دانلود مقاله فروش اقساطی

مقدمه: مفهوم فروش اقساطی، در بادی املاک و مستغلات و کالاهای با دوام گران قیمت به کار می رفت، اما امروزه، تقریباً در تمام بخش های اقتصادی و تولیدی توسعه پیدا کرده است.

به طور تقریبی محل سکونت اکثر خانواده ا به صورت فروش اقساطی با پرداخت هایی ماهانه به اقساط حداکثر 20 ساله فروخته می شود، لوازم منزل، اتومبیل، اثاثه و تجهیزات و ادوات کشاورزی نیز به صورت فروش اقساطی با پرداخت اقساط ماهانه (حداکثر 36 ماه) انجام می گیرد.

فروش اقساطی برای بسیاری از واحدهای تجاری و تولیدی نقش بسیار مهمی برای توسعه عملیات تولیدی در مقیاس وسیع را داشته است.

برای مثال صنایع اتومبیل سازی و وسایل خانگی را می توان نام برد که با استفاده از روش فروش اقساطی تولیدات با حجم زیاد را برای این صنایع فراهم ساخت،در مواردی که، فروش به صورت اقساطی انجام می گیرد، چون وصول وجه در طی یک دوره طولانی دریافت می شود، غالباً خطر عدم وصول اصل و سود تضمین شده و هزینه وصل مطالبات افزایش یافته، اما این زیان ها با توجه به حجم زیاد فروش جبران پذیر می باشد.

ویژگی های فروش اقساطی: فروش اقساطی، قراردادی است که بر اساس آن اموال منقول یا غیرمنقول به صورت قسطی به فروش رسیده، و بهای فروش آن در طی مدت زمان طولانی ماهانه یا سالانه از خرید وصول می گردد.

معمولاً، فروشنده برای وصول مطالبات (مبلغ فروش اقساطی) باید زمان قابل ملاحظه ای طبق قرارداد برحسب نوع اموال منقول یا غیرمنقول فروخته شده، در انتظار دریافت وجوه اقساط باقی بماند.

دریافت سود تضمین شده و هزینه های وصول مطالبات، امری عادی در فروش اقساطی تلقی شده که مهمترین ضوابط و شرایط آن به شرح زیر است: 1- دوره وصول مطالبات: وصول اقساط برای خرده فروشی اسباب و اثاثه و لوازم خانگی معمولاً بین 6 تا 36 ماه و برای اموال غیرمنقول (زمین، ساختمان و ...) معمولاً بین 10 تا 20 سال می باشد.

2- پیش دریافت نقدی: بعضی از فروشندگان کالای اقساطی، معمولاً بین 20 تا 40 درصد بهای فروش را نقداً به عنوان پیش دریافت از خریدار در موقع تحویل کالا وصول می نمایند.

3- تملیک مجدد: خطر عدم وصول اصل و سود تضمین شده، زمانی که فروش کالا به صورت اقساطی صورت می گیرد، به طور فزاینده ای افزایش می یابد.

میزان اعتبار و توانایی خریداران در بازپرداخت اقساط، ممکن است در خلال دوره ای که در قرارداد فروش اقساطی پیش بینی شده، به میزان قابل توجهی تغییر کند، در نتیجه، خطر عدم وصول مطالبات، بیش از فروش اعتباری (نسیه) کوتاه مدت به مقدار زیادی افزایش می یابد، در فروش اقساطی معمولاً در شرایط قرارداد فروش تأکید می گردد، که اگر خریدار یک یا چند قسط خود را پرداخت ننماید، فروشنده حق تملیک کالا را خواهد داشت، تملیک مجدد کالا بستگی به نوع اموال و چگونگی شرایط قرارداد دارد، تملیک مجدد در مورد واحدهای خدماتی در برابر عدم پرداخت توسط مشتری عملاً غیرممکن است.

قاعده اساسی برای به حداقل رساندن زیان های ناشی از عدم رداخت اقساط در فروش اقساطی این است که، پیش دریافت ها بایستی در حدی باشد که زیان ناشی از کاهش ارزش دارایی تملیک شده که آن را از دارائی نو، جدا می سازد، جبران نماید.

زیرا ارزش اموال در نتیجه استفاده از آ نها کاهش یافته، موقعیت و وضعیت آن را به صورت کالای دست دوم در می آورد.

علاوه بر این اگر دوره پرداخت اقساط خود بعد از پایان عمر مفید از دست بدهد.

اگر ارزش متعارف (جاری) کالا یا اموال کمتر از مانده بدهی خریدار گردد، در این صورت انگیزه مشتری برای ادامه پرداخت اقساط کاهش می یابد و یا ممکن است کالا فصلی بوده، و هیچ امکانی برای تملیک مجدد آن برای فروشنده ایجاد نگردد.

تملیک مجدد کالا ممکن است، هزینه های زیادی در بر داشته باشد، فروشنده معمولاً کالای تملیک شده را پس از تعمیر و بازسازی مجدداً آن را به فروش می رساند، که این امر ممکن است زیان هایی، در بر داشته باشد.

مشکلات دیگری که در فروش اقساطی مطرح می شود، این است: در صورتیکه وصول اقساط به دوره طولانی منجر شود، هزینه وصول مطالبات افزایش یافته، و مبالغ قابل ملاحظه ای از سرمایه در گردش در فروش اقساطی در مقایسه با فروش اعتباری کوتاه مدت را کد می ماند.

بنابراین، استدلال منطقی این است که فروشنده محتاط تر عمل نماید.

در مقابل این مشکلات بعضی از خرده فروشان، وصول اقساط خود را به شرکت های مالی که در این کار خبره می باشند، واگذار می نمایند.

در فروش اعتباری کوتاه مدت (نسیه) معمولاً بلافاصله بعد از تحقق فروش با توجه به تعهدات خریدار سند مالکیت به مشتری منتقل می گردد.

در مقابل، در معاملات اقساطی نظر به طولانی بودن دوره وصول مطالبات، چون خطر عدم وصول اقساط افزایش می یابد، و ممکن است تعهدات خریدار را برای حصول اطمینان از تسویه نهایی کافی نباشد، در این صورت فروشنده می تواند در ارتباط با سند مالکیت (اموال غیرمنقول) تمهیداتی را اعمال نماید، که اهم آن عبارتنداز: 1- نگهداری سند مالکیت توسط فروشنده با استفاده از روش قرارداد فروش شرطی، که به موجب آن فروشنده سند مالکیت را تا پرداخت آخرین قسط نزد خود نگهدای می نماید.

2- نگهداری سند مالکیت در پیمان «معاملات اجاره خرید» یا «اجاره به شرط تملیک» که به موجب آن فروشنده سند مالکیت را تا تکمیل اقساط یا اجاره نهائی نزد خود نگهداری نموده، و در صورت تأخیرد ر پرداخت هر یک از اقساط بیش از مدت معین، مالک حق دارد قرارداد را فسخ و کالا را تملیک نماید.

3- امانت گذاشتن سند مالکیت نزد شخص ثالث (امین) تا تکمیل پرداخت نهایی توسط خریدار، که پس از تسویه حساب نهایی،سند مالکیت در اختیار خرید قرار می گیرد.

4- از انواع دیگر پیمان حمایتی، این است که، سند مالکیت در رهن مالک (فروشنده) تا پرداخت آخرین قسط باقی می ماند، و در صورت عدم وصول اقساط کالا تملیک می شود.

علیرغم همه این پیش بینی ها، احتمال زیان فروش اقساطی بیش از فروش اعتباری کوتاه مدت (نسیه) است.

بنابراین برای جبران زیان، فروشنده، در صدی از فروش اقساطی را به عنوان ذخیره مطالبات مشکوک برآورد و در حساب ها ثبت می نماید، که این نسبت بیش از فروش اعتباری کوتاه مدت خواهد بود.

مکانیزم شناسائی سود ناخالص در فروش اقساطی: طبق اصل تحقق درآمد، درآمد غالباً زمانی شناسائی می شود که فرآیند کسب سود تکمیل شده (یعنی کلیه مخارج ضروری برای فروش کالا انجام شده، یا به نحوی معقول قابل برآورد باشد) و مبادله (داد و ستد) اتفاق افتاده باشد.

به عبارت دیگر می توان گفت که: درآمد زمانی شناسائی می شود که شواهد کافی مبنی بر وقوع یک جریان ورودی منافع اقتصادی وجود داشته باشد.

و این منافع را بتوان به گونه ای قابل اطمینان به مبلغ پولی اندازه گیری کرد.

در مورد فروش اعتباری کوتاه مدت (نسیه) معمولاً بعد از تعهد خریدار مبنی بر پرداخت وجه در آتی و در صورت تحقق کلیه شرایط زیر می توان درآمد را شناسایی نمود: 1- انتقال مزایا و مخاطرات مالکیت کالا از فروشنده به خریدار.

2- قابل اندازه گیری بودن مبلغ درآمد به گونه ای اتکاپذیر.

3- وجود شوادهد کافی مبنی بر وقوع منافع اقتصادی به درون واحد تجاری.

4- قابل اندازه گیری بودن هزینه های لازم در ارتباط با کالای فروخته شده به نحوی معقول و قابل اطمینان.

طبق بیانیه شماره 48 هیأت تدوین استانداردهای حسابداری مالی (FASB) وقتی که فروشنده حق برگشت کالا را برای خریدار تضمین نموده باشد، زمانی مقطع فروش می تواند مبنای شناسائی درآمد تلقی گردد که همه شرایط زیر تأمین شده باشد.

1- در مقطع فروش، قیمت فروش کالا اساساً ثابت یا قابل تعیین باشد.

2- خریدار وجه معامله را پرداخت یا تعهد کرده باشد (این تعهد مبتنی بر احتمال برگشت کالا توسط خریدار نباشد).

3- تعهدخریدار به فروشنده در صورت وقوع سرقت یا آسیب دیدگی فیزیکی محصولات تغییر نکند.

4- خریداری که محصولات را جهت بازفروش دریافت کرده است باید دارای موقعیت مالی مناسب، بیش از آنچه که فروشنده برای آن فراهم کرده است، باشد.

5- تعهدات فروشنده برای عملکرد آتی که تأثیر مستقیم بر بازفروش محصول دارد،قابل ملاحظه نباشد.

6- مبلغ برگشت از فروش (محصول) را بتوان به طور معقول برآورد کرد.

اگر این شرایط تأمین نشود، شناسائی درآمد به تعویق می افتد.

در فروش اعتباری (نسیه کوتاه مدت) و اقساطی برای هر گونه هزینه جار و آتی یا زیانی که ممکن است از برگشت فروش کالا ناشی شود، و همچنین هزینه های معوق قابل انتظار در دروه های آتی مانند هزینه های ضمانت تولید (گارانتی) و یا زیان ناشی از غیرقابل وصول بودن اقساط، ذخیره ای کافی در زمان فروش کالا در نظر گرفته می شود.

همان طوری که قبلاً بیان گردید، فرآیند شناسائی و اندازه گیری سود خالص در مورد فروش کالا، در زمان تحویل، همزمان با انتقال مزایا و مخاطرات مالکیت به مشتری صورت می گیرد، گرچه مقطع فروش کالا به عنوان بهترین شاهد و مدرک برای شناسایی درآمد مورد پذیرش حسابداران قرار گرفته، اما در فروش اقساطی به دلیل گوناگون، ممکن است شرایط خریدار در بازپرداخت اقساط تغییر حاصل شود که، در این گونه موارد، درآمد را در مقطعی بعد از زمان فروش کالا و با توجه به دستیابی به شواهد ومدارک عینی که حاکی از تأئید وصول اقساط باشد شناسایی می گردد.

در مورد فروش اقساطی، زمانی که عوض مبادله به شکل اقساطی قابل بازیافت می باشد، و نیز اطمینان معقولی در مورد دریافت اقساط وجود دارد، می توان مقطع فروش، معادل بهای تمام شده کالای فروش رفته به عنوان درآمد شناسایی نمود.

و در صورتی که نسبت به دریافت وجوه اقساط نهایی در تاریخ فروش ابهام جدی وجود داشته، و فروشنده مطمئن نباشد که بهای تمام شده کالا یا اموال غیرمنقول فروخته شده بازیافت خواهد شد یا خیر، در چنین حالاتی، ضرورتاً در هنگام وصول اقساط درآمد شناسایی می شود.

از دیدگاه مالیاتی،اشخاص حقیقی یاحقوقی می توانند در هنگام وصول اقساط درآمد را شناسایی نموده،زیرا برای مودیان مالیاتی هنگام وصول اقساط، پرداخت مالیات امکان پذیرتر می باشد.

با توجه به دیدگاه های مختل، آشکارا نشان می دهد که فروش اقساطی کالا و شناسائی درآمد ضرورتاً همزمان انجام نمی گیرد و فروشنده می تواند تحت شرایطی خاص و با توجه به وضعیت مالی مشتریان، درآمد را درمقاطع مختلف شناسایی و ثبت نماید.

فصل اول تجزیه و تحلیل عملیات حسابداری فروش اقساطی تعریف فروش اقساطی: فروش اقساطی عبارت است از «واگذاری عین به بهای معلوم به غیر از ترتیبی که تمام یا قسمتی از بهای مزبور به اقساط مساوی یا غیر مساوی در سررسیدهای معین دریافت گردد.» موارد استفاده عقد فروش اقساطی: بانکها می توانند جهت ایجاد تسهیلات برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی از قبیل 1-مواد اولیه 2-لوازم یدکی 3-ابزار کار 4-ماشین آلات 5-وسایل تولید 6-تاسیسات 7-کالاهای مخصوص با دوام ساخت داخل و سایر نیازهای اولیه منحصراً بنا به درخواست کتبی مشتری مبنی بر خرید و مصرف،عوامل مذکور را خریداری و به آنان واگذار نماید.

لذا لازمست چنانچه خریدی بر اساس درخواست متقاضی صورت پذیرد بلافاصله اموال خریداری شده حتماً در اختیار متقاضی قرار گیرد تا بدین ترتیب نقش « واسطه وجوه بدون » برای بانک محفوظ بماند موارد استفاده در بخش مسکن : بانک مسکن علاوه بر موارد مذکور در فوق جهت ایجاد تسهیلات لازم در امر مسکن از طریق انتقال سهم الشرکه خود در واحدهای مورد مشارکت و یا از طریق واگذاری سهم خود در امور خرید واحدهای مسکونی اقدام به فروش اقساطی آن می نماید .

شرایط متقاضی 1-متقاضی باید عاقل – بالغ – رشید بوده و قصد و رضای انجام معامله را داشته باشد .

2-ممنوعیتی در تصرف اموال خود نداشته باشد .

3-امکانات مالی و کافی برای پرداخت اقساط را داشته باشد .

تعهدات متقاضی : 1-بدهکار متعهد به اظهار واقعیت می باشد .

در صورت اثبات خلاف این موضوع بانک می تواند طبق قرار داد اقدامات لازم را بعمل آورد .

2-بدهکار موظف است هر زمان لازم بداند موجبات بازدید از ملک را برای بانک فراهم آورد .

3-کلیه هزینه های ثبتی و عوارض دولتی بعهده بدهکار می باشد .

4-بدهکار‌متعهد به‌پرداخت اقساط در سررسید می‌باشد در غیر این صورت‌مشمول جریمه می گردد .

5-بدهکار بدون اجازه بانک حق تغییر شکل در مورد رهن را ندارد .

6-بدهکار نمی تواند واحد مسکونی را بدون اجازه و موافقت کتبی بانک به اجازه واگذار نماید .

همچنین بدهکار نمی تواند حقی از حقوق خود را به هر صورت حتی به وکالت به دیگری منتقل یا برای دیگران در ملک مورد رهنی حقی ایجاد نماید این موارد در متن قرار داد تنظیمی فی‌ما بین مشتری و بانک ثبت و توسط طرفین قرار داد امضاء می گردد .

بخش اول شرایط و ویژگیهای عمومی فروش اقساطی 1-بر طبق ماده 344 قانون مدنی قرار داد فروش اقساطی ماهیتاً قرار دادی است لازم الاجرا و تابع احکام و مقررات مربوطه به عقد لازم می باشد.

2- یکی از خصوصیات و ویژگی های عقد فروش اقساطی قابل توثیق بودن اموال خریداری شده بعنوان پشتوانه و تضمین بازپرداخت تعهدات می باشد و دیگر نیاز به اینکه متقاضی اموال و وثایق دیگری را بعنوان وثیقه در اختیار بانک قرار دهد نیست واین خصوصیات سبب می شود متقاضی نتواند تا مادامیکه کلیه تعهدات و بهای کالای خریداری شده را به بانک باز پرداخت ننموده است مبادرت به فروش و واگذاری کالای خریداری شده به دیگری بنماید .

3- نکته دیگری که مورد ویژگیهای این عقد باید در نظر داشت آنست که نحوه باز پرداخت می تواند با توجه به امکانات و توان مالی متقاضی تعیین گردد ، عبارت « .....به ترتیبی که تمام یا قسمتی از بهای مزبور به اقساط مساوی یا غیر مساوی ، در رسید یا سر رسید های معین دریافت گردد ، در تعریف این عقد ، این مفهوم را به خوبی به ذهن خواننده متبادر می نماید که در مورد نحوه باز پرداخت ، بانک و متقاضی به هر نحو و شکلی که با یکدیگر توافق نمودند قابل اجراء است ، خواه در نظر باشد باز پرداخت به اقساط مساوی انجام شود، یا اقساط نا مساوی و یا انجام شود یا اقساط نامساوی و یا در یک زمان و سر رسید مشخص .

4- درفروش اقساطی دوعامل مهم اساسی وجود داردکه اعلام آنهابه خریدارالزامی‌می باشد .

1-4- قیمت فروش نقدی سهم الشرکه 2-4- قیمت فروش اقساطی سهم الشرکه 5- قابلیت انعطاف در مدت باز پرداخت ( حداکثر تا مدت قانونی ) یکی از خصوصیات و ویژگیهای فروش اقساطی می باشد بخش دوم شرایط و ویژگیهای فروش اقساطی در بخش مسکن 1- مشتری اقساط فروش اقساطی مسکن را به صورت مساوی یا پلکانی و یا بصورت ضریبی از اقساط پرداخت می نماید .

2- مدت فروش اقساطی بر اساس مقررات مصوب حداکثر تا 4/3 عمر مفید ساختمان قابل تعیین است .

3- مبلغ تسهیلات فروش اقساطی مسکن عبارت است از « قیمت فروش نقدی سهم الشرکه قابل انتقال بانک به اضافه سود دوران فروش اقساطی.

4- سهم الشرکه بانک در قرار دادهای مشارکت مدنی انفرادی به شریک و در مجتمع های مسکونی در صورت وجود مجوز به‌خریداران‌و در شرکتهای تعاونی‌مسکن به اعضاء واگذار می‌گردد .

5- در صورتیکه بدهکار قسمتی از مطالعات بانک ناشی از قرار داد تنظیمی را با موافقت بانک دفعه واحده پرداخت نماید مشمول جایزه خوش حسابی و یا تخفیف سود می شود .

6- با تنظیم قرار داد ، ملک در رهن و وثیقه بانک قرار می گیرد در صورتیکه ارتهال پلاک مورد مشارکت مقدور نباشد واگذاری سهم الشرکه بانک با رهنی ششدانگ پلاک دیگر یا مازاد آن ( مشروط به اینکه در رهن بانک باشد) بلامانع است .

7- عقد قرار داد فروش اقساطی مستلزم تنظیم قرار داد داخلی می باشد .

پس از قرار داد داخلی به منظور تحقیق امر واگذاری ، آگاه نمودن مشتری از قیمت قروش نقدی و اقساطی ، تعیین مبلغ اقساط پرداختی و تعیین مقطع پایان مشارکت و آغاز دوران فروش اقساطی و سایر شرایط ضمن عقد مبادله می گردد .و ضمناً اعتبار قرار داد داخلی یکماه می باشد .

8- قرار داد منعقده بیم مشتری و بانک بایستی دارای شماره قرار داد ، تاریخ تنظیم ومدت اعتبار باشد ، ضمناً پس از تکمیل مندرجات بایستی به امضاء بدهکار و بانک رسیده و به هزینه بدهکار ، تمبر مالیاتی باطل گردد .

در خصوص قرار دادهای داخلی بایستی این موضوع را درنظر داشت که تاریخ انعقاد قرار دادهای داخلی در بانک ، تاریخ مبنای تعیین نرخ سود قرار داد فی ما بین می باشد .

همچنین باید دقت شود که تاریخ پیش نویس قرار داد رهنی با قرار داد داخلی همزمان باشد .

9- آغاز دوران فروش اقساطی مقطع پایان مشارکت می باشد ولی بستن حسابهای مشارکت مدنی و افتتاح حساب فروش اقساطی موکول به وصول قرار داد رهنی از دفترخانه می باشد .

10 – قرار داد رهنی در همان دفترخانه ای که قرار داد مشارکت تنظیم شده ثبت می گردد .

11-در صورتیکه تسهیلات پرداختی با سپرده و یا بدون سپرده باشد باید حداکثر 50% مجموع درآمد ماهیانه ابزاری مشتری تکافوی باز پرداخت اقساط وی را بنماید .

12 در صورت تاخیر در ثبت قرارداد رعنی ( سپری شده مهلت یکماهه ) قرار داد داخلی و پیش نویس قرار داد رهنی باطل و محاسبات مربوط به تعیین قیمت فروش نقدی مجدداً با تنظیم قرار داد داخلی و پیش نویس قرار داد رهنی انجام و اقساط پرداختی نیز تجدید محاسبه می گردد .

13- در قرار دادهای فروش اقساطی ناشی از انتقال سهم الشرکه حق ثبت دفتر خانه نسبت به ما به التفاوت مبلغ مشارکت و مبلغ فروش اقساطی دریافت می گردد .

حق ثبت دفترخانه جهت فروش اقساطی سهم الشرکه بانک =5 در هزار×مبلغ تسهیلات – (تعداد کل اقساط پرداختی ×مبلغ قسط ماهیانه ) 14 – نرخ سود فروش اقساطی تابع نرخ سود زمان انعقاد قرار داد فروش اقساطی می باشد .

15 – کلیه وثایق اضافی بانک تامین خسارت می گردند و در هر حال وثیقه ارائه شده بایستی تکاپوی مطالبات بانک را بنماید بخش سوم روش و نحوه فروش اقساطی 1- فروش اقساطی انتقال سهم الشرکه در مشارکت مدنی انفرادی در مشارکتهای انفرادی سهم الشرکه بانک به صورت فروش نقدی محاسبه و به شریک منتقل می گردد .

چون شریک دارای پرونده است صرفاً در صورتیکه مدارک جدیدی مورد نیاز باشد اخذ و نرخ سود و مدت باز پرداخت طبق آخرین تعیین می گردد .

2- نحوه محاسبه سود بانک = سود 3- نحوه محاسبه قیمت فروش اقساطی قیمت فروش اقساطی = قیمت فروش نقدی+ سود دوران فروش اقساطی 4- نحوه محاسبه اقساط + = قسط ماهیانه توضیح : مبنای تامین خسارت در قرار دادهای انفرادی قیمت فروش نقدی می باشد .

مثال : اگر قیمت فروش نقدی 40.000.000 ریال ، سود 15% و مدت 4 سال 52.250.000= 40.000.000÷12.250.000 1.088.542=48÷52.250.000 قسطی که در بیش نویس و در دفتر خانه ثبت می شود : تامین خسارت ماهیانه 2500=12÷ 000ر30= ×000ر000ر40 000ر092ر1=042ر091ر1=2500+542ر088ر1 فصل دوم فروش اقساطی ماشین آلات و تأسیسات: تعریف: فروش اقساطی عبارت است از واگذاری عین به بهای معلوم به غیر، به ترتیبی که تمامی یا قسمتی از بهای مزبور به اقساط مساوی و یا نامساوی در سر رسید یا سر رسیدهای معین دریافت گردد.

بانک ها به منظور ایجاد تسهیلات لازم جهت گسترش بخش های اقتصادی تولید (صنعت و معادن و کشاورزی و ...) خدماتی و ...

می توانند، اموال منقول و با عمر مفید بیش از یکسال را بنا به درخواست مشتریان و تعهد آنها مبنی بر خرید و مصرف و یا استفاده مستقیم مال و یا اموال مورد درخواست خریداری نموده و با اخذ تأمین به صورت اقساطی به آنان بفروشد.

شرایط فروش اقساطی: 1- اخذ تقاضای کتبی و تعهد متقاضی مبنی بر خرید و استفاده مستقیم اموال موضوع مورد درخواست.

2- در فروش اقساطی، کالا ابتدا باید توسط بانک تهیه و سپس با انعقاد قرار داد به متقاضی واگذار گردد.

چه در غیر این صورت جنبه کالی به کالی (یعنی معامله ای که در زمان مبادله نه وجه پرداخت می شود و نه کالا مبادله می گردد) را پیدا کند.

3- با عنایت باینکه خود تولید کننده ماشین آلات و تأسیات نیست و می بایست اموال یاد شده را خریداری کرد، لذا مشتری باید تعهد نماید در صورتی که اموال مورد نیاز وی توسط بانک خریداری شده بلافاصله نسبت به خرید این اموال از بانک اقدام نماید.

4- با توجه به اینکه مشتری مجری طرح می باشد و شناخت دقیق و کامل نسبت به وسایل و ماشین آلات مورد نیاز خود دارد بایستی در درخواست خود جنس و نوع و اوصاف اموال مورد درخواست را دقیقاً معلوم کند و مسئولیت انتخاب و تحویل و حمل و نصب آنرا به عهده بگیرد.

5- ملاک محاسبه میزان تسهیلات فروش اقساطی، قیمت و یا مبلغی است که تولید کنندگان کالا (فروشندگان) در برگ فروش یا پیش فاکتور خود درج می نمایند.

6- در اعطای تسهیلات موضوع این دستورالعمل حداقل معادل 10، 15 و 20% (به ترتیب مربوط به بخش های کشاورزی، صنعتی و خدماتی می باشد) قیمت کالاهای مندرج در پیش فاکتور ارائه شده می بایست به عنون پیش دریافت از متقاضی اخذ گردد.

7- قیمت فروش اقساطی با توجه به قیمت تمام شده و سود بانک تعیین می گردد.

8- اعلام قیمت فروش نقدی کالا به خریدار طبق دستور العمل الزامی است.

9- داشتن مجوزهای لازم برای واحد تولیدی الزامیست.

10- ماشین آلات می بایست نو و دست اول باشد.

(ضمناً پذ یرش ماشین آلات دست دوم و کار کرده در صورتی که در سیاست های اعتباری پیش بینی شده باشد بلامانع است.) محاسبه کارمزد ارزیابی (در فروش اقساطی وسایل تولید، ماشین آلات و تأسیسات): کارمزد کارشناسی طرح ها5/1 در هزار نسبت به تسهیلات مصوبه بانک خواهد بود که هنگام پذیرش طرح 5/0 در هزار (حداقل یکصد هزار ریال) براساس میزان تسهیلات در خواستی از متقاضی‌اخذ می‌گردد و در صورت انجام مراحل کارشناسی توسط بانک غیر قابل برگشت می‌باشد.

محاسبه کارمزد ارزیابی در وثیقه ملکی طبق جدول، تعرقه کارمزد ارزیابی وثیقه ملیک در اعضای تسهیلات فروش اقساطی به شرح ذیل می باشد.

توضیح: حداقل حق الزحمه ارزیابی وثیقه ملکی در اعطای تسهیلات فروش اقساطی 000/10 می باشد وجه فوق قابل استرداد نمی باشد، مگر اینکه ارزیابی به عمل نیامده باشد.

نحوه بیمه تسهیلات فروش اقساطی: 1- کالای موضوع فروش اقساطی:کالا یا اموال موضوع فروش اقساطی با هزینه متقاضی نزدیک یکی از شرکت های معتبر بیمه، به نفع بانک بیمه می گردد که مدت آن می بایست متناسب با مدت قرار داد فروش اقساطی باشد.

ضمناً اخذ بیمه نام و بایگانی آن در پرونده تسهیلاتی الزامیست.

2- وثایق غیر منقول:نرخ تأمین خسارت آتش سوزی در مواردی که وثیقه غیر منقول باشد 75/0 در هزار نسبت به اصول تسهیلات یا ارزش اعیانی (ارزش عرصه، کل ارزش ملک= ارزش اعیانی) هر کدام که کمتر باشد تعیین می گردد.

ضمناً مبلغ بیمه اموال غیر منقول براساس کل مدت قرار داد نقداً از مشتری دریافت می شود.

نرخ تسهیلات فروش اقساطی: نرخ تسهیلات فروش اقساطی بستگی به نوع فعالیت متقاضی در بخش های مختلف اقتصادی دارد.

در حال حاضر چنانچه متقاضی در بخش تولید (صنعت، معادن، ساختمان و ....) فعالیت می داشته باشد نرخ سود مشمول بخش صنعت، در صورتی که متقاضی در بخش خدمات فعالیت می نماید مشمول نرخ سود بخش خدمات خواهد شد.

(ضمناً تسهیلات فروش اقساطی در بخش بازرگانی قابل پرداخت نمی باشد).

تذکر: حق الثبت اسناد مربوط به تسهیلات فروش اقساطی در بخش تولید (صنعت، معدن، مسکن، ساختمان و کشاورزی) مشمول تعرفه ثبتی در هزار می باشد ولی حق الثبت اسناد مربوط به بخش خدمات مشمول تعرفه ثبتی پنج در صد 50 درصد هزار خواهد بود.

فرمول سود دوران فروش اقساطی (ماشین آلات و تأسیسات و وسایل تولید) 1- با فرض پرداخت 4 قسط در سال (هر سه ماه یک قسط) فرمول بشرح ذیل می باشد.

2- چنانچه پرداخت اقساط بصورت ماهیانه باشد محاسبه سود بشرح ذیل می باشد.

توجه:سررسید اولین قسط یکماه پس از انعقاد قرار داخلی فروش اقساطی تعیین می گردد.

محاسبه سود دوران انتظار تا بهره برداری مبلغ اقساط ماهیانه از رابطه زیر بدست می آید: توجه: در صورت پرداخت تمام یا قسمتی از اقساط ماهیانه توسط مشتریان زودتر از موعد مقرر امکان استرداد سود دوران زود پرداخت (تخفیف سود) وجود دارد که طبق روش برگشت سود همانند تسهیلات فروشی اقساطی مسکن اقدام خواهد شد.

فرمول فروش نقدی: سایر هزینه‌های‌انجام شده بانک+ سود دوران معطلی‌سرمایه + تسهیلات اعطایی= قیمت نقدی فرمول سود دوران معطل ماندن سرمایه بانک توضیح: در مواردی که در زمان انعقاد قرار داد داخلی (پرداخت تسهیلات)، طرح (ماشین آلات یا کالای دیگر) در حال بهره برداری بوده یا بلافاصله پس از امضای قرار داد فروش اقساطی مورد بهره برداری قرار گیرد محاسبه سود دوران معطل ماندن سرمایه موردی نخواهد داشت.

فرمول های محاسبه اجزاء قیمت فروش اقساطی: سود دوران فروش اقساطی+ سود دوره انتظار تا بهره برداری+ قیمت فروش نقدی= قیمت فروش اقساطی 2-1- فرمولهای محاسبه اجزاء فروش اقساطی سایر هزینه های انجام شده+ سود دوران معطلی سرمایه+ تسهیلات اعطایی= قیمت فروش نقدی محاسبه تفکیک سود سال های آینده (تفکیک سود سال های آتی و جاری): K= تعداد اقساط در اول هر دوره تعداد ماه های مورد محاسبه در سود از ابتدای هر دوره تا انتهای قرار داد L = تعداد اقساط در آخر هر دوره تعداد ماه های مورد محاسبه در سود از انتهای هر دوره تا انتهای قرار داد.

توضیح: بین K و L و N همواره این رابطه برقرار است: بخش اول عملیات حسابدار فروش اقساطی ماشین آلات و تاسیسات و وسایل تولید: 1) ثبت پیش دریافت از مشتری بد: حساب جاری متقاضی /صندوق 1111 بس: حساب پیش دریافت (بابت تسهیلات) 8177 غیر از اجاره بشرط تملیک، بخش خصوصی 2) ثبت قرار داد(پس از انعقاد قرار داد داخلی فروش اقساطی اسناد ذیل صادر می گردد) بد: حساب انتظامی قرار داد های فروش اقساط 9888 بس: طرف انتظامی قرار دادها فروش اقساطی 9999 3) ثبت و ثایق 1-3- در صورتی که وثیقه سفته تضمینی باشد: بد: حساب انتظامی سفته های مشتریان (معادل مبلغ سفته) 9972 بد: حساب انتظامی سفته های تضمینی شرکت ها (معادل مبلغ سفته) 9978 بس: طرف حساب های انتظامی (معادل مبلغ سفته) 9999 بد: حساب انتظامی برگ ها و اشیاء امانتی (به ازای هر برگ 1 ریال)9956 بس: طرف حساب انتظامی برگ ها و اشیاء امانتی (به ازای هر برگ 1 ریال) 9999 2-3- در صورتی که وثیقه غیر منقول باشد: بد: حساب های انتظامی، ارزش گروگان، وام و تسهیلات 9949 (گروگان براساس قیمت ملک مندرج در برگ ارزیابی باشد.) بس: طرف حساب های انتظامی 9999 4) ثبت تمبرمالیاتی، بیمه آتش سوزی، کارمزد ارزیابی: بد: جاری/ صندوق 1111 بس: تمبر مالیاتی 1114 بس: کارمزد ارزیابی 9166 بس: بیمه آتش سوزی 8265 5) قرض الحسنه فروش اقساطی (در صورتی که وثیقه ملکی باشد) بد: قرض الحسنه قرار دارد تخصیص تسهیلات 1251 000 / 10 بس: جاری مشتری/ صندق 1111 000/10 6) ثبت تعهدات بانک بمیزان کل بهاپس از کسر پیش پرداخت) بد: تعهدات مشتریان- فروش اقساطی 5286 بس: تعهدات بانک- فروش اقساطی 8624 7) ثبت اعطاری تسهیلات ( خریدکالا توسط بانک و تحویل به مشتری) بد: فروش اقساطی بخش خصوصی اموال منقول 5181 بد: پیش دریافت از مشتری 8177 بس: حساب حواله های عهده شعب چک های تسهیلات 8962 8) ثبت سود منابع بانک (مرحله فروش اقساطی) بد: فروش اقساطی، بخش خصوصی، اموال منقول 5181 بس: سود دریافتی فروش اقساطی 9182 توضیح: این مبلغ مربوط به روزهای انتظار، از زمان صدور چک تسهیلات در وجه فروشنده تا زمان تحویل کالا به خریدار در مرحله فروش اقساطی است.

9) ثبت برگشت تعهدات بانک بد: حساب تعهدات بانک، فروش اقساطی ماشین آلات 8624 بس: حساب تعهدات مشتریان، فروش اقساطی ماشین آلات 5286 10) ثبت قیمت فروش اقساطی کالا (قیمت فروش اقساطی با توجه به مبلغ تسهیلات+ سود مورد انتظار+ سود دوران فروش اقساطی) (یا قطعی نمودن سرلوحه در رایانه) بد: فروش اقساطی ماشین آلات و تأسیسات،1175 وسایل تولید 1174، ماشین آلات بخش خدمات 2425 بس: معاملات فروش اقساطی، بخش خصوصی اموال منقول 5181 بس: سود سال های آینده تسهیلات، سال جاری، فروش اقساطی8884 بس: سود سال های آینده، سال های بعد، فروش اقساطی 8885 11) ثبت وصول اقساط (قیمت فروش اقساطی تقسیم بر تعداد اقساط) بد: جاری مشتری/ صندوق(معادل اقساط وصولی) 1111 بس: فروش اقساطی ماشین آلات (معادله اقساط وصولی)1175 بس: فروش اقساطی وسایل تولید (معادل اقساط وصولی) 1174 12) ثبت عدم وصول اقساط سر رسید بد: تسهیلات سر رسید گذشته فروش اقساطی سر رسید گذشته 2555 بس: فروش اقساطی ماشین آلات 1175، وسایل تولید 1174 13) ثبت وصول مطالبات سر رسید گذشته(وایز اقساط سر رسید گذشته توسط مشتری و ثبت جریمه دیرکرد.) بد: صندوق (معادل، مبلغ واریزی)1111 بس: فروش اقساطی ماشین آلات و تأسیسات 1175 وسائل تولید 1174 بس: وجه التزام دریافتی وام و تسهیلات (غیر از قرض الحسنه)9127 14) ثبت سود سال های آینده (سود سال جاری) بد: حساب سود سال های آینده تسهیلات، سال جاری، فروش اقساطی 8276 بس: سود دریافتی فروش اقساطی 9182 مثال (1) شرکت تولید سپهر تقاضای خرید یک دستگاه ماشین تراش را نموده است که شعبه پس از بررسی های لازن با در خواست طبق شرایط ذیل موفقت نمود: 1- قیمت پیش فاکتور 000/000/300 ریالپ 2- نرخ سود 16% 3- وثیقه: علاوه بر توثیق آلات، اخذ 150% قیمت فروش اقساطی وثیقه غیر منقول 4- مدت قرار داد: 3 سال (اقساط ماهیانه) 5- قیمت کارشناسی ارزیاب بانک از مورد وثیقه 000/000/460 6- ارزش اعیانی 000/000/290 ریال 7- تاریخ انعقاد قرار داد: 5/5/84 مطلوبست عملیات حسابداری 1) 20% مبلغ دریافت براساس مبلغ مندرج در پیش فاکتور 000/000/60=20%×000/000/300 2) میزان تسهیلات اعطایی براساس 80% پیش فاکتور 000/000/240=80%×000/000/300 3) محاسبه سود فروش اقساطی 4) کل مبلغ فروش اقساطی 000/200/299=000/000/240+000/200/59 5) اقساط ماهیانه 11/311/8=36÷000/200/299 6) محاسبه بیمه آتش سوزی بیمه 3 سال 000/540=3×000/180 7) محاسبه کارمزد ارزیابی (براساس 5/1 در هزار تسهیلات مصوب) 8) محاسبه حداقل ارزش وثیقه قابل ارائه به بانک 000/040/359=120%×000/200/299 9) محاسبه کارمزد ارزیابی گروگان 400=1000/1×000/000/4 مجموع 750/97 ثبت اسناد حسابداری 1) ثبت قراردادها بد: حساب انتظامی قرار دادها، فروش اقساطی ماشین آلات و.....

9888 ا ریال بس: طرف حساب انتظامی، فروش اقساطی ماشین آلات 9999 1 ریال 2) ثبت پیش دریافت بد: جاری مشتری/ صندوق 1111 000/000/60 ریال بس: پیش دریافت فروش اقساطی ماشین آلات و .....8177 000/000/60 ریال 3) ثبت وثایق بد: حساب های انتظامی وثایق، اموال غیر منقول 9949 000/000/460 ریال بس: طرف حساب های انتظامی 9999 000/000/460 ریال 4) ثبت تمبر مالیاتی، کارمزد ارزیابی، بیمه آتش سوزی بد: جاری مشتری/ صندق 1111 750/007/1 بس: تمبر مالیاتی 1114 000/10 بس: بیمه آتش سوزی 8265 000/450 بس: کارمزد ارزیابی طرح ها9166 (طرح های غیر ساختمانی) 000/360 بس: کارمزد ارزیابی 9164 750/97 5) ثبت قرض الحسنه بد: قرض الحسنه فروش اقساطی 1251 000/10 بس: جاری مشتری/ صندوق 1111 000/10 6) ثبت حساب تعهدات بد: حساب تعهدات مشتریان فروش اقساطی 5286 000/000/240 بس: حساب تعهدات بانک، فروش اقساطی 8624 000/000/240 7) ثبت اعطای تسهیلات (خرید اموال و تحویل به مشتری) بد: فروش اقساطی بخش خصوصی اموال منقول 5181 000/000/240 بد: پیش دریافت از مشتری 8177 000/000/60 8) ثبت برگشت حساب تعهدات بد: حساب تعهدات بانک، فروش اقساطی ماشین آلات 8624 000/000/240