دانلود مقاله آداب و رسوم بختیاری ها

از امروز تا عید از اداب رسوم اغاز سال نو ونوروز براتون مطلالب خوبی میگذارم امیدوارم استفاده ببرید و نظرات شخص خودتون را در هر مطلب بدین .علت این که کمی زودتر از عید این مطلالب درج میشه به خاطر اینه که عید همه سر شون شلوغه یا در مسافرت هستن.(۱۹روز دیگه تا سال نو).

غبار روبی و گردگیری از در و دیوار خانه و کف پوش ها و اسباب خانه، و شستشو و پاکیزه و نو کردن جامه و ظروف و اشیای کهنه، دور افکندن اشیای ژنده و فرسوده و تمیز کردن ظروف و دیوارهای منزل، خلاصه «خانه تکانی» برای زدودن آلودگی ها و سیاهی ها و بیرون افکندن پلشتی ها از فضای خانه از رسم های کهن ایرانیان در فرا گشت سال کهنه به سال نو بوده است.

هنوز هم این رسم همچون گذشته در سراسر ایران میان مردم ایران معمول است.

امروزه بانوان از چند روز به نوروز مانده، و معمولاً تا پیش از فرا رسیدن شب چهارشنبه آخر سال، به خانه تکانی می پردازند و از زیستگاه های خود پلشت زدایی می کنند.

آنان چیزهای کهنه و پاره و شکسته بی مصرف یا لوازم کم مصرف را به دیگران می بخشند و اشیا و وسایل نو و تازه تهیه می کنند و به جای آنها می گذارند.

قالی ها و قالیچه ها و گلیم های خانه را می تکانند و گرد و خاک آنها را می گیرند، یا اگر کثیف و آلوده باشند با آب می شویند.

رده ها، روتشکی ها، روبالشتی ها، طاقچه پوش ها و دستمال های سر بخاری ها را می شویند یا عوض می کنند.

رف ها و طاقچه ها و دیوار و سقف خانه را گردگیری می کنند.

در و دیوار اتاق ها و خانه را سفید و نقاشی می کنند.

گل و گیاه و نهال در باغچه های خانه می کارند.

خانه تکانی و زدودن آلودگی ها و پلشنی ها از فضای خانه و کاشانه در آخر سال کهنه، مظهر و نمادی از زدودن سیاهی و مرگ و کهنگی از خانه و آماده کردن فضایی پاک و پاکیزه در آستانه نوروز برای استقبال از روشنایی ها و خوبی ها است.

مراسم سوگواری در میان بختیاری‌ها اهمیت خاصی دارد و همراه با مراسم پرسوز و گدازی برگزار می‌شود که احتمالاً نشانه انس و الفت و همبستگی عمیقی است که میان آنها وجود دارد.

این اهمیت هم در عزاداری‌های مذهبی و هم در عزاداری‌های خصوصی به بارزترین شکل مشهود است.

برگزاری مراسم عزاداری خانوادگی نیز جالب توجه‌است.

در ایل بختیاری وقتی کسی فوت کند، ایل یکپارچه غرق غم و ماتم می‌شود و لحظه‌ای صاحب عزا را رها نمی‌کنند.

چوقا از تن بیرون می‌کنند و لباس سیاه می‌پوشند.

بعد از غسل متوفی، سید همراه ایل، سید پیر شاه یا سید امامزاده‌های اطراف مسیر و مکان کوچ و استقرار را خبر می‌کنند تا بر مرده نماز میت بگذارند و سپس مرده را به خاک می‌سپارند.

خاک که گودی گور را پر کرد، مردها در فاصله دور می‌ایستند و زن‌های ایل به دور گور حلقه می‌زنند، گریه سر می‌دهند و همراه با مرثیه که گاگریو گفته می‌شود به شرح حال زندگی مرده می‌پردازند.

در این هنگام تُشمال‌ها آهنگ غم انگیزی به نام چپی می‌نوازند.

بعد از این مراسم (خیرات) شروع می‌شود.

صاحب عزا چادر سیاهی بر پا می‌کند، مردم ایل تیره به تیره، طایفه به طایفه، برای دلداری صاحب عزا می‌آیند و سرباره می‌آورند.

سرباره مخارج عزاداری صاحب عزا را کاهش می‌دهد.

این مراسم تا یک سال به طول می‌انجامد، چرا که شاید تیره یا طایفه‌ای در مسافت‌های دور باشد و یا امکان حضور به موقع پیدا نکرده باشد.

وقتی کلانتر یا یکی از سرشناسان ایل بمیرد نیز مراسم خاصی انجام می‌شود.

بدین ترتیب که زین و برگ اسب یا اسبانی را با پارچه سیاه می‌پوشانند و بر گردن اسب نیز پارچه‌های رنگین که یک سر آن بر زین و سر دیگرش روی پیشانی اسب است به بند دهنه می‌بندند، سپس اسب را در حالی که دهنه آن به دست یک نفر است در محوطه امامزاده می‌گردانند.

این پارچه را (یال پوش) می‌گویند.

چوقا و تفنگ متوفی را نیز روی اسب می‌بندند.

بختیاری‌ها معمولاً بر سر مزار جوانان، پهلوانان و بزرگان خود شیر سنگی قرار می‌داده‌اند.

شور عزای حسینی در آستانه اربعین حضرتش، در چهارمحال و بختیاری به اوج خود رسیده و کودک و جوان و پیر در این مصیب اشک ماتم جاری کرده‌اند.

بوی دود و اسپند، صدای طبل و شیپور، نصب پرچمهای سیاه در سردر مساجد و حسینیه‌ها، تصاویر و صحنه‌های آشنایند که در تمامی نقاط این استان طنین انداز شده است.

مجالس سخنرانی و سوگواری سیدالشهدا (ع) با حضور خیل عزاداران حسینی در همه اماکن مذهبی برپا شده است.

توزیع غذای نذری همچون حلیم و شله‌زرد در بین عزاداران در منازل و در خیابانها و میادین از دیگر رسوم مردم عزادار حسین (ع) در چهار محال و بختیاری است.ک/‪۴ ‪۶۰۷ /۶۷۱/۷۳۵۹ ---> ایرنا عزاداری برای ائمه‌اطهار به ویژه در ماه محرم مثل تمام نقاط ایران با شکوه برگزار می‌شود.

شیوه اجرای مراسم تقریباً مثل سایر نقاط ایران است.

دسته‌های زنجیرزنی، سینه‌زنی و حضور در مراسم مساجد و تکایا از جمله جلوه‌های برگزاری اینگونه مراسم است.

[ویرایش] گویش بختیاری گویش بختیاری یکی از گویش‌های پارسی‌تبار یعنی از دسته جنوب غربی زبان‌های ایرانی است.

گویش‌ها و زبان‌های پارسی‌تبار عبارت‌اند از فارسی، لری، بختیاری، لارستانی، و کومزاری.

برخی از زبانشناسان، بختیاری را زیرشاخه‌ای از لری به شمار می‌آورند و برخی آن را شاخه‌ای جدا می‌دانند.

همواره در زمانهای گذشته، دیوارهای بلند و دشوارگذر زاگرس مانع از نفوذ اقوام مهاجم به درون منطقهٔ بختیاری بوده است.

بنابراین زبان ایل بختیاری تا قبل از گسترش رسانه‌های همگانی و مدارس ملی تقریباً دست‌نخورده و بکر مانده بود اما امروزه براثر سهولت ارتباط با شهر و پایتخت، گویش بختیاری نیز مانند لهجه‌ها و گویش‌های دیگر به سرعت در حال دگرگونی و نزدیک شدن به فارسی رایج است.

نسل امروز بختیاری (مخصوصاً ساکنین شهرها و اسکان‌یافتگان) در طول کم‌تر از نیم قرن نه تنها خیلی از اصطلاحات و واژه‌های پنجاه سال پیش بختیاری را استفاده نمی‌کنند؛ بلکه معنای آنها را نیز نمی‌دانند و یا فراموش کرده‌اند.

گفته می شود در طی سالهای گذشته که بختیاری ها بسوی شهرنشینی و پراکندگی رفته اند در حدود دوهزار واژه کهن از آنان نابود شده است.

گویش لری بختیاری به طور کلی به چهار دسته تقسیم می‌شود: گویش بخش شرقی که تحت تأثیر لری کوه‌گیلویه واقع شده است.

گویش منطقه جنوبی که شور عزای حسینی در آستانه اربعین حضرتش، در چهارمحال و بختیاری به اوج خود رسیده و کودک و جوان و پیر در این مصیب اشک ماتم جاری کرده‌اند.

توزیع غذای نذری همچون حلیم و شله‌زرد در بین عزاداران در منازل و در خیابانها و میادین از دیگر رسوم مردم عزادار حسین (ع) در چهار محال و بختیاری است.ک/‪۴ بختیاری ها برای اعیاد ملی و مذهبی به ویژه عید نوروز و مراسم سیزده بدر و بزرگداشت تولد ائمه اطهار و حضرت پیغمبر (ص) اهمیت خاصی قائلند.

محل چادرهای خود را تغییر می دهند و در محلی سبز و خرم که دارای آب کافی باشد، مستقر می شوند.

شب عید در چادرهای خود می مانند، ولی روز اول عید با لباس های مخصوص خود، کلاه های لری را کج به سر گذاشته و به دید و بازدید می پردازند.

بختیاری ها معتقدند لباس سیاه عزا را حتما باید تا قبل از نوروز از تن در آورد، زیرا در غیر این صورت باروری و نعمت از طایفه رخت بر خواهد بست.

• سوگ ها و عزاها مراسم سوگواری در میان بختیاری ها اهمیت خاصی دارد و همراه با مراسم پرسوز و گدازی برگزار می شود که احتمالا نشانه انس و الفت و همبستگی عمیقی است که میان آنها وجود دارد.

این اهمیت هم در عزاداری های مذهبی و هم در عزاداری های خصوصی به بارزترین شکل مشهود است.

عزاداری برای ائمه اطهار به ویژه در ماه محرم مثل تمام نقاط ایران با شکوه برگزار می شود.

دسته های زنجیرزنی، سینه زنی و حضور در مراسم مساجد و تکایا از جمله جلوه های برگزاری اینگونه مراسم است.

برگزاری مراسم عزاداری خانوادگی نیز جالب توجه است.

در ایل بختیاری وقتی کسی فوت کند، ایل یکپارچه غرق غم و ماتم می شود و لحظه ای صاحب عزا را رها نمی کنند،(چوقا) از تن بیرون می کنند و لباس سیاه می پوشند.

بعد از غسل متوفی، سید همراه ایل (سید پیر شاه) یا (سید امامزاده) های اطراف مسیر و مکان کوچ و استقرار را خبر می کنند تا بر مرده نماز میت بگذارند و سپس مرده را به خاک می سپارند.

خاک که گودی گور را پر کرد، مردها در فاصله دور می ایستند و زن های ایل به دور گور حلقه می زنند، گریه سر می دهند و همراه با مرثیه که (گاگریو) گفته می شود به شرح حال زندگی مرده می پردازند.

در این هنگام توشمال ها آهنگ غم انگیزی به نام (چپی) می نوازند.

بعد از این مراسم (خیرات) شروع می شود.

صاحب عزا چادر سیاهی بر پا می کند، مردم ایل تیره به تیره، طایفه به طایفه، برای دلداری صاحب عزا می آیند و (سرباره) می آورند.

سرباره مخارج عزاداری صاحب عزا را کاهش می دهد.

این مراسم تا یک سال به طول می انجامد، چرا که شاید تیره یا طایفه ای در مسافت های دور باشد و یا امکان حضور به موقع پیدا نکرده باشد.

وقتی کلانتر یا یکی از سرشناسان ایل بمیرد، مراسم خاصی انجام می شود.

بدین ترتیب که زین و برگ اسب یا اسبانی را با پارچه سیاه می پوشانند و بر گردن اسب نیز پارچه های رنگین که یک سر آن بر زین و سر دیگرش روی پیشانی اسب است به بند دهنه می بندند، سپس اسب را در حالی که دهنه آن به دست یک نفر است در محوطه امامزاده می گردانند.

این پارچه را (یال پوش) می گویند.

چوقا و تفنگ متوفی را نیز روی اسب می بندند.

• رقص های محلی در استان چهارمحال و بختیاری در مواقع برگزاری جشن ها و سرورها رقص های متنوعی اجرا می گردد که از معروفترین آنها رقص عروسی، رقص دستمال، رقص آرام، رقص تند و رقص مجسمه است.

• صنایع دستی صنایع دستی بختیاری ها، ویژگی ها و مختصاتی دارد که با انواع تولیدات مشابه به دست دیگران قابل تمیز دادن است بخشی از این ویژگی ها به این شرح است: فعالیت در رشته صنایع دستی کاری است صد در صد زنانه که تمام مراحل آن را زنان و دختران انجام می دهند و مردان در تولید آنها هیچ نقشی ندارند.

صنایع دستی بختیاری فقط انواع بافت ها را شامل می شود.

تقریبا اغلب زنان و دختران ایلیاتی با آنها آشنایی دارند.

بافندگان معمولا از نقشه برای بافتنی استفاده نمی کنند مگر اینکه به قصد تفنن بخواهند محصولی شبیه به فرآورده های دیگر داشته باشند.

یا وقتی سفارشی برای مشتری دریافت کنند که ملزم به اجرای نقش و طرح پیشنهاد شده مشتری باشد.

پس به طور کلی نقش هایی که برای تزیین بافته ها به کار می برند ذهنی است.

ـ بافندگان معمولا از نقشه برای بافتنی استفاده نمی کنند مگر اینکه به قصد تفنن بخواهند محصولی شبیه به فرآورده های دیگر داشته باشند.

ـ معمولا از مواد اولیه تولید شده توسط خودشان بهره می گیرند و در موارد محدودی از نخ پنبه ای کارخانه ای به عنوان تار بافته هایشان استفاده می کنند.

ـ از امتیازات تولیدات بختیاری ها، عدم تشابه و ناهمانندی کارهایشان است و این به دلیل عدم استفاده از الگو و مدل برای نقوش تولیداتشان است.

تنوع و گوناگونی رنگ و نقش در بافته های زنان و دختران بسیار زیاد است و کمتر می توان دید که بافنده ای دو یا چند محصول یک اندازه و یک نقش با رنگ واحد تولید کند.

ـ بافندگان محلی از دارهایی استفاده می کنند که به صورت افقی است.

ـ نقش ها و طر ح هایی که در قالیبافی منطقه به کار می رود عبارتند از نقشه های خشتی، بید مجنون، ترنج، طاووس، سرو، کاج، گلدان، و گل چالشتری.

• انواع بافته های عشایربختیاری : در چهارمحال و بختیاری، صنایع دستی متنوعی وجود دارد که عشایر از مواد اولیه تهیه شده از طریق دام هایشان به مصرف ریسندگی و بافندگی می رسانند.

این دسته از هموطنان بر مبنای مختصات زندگی اجتماعی شان که خود تولیدی و خود مصرفی را ایجاب می کند، محصولات متنوع و متعددی تولید می کنند که برخی از آنها عبارتند از: لی، هورژین (خورجین)، قالی، خرسک، سیاه چادر، چوقا، موج، وریس، نمکدان (کیسه ای جهت نگهداری نمک)، سفره آردی ، هور (خورج) در زیر به تعدادی از این بافت ها اشاره می شود: هورژین ـ خورجین یا به گویش بختیاری «هورژین» از صنایع دستی مهم عشایر بختیاری است که به دست زنان ایلیاتی روی دارهای افقی بافته می شود.

خورجین پوششی تزیینی است که وسایل زندگی عشایر در آن قرار می گیرد و چون در هنگام کوچ و در زمان زندگی در سیاه چادر در معرض دید قرار دارد جنبه زیبا شناختی و تزیینی و اعتقادی قوم بختیاری در نقوش و بافت آن تجلی می یابد.

خورجین حکم صندوقچه ای را دارد که با اتصال بندینک های آن به یکدیگر و زدن قفل به آخرین بندینک در آن کاملا بسته شده و قابل حمل روی چاپار می شود.

(هنگام کوچ) یا در گوشه ای از چادر(به هنگام اطراق) قرار می گیرد.

معمولا از نقوش هندسی برای تزیین خورجین استفاده می شود.

لبه های طرفین کیسه ها ی خورجین پس از دوخت با موی بز شیرازه دوزی می شود.

«چرک» یا تار خورجین از نخ پنبه و پود آن در قسمت های مختلف تماما از پشم است.

طرح کلی آن که چند نوع تکنیک بافت در آن به کار می رود شبیه به قطعه کف پوشی است که یک قسمت آن (روی هر طرف) دارای بافت رندی «رندی بافت» و قسمت دیگر (پشت هرطرف) دارای بافت ساده و قسمتی دیگر با تکنیک «گندی بافت» مانند قالی بافته می شود و این قسمت قالی باف در پایین و گوشه های خورجین قرار می گیرد تا به هنگام کوچ در ایل راه ها و در برخورد با سنگ های کوهستان مقاومت بیشتری داشته باشد.

قطع خورجین پس از دوخت در حدود یک متر در 70سانتیمتر می شود.

هورژ (خورج) و مهده ـ هورژ (خورج) بافته ای است که از وسایل زنان محسوب می شود.

یک کیسه دوطرفه که دو روش ساده بافت و قالی باف در آن به کار رفته است.

تکنیک ساده بافت در قسمت پشت هر طرف از کیسه ها و تکنیک ساده بافت در قسمت روی هر طرف از کیسه ها.

هورژ نیز از هر طرف به طور جداگانه قفل و کلید می شود.

اندازه هورژ کوچک تر از هورژین است و از بافته هایی است که منحصرا در ایلات مصرف دارد.مهده در ایل بختیاری جزو وسایل زنان محسوب می شودکه وسایل خودرادر آن جای می دهد.

پس از اتمام بافت، از یک ضلع تا زده می شود و با موی بز آن را می دوزند.

مهده نیز مانند هورژ قفل و کلید دارد.

از مهده گاهی اوقات به جای بالش ویابه قول خود بختیاری ها زیرگوشی استفاده می شود.

تی یر یا نمکدان ـ بافته ای است مرکب از سه روش ساده، رندی، گندی(بافت گره ای) در ابعاد 60 تا 40 سانتیمتر که در آن نمک می ریزند.

تارو پود مابین رجهای رندی بافت و گندی بافت از جنس پنبه و بافت قسمت رندی و گندی پشمی است .

روی نمکدان رندی بافت و قسمت پایینی آن، سه تا پنج سانتیمتر به سبب سایش کمتر ته نمکدان، گندی بافت است.

پشت نمکدان ساده بافت است.

دوطرف نمکدان با موی بز بافته می شود وروی شانه ها، تارهای اضافی دسته دسته به هم پیچیده یا گیس بافی شده یا به صورت منگوله تزیینی در می آید.

سرفه آردی یا سفره آردی ـ نان، غذای اصلی عشایر بختیاری را تشکیل می دهد و آرد که ماده اولیه پخت نان است بسیار مقدس است و به طور گندم که قوت اصلی عشایر بختیاری است بسیار مقدس و از منزلت بالایی برخوردار است.

پس نان باید جایگاه خاصی برای خود داشته باشد.

به همین دلیل سفره مخصوصی برای آن بافته می شود که در گویش بختیاری به «سرفه آردی» معروف است.

سفره آردی دارای بافت گلیمی یک رو یا رندی بافت است که گاهی وسط آن ساده بافت با حاشیه ای نقشدار است اوضاع جغرافیایی مسجدسلیمان مسجدسلیمان در شمال شرقی استان خوزستان و در 125 کیلومتری اهواز واقع شده است .

این شهرستان از شمال به دزفول ، از شرق به استان چهارمحال بختیاری و ایذه ، از جنوب به رامهرمز و از غرب به شوشتر محدود می گردد .

مساحت آن بر اساس آخرین بررسی های انجام شده 6986 کیلومتر مربع است .

ارتفاع متوسط در محدوده ی این شهرستان 364 متر از سطح دریا است .

میزان بارندگی در سال بین 200 تا 450 میلیمتر متغیر است که عموماً از سمت شمال به طرف جنوب از میزان بارندگی کاسته می شود .

درجه حرارت در تابستان به حداکثر 54 درجه می رسد .

مسجدسلیمان از لحاظ اقلیمی دارای آب و هوای نیمه صحرائی است .

از امروز تا عید از اداب رسوم اغاز سال نو ونوروز براتون مطلالب خوبی میگذارم امیدوارم استفاده ببرید و نظرات شخص خودتون را در هر مطلب بدین .علت این که کمی زودتر از عید این مطلالب درج میشه به خاطر اینه که عید همه سر شون شلوغه یا در مسافرت هستن (۱۹روز دیگه تا سال نو).

چهارمحال وبختیاری به جشن های مذهبی، ملی و محلی تقسیم می شوند.جشن های بزرگ مذهبی در استان چهارمحال و بختیاری شامل:جشن میلاد حضرت محمد (ص)، جشن میلاد حضرت فاطمه (س) روز مادر، جشن میلاد حضرت على(ع روز پدر، جشن های بزرگ نیمه شعبان، روز میلاد حضرت امام زمان (عج)، مراسم های آغاز ماه مبارک رمضان و آداب گرفتن روزه، جشن بزرگ عید فطر و عید قربان، جشن بزرگ غدیر خم و تعیین حضرت امام علی(ع) به جانشینی حضرت رسول الله(ص)، جشن بزرگ بعثت حضرت محمد (ص) و جشن میلاد دیگر امامان معصوم (ع) از جمله جشن های مذهبی مهم استان به شمار می آیند.

در میان جشن های ملی؛ جشن های عید نوروز مهم ترین و بزرگ ترین جشن ها به شمار می آیند.

نخستین جشن ایرانی به نام نوروز از زمان پادشاهی جمشید مرسوم شد و در زمان های بعد، جشن‌ها و آیین‌های دیگری چون تیرگان، مهرگان، سده و غیره در فرهنگ ایران پدید آمدند.

اعیاد ملی، مذهبی و محلی در استان چهارمحال و بختیاری نزد همه پاس داشته می شوند.

درمیان جشن های ملی آیین های ویژه عید نوروز مهم ترین جشن ها به شمار می آیند.

مردم استان چهارمحال و بختیاری بر اساس رسوم رایج، این عید ملی را با شکوه هر چه تمام تر برگزار می کنند و برای آن اعتبار و احترام زیادی قائل هستند.

مردم استان چهارمحال و بختیاری پیش از رسیدن نوروز، با خانه تکانی و سبزه رویاندن و تهیه لباس عید و فراهم کردن شیرینی به استقبال آن می روند.

بختیاری‌ها برای اعیاد ملی و مذهبی به ویژه عید نوروز و مراسم سیزده به در و بزرگداشت تولد ائمه اطهار و حضرت پیغمبر(ص) اهمیت خاصی قائلند.

محل چادرهای خود را تغییر می‌دهند و در محلی سبز و خرم که دارای آب کافی باشد، مستقر می‌شوند.

شب عید در چادرهای خود می‌مانند، ولی روز اول عید با لباس‌های مخصوص خود، کلاه‌های لری را کج به سر گذاشته و به دید و بازدید می‌پردازند.

بختیاری‌ها معتقدند لباس سیاه عزا را حتماً باید تا پیش از نوروز از تن درآورد، زیرا در غیر این صورت باروری و نعمت از طایفه رخت برخواهد بست.

روز سیزده فروردین (سیزده به در) از گل‌های صحرایی تاج گلی می آرایند و بر روی مَشک دوغشان می‌گذرند.

مراسم جشن ازدواج: ازدواج و جشن و سرورهای مربوط به عروسی مهم‌ترین مراسم شادی‌آور مردم بختیاری است.

بختیاری‌ها معمولاً در بین خود ازدواج می‌کنند و کم تر پیش آمده که مرد بختیاری با زن غیربختیاری و یا زن بختیاری با مردم غیربختیاری ازدواج کند.

کودکان چنین ازدواجی برون ایلی از نظر سنن ایل، از قوم بختیاری به حساب نمی‌آیند.

ازدواج عمدتاً در دخل گروه خویشاوندی صورت می‌گیرد و معمولاً دختر عموها با پسرعموها، دختردایی‌ها با پسردایی‌ها و ...

با هم دیگر ازدواج می‌کنند.

بختیاری ها معمولاً دختران و پسران خردسال را برای تحکیم مناسبات قومی و طایفه‌ای برای هم ناف بر می‌کنند و اینان از همان اوان کودکی نامزد یک دیگر می‌شوند و هنگام جوانی با هم ازدواج می‌کنند.

رگونه تخطی از این امر از طرف هر خانواده منجر به اختلافات و منازعات طایفه‌ای می‌شود.

معمولاً در ازدواج‌ها، وجاهت دخترها کم تر مورد نظر است و بیش تر اصل و نسب، قدرت ایلی و خانوادگی دختر اهمیت دارد.

خانه تکانی و زدودن آلودگی ها و پلشنی ها از فضای خانه و کاشانه در آخر سال کهنه، مظهر و نمادی از زدودن سیاهی و مرگ و کهنگی از خانه و آماده کردن فضایی پاک و پاکمی‌شوند.

معمولاً به جز آوردن هیزم، دوغ، کره، ماست و کشک هم از گله‌داران دریافت و برای داماد می‌آورند.

البته امروزه مراسم عروسی در میان بختیاری‌ها و اهالی چهارمحال با توجه به مشکلات اقتصادی و تحولات اجتماعی، آن چنان که در گذشته رایج بود، برگزار نمی‌شود اما به هر حال هنوز هم الگوی کلی مراسم، انجام همان رسوم گذاشته است.

آیین طلب باران (کل الیکوسه): مراسم های طلب باران از جمله آیین های ویژه ایرانیان است که در برخی از مناطق رواج دارد.

در مواقع خشک سالی که بارندگی دیر می‌شود یک نفر آدم بی‌ریش و سبیل را انتخاب می کنند و برایش ریش و سبیل می گذارند.

یک کیسه چرمی بزرگ را نیز روی سرش قرار می‌دهند؛ لباس‌های گشادی به تنش می‌کنند و کیسه‌ای را هم روی دوشش می گذارند.

سپس عده زیادی دور او را گرفته و با هم دسته جمعی به در خانه‌ها می‌روند و شروع می‌کنند به خواندن این شعرها: هار هار هارونک خدا بزن بارونک سی او عیال دارون خدا بزن بارونک گندما که زیر خاکن ز تشنئی هلاکن هار هار هارونک خدا بزون بارونک آن گاه شخصی که به در خانه یا چادرش رفته‌اند، مقداری آرد یا گندم به آن ها می‌دهد، اما در ابتدای امر کمی آب روی سر آن ها می‌ریزد.

به همین ترتیب این کار تا شب ادامه پیدا می‌کند.

بعد با آردهایی که به دست آورده‌اند؛ نان می‌پزند و در میان آن ها چوب کوچکی نیز پنهان می‌کنند، آن گاه نان‌ها را تقسیم می‌کنند که در حضور جمع خورده شود.

کسی که چوب از نانش در بیاید او را می‌گیرند و آن قدر می‌زنند تا یک نفر بیاید و ضمانت کند و بگوید که مثلاً تا فلان روز باران می‌بارد.

اگر تا روز تعیین شده باران نبارد ضامن او را کتک می‌زنند تا یک نفر دیگر بیاید و ضامن او شود.

این کار تا آمدن باران ادامه دارد.

مراسم چل کچلون: این مراسم به هنگامی برگزار می‌شود که باران زیاد ببارد و باعث ناراحتی مردم شود.

جوانان محله جمع می‌شوند و نخ بلندی می‌آورند و نام چهل نفر از افراد محل که کچل باشند، می‌خوانند و برای هر کچل یک گره به آن نخ می‌زنند تا چهل گره تکمیل شود.

سپس آن چهل گره را در باران به شاخه درختی آویزان می‌کنند و معتقدند که باران قطع خواهد شد.

غذاهای محلی استان چهارمحال و بختیاری غذاهای محلی و سنتی یکی از مهم ترین جاذبه های اجتماعی به شمار می روند.

تقریبا همه انواع خوراک ها در این استان تهیه و طبخ می شود ولی متداول ترین غذا انواع کباب گوشت است که نوع خاصی از آن به کباب بختیاری شهرت دارد و دربین گردشگران منطقه از محبوبیت زیادی برخوردار است.

کباب بختیاری از فیله گوسفند، سینه مرغ، فلفل دلمه‌ای، پیاز متوسط، روغن زیتون، پودر سیر و زعفران تهیه می شود.

گوشت مرغ و گوسفند را با روغن زیتون و پیاز مخلوط می‌کنند، با زعفران آغشته نموده و سپس یک تکه فیله گوسفند، یک تکه فلفل، یک تکه مرغ و یک تکه پیاز را در سیخ می گذارند و روی آتش کباب می کنند.

این غذا از خوشمزه ترین غذاهای استان چهارمحال و بختیاری بوده و شهرت زیادی دارد.

برخی دیگر از انواع غذاهای استان چهارمحال و بختیاری به شرح زیر هستند: کال جوش یا کله جوش: غذایی است که برای پختن آن ابتدا کشک را می‌سایند و در آب ریخته و حرارت می‌دهند.

سپس در ظرف دیگری پیاز سرخ می‌کنند و سپس پیازهای خرد شده را درون کشک حرارت داده شده؛ ‌ریخته و غذا را آماده می‌کنند.

پرورد دوغ: این غذا شامل سبزی آش، برنج، دوغ، آرد و پیاز داغ است.

سبزی آش را بعد از شستن و خرد کردن می‌پزند، سپس برنج و دوغ را به آن اضافه می‌کنند بعد که برنج پخته شد کمی آرد را در آب حل کرده و به آن می‌افزایند تا آب آش به صورت غلیظ درآید و پیاز داغ را هم اضافه می‌کنند.

اُماج: نوعی غذای محلی دیگر است که در آن سبزی آش، آرد الک شده، پیاز داغ، عدس و سبزی آش را که بیش تر اسفناج است، می‌پزند.

آرد را کمی خیس کرده و از الک رد می‌کنند تا به صورت گلوله‌های ریز درآید سپس کمی در آفتاب می‌گذارند و بعد این آرد الک شده را همراه عدس و سبزی و پیاز داغ می‌پزند.

کاچی شیر: غذای دیگری است که بیش تر خانواده‌های دام دار تهیه می کنند که عبارت است از آرد و شیر که آرد را کمی تفت می‌دهند و سپس شیر را اضافه می‌کنند.

خاله بی‌بی: عبارت است از رشته (یا ماکارونی)، شیر و نمک که بعد از جوشیدن شیر، رشته را در داخل آن می‌ریزند تا خوب بپزد که در مواقع خاصی پخته می‌شود.

فتیر: فتیر نوعی شیرینی است که در همه جا پخته می‌شود.

مواد آن تخم‌مرغ، شیر، شکر، روغن، آرد، مواد معطر شیرینی است.

آگِردَگ: این شیرینی همان مواد فتیر را دارد با این تفاوت که کمی شیرین‌تر است.

و بعد از ور آمدن خمیر آن را به اشکال دل خواه درآورده و در روغن سرخ می‌کنند که این شیرینی را در مناسبت‌های مختلف تهیه می‌کنند.

مثلاً زمانی که طفلی دندان در می‌آورد یا بخواهند به جا خالی دختری بعد از ازدواج بروند.

آب ترشی: نوعی چاشنی است که با دانه‌های انار درست می‌شود و مخصوص مراسم عزاداری است.

آش مصطفی: برای پختن آش مصطفی برنج و حبوبات را پخته و سبزی آش را به آن اضافه می‌کنند و در آخر کشک را به آن اضافه کرده و هم می‌زنندتا بریده بریده نشود و پیاز داغ و نعناء داغ را روی آن می‌ریزند و اضافه می‌کنند.

مواد آن برنج، نخود و لوبیا و عدس، سبزی آش، پیاز داغ، نعناء داغ است.

دَم پُخت با کشمش یا گوشت: غذای دیگری است که کشمش یا گوشت را سرخ کرده با پیاز و برنج به آن اضافه می‌کنند و پس از آماده شدن مصرف می کنند.

آبگوشت محلی: غذای دیگری است که در آن لوبیا، گوشت،پیاز، سیب‌زمینی و برنج مواد اصلی این غذا را تشکیل می دهند.

کوفته: نوعی غذا است که با گوشت گوساله درست می‌شود و تره و پیاز و برنج پخته را به هم اضافه کرده و می‌کوبند و با پیاز داغ آن را گرد می‌کنند؛ درون آب می‌اندازند و رب هم اضافه می‌کنند که این نوع کوفته‌ها بسیار درشت بوده و مخصوص شب عید است.

یعنی یک شب قبل از عیدنوروز که به آن شب علفا می‌گویند؛ این غذا تهیه و مصرف می شود.

انواع نان‌نیز در استان چهارمحال وبختیاری تهیه می شود که برخی از آن ها عبارتنداز: نان تیری (tiri)، نان ور چاله (varchaleh)، نان برکوه (Barkuh)، نان بلوط (Balot) و نان گرده (Gerdeh).

یزه در آستانه نوروز برای استقبال از روشنایی ها و خوبی ها است.

پایان نامه ی کارشناسی ارشدانواع بافته های عشایر بختیاری: در چهارمحال و بختیاری، صنایع دستی متنوعی وجود دارد که عشایر از مواد اولیه تهیه شده از طریق دامهایشان به مصرف ریسندگی و بافندگی می رسانند.

این دسته از هموطنان بر مبنای مختصات زندگی اجتماعی شان که خود تولیدی و خود مصرفی را ایجاب می کند، محصولات متنوع و متعددی تولید می کنند که برخی از آنها عبارتند از: لی، هورژین (خورجین)، قالی، خرسک، سیاه چادر، چوقا، موج، وریس، نمکدان (کیسه ای جهت نگهداری نمک)، سفره آردی.

قالیبافی: فرش بختیاری با نقش کاملا ویژه و متفاوت خود در میان فرشهای ایرانی مشخص است.

قالیهای بختیاری به طور عمده دارای گره ترکی و معمولاً دو پوده است.

در این نوع بافت، نخ خامه از روی دو تار مجاور به عقب رفته و بعد از دور زدن تارها از زیر قسمت کمانی روی تارها بیرون آمده به سمت بالا کشیده می شود و سر آن را قیچی می کنند و بعدازهر ردیف بافت، دو پود روی قسمتهای بافته شده قرار می دهند و با کلکیت (دفتین) آن را می کوبند.

معروفترین نوع قالیهای بختیاری، قالیهایی موسوم به "بی بی بف" است.

که هم از نظر ابعاد و هم از نظر نقش و مواد اولیه مصرفی با سایر فرشهای ایرانی تفاوت کلی دارد این قالیها را منحصرا بی بی ها که از امکانات مادی بالایی برخوردار بودند می بافتند.

در حال حاضر بافتنی بی بی بفها در چالشتر در منطقه شهر کرد پیگیری می شود.

اما توسط اجتماعات روستایی و آن هم در چهار چوب صنایع دستی و به نام قالی خشتی.

نقش های مورد استفاده در قالی بی بی بف که به خشتی نیز معروف هستند، نقش های گیاهی و شکارگاهی می باشند که به آن جانوری نیز می گویند.

در طرح خشتی از انواع پرنده، سرو کاج و حیوانات و گیاهان استفاده می شود.

از مناطق مهم بافت قالی درمنطقه بختیاری می توان از شهرکرد، چالشتر، بخش شوراب و روستاهای فارسان، باباحیدر و چلگرد و اردل نام برد.

اکثر قالیهایی که به نام قالی بختیاری شهرت دارد، در منطقه چهارمحال بافته می شود.

قالیهای چالشتر از معروفیت جهانی برخوردار است و اصالت نقشه و ثبات رنگ و دقت در بافت از مشخصات آن است.

قالی یلمه: این قالیها توسط عشایر یلمه بافته می شود دارای رنگ ثابتی است و معمولاً از نه رنگ در بافت آنها استفاده می شود که عبارت است از: آبی، لاکی، سبز، سرمه ای، سفید، بنفش و سیاه.

و دارای تار و پود پشم هستند.گل پتو: این فرش که با استفاده از گلهای پهن بافته می شود به گل فرنگی هم معروف است.

در فرادنبه از بخش های شهرستان بروجن بافت این فرش توسط زنان انجام می شود و نقشه آن معمولا ذهنی است.

کف ساده: فرشی است بدون نقش و با زمینه سفید که بیشتر در چالشتر بافته می شود.

گل مینا: نقشه این فرش توسط شخصی به همین نام که اهل تبریز بوده است طراحی شده است.

بافنده در انتخاب رنگ آن آزاد است و معمولا از رنگهای گیاهی و با پود پشم هم بافته می شود.

و در متن فرش رنگ مینایی و گلهای ریز به کار می رود.

نقشه گل مینا، لچک ترنج و هندسی است که گاهی به شکل گرد یا بیضی هم بافته می شود و در فرش رنگ مینائی و گلهای ریز به کارمی رود.

از مشخصه های طرح این فرش این است که یک قسم از آن در کلیه نقشه تکرار می شود.

چهار رنگ: این فرش حدود 50 سال پیش در روستای دستنا توسط یحیی خان بختیاری طراحی شده است و در بافت آن فقط چهاررنگ به کار می رود.

گبه: نوعی قالی گره دار با پرز بسیار بلند به بلندی دست کم یک سانتیمتر و پود فراوان از سه تا هشت پود در هر رج معمولا درشت بافت.

هر گاه شمار رشته های پود در هر رج از سه تجاوز نکند و پرزهم کوتاهتر باشد دستباف را قالی گبه می خوانند.

خرسک: قالیچه هایی با پرز بلند و درشت بافت که مرغوبیت چندانی ندارد و خود مصرفی است.دارای نقشه های ساده مرکب از مثلث و لوزی است و بیشتر در ایل بافته می شود.