مقدمه
قدمت و عمر دست خالی جنگیدن به قدمت خود بشر است
قدمت و عمر دست خالی جنگیدن به قدمت خود بشر (انسان) است. فرم‌های مختلف و مرتب شده دست خالی جنگیدن در سراسر دنیا توسعه پیدا کرده است و هرکدام منعکس کننده قسمتی از آداب و رسوم ملی می‌باشد و چیزی که ما کاراته می‌نامیم یکی از آنهاست.
عقیده همگان بر این است که کاراته از چین ناشی شده و از طریق راه جزایر (ریوکو) به ژاپن آمده است.
در اوائل قرن هفدهم (اوکیناوا) مورد یورش و فتح ژاپنی‌ها قرار گرفت. ژاپنی‌ها (اوکیناوا) را بیشتر از 250 سال در اشغال داشته و مالکیت و حمل اسلحه را به‌منظور جلوگیری از ایستادگی و مقاومت‌ها ممنوع نموده بودند.
بنابراین مردم (اوکیناوا) مجبور شدند به خاطر محافظت خودشان در مقابل چپاول غارت و همچنین حمله ژاپنی‌ها به مبارزات غیر مسلحانه روی آورند و در این دوره کاراته رونق فراوان پیدا کرد و تا اوایل قرن بیستم در خفا تمرین می‌شد.
در سال 1922 (گی‌چین فونا کوشی) پروفسور اهل اوکیناوا کاراته را به ژاپن معرفی نمود. او به ژاپن دعوت شده‌بود که کاراته را به نمایش بگذارد. ژاپنی‌ها تحت تأثیر او قرار گرفتند و او را تشویق نمودند که در آن‌جا اقامت کند و این فن را به آنها بیاموزد.
او همچنان عمل کرد تا در سال 1957 در سن 88 سالگی درگذشت.
هرچند کاراته هم مثل سایر ورزش‌ها در هر جلسه احتیاج به نرمش‌ها و گرم کردن بدن دارد ولی این ورزش قبل از هر تمرین احتیاج به بعضی آمادگی‌های روحی نیز دارد.
سوسای اویاما
ماس اویاما دان 10 و مبتکر کیوکوشین کاراته در سال 1923 در جنوب غربی کره متولد شد. در سن 9 سالگی شروع به تعلیم گرفتن (کمپو) نمود.
در سن 15 سالگی پدرش او را به ژاپن فرستاد تا در مؤسسه هواپیمایی جوانان یاماناشی به تعلیم بپردازد. او برای مدت کوتاهی قبل از اینکه کاراته را زیر نظر گی چین فونا کوشی بیاموزد، جودو را در مدت کوتاهی آموخت.
ماس اویاما زیر نظر معلمین مختلف کاراته تعلیم گرفت و خیلی سریع پیشرفت نمود و در سن 22 سالگی موفق به دریافت دان 4 شد.
دوسال بعد در سال 1947 موفق شد که تمام قهرمانان کاراته ژاپن را شکست دهد. دوران بعد از جنگ جهانی دوم دوران آشفتگی و زحمت برای ژاپنی‌ها بود و در همین دوران ماس اویاما اغلب دچار مشکلات ناشی از اشغال آمریکائی‌ها بود. بنابراین در سال 1948 ماس اویاما تصمیم گرفت که به تنهایی در کوهستان به تمرین و تعلیم بپردازد. او برای مدت طولانی با تمرینات روزانه به قوی نمودن بدن و قدرت خود مبادرت ورزید.
در سال 1950 پس از مراجعت از کوهستان با یک گاو نر وحشی به مقابله پرداخت و در مبارزات دیگر خود با 51 گاو وحشی که چهار تای آنها را کشته و شاخ 47 گاو وحشی دیگر را شکست.
در سال 1952 به آمریکا دعوت شد و 32 برنامه اجرا نمود. در ایالات مختلف درس داد و در هفت مبارزه که در مقابل بوکسورها و کشتی‌گیران آمریکائی شرکت نمود به پیروزی نائل گردید. او مجدداً در سال 1953 به آمریکا رفت و این مرتبه در شهر شیکاگو در مقابل یک گاو وحشی به مبارزه پرداخت و با جدا نمودن شاخ‌های گاو در قاره آمریکا نیز بسیار مشهور شد. در سال 1954 او اولین (دوجو) خود را در (می‌جروتوکیو) افتتاح نمود
این دوجو شروع کیوکوشین‌کای‌کان (مرکز کیوکوشی‌کای) بود و در سال 1964 توکیو هونبو (باشگاه مادر در توکیو) افتتاح شد و سازمان بین‌المللی کاراته تأسیس شد.
امروزه کیوکوشین کاراته در تمام قاره‌های دنیا نفوذ کرده است و در سال 1979 دومین دوره مسابقات قهرمانی کاراته جهان در ژاپن با شکوه و موفقیت بی‌نظیری با شرکت 72 تیم از سراسر پنج قاره جهان از جمله تیم ایران (به سرپرستی یوسف شیرزاد، بنیانگذار کیوکوشین کاراته در ایران و تنها نماینده سازمان بین‌المللی کاراته ژاپن) برگزار شد. و هم‌اکنون روزبه روز بر تعداد کسانی که با این سبک اصیل و علمی کاراته آشنا می‌شوند و سعی در فراگیری آن می‌نمایند افزوده می‌گردد. به‌طوری که در حال حاضر بیش از ده میلیون نفر در سراسر جهان مشغول آموختن کیوکوشین کاراته می‌باشند.
مختصرى درباره کاراته
شاید شمایى که با هنرهاى رزمى تنها از طریق فیلم هاى اکشن جکى چان و جت لى و سایر بازیگران رزمى کار آشنا هستید تفاوتى بین کانگ فو و کاراته و تکواندو قائل نباشید. خیلى از شما زد و خوردهاى این جور فیلم ها را کلاً به اسم «کاراته بازى» مى شناسید! در حالى که هرکدام از این هنرها، روش و منش و خاستگاه خود را دارد و کاملاً با دیگرى متفاوت است.
لغت «کاراته» Karate از دو بخش تشکیل شده: «کارا» Kara که اصلیتى چینى دارد و در زبان ژاپنى و رسم الخط اُکیناوائى معنى«خالى» مى دهد و «ته» te که در ژاپنى به معنى دست است. در مجموع این لغت به گونه اى از هنرهاى رزمى با دست خالى و بدون تجهیزات گفته مى شود.
جالب است بدانید که کاراته نسبت به کانگ فو هنر رزمى جوان ترى است. سال ۱۹۳۳ به دنبال اشغال چین شرقى توسط ژاپنى ها فردى به نام گى چین فوناکوشى که پدر کاراته نوین شناخته شده است تحت تأثیر سبک هاى رزمى چینى مثل شائولین، کاراته را رسماً بنیان نهاد. کاراته تنها هنر مشت و لگد زدن و دفاع شخصى نیست، فلسفه اى دارد که با «ذن» در ارتباطى تنگاتنگ است. «ذن» Zen فرقه اى از مذهب بودایى است که در هند تولد یافت و سپس به ژاپن کشانده شد. اساس مکتب ذن، جست وجوى حقیقت از طریق خویشتن نگرى است. پیروان ذن، ذهن خود را از هر قید و بند دنیایى خالى مى کنند همان طور که یک کاراته کا (کارآموز کاراته) خود را از قید تجهیزات مى رهاند و با دستان خالى به نبرد با حریف مى رود. گى چین فوناکوشى در یکى از نوشته هایش آورده: «یک آینه که غبار از سطح آن روبیده شده هر چه را که در برابرش قرار مى گیرد به روشنى نمایش مى دهد و یک دره آرام، حتى کوچکترین صدا را انعکاس و قوت مى بخشد. بنابراین یک هنرآموز کاراته هم باید چنان فکرش را از ضعف ها و خودپسندى خالى کند که بتواند در مواقع لازم در برابر هرآنچه که باید، واکنش سریع نشان دهد. این معناى «خالى» یا همان «کارا» در مکتب کاراته karate-do است.»
روش و طریقت کاراته که علاوه بر فنون رزمى، شامل تفکر و فلسفه آن هم مى شود «کاراته دو» karate-do نام دارد.
عمده رشد و پیشرفت کاراته در چین و جزیره اکیناوا (اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیست) صورت گرفت و کاراته نوین در جزیره اکیناوا تکامل یافت. کاراته در واقع تلفیقى از هنرهاى رزمى اکیناوایى و مبارزه با دست خالى چینى بود که توسط فرستادگان سیاسى به اکیناوا آورده شد. بسیارى معتقدند که هنرهاى رزمى چینى و اکیناوایى هر کدام ۴۰ درصد بر کاراته امروزى نفوذ داشته و سهم سایر مکاتب رزمى مثل جوجیتسو در حدود ۲۰ درصد است. برخى هم تأثیر چینى ها را ۸۰ و اکیناوایى ها را ۲۰ مى دانند.
۴۰۰ سال پیش که ژاپن کنترل کامل جزیره اکیناوا را به دست گرفت از اهالى خواست تا سلاح هاى خود را تسلیم کنند. در میان آن ابزار جنگى، شمشیرى سه شاخه نوک تیز معروف به «ساى» خود نمایى مى کرد. این ابزار که بسیار کارآمدتر از شمشیر سامورایى بود تأثیر فراوانى بر کاراته گذاشت و اساتید کاراته در ابداع بسیارى از حرکات حمله و دفاع با دست، از ضربات «ساى» الهام گرفتند طورى که هنوز، شمشیر ساى نشانه بعضى مکاتب کاراته است.
کاراته امروزى در سه سطح به کارآموزان آموزش داده مى شود: مبانى کاراته یا کیهون kihon که شامل اصول اولیه است، کاتا که ترکیبى از چند حرکت پیش ساخته است که توانایى هاى خاصى را در فرد به وجود مى آورند و مبارزه تن به تن که در زبان ژاپنى کومیته kumite نامیده مى شود. پس از این به بعد اسم هر کتک کارى و دعوایى را که در فیلم ها مى بینید، کاراته بازى نگذارید، «لات بازى» هنر رزمى جداگانه اى است و تعریف دیگرى هم دارد!
درباره کاراته، تاریخ و تغییر و تحولات آن از آغاز تا الآن نوشته هاى چندانى در دست نیست. آنچه به عنوان تاریخ کاراته مى شناسیم چیزهایى بوده اند که دهان به دهان گشته و اینک براى ما نقل مى شود. در واقع تاریخچه کاراته را افسانه ها تشکیل مى دهند. اکثر این افسانه ها واجد یک نکته اخلاقى هستند و به کارآموزان کاراته درس عبرت مى آموزند. بخش عمده اى از داستان هاى کاراته درباره جوانانى است که تصور و طرز فکر نادرستى درباره کاراته داشته اند و خواسته اند قدرت نمایى کنند یا به نحوى دیگر از این فنون سوءاستفاده کنند. از جمله این حکایت:
جوانى که حدود سه سال از آموزش او مى گذشت شروع به آزار و وحشت مردم دهکده مجاور کرد و هر هفته یک بار به نحوى براى ساکنین مزاحمت ایجاد مى کرد. یک روز بعد از ظهر هنگامى که سرگرم مردم آزارى بود تنه اش به یک پیرمرد خورد. این اتفاق کوچک باعث خشم و عصبانیت جوان شد و در حالى که دشنام مى داد به پیرمرد گفت: «مگر جلوى پایت را نمى بینى؟!»
مرد پیر در حالى که هنوز سر راه جوان ایستاده بود گفت: «فکر نمى کنید بایستى با مردم، خصوصاً سالخوردگان، مؤدب تر باشید؟» جوانک که سخت برآشفته شده بود با تمام نیرو ضربات مهلکى با مشت و لگد به پیرمرد وارد آورد و او را به زمین کوبید و در عوض تنها یک مشت از پیرمرد به سینه اش اصابت کرد. جوان، مغرور از این نبرد یکطرفه و آسیب جزئى، بادى به غبغب انداخت و خوشحال، پیرمرد را به حال خود رها کرد و رفت. گروهى از مردم که شاهد این ماجرا بودند به سراغ پیرمرد شتافتند و خواستند که کمکش کنند تا از زمین بلند شود ولى او بدون کمک از جا برخاست و در حالى که کاملاً سرحال به نظر مى رسید به سوى منزلش رفت.
پس از تقریباً دو هفته که از این ماجرا گذشت، قفسه سینه و قلب جوان شروع به سوختن و درد کرد و پس از هر غذا حالت تهوع به او دست مى داد. پس از پنج هفته او دیگر قادر نبود چیزى را در معده نگه دارد و در آخر هفته ششم بیش از ۱۰ کیلو از وزنش کاسته شد. در این وقت بود که جوان پى برد این حالت ناگوار که به مرگ ختم خواهد شد ناشى از همان ضربه ساده چند هفته پیش پیرمرد است. هنگامى که پیرمرد به بالین او آمد، جوانک از او عذرخواهى و تقاضاى بخشودگى کرد. پیرمرد چون دید که پسر واقعاً نادم و پشیمان است از سر تقصیرش گذشت و دارویى مخصوص به او خوراند. پس از یک هفته استراحت، به تدریج آثار سلامتى و تجدید قوا در او پیدا شد.
مرد پیر سپس رو به جوان کرد و گفت که آمدن او به این دهکده به خواسته تقاضاى ساکنین صورت گرفته و هدف، رفع مزاحمت هاى جوان بوده است. او همچنین به جوان گفت که یک استاد کاراته است و کاراته، رگبار ضربات مشت و لگد نیست، هنر تمرکز بر ضربه و تعیین سرنوشت نبرد در یک لحظه و با یک ضربه است. بعد از آن جوان به شاگردى استاد پیر درآمد و از بهترین کارآموزان او شد.
تحلیل یک ضرورت
اینکه در حال حاضر بیش از ۶۰ درصد از جمعیت کاراته ایران را نمایندگان سبک هاى آزاد تشکیل مى دهند؛ اما در فدراسیون کاراته تمامى امکانات براى سبک هاى کنترلى تعریف شده و اعضاى سبک هاى آزاد به عنوان فرزندخوانده هاى این فدراسیون تلقى مى شوند.
چنانچه تاریخچه کاراته را در ایران مورد بررسى قرار دهیم، خواهیم دید که قدمت این رشته به ۴۰ سال پیش بر مى گردد. این ورزش رزمى در این دوران فراز و نشیب هاى زیادى را طى کرد و سرانجام سال ۱۳۶۱ همزمان با رشته هاى جودو و تکواندو به عنوان فدراسیون هاى مستقل شناخته شد.
در آن دوران فعالیت سبک هاى کاراته صرفاً به ۴ سبک کنترلى، کان ذن ریو، شوتوکان، گوجو ریو، وادوریو و همچنین یک سبک آزاد؛ کیوکوشین خلاصه مى شد، اما با گذشت زمان تنوع زیادى در تعداد سبک ها به وجود آمد به طورى که در حال حاضر ۵۰ سبک با جمعیتى نزدیک به یک میلیون کاراته کا تحت پوشش فدراسیون فعالیت مى کنند.
از میان این تعداد، حدود ۶۰۰ هزار نفر در قالب ۲۷ سبک آزاد کار مى کنند؛ یعنى چیزى برابر ۶۰ درصد جمعیت کاراته کشور را کاراته کاران سبک هاى آزاد تشکیل مى دهند؛ اما نکته قابل توجه این است که تاکنون براى مربیان، داوران و قهرمانان این سبک ها هیچگونه حق و حقوقى قایل نشده اند و فدراسیون به جز صدور دان، احکام داورى و مربیگرى تعهد دیگرى نسبت به آنها ندارد؛ البته از این راه سالیانه مبالغ قابل توجهى به دست مى آید که درآمد حاصله نیز براى سبک هاى کنترلى هزینه مى شود.
سیستم حاکم از چند ماه قبل اعتراضات ساکت و بى وقفه قهرمانان سبک هاى آزاد به نشانه نارضایتى به سیاست هاى موجود فدراسیون کاراته را به همراه داشته است و همواره این سؤال براى اعضاى سبک هاى آزاد مطرح بوده که تا چه زمانى بایستى شاهد وضعیت موجود باشند؟ کاراته کاهاى آزاد به لحاظ فنى و قدرت بدنى یک رزمى کار تمام عیار محسوب مى شوند که حتى در صورت نیاز مملکت به آنها مى توانند در خدمت نظام مقدس جمهورى اسلامى ایران باشند. اگر چه در کشور ما سبک هاى آزاد مورد بى مهرى مسؤولان ذیربط قرار گرفته اند اما این سبک ها در بسیارى از کشورهاى دیگر از جایگاه ویژه اى برخوردار هستند.