ترانس ولتاژ(( PT
به دلیل این که ولتاژ ورودی پست متناسب با ولتاژ وسایل اندازه گیری و منبع تغذیه رله ها و مدارهای کنترل نمی باشد از ترانس ولتاژ استفاده می کنند . این ترانس بصورت موازی در مدار قرار می گیرد و ولتاژ 66 کیلو ولت ورودی را به 105 ولت به منظور اندازه گیری ولتاژ و تغذیه رله ها و مدارهای کنترل تبدیل می کند.
ترانس جریان (CT)
ترانس جریان به صورت سری در مدار قرار می گیرد که بسته به کد آن ، جریان را به نسبت 600 به 5 یا 1200 به 5 تبدیل می کند .
اندازه گیری مستقیم جریان های زیاد ، مستلزم داشتن وسایل اندازه گیری بسیار حجیم و گران قیمت بوده و حفاظت در مقابل چنین جریان هایی مستلزم استفاده از رله هایی با طرح های بسیار متفاوت می باشد .
با بکار بردن ترانس جریان ، این امکان به وجود می آید که وسایل اندازه گیری معمولی و دستگاه های استاندارد ، به کار برده شده و نیز موجبات حفاظت افراد ، دستگاه های سنجش و وسایل کنترل در مقابل ولتاژهای زیاد فراهم گردد .
از طرف دیگر ، استفاده از ترانس جریان سبب می شود که بتوان وسایل سنجش را در فواصلی بسیار دورتر از مدارهای اصلی ، نصب نمود .
به هر حال ، کار اصلی ترانس جریان ، کاهش مقدار جریان سیستم به مقدار مناسبی است و این امر ، با از بین بردن ضرورت تماس مستقیم با ولتاژهای قوی همراه می باشد .
سکسیونر
سکسیونر وسیله قطع و وصل سیستم هایی است که بدون جریان هستند به عبارت دیگر سکسیونر قطعات و وسایلی را که فقط زیر ولتاژ هستند از شبکه جدا می سازد .
سکسیونرها در انواع های تیغه ای ، کشویی ، دورانی ، قیچی ای وجود دارند که در پست نی ریز از سکسیونر دورانی استفاده شده است . این سکسیونر به جای یک تیغه بلند و یک کنتاکت ثابت دارای دو تیغه دورانی می باشد که با برخورد آنها به هم ارتباط الکتریکی برقرار می شود . در این نوع کلید حرکت تیغه ها به موازات سطح افقی بر سطح محور پایه ها انجام می گیرد که بصورت یک فاز می باشند. به طوری که درموقع قطع ویا وصل سکسیونر پایه ها حول محور خود در جهت خلاف یکدیگر به اندازه 90 درجه می چرخند و باعث قطع و وصل کنتاکت ها می شوند .
دژنگتور
دژنگتور کلیدی است که می تواند در موقع لزوم جریان عادی شبکه و در موقع خطا جریان اتصال کوتاه وجریان اتصال زمین ها ویا هر نوع جریانی با هر اختلاف فازی را سریع قطع کند .
دژنکتور موجود در پست نیریز از نوعSF6 میباشد که با گاز SF6 خنک میشود.که گاز داخل آن جرقه را خاموش میکند و اگر دژنکتور زیاد داغ شود مانع از منفجر شدن آن میشود.
مکانیزم قطع و وصل آن از نوع شارژ فنری میباشد که از داخل تابلو کنار خودش و همچنین از داخل اتاق فرمان کنترل میشود.
جعبه مارشالینگ
تابلویی است که کلیه سیمهای حامل فرمان که از اتاق فرمان و چه از دستگاهها وارد آن میشود.
ترانس
ترانس واقع در این پست برای تبدیل 66 به 20 کیلو ولت میباشد. این ترانس دارای یک تانک روغن میباشد که به آن کنسرواتور میگویند. برای حفاظت از ترانس رله بوخهلتس را قرار میدهند در داخل رادیاتور ترانس روغن وجود دارد که روغن آن به طور طبیعی و به صورت حرارت جریان مییابد و هوا هم بوسیله فن روغن را خنک میکند.
برای گرفتن رطوبت روغن داخل ترانس از سلیکاژن استفاده میکنند زمانی که ولتاژ ترانس کم یا زیاد بشود بوسیله تبچنجر تعداد سیمپیچهای ثانویه ترانس را کم یا زیاد میکنیم که تبچنجر این ترانس روی عدد 14 میباشد.
در این پست از یک ترانس کوچکتر تبدیل 20 کیلو ولت به 220 ولت استفاده شده که برای مصرف داخلی خود پست میباشد.
اتاق فرمان
در اتاق فرمان تعدادی تابلو وجود دارد که شامل تابلوهای آلارم ترانس 1 و 2 و … میباشد و دارای کنتور برای اندازهگیری است. در اتاق فرمان کنترل روی دستگاهها صورت میگیرد.
در اتاق دیگری تابلوهایی با دژنکتور کشویی وجود دارند که هر تابلو برق را به هر منطقه از شهر میفرستد.
باطریخانه
این پست دارای 105 باطری 2/1 ولت میباشد که به هم سری شدهاند و با هم 125 ولت DC تولید میکنند. این باطریها همیشه زیر شارژ میباشند و آب باطری آنها بازی میباشد. باطریخانه قلب ایستگاه میباشد و اگر برق به هر دلیلی قطع شود, قطع و وصل کلیه کلیدها را توسط همین باطریها انجام میدهند.
ستهای 400-230 کیلو ولت
برعکس پستهای 132- 63 کیلوولت ، بخش محدودی از تجهیزات پستهای 400-230 کیلوولت در داخل کشور ساخته می شد . ترانسفورماتور ، دژنکتور و سایر قطعات مورد نیاز این پستها ، که حدود 60% قیمت کل را شامل می شد ، را در کشور نمی ساختیم . نکته مورد توجه در بحث انتقال تکنولوژی این است که باید در حجم انبوه مذاکره کنیم . بعنوان مثال با خرید یک ژنراتور نمی توان تقاضای انتقال دانش فنی کرد.
وزارت نیرو برای پستهای 400 –230 کیلوولت یک طرح پنج ساله برای ساخت پنج پست در هر سال تنظیم نمود حدود 25 پست با قیمت حدود 17 میلیون دلار برای هر پست ، یعنی : پروژه أی به ارزش حدود 600 میلیون دلار یکجا به مناقصه گذاشته شد. حدود شش ماه بر روی اجرای این طرح کار شد. قبلاً ما این پستها را بصورت یک جعبه سیاه می خریدیم . اما در این پروژه این بسته را آنالیز نموده و قیمتهای آنرا استخراج نمودیم . اجزاء این جعبه عبارتند از:
1-ترانسفورماتور
2-CB و DS
3-PT , CT و CVT
4-حدود 300 قطعه دیگر
سه قسمت اول 65% و بخش چهارم 35% قیمت نهایی پست را تشکیل می داد. پروژه 25 پست را به چهار بخش ترانسفورماتور ، Circuit Breaker ( 25 سوئیچ ) ، سایر تجهیزات و خدمات مهندسی ،تقسیم و برای هر بخش قرارداد جداگانهای تنظیم شد . هر چهار پروژه را ذیل یک مدیریت واحد قرار گرفت . البته اگر پروژه را خردتر میشد ارزان تر می شد ، اما توان هماهنگی و مدیریت بیش از چهار پروژه را در این مرحله وجود نداشت.
به هر حال کمترین قیمت پیشنهاد شده در مناقصه حدود 600 میلیون دلار بود . اما در نهایت این پروژه به شکل دیگری اجرا شد . ترانسهای 230 و 400 کیلوولت درایران ساخته نمی شد . شرکت ایران ترانسفو ترانسفورماتورهای تا 132 کیلوولت را قبلاً ساخته بود . قرارداد ساخت ترانسفورماتورها با زیمنس آلمان منعقد شد ، مشروط بر انجام 50% کار درایران ترانسفو . قرارداد ساخت Circuit Breaker ها را با شرکت ABB ، به شرطی که 70% کار در پارس سوئیچ انجام شود ، منعقد گردید
VT , CT , PT ,( disconnective Switch ) DS با ABB قرارداد شد . البته مشروط به همکاری با پارس سوئیچ و نیرو ترانس . شرکت پارس سوئیچ CB تا 24 کیلوولت و اخیراً هم 33 کیلوولت SF را می ساخت . ولی قادر به ساخت 63،132،230 الی 400 کیلوولت نبود. وزارت نیرو قراردادی به مبلغ 50 میلیون دلار با ABB منعقد نمود ، مشروط به اینکه مقدار 30% از این مبلغ توسط ABB در سوئد و بقیه در پارس سوئیچ هزینه و محصولات مورد نظر ساخته شود. اما طرف قرارداد وزارت نیرو و نیز ضمانت فنی قطعات با ABB بود.