دانلود تحقیق معرفی سیستم آمار های مالی دولت

(GFS) خصوصیات سیستم GFS: 1- شفافیت عملکرد ( دارایی ها – بدهیها – درآمدها – هزینه ها ) - عدم تلقی فروش دارایی های سرمایه ای به عنوان در آمد - جلوگیری از تداخل اعتبارات هزینه با اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای و بالعکس 2- هماهنگی با استانداردهای پذیرفته شده جهانی از سوی صندوق بین المللی پول (IMF) - قابلیت مقایسه بودن بودجه با عملکرد دولت ها با یکدیگر تعریف نظام آماری : در یک تعریف ساده نظام آماری عبارت از مجموعه سازمانها ، ادارات ، موسسه ها و به طور واحد هایی است که در کشور به برنامه ریزی جمع آوری ، استخراج ، انتشار و تجزیه تحلیل عملی آمار اشتغال دارند .

اهداف دستورالعمل (GFS) : دستور العمل GFS نظام آماری تخصصی اقتصاد کلان را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار می دهد که برای حمایت از تحلیل های مالی طراحی شده اند در نظام GFS برای دستیابی به اهداف مورد نظر اصلاحات به دو مرحله تقسیم می شود : الف – اهداف کوتاه مدت ب- اهداف بلند مدت الف - اهداف کوتاه مدت شامل : تغییر در ترکیب ساختار بودجه – اصلاح در روش بر آورد در آمدها و هزینه ها – اصلاح در نظام مدیریت اطلاعات بودجه ای ، اصلاح نظام طبقه بندی و شفاف سازی درآمدها و هزینه ها .

ب) اهداف بلند مدت نظام آماری مالی دولت GFS اصلاح در ساختار حسابداری – اصلاح در روش های بودجه ای اصلاح نظارت بودجه ای ساختار و خوصیات سیستم GFS نظام GFS ، معمولاً بخش های عمومی دولت را تحت پوشش قرار می دهد این بخش ها به عنوان واحد های نهادی تعریف می شوند که به مثابه دستگاههای اقتصادی هستند که می توانند دارایی تملک کند ، بدهی ایجاد نمایند و برای بدست آوردن حقوق خود با سایر دستگاهها به داد و ستد بپردازند .

(غلام رضا عزیزی ، 1385) طبقه بندی بودجه در ایران بر پایه GFS اول : طبقه بندی سازمانی : در نظام GFS طبقه بندی سازمانی که در نظام بودجه ریزی ایران اصطلاحاً آنرا دستگاه اجرایی می نامند به شکل بخش واحدهای نهادی تقسیم بندی شده اند که عبارتند از : شرکت ها شبه شرکت ها موسسات انتفاعی در خدمت خانوار واحدهای دولتی و خانوار الف ) واحد های نهادی : هر واحد نهادی یک دستگاه اقتصادی می باشد که می تواند دارایی تملک کند و یا بدهی ایجاد نماید .

شامل : افراد یا گروه هایی از مردم به شکل خانوارها .

دستگاههایی ، که موجودیت آنها از نظر جامعه یا قانون ، متصل از اشخاص یا سایر دستگاهایی که آن ها را تحت کنترل یا مالکیت خود دارند .

صندوق تامین اجتماعی : یک نوع واحد دولتی است که به فعالیت یک یا چندین طرح تامین اجتماعی می پردازد .

ب) تقسیم بندی واحد دولت ک کل بخش دولت (واحد های دولتی ) شامل کلیه واحدهای دولتی و موسسات غیر انتفاعی غیر بازاری می باشد که منابع مالی آنها از طریق واحد های دولتی تامین می شود در نظام GFS به واحد دولتی کل بخش دولت گفته می شود .

شرکت ها و شبه شرکت ها جز کل بخش دولت محسوب نمی شوند .

دوم : طبقه بندی وظیفه ای یا عملیاتی دولت : طبقه بندی وظایف دولت بر حسب نظام آمارهای مالی دولت GFS در واقع همان وظایف اقتصادی و اجتماعی می باشد که واحدهای دولتی از طریق انواع مختلف مخارج برای رسیدن به آنها کمک می کنند این طبقه بندی مخارجی را نشان می دهد که دولت ها بنابر وظیفه خود باید آن را انجام دهند .

طبقه بندی وظایف دولت برای تفکیک خدماتیا جمعی که توسط دولت ارائه می شود مورد استفاده قرار می گیرد .

خدمات فردی : مانند استفاده از محصولات دارویی ، پزشکی ، تجهیزات پزشکی خدمات جمعی : امور مالی و بودجه ، امور خارجی ، کمک اقتصاد خارجی ، خدمات عمومی سوم : طبقه بندی بر حسب منابع : منابع دولت عبارت است از : درآمد های واگذاری دارایی های سرمایه ای – واگذاری دارایی های مالی در نظام بودجه ریزی جدید کشور بر اساس GFS در آمدها به هفت بخش تقسیم شده اند : 1- مالیات : درآمد مالیاتی شامل انتقالات اجباری و یک جانبه به بخش دولتی است بنابر این درآمدهای مالیاتی شد خصوصیت عهده دارند : اجباری بودن – یک جانبه بودن پرداخت به خش دولتی 2- کمک های اجتماعی : کمک های اجتماعی دریافت های واقعی و احتسابی از کارفرمایان به نفع کارکنان یا خویش فرمایان می باشد و به دو شکل می تواند انجام گیرد : الگوی تامین اجتماعی و الگوهای بیمه اجتماعی که منافع آن عاید شاغلین یا بازر نشستگان و ...

می گردد الگوهای تامین اجتماعی به منظور فراهم آوردن فواید اجتماعی به افراد جامعه که از طریق دولت کنترل و و تامین مالی می شود طراحی می شوند .

3- کمک های ....

عوض : انتقال های هینه ای یا سرمایه ای غیر اجباری بین دو واحد دولتی یا واحد دولتی و یک سازمان بین المللی می باشد .

4- درآمد حاصل از مالکیت دولت : سود سهام های شرکت های دولتی و بهره وام های دولت و .....

5- درآمد حاصل از خدمات و فروش : درآمد حاصل از خدمات – درآمد حاصل از فروش کالا ، درآمدهای حاصل از اجاره 6- درآمدهای حاصل از جرایم و خسارات : انتقال های اجباری وضع شده از سوی دادگاهها و واحد های شبه قضایی به دلیل عدم رعایت قوانین و مقررات 7- درآمدهای مشعرقه .

الف – واگذاری داراییهای سرمایه ای 0 فروش نفت خام صادراتی ، فروش گاز صادراتی ) ب- واگذاری دارایی های مالی ( استعراض از سیستم بانکی – فروش اوراق مشارکت ) چهارم : طبقه بندی بر حسب مضارف طبقه بندی مصارف عبارتند از : اعتبارات هزینه ای – اعتبارات تملک دارایی های سرمایه ای – اعتبارات تملک دارایی های مالی طبقه بندی اقتصادی هزینه های دولت (اعتبارات هزینیه ای ) : طبقه بندی اقتصادی هزینه های دولت (اعتبارات هزینه ای ) : عبارت از آن دسته از داد و ستدهای بخش دولتی (دستگاههای اجرایی ) که ارزش خالص (ارزش دارایی ها منعهای بدهی ها ) این دستگاهها را کاهن می دهد جبران خدمات کارکنان ، استفاده از کالا و خدمات و.

....

عبارت است از مجموعه عملیات و خدمات مشخص که بر اساس مطالعات توجیهی افقی و اقتصادی و اجتماعی که توسط دستگاه اجرایی انجام می شود طی مدت معینی و اعتبار معینی برای تحقن بخشیدن به هدفهای برنامه توسعه پنج ساله به صورت سرمایه گذای ثابت یا مطالعه برای ایجاد دارایی سرمایه ای اجرا می گردد .

ساختمان و محدثات ماشین آلات و تجهیزات و .....

اعتبارات تملک دارایی های مالی : انتقال سهام شرکت های دولتی – باز پرداخت اصل و سود اوراق مشارکت باز پرداخت وام های بخش غیر دولتی و .....

پنجم : طبقه بندی اقتصادی : طبقه بندی اقتصادی در لایحه و قانون بودجه وجود ندارد باید تمام عملیات و فعالیت های دولت را در بر گیرد این طبقه بندی ، حساب های ملی و اقتصادی ......

تنگاتنگ دارد .

بنابر این طبقه بندی اقتصادی برای سال مالی تنظیم می شود و ذاتاً جنبه آماری دارد .

پس لزومی ندارد که ارقام آن همانند بودجه دقیق و زیر باشد .

تفکیک حساب های هزینه ای از حساب های سرمایه ای تفکیک سرمایه گذاری های مستقیم از سرمایه گذاری های غیر مستقیم و ....

بر اساس اصل پنجاه و دوم قانون اساسی تصویب بودجه از وظایف و اختیارات قوه قانون گذاری است و در واقع این کار به معنی خرج کردن پول مردم فقط با اجازه نمایندگان مردم در مجلس می باشد .

قوه مقننه با تصویب بودجه کارهای دولت را کنترل می کند .

زیرا بودجه آیینه تمام نمای هدفها ، سیاستها و اعمال مدیریت بوده و ابزاری قوی و کارآمد برای کنترل قوه مجریه بوسیله قوه مقننه محسوب می گردد روش کار چنین است که رئیس قوه مجریه ضمن تقدیم لایحه بودجه در جلسه علنی مجلس هرگونه توضیح اوضاع اقتصادی ، اجتماعی ، سیاسی و فرهنگی کشور بیان نموده و با گزارش اقتصادی عملکرد سال پیش ، نکات چشمگیر تبصره های پیشنهادی را برای ....

به هدفهای مورد نظر سولت به آگاهی نمایندگان مجلس می رساند سپس لایحه بودجه به وسیله رئیس مجلس به کمسیونهای مربوط ارجاع و در اختیار همه نمایندگان قرار می گیرد در حین بررسی لایحه در کمیسوینهای مجلس ، نمایندگان دستگاه های اجرایی و کارشناسان سازمان برنامه و بودجه در مجلس حاضر شده و به هر گونه پرسشس از سوی نمایندگان پاسخ می دهند پس از اینکه کمیسیونها لایحه بودجه را مورد بررسی قرار داده و آن را تصویب کردند آنگاه لایحه به کمیسیون اصلی یا تلفیق ارائته می گردد و در پایان لایحه مورد تایید کمیسیون اصلی برای طرح در جلسه علنی مجلسی آماده می شود لایحه بودجه پس از طرح در جلسه علنی مجلس و انجام گفتگوهای نمایندگان موافق و مخالف ، با اکثریت آراء به تصویب رسیده و در مرحله پایانی با امضای رئیس مجلس به شورای نگهبان ارجاع می گردد چنانچه شورای نگهبان نظرات اصلاحی داشته باشد پس از انجام اصلاحات مجدداً لایحه اصلاح شده باید در جلسه علنی مجلس مطرح گردد و دوباره برای تصویب به شورای نگهبان ارائه می گردد لایحه بودجه پیشنهادی دولت پس از تصویب شورای نگهبان جنبه قانونی پیدا کرده و با امضاء مجلس برای اجرا به دولت ابلاغ می گردد .

(شاهرخ انصاری – سال 78- ص 80) نحوه بررسی و تصویب بودجه کل کشور : طبق ماده90 آیین نامه داخلی مجلس لوایح قانونی و بودجه های تفصیلی ، پس از تقدیم در جلسه علنی ، از طرف رییس مجلس به کمیسیون های مربوط ارجاع و سپس در دسترس نمایندگان قرار می گیرد .

پس از توضیحات رییس جمهور ، لایحه بودجه از سوی رییس جمهور به رییس مجلس شورای اسلام تسلیم می گردد و سپس یک نسخه از لایحه بودجه در دسترس نمایندگان قرار گرفته و حسب دستور رییس مجلس کار رسیدگی و بررسی در کمیسیون ها شروع می شود .

بررسی و تصویب لایحه بودجه کل کشور طی مراحل زیر صورت می گیرد : بررسی و رسیدگی در کمیسیون های تخصصی بررسی و رسیدگی در کمیسیون اصلی (تلفیق ) بررسی و تصویب کلیات لایحه بودجه در جلسات علنی بررسی و تصویب تبصره های لایحه بودجه در جلسات علنی بررسی و اظهار نظر شورای نگهبان ابلاغ قانون بودجه کل کشور 1- بررسی و رسیدگی در کمیسیون های تخصصی : پس از دستور رییس مجلس مبنی بر شروع رسیدگی بودجه کار کمیسیون های تخصصی آغاز می شود .

هر یک از نمایندگان مجلس بر اساس آیین نامه داخلی مجلس عضو یکی از کمیسیون ها می باشند تعداد اعضای هر کمیسیون حداقل 19 نفر و حداکثر 24 نفر است اعضای هر کمیسیون شامل رییس ، نایب رییس سخنگو ، و دو منشی است و خلاصه مذاکرات هر کمیسیون در دفتری ثبت می شود .

رییس کمیسیون مسوولیت اداره جلسات را بر عهده داشته و در غیاب نامبرده مسوولیت با نایب رییس می باشد منشی ها کار تنظیم صورتجلسات و مصوبات و نیر تنظیم دستور کار هر کمیسیون را ر عهده دارند .

نتایج کار و مصوبات نیر توسط سخنگو به اطلاع عموم رسیده و یا در جلسات رسمی مجلس مطرح می شود .

مصوبات کمیسیون با اکثریت دوسوم حاضرین در جلسه مورد قبول واقع می شود .

کمیسیون های تخصصی وظیفه بررسی آن قسمت از بودجه را که در حیطه وظایف آنهاست به عهده دارند .

به عنوان مثال کمیسیون آموزش و پرورش وظیفه ررسی بودجه وزارت آموزش و پرورش را به عهده دارند .

نمایندگان مجلس از زمان تقدیم بودجه و توزیع آن به مدت حداکثر 10 روز می توانند پیشنهادات خود را به کمیسیون های تخصصی مجلس به صورت کتبی تقدیم نمایند .

در غیر این صورت پیشنهادات آنان قابل طرح در کمیسیون اصلی و یا جلسات علنی مجلس نخواهد بود .

کمسیون های تخصصی مجلی باید بتواند گرایش ها ، امکانات و اهداف دولت را از لابلای ارقام لایحه بودجه شناسایی نموده و ضمن تجزیه و تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی منبعث از مفاد لایحه بودجه با در نظر گرفتن ویژگی ها و بودجه شناسایی نموده و ضمن تجزیه و تحلیل اثرات اقتصادی و اجتماعی منبعث از مفاد لایحه بودجه ، با در نظر گرفتن ویژگی ها و واقعیات کنونی ، نیازهای آینده کشور و اهداف جمعی ، که خود تابعی از دجحان و انتظارات مردم در حوزه های انتخای آنهاست ، پیشنهادهای اصلاحی خود را بادیری واقع گایانه ارائه دهند و در ضمن آگاهی های لازم ا در اختیار سایر نمایندگان مجلس قرار دهند تا نتایج به دست آمده از مصوبات آنها به حال مردم و آینده کشور مطلوب تر واقع گردد میکسیون های تخصصی حداکثر ده روز پس از پایان مهلت اخذ پیشنهادات نمایندگان و بررسی آنها باید نتیجه کار کمیسیون را که بررسی و تایید کل بودجه پیشنهادی یا تایید قسمتی از بودجه پیشنهادی دولت و پیشنهادات لازم برای حذف ، اصلاح و تعدیل آن و نیز سایر نقطه نظرات خود را به صورت کتبی به کمیسیون اصلی اعلام نمایند .

وظایف کمیسیون های تخصصی : بررسی تبصره های مربوط به خود (ارزی و اریالی ) بررسی در آمد دستگاه های مربوطه بررسی هزینه های جاری و عمرانی فصول مربوطه در چارچوب سقف تعیین شده بررسی میزان پیشرفت فیزیکی و ریالی طرح ها و پروژه ها بررسی بودجه استانی و نحوه توزیع آن بر اساس شاخص های منطقی در موارد مربوط به خود بررسی بودجه استانی و نحوه توزیع آن بر اساس شاخص های منطقی در موارد مربوط به خود تطبیق برنامه ها و فصول مربوط به خود با قوانین ف اهداف و برنامه های توسعه ای باید توجه داشت تمام موارد فوق با دستور و ارجاع ویسیس مجلس قابل بررسی و رسیدگی خواهد بود .

کمسیون های تخصصی مجلس شورای اسلامی 12 کمسیون به شرح ذیل می باشد .

کمیسیون عمران و کشاورزی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات کمیسیون بهداشت و آموزش پزشکی کمیسیون حقوقی و قضایی کمسیون آموزش و تحقیقات کمیسیون اقتصادی کمسیون کار و امور اجتماعی کمسیون صنایع کمسیون انرژی و نفت کمسیون فرهنگی کمسیون اصل نود لازم به توضیح می باشد که در هر دوره مجلس شورای اسلامی بنا به اقتضای وضعیت سیاسی داخلی و خارجی کمیسیونی به نام کمیسیون ویژه تشکیل که نسبت به مسائل مطروحه بررسی و پس از پایان بحران و ضرورت تشکیل که پس از طی مراحل قانونی و انجام وظایف محوله ماموریت کمسیون نیز تمام می گردد .

2- بررسی و رسیدگی در کمیسیون اصلی (تلفیق ) اعضای کمیسیون اصلی ترکیبی از یک نفر از اعضای هر کمیسیون تخصصی به انتخاب همان کمیسیون و کلیه اعضای کمیسیون امور برنامه و بودجه می باشد هنگام بررسی حسب مورد نماینده دفتر ریاست جمهوری و نماینده دیوان محاسبات کشور در کمیسیون حضور دارند در سالهای گذشته توجه کمیسیون تلفیق بیشتر به ماهیت تبصره ها و تفحص بر اینکه تبصره های بودجه ای و یا غیر بودجه ای است معطوف وده است ک زیرا تبصره های غیر بودجه ای تبصره هایی هستند که نیازمند ارائه لایحه قانونی است که به طور غیر مستقیم آثار آن در ابعاد اخذ در آمد یا وصول آن تجلی می نماید و آثار در آمدی یا هزینه ای آن موخر بر فلسفه وجودی آن است در حالی که تبصره های بودجه ای روش های اجرایی اخذ در آمد و انجام هزینه را وفق عرف یا قانون مدون مشخص می سازند .

به منظور بر طرف شدن این مشکل ، قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت که طبق اصل 85 قانون اساسی برای مدت چهار سال اجرای آزمایشی به تصویب کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس و به تایید شورای نگهبان رسیده است تا از بررسی همه ساله و اتلاف وقت درباره تبصره هایی که ماهیت غیر بودجه ای دارند خود داری شود این کمیسیون علاوه بر بررسی لایحه بودجه ، وظیفه ترکیب و تلفیق نظرات و پیشنهادات کمیسیون های تخصصی ، را بر عهده داشته و باید حداکثر ظرف مدت 15 روز بعد از دریافت گزارشات کمیسیون های تخصصی ، پیشنهادات خود را آماده و در جلسات علنی مجلس شورای اسلامی مطرح نمایند .

نحوه کار در کمیسیون تلفیق بدین صورت است که تبصره های در آمدی به لحاظ حساسیت بیشتری که در کشور های جهان سوم دارند ابتدا مورد بررسی قرار می گیرد زیرا چنین کشورهایی بیشتر با مشکل کمبود در آمد روبرو هستند برابر آیین نامه داخلی کمیسیون اصلی مصوب 20/10/75 بررسی سایر تبصره ها ابتدا در گروه های چهار گانه ذیل انجام شده و سپس نتایج در جلسات کمیسیون اصلی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت .

گروه های چهارگانه کمیسیون اصلی عبارتند از : الف ) گروه های اقتصادی شامل کشاورزی و صنایع طبیعی ، آب ، برق ، صنایع و معدن ، نفت و گاز ، بازرگانی ، راه و ترابری و مسکن ، پست و مخابرات ، عمران و نوسازی روستاها و شهر ها .

ب) گروه اجتماعی : شامل آموزش و پرورش ، آموزش عالی بهداشت و درمان ، فرهنگ و هنر ، تربیت بدنی ، محیط زیست ف تحقیقات ، تامین اجتماعی و بهزیستی ، اطلاعات و ارتباطات جمعی ، زیارت و سیاحت .

ج) گروه امور عمومی و دفاع : شامل امور عمومی کشور ، امور قانونگذاری ، امور قضایی ، امور دفاع ، امور داخلی حفظ نظم شهری ، امور خارجه ف امور مالی ، آمار و خدمات عمومی و امور نیروی کار د) گروه شرکت ها : شامل در آمد ، هزینه ها ، سود ، مالیات ، استهلاک و بررسی مکیر مسایل مربوط به شرکت ها برای اتخاذ تصمیم های کارشناسی ، کمیسیون های اصلی و گروه های چهار گانه در جلسات خود می توانند از افراد صاحب نظر و متخصص دعوت به عمل آورند .

وظایف کمیسیون اصلی (تلفیق) تمام مواردی که در وظایف کمیسیون های تخصصی ذکر شده جزیی از وظایف این کمیسیون نیز می باشد .

البته این بررسی به صورت جامع تر خواهد بود بررسی پیشنهادات کمیسیون های تخصصی بررسی چگونگی و میزان وام مورد نیاز دستگاه های ملی و محلی از منابع بانکی بررسی وضعیت دیون داخلی و خارجی کشور تلفیق و جمع بندی نهایی مصوبات و پیشنهادات کمیسیون های تخصصی و اعلام نظر راجع ، آنها اعلام نظر نسبت به لایحه بودجه و طرح آن در جلسات علنی مجلس 3- بررسی و تصویب کلیات لایحه بودجه در جلسات علنی بر اساس آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی ، مدت زمان تعیین شده برای مذاکره درباره کلیات بودجه سالانه کشور 10 ساعت می باشد که موافقین لایحه 3 ساعت و نیم ف مخالفین سه ساعت و نیم ، یک ساعت مخبر کمیسیون ها و دو ساعت نماینده دولت نمی توانند نظرات و دیدگاه های خود را مطرح نمایند هدف از مذاکرات روشن شدن ابهامات نمایندگان مجلس و رای دادن با آگاهی کافی نسبت به لایحه بودجه می باشد در صورتی که ده نفر از نمایندگان خواستار اعلام نکایت مذاکرات باشند رای گیری به عمل آمده و در صورت تصویب مذاکرات متوقف خواهد شد بعد از اتمام مذاکرات رای گیری به صورت مخفی به عمل آمده و اگر نمایندگان حاضر رای مثبت دهند به صورت مصوب در خواهد آمد .

کلیات لایحه بودجه شامل سیاست ها ، خطوط اصلی و اساسی برنامه دولت در سال بودجه ای است .

اغلب طرح ها و لوایح که در مجلس به تصویب می رسد دو شوری است معنای آن این است که مجلس د یک شور کلیات را به تصویب می رساند و در شور دیگری که حداقل فاصله آن پنج روز می باشد جزییات آن مورد رسیدگی و تصویب قرار می گیرد اما لایحه بودجه کلی کشور و یا لایحه یک چیز دوازدهم و متمم آن یک شوری است .

بدین معنا که به هنگام طرح لایحه بودجه در مجلس جلسات باید بلاانقطاع در کلیه ایام هفته غیر از جمعه و تعطیلات رسمی ، حداقل روی 4 ساعت منعقد گردد و تا زمانی که شور و مذاکره پایان نیافته و رای مجلس اخذ نشده از دستور خارج نمی شود و هیچ لایحه یا طرح دیگری جز لایحه یک یا چند دوازدهم بودجه در صورت ضرورت نمی تواند مطرح شود .

4- بررسی و تصویب تبصره های لایحه بودجه در جلسات علنی : در جلسه علنی پس از رسیدگی به کلیات بودجه و تصویب آن به پیشنهادات مربوط به درآمدها و سایر منابع تامین اعتبار و هزینه ها و سایر پرداخت های بودجه عمومی دولت ، رسیدگی و سقف آن به تصویب رسیده و سپس بودجه شرکت های دولت ، بانک ها و موسات انتفاعی دولتی از لحاظ در آمدها و سایر منابع تامین اعتبار و از حیث هزینه ها و سایر پرداخت ها بررسی و تصویب می شود و بلافاصله بعد از آن تک تک تبصره های بودجه مورد رسیدگی و تبادل نظر قرار می گیرد در بررسی تبصره های بودجه ای ابتدا تبصره های درآمدی و سپس تبصره های هزینه ای بررسی می شود در جلسه علنی ابتدا مخبر کمیسیون اصلی گزارش کار ارائه می نماید و سپس مخبران کمیسیون های تخصصی نظرات و پیشنهادات خود را که قبلاً در زمان تعیین شده ارائه و به چاپ رسانیده اند مطرح می نمایند سپس رای گیری در مورد هر تبصره به عم می آید در جریان رسیدگی به تبصره ها ممکن است مواردی اضافه کم و یا حذف شود نمایندگان توجه دارند نمی توانند پیشنهاداتی را که بار مالی اضافی داشته باشد مطرح نمایند و اگر چنین پیشنهادی ارائه شود باید نحوه تامین در آمد آن نیز مشخص شود هر گونه پیشنهادی اعم از اصلاح ، حذف ، اضافه و تصریل رای گیری به عمل می آید تصویب هر پیشنهادی باید مورد از نمایندگان حاضر در جلسه قرار گیرد نحوه رای گیری برای مشخص نشدن موافقین یا مخالفین با ورقه انجام می شود کار رسیدگی به تبصره های لایحه بودجه به صورت روزهای متوالی تا رسیدگی به آخرین تبصره ادامه می یابد .

لوایح بودجه تا سال 1380 معمولاً دارای یک ماده واحده و 50 الی 60 تبصره و پیوستهایی بوده است اما ما تصویب قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت در بهمن ماه سال 1380 و ارائه تبصره های غیر بودجه ای ، به صورت قانون جدا گازری ، تعداد لایحه بودجه سال 1381 شامل یک ماده وام و بیست و سه تبصره بوده که در تاریخ بیست و دوم اسفند ماه 1380 در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و جهت اظهار نظر به شورای نگهبان احاله شد .

5- بررسی و اظهار نظر شورای نگهبان : شورای نگهبان بررسی لایحه بودجه را از دو لحاظ بررسی می کند مغایرت با شرع مقدس اسلام و مغایرت با اصول قانون اساسی در صورتی که شورای نگهبان لایحه بودجه را تایید نماید در این صورت لایحه بودجه کل کشور به صورت قانون در می آید اگر شورای نگهبان ایراداتی مبنی بر مغایرت از لحاظ شرعی و قانونی بر لایحه وارد نماید موضوع جهت اصلاح به مجلس شورای اسلامی اعلام تا مجلس نسبت به اصلاح آن اقدام نماید مجلس به منظور اصلاحات لازم جلسه علنی تشکیل داده و از اعضای شورای نگهبان نیز معمولاً دعوت به عمل می آید اگر اختلاف نظر میان مجلس شورای نگهبان رفع نشود موارد اختلاف به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شده و نظر مجمع مذکور قطعی و لازم الاجرا خواهد بود .

6- ابلاغ قانون بودجه : پس از طی مراحل قانونی و تایید شورای نکهبان و اعلام نظر مجمع تشخیص مصلحت نظام در خصوص موارد اختلاف لایحه بودجه به صورت قانون در آمد و با امضای ریاست مجلس جهت اجرا به ریس جمهوری ابلاغ می گردد .

(منشی زاده ، موسی خانی ، سال 82- ص 169) عدم تصویب بودجه در مجلس : اگر مجلس از تصویب خود داری کرد در اصل با برنامه کار دولت مخالفت کرده و بدنبال آن استعفای دولت مردم می باشد ه عبارت دیگر عدم تصویب سریحه بودجه پیشنهادی دولت ، یعنی رای عدم استعماد به دولت می باشد .

درجه و و ......

و چند دوازدهم ، این نوع ......

وقتی به ......

مجلس می رسد که لایحه بودجه کل کشور به تصویب مجلس نریده باشد و یا به علت مسائل ....

حاکم به جامعه مانند بحرانهای سیاسی ، اقتصادی مالی ، درآمدها و هزینه ها قابل پیش بینی .....یا گاهی نیز ممکن است معول ناتوانی دولت ها در ارائه لایحه بودجه سالانه به مراجع تصدیق کننده باشد در این نوع مواد رده ...

از مجلس اجازه موقت می گیرد تا ....

را ر مبانی چند دوازدهم سال گذشته هزینه کند .( این موارد در سال 58 و 59 اعمال گردیده است .) بودجه در غیاب مجلس : در غیاب مجلس شورای اسلامی ، تصویب بودجه با هیئت وزیرا خواهد بود لکن پس از افتتاح مجلس دولت موظف خواهد بود ، لایحه اصلاح بودجه را در اولین ماه افتتاح مجلس ....

مجلس نماید .