدود 16 هزار هکتار زراعت دیم 9/4 هزار هکتار، آییش آبی 13 و آییش دیم 12 هزار هکتار می باشد.

2-3-2- زراعت شهرستان سمیرم دارای 4200 هکتار گندم آبی با متوسط عملکرد 4 تن در هکتار و 25000 هکتار گندم دیم قابل برداشت با متوسط عملکرد 1/1 تن در هکتار می باشد در سال زراعی 1381- 82 تولیدی گندم 19 هزار تن بوده که از این مقدار 9850 تن توسط سازمان تعاون روستایی شهرستان خریداری شده است.

همچنین سطح کشت چغندر قند در سالهای مختلف با توجه به شرایط جوی و عملکرد کارخانجات قند بین 2500 تا 3500 هکتار متغیر می باشد.

سال زراعی 81-82 میزان تولید چغندر قند منطقه 105 تن با متوسط عیار 17/5 بوده که از لحاظ امتیاز عیار در سطح استان رتبه اول را داشته است سایر محصولات زراعی منطقه شامل سیب زمینی، جو، عدس، نخود و سیاه دانه می باشد.

2-3-3- باغبانی سطح کل باغات منطقه حدود 16/5 هزار هکتار است که اغلب محصول آن سیب (95%) و در ردیف های بعدی گردو و بادام، آلبالو، هلو، زرد آلو می باشد طبق برآورد انجام شده واردحدو (73/64 درصد کل درآمد ناخالص محصولات آبی و 68/9 درصد کل محصولات کشاورزی شهرستان به سیب درختی اختصاص دارد.

وجود درختان وحشی، سیب در کوه آلمالو در شمال روستای ورق از توابع دهستان وردشت نشان از قدمت و استعداد بالقوه این منطقه در پرورش سیب دارد.

اولین باغ سیب در سال 1328 در شهرستان سمیرم احداث گردید و از سال 1350 به بعد کاشت و احداث آن سیر صعودی پیدا کرده است.

به طوریکه در حال حاضر حدود 12 هزار هکتار باغ بارور با عملکرد متوسط 20 تن در هکتار و 4 هزار هکتار نهال سیب در سطح شهرستان در سه منطقه ور دشت شهر سمیرم و بخش پادنا در کوهپایه های زاگرس با بیش از 6/5 میلیون اصله درخت در خور توجه است اقتصادی بودن این محصول باعث گسترش باغات سیب گردیده است و تولید سالیانه آن را به حدود 300 هزار تن رسانیده است و پیش بینی می شود تا سال 1385 به350 هزار تن برسد و عده ای باغداران آن به 6 هزار نفر برسد و رتبه های سیب منطقه از ارقام پایه بذری شامل رد و گلدون، دلشیز، گلاب منطقه، گلاب کهنز، سلطانی،‌شفیع آبادی گردن اسمیت، چهار اسرائیلی و آستارا می باشد واز ارقام پایه کوتاه مالینگ نیز می توان به ارقام فوجی، گالا، و آیلارد اشاره کرد.