مقدمه :
ازدواج و تشکیل خانواده یکی از حساس ترین تصمیمات دوران زندگی است که اقدام آن نیاز به بررسی و دقت , هوشیاری و مشورت با افراد با تجربه دارد , چرا که غفلت و اشتباه در این زمینه یک عمر پشیمانی را به دنبال خواهد داشت .
برخی از پشیمانی ها زود گذر ند و پس از چندی به دست فراموشی سپرده می شوند اما گاه این پشیمانی با رنج و درد همراه می شوند که تا پایان عمر ناچا ر به تحمل آن خواهیم بود .
این را همه می دانند و همه می گویند که ازدواج به این معنی است که دختر و پسری که پیوند زناشویی می بندند می باید تا پایان عمر در کنار هم باشند , در غم و شادی یکدیگر شریک گردند و از زندگی با یکدیگر لذت ببرند تا بتوانند بهره لازم را از زندگی بر گیرند و فرزندانی شاد , سالم و مفید برای خود و خانواده و جامعه تربیت کنند . متاسفانه دستیابی به این اهداف چندان هم آسان نیست .و ازدواج و زندگی زنا شویی جزئیات بسیاری را در بر دارد که تعداد معدودی از پسران و دختران از آنها آگاهی دارند . در بیشتر موارد پسرها و دخترها از درخواست و هدف خود از ازدواج آگاهی لازم را ندارند و تنها بعد از ازدواج است که به بسیاری از جزئیات زندگی و اهمیت آن پی می برند و گرفتار مشکلاتی می شوند که حل آنها به سادگی امکان پذیر نیست .
روابط بین زن و شوهر بسیار حساس و دارای جزئیاتی است که بسیاری از معیار ها ناتوان از تشخیص مشکل و یا حل آن است و قانون نیز نمی تواند بدرستی در این زمینه قضاوت کند , چون عمر و انرژی روانی از دست رفته بر گشت نا پذیر است . ازدواج نا موفق و یا طلاق برای اکثر زن و شوهر ها شکستی غیر قابل جبران محسوب می شود .
ینا براین برای جلوگیری از هر شکستی بهتر است تا آگاهی افراد نسبت به این امر مهم ( ازدواج ) افزایش پیدا کند . کتابهای بسیاری در این زمینه نوشته شده است و نویسندگان بسیاری تلاش کرده اند تا حاصل تحقیقات و تجربیات خود را در اختیار ما قرار دهند .زمانی که اطلاعات و سطح آگاهی افراد بالا رود می توانند زندگی بهتر و با نشاطی را بوجود آورند .
این تحقیق شامل سه بخش کلی است , بخش اول مربوط به تعدادی از کتابها و گزیده ای از داستانهایی که در مجله بیان شده است . بخش دوم شامل مطالب سه جلد کتاب “ آیا تو گمشده ام هستی “ است , در این سه کتاب به مسائلی اشاره شده است که تصمیم گرفتم آنها را در بخش جداگانه ای بیاورم . بخش سوم شامل پرسشنامه هایی است که افراد مختلف آنها را پاسخ دادند .
در اینجا لازم است از همکاری کلیه استادان گرامی و دوستان عزیزم که تجربیات خود را در اختیار اینجانب قرار دادند تشکر کنم .
مطالب کلی این تحقق شامل :
مشکلات دوران کودکی
مشکلات در انتخاب همسر ( قبل از ازدواج )
مشکلات بعد از ازدواج
در این تحقیق سعی بر آن شده تا یک سلسله مباحث مهم و سرنوشت ساز رفتار و کردار روزهای جوا نی را که در روند زندگی سعادتمند در طول زندگی تاثیر گذار بوده و عدم اطلاع آن قطعاُ در سیر آنان به سوی کمال بازدارنده است به شما عزیزان یادآ ور شوم
مشکلات دوران کودکی
کودکی یکی از مهمترین دوران مراحل زندگی هر فردی است و مشکلات در آن دوران تاثیر بسزایی در مراحل دیگر زندگی دارد. جالب است که بدانیم که اکثر مشکلات قبل و بعد از ازدواج ریشه در دوران کودکی هر شخص دارد . یعنی مشکلات دوران کودکی مشکلات قبل از ازدواج مشکلات بعد از ازدواج
پس اگر خوب دقت کنیم متوجه می شویم که دوران کودکی هر شخص تا چه اندازه در مراحل دیگر زندگی اثر گذار است . بنا براین وظیفه هر پدر و مادری است که با تربیت صحیح آینده فرزندان خود را تضمین کنند .
پدران و مادران عزیز همیشه تلاش می کنند تا فرزندانشان در آسایش و آرامش زندگی کنند , اما متاسفانه به علت ا طلاعات کم والدین و کوتاهی در بعضی مسائل مشکلاتی برای فرزندانشان بوجود می آید که در آینده آنها بسیار تاثیر گذار است .
عامل اصلی مشکلات :
کمبود محبت
عدم امنیت
ترس
فکر انسان , عمل انسان اعم از نگاه , سخن گفتن , دست زدن , راه دفتن و سایر اعمالی که ار اعضاء و جوارح انسانی سر می زند در یک مرکز از بدن او به نام مغز ثبت و ضبط می گردد.رفتار و کردار او در گذشته بدون اینکه از خاطر او رفته باشد او را در مسیر زندگی امید وار یا نا امید قرار می دهد و از آنجایی که رفتار , به تناسب خوبی و زشتی , در امید واری زیاد و ناامیدی زیاد تاثیر دارد ما ابتدا به بررسی روان شناسی رشد و سپس رشد از نظر اسلام می پردازیم تا اول اینکه بدانیم بهترین دوران زندگی انسان چه موقعی است و دوم اینکه بعد از شناخت از موقعیت خود از فرصت های از دست نرفته برای خوشبختی و سعادت دنیا و آخرت گام برداریم .
از آنجایی که انسان موقعیت خود را نمی شناسد دست به کارهای ناشایست می زند . اگر انسان قدر و منزلت خود را از آفرینش بداند , همانگونه که مولای ما حضرت علی (ع) فرمودند : هرکس خود را شناحت به تحقیق پروردگار خود را شناحته است . برا ی حفظ ارزشهای نهفته و والای خود تلاش می کند .
تمام بدبختی های انسان از جهل او سرچشمه می گیرد. در این تحقیق تصمیم داریم انشاء ا.. . ضمن بررسی مراحل رشد و نیز خود شناسی به مسائل مربوط به ازدواج هم بپردازیم .
نظریه لورنس کلبرگ در باره رشد :
لورنس کلبرگ روان شناس امریکایی با اینکه معتقد است هیجگونه پیشگویی در باره ارتباط بین سن و رشد اخلاقی صحیح نیست و نیز افراد وقتی به یک مرحله معین از رشد می رسند به طور قابل قبولی ملاحظه ای با یکدیگر متفاوت اند , ولی در حین حال در مطالعات او می توان حد و سنی را در طول مراحل رشد اخلاقی مشاهده کرد .
رفتار اخلاقی کودکان در بین سالهای زیر هفت سال دورویه تنبیه یا پاداش است . اما از سنین هفت تا دوازده سالگی یعنی مرحله اخلاق « پسر خوب » و « دختر خوب » بودن در رفتار اخلاقی این سنین مشاهده شده است . مرحله دیگر 12 تا 15 سالگی یعنی دوران نوجوانی است که در این دوران مرحله اخلاق بر پایه قانون و نظم می شود که ما این دوران را دوران « ممیزی یا دوران تشخیص » می نامیم , و بالاخره مراحل نهایی رشد از سنین 15 سال به بالا که افراد , توانایی کافی برای تفکر انتزاعی و مجرد را پیدا کرده و به آخرین مرحله رشد ذهنی نائل می شوند .[1]
نظریه اریکسون در مورد رشد :
هشت مرحله رشد شخصیت و هویت انسان در نظریه اریکسون به این شرح است :
مرحله اول : از تولد تا یک سالگی ( امنیت و اعتماد در مقابل احساس نا امنی و عدم اعتماد )
مرحله دوم : از یک سالگی تا سه سالگی ( تکیه کردن بر خود در مقابل شرم و تردید )
مرحله سوم : سه تا پنج سالگی ( ابتکار در مقابل احساس گناه ) در این دوره اگر در کودک ابتکار و کفایت برآورده نشود احساس گناه و کم ارزشی و گوشه گیری پیدا می شود .
مرحله چهارم : از شش تا یازده سالگی ( کار آیی در مقابل حقارت ) از نظر زیست در این دوره تغییرات مهمی در کودک دیده نمی شود, حالت سکون و آرامش این دوره مقدمه طوفانهای دوره نوجوانی است , با وجود این در این دوره پسران پرخاشجو تر و معمولاً دختران پذیرا تر و مراقبت کننده تر هستند. دنیای کودک در این دوره وسیع تر و پیچیده تر می شود, مدرسه و نظام اجتماعی آن بصورت یک جهان تازه برای او مطرح می شود و برای او دنیای همسالان به اندازه جهان بزرگسالان اهمیت پیدا می گند, بویژه آنکه کودک می خواهد در چشم همسالان خود بهترین , زیرک ترین , مودب ترین و محبوب ترین فرد باشد . در اواخر این دوره بازی اهمیت خود را از دست
می دهد .
مرحله پنجم : ( از دوازده تا هیجده سالگی ) در این مرحله که مرحله نوجوانی است فرد نسبت به شخصیت خود , آگا هی پیدا می کند ویک « من » که وحدت بزرگتری از گذشته دارد و در ارتباط با یک گروه , شغل , جنس , فرهنگ و مذهب است در نوجوانان شکل می گیرد .احساس هویت جنبه های گوناگونی دارد , جنبه روانی آن باعث شکل گیری « من درونی » نوجوان می شود . او در این دوره باید بتواند زندگی گذشته و شخصیت دوره قبل خویش با وضع کنونی و جدیدش , پیوند مناسبی ایجاد کند . همچنین در این تلاشها او باید به سئوالهای مهمی در باره خویش , نظیر : من کیستم ؟ جای من در هستی کجاست ؟ پاسخ دهد .
چگونگی شکل گیری شخصیت نوجوان به وضعیت رشد روانی – اجتماعی قبلی او نیز مربوط می شود اگر او در اولین مرحله از رشد به امنیت پایه ای دست یافته باشد , در دوره نوجوانی به دنبال انسانها و عقایدی خواهد رفت که به آنها ایمان پیدا کند و در جستجوی کسانی خواهد بود که دارای اعتقاد و استحکام شخصیتی هستند.(2)
رشد از نظر اسلام
طبق فرمایش پیشوایان اسلام کودک تا هفت سالگی آزاد و بدون قید و بند حکمرانی می کند ( فقط به بازی فکر می کند و بس , اگر چه در این زمان آموزش زبان مادری و آشنا ساختن کودک با محیط و اطرافیان بطور سریع انجام می گیرد ) کودک فقط اجرای فرمان را می خواهد و دیگر فکر نمی کند که آیا اجرای تقاضای او ممکن است یا نه ؟
مرحله دوم : از 7 سالگی تا 15 سالگی :
طبق فر مایش حضرت رسول در هفت سال دوم کودک آمادگی کامل جهت حرف شنیدن و اطاعت کردن پیدا می کند . لذا والدین باید در این مرحله نهایت کوشش را برای تربیت صحیح کودکان بکار ببندند , در این مرحله کودک خواندن و نوشتن را فرا می گیرد و برای یادگیری احکام آمادگی پیدا می کند . در این سنین الزام فرزندان به چگونگی پاکی و نظافت , نحوه وضو گرفتن , نحوه نماز خواندن و سایر تعلیمات اخلاقی و دینی در حد و توان کودک آموزش داده می شود . نحوه برخورد والدین با کودکان در این سنین بسیار سرنوشت ساز است . کودک صداقت , امانت داری , محبت , صفا و …. را از والدین به ارث می برد و بر عکس خدای نا کرده اگر چنین نبودند درغگویی , خیانت , دزدی و … را یاد خواهد گرفت .
مرحله سوم : از 15 سالگی الی 21 سالگی :
در این مر حله که سن « تکلیف » به آن گفته می شود دیگر دوران کودکی سپری شده و بلوغ و به تبعیت آن تکلیف جانشین آن می گردد . در این دوره باید حرام و حلال خدا یاد داده شود , باید نوجوانان محرمات ( یعنی آنچه خدا اجتناب و دوری از آن را برای بندگانش واجب دانست ) یاد بگیرد و حلالهای خداوند را نیز یاد بگیرد از قبیل کجا ها می تواند برود و کجا ها نمی تواند برود .و غیره .