دانلود مقاله ارائه روشی برای اولویت‌ بندی صنایع ایران بر مبنای قابلیت بازار سازی بین‌ المللی و تجارت الکترونیکی

چکیده موفقیت در راهبرد جهش صادراتی مستلزم شناسایی تحولات جهشی نظیر تجارت الکترونیکی در عرصه تجارت بین‌الملل است.

توسعه تجارت الکترونیکی مستلزم سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های مربوط به آن، در کشور است، لذا تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری در این راستا از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

مقاله حاضر با هدف تسهیل امر توسعه تجارت الکترونیکی و به منظور اولویت‌بندی زمینه‌های سرمایه‌گذاری، اقدام به تبیین مدلی نموده است که در آن صنایع مختلف از نظر قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی، اولویت‌بندی می‌شوند.

از جمله نتایج حاصل از تحقیق حاضر، اولویت‌بندی صنایع با ISIC چهار رقمی و دو رقمی می‌باشد.

تعیین راهبردهایی که بتوان با استفاده از آن، زمینه موفقیت صنایع در بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی را افزایش داد، از دیگر نتایج ارائه شده در این مقاله، می‌باشد.

مقدمه شرایط حاکم بر محیط تجارت بین‌الملل و موقعیت کشور ایران در این محیط، نمایانگر لزوم حرکتی سریع و شتابان در جهت جهش صادراتی است ]5[.

دستیابی به جهش صادراتی، مستلزم شناخت تغییرات و پیشرفت‌های جهشی در عرصه تجارت بین‌الملل است.

در این راستا، تجارت الکترونیکی یا کسب وکار الکترونیکی بین سازمان‌ها[1]، و یا بین سازمان و فرد[2]، چه در سطح ملی و چه در سطح بین‌المللی ]6[، از تحولات و پیشرفت‌های انقلابی است که باید مدنظر قرار گیرد.

تسهیل تجاری و دیگر مزایای رقابتی حاصل از بهره‌برداری از این پدیده جدید – که عملاً برخی از کشورها را در شرایطی رقابتی به پیش‌برده است – نمایانگر لزوم سرمایه‌گذاری قابل توجه در تأمین زیرساخت‌ها و بسترهای مناسب برای توسعه تجارت الکترونیکی است.

با توجه به محدودیت منابع مالی و سرمایه‌ای حاکم برافتصاد کشور، برنامه‌ریزی صحیح جهت هر چه کاراتر کردن سرمایه‌گذاری‌های مذکور، از جمله مهمترین اقداماتی است که باید توسط مسئولین اقتصادی کشور صورت پذیرد.

لذا، ارزیابی قابلیت بازدهی این نوع سرمایه‌گذاری‌ها، اقدامی مؤثر در بودجه‌بندی سرمایه‌ای به منظور طراحی زیرساخت‌های تجارت الکترونیکی به حساب می‌آید.

سرمایه‌گذاری در توسعه زیربنای تجارت الکترونیکی برای صنایعی که مزیت نسبی آنها برای کشور تأمین نشده است، بازده لازم را به همراه نخواهد داشت.

از طرفی توسعه زیرساخت‌های لازم برای صادرات الکترونیکی محصولات صنایعی که توسعه بازا ر و بازارسازی برای آنها در قالب تجارت الکترونیکی ضعیف باشد، بازده مناسب برای سرمایه‌گذاری را به دنبال نمی‌آورد.

لذا، با توجه به اهمیت موضوع، هدف این تحقیق، طراحی و تبیین مدلی است که برمبنای آن بتوان مجموعه‌ای از صنایع رده اول از نظر مزیت نسبی و سرمایه‌گذاری صنعتی در تجارت بین‌الملل ‌ را که براساس تحقیق انجام شده توسط مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی ]5[ انتخاب شده‌اند، از نظر قابلیت بازارسازی در تجارت الکترونیکی اولویت‌بندی نمود.

همچنین، با نظر سنجی از خبرگان و متخصصین امر، به شناسایی این اولویت‌ها پرداخته می‌شود.

پس از شناخت مفهوم بازارسازی برای محصول و تأثیر تجارت الکترونیکی، با استفاده از مدل آزمون خرید الکترونیکی (ES-Test)[3] که توسط مایکل دی کار سیلور ارائه گردیده و ترکیب آن با تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فرآیند (AHP)[4] به ارائه مدل اولویت‌بندی صنایع بر مبنای قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی پرداخته می‌شود ]7[.

در ادامه، در مورد معیارهای شناسایی شده، طبق روابط و فرمول‌های موجود درمدل، نظرسنجی لازم از خبرگان و متخصصین مربوطه به عمل می‌آمد و در نهایت برمبنای معیار بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی، این اولویت‌بندی در مورد صنایعی که دارای بیشترین اهمیت از نظر سرمایه‌گذاری صنعتی با توجه به مزیت نسبی صنایع هستند، ارائه می‌شود.

1.

ادبیات موضوع واژه بازار، در علوم مختلف به گونه‌های متفاوتی تعریف می‌شود.

اما در بازاریابی، این واژه‌، عموماً با مفهوم مصرف‌کننده نزدیکی زیادی دارد ]8[.

از این حیث، تعاریف گوناگونی از بازار ارائه گردیده است.

فیلیپ کاتلر]9[، بازار را ”مجموعه‌ای از خریداران واقعی و بالقوه محصول“ تعریف می‌نماید.

استنتون و همکاران ]10[بر این عقیده‌اند که بازار، عبارت است از مجموعه‌ای افراد یا سازمان‌ها که خواست‌ها (نیازها)یی برای براورده‌شدن و پولی برای خرج کردن دارند و علاقه‌مند به خرج کردن پول خود برای براورد این نیازها هستند.

سوزان اویز و بیل مک‌گو ]12 و 11[، بازار را معرف مجموعه‌ای از افراد می‌دانند که علاقمند به خرید کالا یا خدمات خاص بوده و از قدرت خرید، و حق خرید لازم برای این اقدام برخوردار می‌باشند.

ادوارد لو ]13[، در تعریف بازار می‌نویسد: ”بازار مجموعه‌ای از اشخاص است که به عنوان یک فرد یا سازمان نیازمند محصولات در یک طبقه خاص بوده،‌توانایی، علاقه‌مندی و حق خرید لازم برای خرید این محصولات را دارا می‌باشند.“ ایجاد، افزایش و حفظ سهم بازار، به عنوان یکی از مهمترین وظایف مدیران و بازاریابان به حساب می‌آید.

در این راستا، سعی در توسعه بازار، و افزایش اندازه آن، از جمله مهمترین اقداماتی است که مدیران و بازاریابان به آن می‌پردازند ]14[.

لذا چنانچه بازار را به عنوان مجموعه‌ای تعریف کنیم که شامل تعدادی از افراد یا سازمان‌ها است و این افراد و سازمان‌ها دارای یک سری ویژگی‌های خاص هستند، توسعه بازار مستلزم افزایش عناصر این مجموعه است، به گونه‌ای که افراد یا سازمان‌های بیشتری دارای ویژگی‌های لازم برای بازار، باشند.

مفهوم توسعه بازار، یا افزایش سهم بازار، در بخش بعدی مقاله، تحت عنوان بازارسازی بیشتر تشریح می‌گردد.

ویژگی‌های بازار، یا به عبارت دیگر ویژگی‌های افراد یا سازمان‌ هایی که به عنوان بازار یک محصول به حساب می‌آیند، در تعاریف ارائه شده از بازار،‌تابعی است از مجموعه خریدارانی که برای محصول عرضه شده در بازار وجود دارد.

کسانی که در بازار به دنبال محصول هستند، دارای سه ویژگی علاقه‌مندی، درآمد و دسترسی می‌باشند.

در ادامه کاتلر و آرمسترانگ، دارا بودن شرایط قانونی و حق قانونی برای خرید را به عنوان یکی از مهمترین عوامل در تعیین اندازه بازار، معرفی می‌نمایند.

استنتون و همکاران ]10[ در تعریف خود از بازار، داشتن خواست یا نیاز نسبت به محصول، پول کافی برای خرید و علاقه به خرج کردن پول را از ویژگی‌های عناصر تشکیل دهنده مجموعه بازار، معرفی می‌کنند.

در تعریف اویز و مک گو ]11[ از بازار، ویژگی‌های این مجموعه عبارت است از: علاقه‌مندی، قدرت خرید و حق خرید.

ادوارد لو ]13[ نیاز، توانایی و حق خرید را به عنوان ویژگی‌های عناصر تشکیل‌دهنده بازار، معرفی می‌نماید.

در نهایت، رالف اف ویلسون ]15[، در ارزیابی تقاضای بازار، عوامل جهت‌دهنده تقاضا را مشتمل بر ذائقه مشتری، درآمد مشتری و دسترسی به محصولات مشابه که دارای قیمت‌های متفاوت از محصول هستند - می‌داند.

با توجه به نظرات فوق، ویژگی‌های عناصر تشکیل دهنده مجموعه بازارکه مورد توافق اغلب صاحبنظران قرار دارد، عبارت است از: علاقه، قدرت خرید، حق خرید و دسترسی.

لذا با توجه به مجموعه تعاریف فوق، می‌توان بازار را به صورت زیر تعریف کرد: مجموعه‌ای از افراد و سازمان‌ها که از ویژگی‌های علاقه، قدرت خرید، دسترسی و حق خرید نسبت به محصول (اعم از کالا و خدمات) برخوردارند.

(شکل شماره 1) با این تعریف از بازار، می‌توان بازارسازی را به صورت زیر تعریف کرد: بازارسازی عبارت است از اقدام و تلاشی که مدیران و بازاریابان در جهت افزایش اندازه بازار (تعداد افرای یا سازمان‌هایی که دارای ویژگی‌های علاقه‌، قدرت خرید، حق خرید، و دسترسی نسبت به محصول هستند) انجام می‌دهند.

لکن به منظور بررسی تأثیر تجارت الکترونیکی و روش‌های جدید ارتباطات تجاری برفرایند بازارسازی، لازم است تا ابتدا در مورد مفهوم تجارت الکترونیکی، جایگاه آن در تئوری سازمان و مدیریت، فلسفه شکل‌گیری تجارت الکترونیکی و اهمیت آن برای کشورهای جهان سوم، توضیحاتی ارائه گردد.

بخش بعدی مقاله، به این موضوع اختصاص دارد.

پس از همگرایی بین روند توسعه اطلاعات و روند توسعه ارتباطات، انقلابی تحت عنوان انقلاب ارتباطات شکل گرفت.

از طرف دیگر تحولات درآمد محور و هزینه محور در تئوری سازمان و مدیریت، باعث ایجاد تضاد ارتباطات در این حوزه شد.

در این راستا، حل تضاد مذکور با استفاده از انقلاب ارتباطات، منجر به شکل‌گیری شیوه جدیدی برای روابط درون سازمانی و برون سازمانی شد.

این شیوه جدید ارتباطات، تحت عنوان کسب وکار الکترونیکی و تجارت الکترونیکی نام گرفت ] 2 پس از همگرایی بین روند توسعه اطلاعات و روند توسعه ارتباطات، انقلابی تحت عنوان انقلاب ارتباطات شکل گرفت.

این شیوه جدید ارتباطات، تحت عنوان کسب وکار الکترونیکی و تجارت الکترونیکی نام گرفت ] 2[.

(شکل شماره 2) شکل شماره 2: فلسفه‌ شکل‌گیری تجارت الکترونیکی تجارت الکترونیکی عبارت است از هر مبادله‌ای که از طریق یک شبکه کامپیوتری انجام شود و شامل انتقال مالکیت یا حقوق استفاده از کالاها یا خدمات، می‌شود.

دوکیدیس و همکاران ]14[ در تعریف تجارت الکترونیکی می‌نویسند: ”تجارت الکترونیکی منجر به توانایی انجام مبادلات کالا و خدمات بین دو موجودیت با استفاده ازابزارهای الکترونیکی (مانند کامپیوتر و شبکه) می‌شود“.

در متون تجارت الکترونیکی بین این واژه، و واژه کسب و کار الکترونیکی تفاوت قائل شده‌اند.

یک کسب و کار الکترونیکی شامل هرگونه فرایندی است که یک شرکت تجاری از طریق شبکه‌های کامپیوتری انجام می‌دهد]12[.

با این تعریف، می‌توان ادعا کرد که کسب و کار الکترونیکی تمامی اقدامات شرکت‌های تجاری نظیر مدیریت منابع انسانی، بازاریابی، ارتباطات حقوقی، ارتباطات دولتی و ...

را شامل می‌شود.

تعریف مورد پذیرش ما، تعریف اخیر از کسب و کار الکترونیکی است، که به دلیل عرف ترجمه این عبارت تحت عنوان تجارت الکترونیکی، از این واژه در ادامه مقاله استفاده می‌کنیم.

2.

قابلیت بازارسازی در تجارت الکترونیکی فرایند بازارسازی در این تحقیق، از دو زاویه مورد دقت و بررسی قرار می‌گیرد.

الف) از زاویه خریدار و مشتری، مجموعه اقداماتی که برای رفع نیاز یا به عبارتی برای حذف شکاف بین وضع موجود و وضع مطلوب صورت می‌گیرد، می‌تواند نوعی فرایند بازارسازی به حساب آید.

در این بخش از تحقیق، این‌گونه اقدامات در قالب نظریه‌ای تحت عنوان نظریه پذیرش (نظریه قبول) مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.

در این راستا، تأثیر مراحل مختلف نظریه پذیرش بر پدیده بازارسازی، و سپس تأثیرپذیری هر کدام از این مراحل ازتجارت الکترونیکی و ابزارهای پیشرفته ارتباطات الکترونیکی، مورد بررسی قرار می‌گیرد.

ب ) از زاویه فروشنده و صادرکننده، نیز یک سری فعالیت‌هایی به منظور توسعه بازارو بازارسازی صورت می‌گیرد.

اینگونه فعالیت‌ها در قالب اقدامات قابل کنترل بازاریابی که تحت عنوان آمیخته بازاریابی معرفی شده است، مورد تحلیل قرار می‌گیرد.

بدین منظور، تأثیر هر کدام از عوامل آمیخته بازاریابی بر ویژگی‌های بازار و همچنین تأثیری که این عوامل از تجارت الکترونیکی می‌پذیرند، به شیوه تحلیل توصیفی، بررسی می‌شود.

فرایند پذیرش عبارت است از ] 3، ص 12[: ”فرایندی پنج مرحله‌ای که طی آن فرد تصمیم به خرید کالای جدید می‌گیرد.

مراحل پنج گانه عبارتند از: آگاهی، علاقه‌مندی، ارزیابی ، آزمایش و پذیرش“.

از طرفی در تعریف آمیخته بازاریابی می‌توان به تعریف زیر اشاره کرد: ”آمیخته عناصر بازاریابی، مجموعه‌ای از متغیرهای بازاریابی قابل کنترل است که شرکت آنها را در بازار هدف برای ایجاد واکنش مورد نیاز خود ایجاد می‌کند“ ]9[.

هر‌کدام از مراحل پنجگانه تئوری پذیرش یا هر کدام از عناصر آمیخته بازاریابی از یک طرف بر عناصر تشکیل‌دهنده مجموعه بازار تأثیر گذاشته و از طرف دیگر از تحولات و تغییرات ناشی از تجارت الکترونیکی تأثیر می‌پذیرد.

لذا از آنجا که بازارسازی برای محصول تحت تأثیر این دو تئوری صورت می‌گیرد، پس‌ می‌توان ادعا کر که فرایند بازارسازی برای محصولات به نحو مقتضی تحت تأثیر تجارت الکترونیکی قرار می‌گیرد.

(شکل شماره 3) فرایند پذیرش شکل شماره 3: مدل بازارسازی در تجارت الکترونیکی 3.

آزمون خرید الکترونیکی مایکل سیلور ]7[ عوامل فوق را در چارچوب مدلی تحت عنوان آزمون خرید الکترونیکی مطرح، و به وسیله آن قابلیت خرید و فروش الکترونیکی محصولات را ارزیابی می‌کند.

آزمون خرید الکترونیکی روشی است سه مرحله‌ای برای تعیین قابلیت فروش محصول به صورت الکترونیکی.

این‌ آزمون، برای تمام انواع کالاها و خدمات در صنایع مختلف کاربرد دارد.

در این قسمت سعی بر آن است تا تمام مراحل این آزمون به طور کامل تشریح، و ارتباط آن با فرایند بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی بررسی شود.

سیلور برای ارزیابی قابلیت فروش محصولات و خدمات در اینترنت، سه معیار کلی در مدل خود ارائه می‌کند.

در این بخش از مقاله این سه معیار همراه با معیارهای فرعی آنها ارائه می‌شود.

1-3.

ویژگیهای محصول 1-1-3.

میزان لزوم استفاده از حس لامسه هنگام انتخاب محصولات صنعت، توسط خریدار خارجی 2-1-3.

میزان لزوم استفاده از حس بویایی هنگام انتخاب محصولات صنعت، توسط خریدار خارجی 3-1-3.

میزان لزوم استفاده از حس چشایی هنگام انتخاب محصولات صنعت، توسط خریدار خارجی 4-1-3.

میزان لزوم استفاده از حس بینایی هنگام انتخاب محصولات صنعت، توسط خریدار خارجی 5-1-3.

میزان لزوم استفاده از حس شنوایی هنگام انتخاب محصولات صنعت، توسط خریدارخارجی 6-1-3.

میزان لزوم استفاده از تحلیل عقلانی هنگام انتخاب محصولات صنعت، توسط خریدار خارجی 2-3.

آشنایی و اعتماد مشتری نسبت به مارک تجاری محصول 1-2-3.

میزان مصرف سابق از محصولات صنعت توسط خریداران خارجی (میزان تقریبی صادرات) 2-2-3.

میزان اعتماد خریداران خارجی نسبت به محصولات صنعت با مارک ایران ناشی از رضایت از مصرف سابق 3-2-3.

شهرت مارک تجاری صنعت در بین خریداران خارجی 3-3.

ویژگیهای مشتری 1-3-3.

میزان علاقه به اینترنت توسط خریداران خارجی برای خرید محصولات صنعت 2-3-3.

میزان دسترسی به اینترنت توسط خریداران خارجی برای خرید محصولات صنعت 3-3-3.

میزان ریسک‌پذیری خریداران خارجی و علاقه‌مندی به تجربه‌روش‌های جدید خرید 4.

روش تحقیق تحقیق حاضر از نظر هدف، تحقیقی - توسعه‌ای - کاربردی است.

چرا که در ابتدا با ارائه یک نگرش جدید، به تلفیق دو مدل تصمیم‌گیری پرداخته، و روش و متدولوژی جدیدی برای شناخت زمینه سرمایه‌گذاری در زیر ساختهای تجارت الکترونیکی ارائه می‌کند.

سپس، با بررسی کاربردی، کاربرد مدل طراحی شده را در تعیین اولویت‌بندی صنایع، بررسی می‌کند.

علاوه بر بررسی صنایع، از تعدادی از متخصصین و خبرگان رشته‌های بازاریابی، فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیکی نیز به منظور تعیین ضریب اهمیت برخی معیارها که در آزمون خرید الکترونیکی تعیین نشده بود، نظر سنجی به عمل آمد.

در این راستا نظر سه نفر از متخصصین بازاریابی، جهت تعیین ارزش سه معیار مربوط به آشنایی و اعتماد، و سه نفر از متخصصین فناوری اطلاعات، به منظور تعیین ضریب اهمیت معیارهای فرعی ویژگی‌های محصول و ویژگی‌های مشتری، اتخاذ گردید.

از حیث ماهیت، تحقیق حاضر تحقیقی توصیفی است که در آن سعی در شناسایی و تشریح صفت یا صفات یک متغیر با توجه به نظرات جامعه مورد بررسی است.

در این تحقیق از روش مطالعه کتابخانه‌ای در گرداوری اطلاعات مقدماتی و از روش تحلیل توصیفی در شناخت و تبیین مبانی معیارهای مورد استفاده، بهره‌گیری شده است.

در این قسمت از تحقیق، روش استدلال استقرایی حاکم بوده که به صورت تحلیل توصیفی انجام می‌شود.

سپس با طی فرایند مفهوم‌سازی، مدل اولویت‌بندی طراحی می‌شود.

در بخش کاربردی تحقیق، با بررسی مصادیق مختلف تحت پوشش مدل، یعنی صنایع مختلف، اقدام به بهره‌برداری کاربردی از مدل شده است.

بدین منظور، با استفاده از روش استدلال قیاسی، اقدام به طرح فرضیات در مورد صنایع شده و اطلاعات لازم برای تست فرضیات، گرداوری گردید.

ابزار جمع‌آوری اطلاعات در این تحقیق، با توجه به چارچوب مدل و با توجه به اینکه ساختار مدل از تکنیک AHP پیروی می‌کند، پرسشنامه‌می‌باشد.

اما از آنجاکه تکنیک مذکور، روش نسبتاً جدیدی را برای ساختار پرسشنامه ارائه می‌کند ] 4 و 3[ لذا، در حد امکان سعی شد با مراجعه حضوری و در قالب جلسات مصاحبه، به تکمیل پرسشنامه‌ها اقدام گردد تا اینکه اطلاعات سازگارتری گرداوری شود.

در این راستا، جلساتی با متوسط زمانی 90 دقیقه با اعضای جامعه آماری برگزار شد.

البته برای 8 نفر از افراد جامعه مورد بررسی، که امکان ملاقات فیزیکی با آنها وجود نداشت، پرسشنامه‌ها از طریق فاکس ارسال، و طی تماس تلفنی، توضیحات لازم ارائه شد.

از مجموعه پرسشنامه‌‌های فوق، تعداد 5 پرسشنامه برگشت داده شد.

بنابراین در مجموع تعداد 23 شرکت نسبت به تکمیل و ارسال پرسشنامه‌ها اقدام نموده‌اند.

از آنجا که چارچوب تحلیلی مدل طراحی شده را فرایندتحلیل سلسله مراتبی تشکیل می‌دهد، لذا اطلاعات حاصل بر مبنای تجزیه و تحلیل تکنیک AHP تحلیل می‌شود ]1 [.

ابزارهای موجود برای این تحلیل‌ها دو نرم‌افزار Expert Choice و Criterium می‌باشد.

که به به دلیل عدم دسترسی به نرم‌افزار Expert Choice، نرم‌افزار Criterium جهت انجام محاسبات تجزیه و تحلیل، مورد استفاده قرار گرفته است.

1-4.

جامعه آماری و جمع‌اوری داده‌ها جامعه آماری در این تحقیق صنایعی هستند که توسط مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی به عنوان اولویت‌های سرمایه‌گذاری صنعتی انتخاب شده‌اند ]5[ (جدول شماره 1).

همچنین از متخصصین، خبرگان و کارشناسان صادراتی که دارای شناخت کافی نسبت به سلایق بازار محصولات صادراتی در هر صنعت می‌باشند نظر خواهی به عمل آمد.

در این راستا در جهت گرداوری اطلاعات تحقیق، براساس اطلاعات معاونت بازاریابی و صادرات مرکز توسعه صادرات، 170شرکت،‌ جهت مراجعه شناسایی شدند.

اما با توجه به محدودیت زمانی موجود، طی تماس تلفنی با افراد و همچنین مشورت باکارشناسان هر صنعت در مرکز توسعه صادرات، اقدام به شناسایی برترین شرکت‌ها از نظر صادرات و شناخت بازارهای خارجی شد.

بنابراین 38 شرکت برای مراجعه انتخاب گردیدند.

نکته قابل اشاره در این قسمت این است که با توجه با ساختار ماتریسی پرسشنامه‌های AHP، چنانچه گزینه‌های موجود در هر ماتریس افزایش یابد، سازگاری ماتریس، رو به کاهش می‌گذارد ]7[.

بر این مبنا و با توجه به تعداد زیاد (12 عدد) معیارهای مقایسه، از آنجا که صنایع با کد 35 شامل صنایع شیمیایی، مشتمل بر 9صنعت ISIC چهار رقمی است، که باید در یک ماتریس با یکدیگر مقایسه شوند، لذا با توجه به محدودیت فوق، با مذاکره و مشورت با برخی از خبرگان درجامعه آماری، اقدام به ترکیب صنایع شیمیایی در دسته‌بندی دیگری شد.

در جدول شماره 2 تقسیم‌بندی جدید صنایع شیمیایی را که مبنای اولویت‌بندی نهایی قرار گرفته است، نشان می‌دهد.

جدول 1- دسته‌بندی صنایع با کد چهاررقمی در قالب صنایع با کد دورقمی ادامه جدول 1- جدول شماره 2- تقسیم‌بندی جدید صنایع شیمیایی 2-4.

فرضیات تحقیق فرضیات مورد آزمون در این تحقیق، عبارتند از: صنایع مختلف کشور از نظر قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی دارای اولویت‌های متفاوتی هستند.

در هر کدام از صنایع کشور، محصولات مختلف، از نظر قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی دارای اولویت‌های متفاوتی هستند.

3-4.

طراحی مدل با توج به ساختار تکنیک AHP و با توجه به معیارهای بدست آمده از آزمون سیلور، مجموعه 5 مدل به منظور شناسایی اولویت محصولات (ISIC‌های چهار رقمی) موجود در هر صنعت، ویک مدل تلفیقی به منظور شناسایی اولویت صنایع، طراحی گردید.

شکل شماره 4، مدل تلفیقی حاصل از ترکیب مدل‌های فوق و اولویت‌بندی نهایی صنایع را بر مبنای قابلیت‌ بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی (IMMPEC) را نشان می‌دهد.

همچنانکه در جدل (3) مشاهده می‌شود، هر یک از صنایع مورد بررسی در کشور دارای ضریب اولویت خاص خود هستند.

جدول 3- ضریب اولویت و رتبه هر کدام از صنایع کلی نسبت به هدف نهایی مدل تلفیقی لذا، می‌توان ادعا کرد که فرضیه اول پذیرفته شده و صنایع مختلف از نظر قابلیت بازار‌سازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی دارای اولویت‌های مختلفی هستند و این اولویت به ترتیب جدول (3) می‌باشد.

همچنانکه در جدول (4) مشاهده می‌شود، هر یک از ISIC های موجود در یک صنعت از صنایع مورد بررسی در کشور، دارای ضریب اولویت‌ خاص خود هستند.

لذا می‌توان ادعا کرد که فرضیه دوم نیز پذیرفته شده و در هر کدام از صنایع کشور، محصولات مختلف از نظر قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی دارای اولویت‌های مختلفی هستند.

جدول شماره 4 – ضریب اولویت و رتبه‌بندی محصولات در هر صنعت ادامه جدول 4 – 5.

بررسی ISIC چهار رقمی نسبت به یکدیگر علاوه بر بررسی اولویت صنایع مختلف و همچنین، اولویت محصولات مختلف در هر صنعت، یکی دیگر از نتایجی که از تحقیق حاضر استخراج گردید، مربوط به اولویت‌بندی محصولات مختلف نسبت به یکدیگر، از نظر قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی است.

جدول شماره 5 اولویت هر یک از ISIC های چهار رقمی را به صورت یکپارچه نشان می‌دهد.

جدول شماره 5 – اولویت‌بندی و ضریب اولویت یکپارچه ISIC های چهاررقمی ادامه جدول 5 – جمع‌بندی و ملاحظات در هنگام تخصیص سرمایه به توسعه زیرساختهای تجارت الکترونیکی در کشور، پیشنهاد می‌شود که سرمایه‌گذاری در این راستا بیشتر متمرکز بر صنایع فلزات اساسی بوده و سرمایه تخصیص یافته به این صنعت، بیشتر متمرکز بر بخش فلزات غیرآهنی باشد.

محصولات حاصل ازنفت و زغال‌سنگ نسبت به سایر صنایع در درجه دوم اولویت‌بندی قرار دارد.

در این صنعت نیز سرمایه تخصیص یافته باید بیشتر متمرکز بر محصولات حاصل از نفت و ذغال‌سنگ باشد.

از طرفی زیر بخش صنعت دباغی و تکمیل چرم طبیعی، به دلیل کسب اولویت بالا در بازارسازی بین‌المللی در تجارت الکترونیکی، باید سرمایه‌های زیادی را در این رابطه به خود جذب کند.

در این راستا به منظور بهبود توان بازارسازی بین‌المللی صنایع در تجارت الکترونیکی پیشنهاداتی به شرح زیر ارائه می‌شود: در صنعت موادغذایی، با بهبود سیستم حمل و نقل و ارتباطات با کشورهای پیشرفته دوردست و پشتیبانی صنایع، ورود به بازارهای کشورهای پیشرفته به دلیل کیفیت بالای محصولات، امری امکان‌پذیر می‌باشد.

این امر باتوجه به اینکه مهمترین مانع صنعت مذکور برای بازارسازی بین‌المللی درتجارت الکترونیکی است، می‌تواند زمان صنعت مذکور را در این رابطه ارتقاء دهد.

در صنایع شیمیایی، تمرکز بر بهبود و ارتقای کیفیت محصولات، به منظور ایجاد تجربه مثبت از مصرف محصولات، پیش‌ نیاز توسعه صادرات می‌باشد.

زیرا تجارت الکترونیکی همانطور که اهرم قوی و قدرتمندی برای انتقال ارزش و اطلاعات در مورد محصول با کیفیت به مشتری است، در عین حال اطلاعات مربوط به تجربه منفی ازمصرف محصول را نیز خیلی سریع به مشتری منتقل می‌کند و در مورد محصولات با کیفیت پایین می‌تواند خطرناک باشد.

در صنعت نساجی، پوشاک و چرم، در زیر بخش چرم طبیعی،تمرکز برفعالیت‌های بازاریابی و احیای وجهه ایران در بازار مربوطه، آموزش صادرکنندگان و سعی در اطلاع‌رسانی بهتر در مورد محصولات به بازارهای خارجی، اقدامی است که می‌تواند امکان موفقیت این صنعت در تجارت الکترونیکی را ارتقاء دهد.

در مورد زیر بخش چرم مصنوعی، تجهیز صنعت به فناوری‌های جدید تولید، آموزش تولید‌کنندگان و تأمین منابع با کیفیت عالی، از اقداماتی است که قبل از هر گونه سرمایه‌گذاری در توسعه تجارت الکترونیکی باید در این صنایع صورت گیرد تا تجارت الکترونیکی بتواند به عنوان یک اهرم نفوذ در بازار استفاده شود.

در مورد صنعت کاغذ، مقوا، بسته بندی، صحافی و چاپ، این صنعت به دلیل فقدان توان صادراتی، ضعیف‌ترین صنعت ارزیابی گردیده و علت اصلی آن از نظر صادرکنندگان، فقدان دانش کافی، فناوری لازم، پشتیبانی مالی و مسائلی از این قبیل است.

پیشنهاد می‌شود در این صنعت، ابتدا اقدام لازم در جهت تجهیز فناوری تولید و آموزش تولیدکنندگان صورت گیرد و سپس با حمایت‌های لازم و مجاز زمینه بهبود معیارهای بازارسازی در تجارت الکترونیکی، در این صنعت ایجاد شود.

با توجه به اینکه تحقیق حاضر در صدد ارائه روشی به منظور اولویت‌بندی صنایع ایران برمبنای قابلیت بازارسازی بین‌المللی در تجارت اکترونیک بود، پیشنهاد می‌شود تحقیقات آتی بر محورهای تحقیقاتی زیر متمرکز گردند: بازارسازی بین‌المللی، صرفاً یکی از معیارهای ارزیابی موفقیت صنایع در تجارت الکترونیکی است، محققین می‌توانند سایر معیارهای موفقیت در تجارت الکترونیکی را نیز شناسایی کرده و در این اولویت‌بندی دخالت دهند.

نظر صادرکنندگان، صرفاً‌یکی از منابع اطلاعاتی است که می‌تواند به عنوان مبنای داده‌های گرداوری شده برای تحقیق حاضر استفاده شود.

محققین می‌توانند با رجوع به منابع دیگری مانند موارد موفق در اینترنت، نظرسنجی از واردکنندگان کالاهای ایران درکشورهای خارجی و آمار و ارقام صادرات، این اولویت‌بندی را با اعتبار بیشتر انجام دهند.

علاوه بر صنایع مختلف کشور، از این روش می‌توان برای اولویت‌بندی شرکت‌های مختلف، محصولات مختلف یک شرکت و دسته‌بندی دیگر محصولات نیز استفاده کرد.

علاوه بر اقدام به بررسی توان بازارسازی بین‌المللی، در مورد برخی محصولاتی که امکان آن وجود دارد مانند کتاب، نرم‌افزار و سخت‌افزار رایانه، می‌توان اولویت‌بندی مذکور را در سطح ملی نیز انجام داد.

منابع ]1[.

آذر، عادل، معماریانی، عزیزا...

(زمستان 1373 و بهار 1374)؛ ”AHP تکنیکی نوین برای تصمیم‌گیری گروهی“، فصلنامه دانش مدیریت، شماره 27 و 28.

]2[.

خداداد حسینی، حمید وسعید فتحی (1380)؛ ”بررسی تحولات عصر ارتباطات و نقش آن در بازاریابی“، مدیرت و توسعه، شماره 8.

]3[.

زاهدی، شمس‌السادات و مهدی الوانی و ابوالحسن فقیهی (1376)؛ فرهنگ جامع مدیریت،‌تهران: دانشگاه علامه طباطبائی.

چاپ اول.

]4[.

معماریانی، عزیزا..

و مصطفی ستاک (پاییز 1376) ”تصمیم‌گیری گروهی با معیارهای چندگانه کیفی“، فصلنامه صنایع، شماره اول.

]5[.مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی (1378)؛ تعیین اولویت‌های سرمایه‌گذاری صنعتی جهت تقویت مزیت‌های نسبی صادرات صنعتی، مجری: سید مسعود هاشمیان، چاپ شرکت چاپ و نشر بازرگانی.

[6].

Timmers P.

(2000); Electronic Commerce: Strategies and Models for Business to Business Trading, England; John Willey & Sons Itd.

[7].

Kare Silver, Michael (2000); E-Shock 2000, 2nd ed., Mac Millan Press Ltd.

[8] Dibb, S., Simkin, L., Pride, W.

and Feroll, O.

(1991); Marketing, Concepts and Strategies, Houghton Mifflin, Boston.

[9].

Kottler P.

(1991); Principles of Marketing.

5th ed., NY; Prentice-Hall- International Ed.

[10].

Stanton Wiliam J.

and Etzel Michael J.

and Walker Bruce J., (1991); Fundamentals of Marketing, 9th Ed., NY: McGrow-Hill.

[11].

Ives Susan, McGow Bill (1997); Your Markets, Accessed at: http://www.texas.

net/~square1 /mark12.html [12].

Ives Susan, McGow Bill (1997); Distributin and Pricing, Accessed at: http://www.texas.net/~square1/mark12.html [13].

Lowe E.

(1996); Marketing Plan: How to Gain a Compettitive Edge, Accessed at: http://www.edge.lowe.org/resource/document/htmldocs/8896.htm [14].

Doukidis G.

et all (June 1998); Athens University Report on Employment Effects of Electronic Commerce, Eurro FIET& Euro Commerce.

[15].

Wilsom R.

F.

(2000); Pricing Strategy as Part of Your Internet Marketing Plan, Accessed at: http://www.wilsonweb.com/wmt5/Plan-pricing.htm توسعه اطلاعاتتحول درآمد محورتوسعه اطلاعاتانقلاب ارتباطاتشکل‌گیری تضاد ارتباطات درتئوری سازمانتحول درآمد محورانقلاب ارتباطاتشکل‌گیری تضاد ارتباطات درتئوری سازمانتوسعه فناوری ارتباطاتانقلاب ارتباطاتشکل‌گیری تضاد ارتباطات درتئوری سازمانتحول هزینه محورتوسعه فناوری ارتباطاتتحول هزینه محور تجارت الکترونیکی و کسب و کارالکترونیکیحل تضاد تئوری سازمان با استفاده از انقلاب ارتباطات آگاهی علاقه‌مندی ارزیابی آزمایش پذیرش وفاداریآگاهی علاقه‌مندی ارزیابی آزمایش پذیرش وفاداریآگاهی علاقه‌مندی ارزیابی آزمایش پذیرش وفاداریویژگی‌های بازارویژگی‌های بازارویژگی‌های بازارآگاهی علاقه‌مندی ارزیابی آزمایش پذیرش وفاداریبکارگیری فناوری اطلاعات برای رفع تضاد در تئوری سازمانعلاقه قدرت خرید حق خرید دسترسیآگاهی علاقه‌مندی ارزیابی آزمایش پذیرش وفاداریبکارگیری فناوری اطلاعات برای رفع تضاد در تئوری سازمانبازارسازیعلاقه قدرت خرید حق خرید دسترسیآگاهی علاقه‌مندی ارزیابی آزمایش پذیرش وفاداریتجارت الکترونیکیبکارگیری فناوری اطلاعات برای رفع تضاد در تئوری سازمانبازارسازیعلاقه قدرت خرید حق خرید دسترسیبکارگیری فناوری اطلاعات برای رفع تضاد در تئوری سازمانعلاقه قدرت خرید حق خرید دسترسیبکارگیری فناوری اطلاعات برای رفع تضاد در تئوری سازمانآمیخته بازاریابیبکارگیری فناوری اطلاعات برای رفع تضاد در تئوری سازمانمحصول قیمت ترفیع توزیع کد دو رقمیشرح صنعتصنعت و کد چهاررقمیصنعت و کد چهاررقمیکد دو رقمیشرح صنعتکد صنعتشرح صنعت3130تولید نوشابه‌های غیرالکلی و آبهای گازدار به جز دوغ31مواد غذایی، آشامیدنی3111کشتار دام و طیور و تهیه و نگهداری گوشتو دخانیات3140تولید توتون و تنباکو و سیگار3113کنسروسازی و نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها کد دو رقمیشرح صنعتصنعت و کد چهاررقمیصنعت و کد چهاررقمیکد دو رقمیشرح صنعتکد صنعتشرح صنعت32صنایع نساجی، پوشاک و چرم3231دباغی و تکمیل چرم32صنایع نساجی، پوشاک و چرم3233چرم و چرم مصنوعی، غیر از کفش و پوشاک32صنایع نساجی، پوشاک و چرم3240تولید کفش، غیر از کفش‌های لاستیکی و پلاستیکی34صنایع کاغذ، مقوا، چاپ و صحافی3412تولید ظروف و جعبه‌های کاغذی و مقوایی34صنایع کاغذ، مقوا، چاپ و صحافی3412تولید اشیاء کاغذی و مقوایی طبقه‌بندی نشده در جای دیگرصنایع شیمیایی3540تولید محصولات متفرقه از نفت و زغال سنگصنایع شیمیایی3530پالایشگاههای نفتصنایع شیمیایی3513تولید مواد پلاستیکی و الیاف مصنوعیصنایع شیمیایی3511تولید مواد و محصولات شیمیایی اساسی غیر از کود35صنایع شیمیایی3561تولید محصولات پلاستیکی غیر از کفشصنایع شیمیایی3551تولید لاستیک رویی و توییصنایع شیمیایی3562تولید کفش پلاستیکیصنایع شیمیایی3559تولید محصولات لاستیکی طبقه‌بندی نشده در جای دیگرصنایع شیمیایی3512تولید کودشیمیایی وسموم دفع آفات37صنایع فلزات اساسی3710تولید محصولات اساسی آهن و فولاد37صنایع فلزات اساسی3720تولید محصولات اساسی فلزات غیرآهنی عنوان صنعتکد صنایع دو رقمی ترکیب‌شدهشرح صنایع ترکیبیصنایع شیمیایی3530 3540محصولات حاصل از نفت و زغال‌سنگصنایع شیمیایی3513 3561 3562کفش، الیاف و سایر محصولات پلاستیکیصنایع شیمیایی3511 3512کود، سموم و مواد شیمیاییصنایع شیمیایی3551 3559محصولات لاستیکی غیر از کفش رتبهISICشرحضریب اولویت137فلزات اساسی65/27235صنایع شیمیایی37/22332صنایع نساجی، پوشاک و چرم29/20431مواد غذایی، آشامیدنی‌ها و دخانیات95/15534صنایع کاغذ، مقوا، چاپ و صحافی74/13 صنعت اصلیرتبه صنعتکد صنعتشرحضریب اولویت‌بندی3113113کنسروسازی و نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها98/423123111کشتار دام و طیور و تهیه و نگهداری گوشت48/223133140تولید توتون و تنباکو و سیگار58/193143130تولید نوشابه‌های غیرالکلی و آبهای گازدار به جز دوغ96/14 صنعت اصلیرتبه صنعتکد صنعتشرحضریب اولویت‌بندی3213231دباغی و تکمیل چرم طبیعی40/463223240تولید کفش، غیر از کفش‌های لاستیکی و پلاستیکی38/333233233چرم و چرم مصنوعی، غیر از کفش و پوشاک22/203413412تولید ظروف و جعبه‌های کاغذی و مقوایی84/563423419تولید اشیاء کاغذی و مقوایی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر16/433513530 3540محصولات حاصل از نفت زغال‌سنگ86/463523511 3512کود، سموم و مواد شیمیایی33/193533513 3561 3562کفش، الیاف و سایر محصولات پلاستیکی35/173543551 3559محصولات لاستیکی غیر از کفش45/1613720تولید محصولات اساسی فلزات غیرآهنی69/7023710تولید محصولات اساسی آهن و فولاد31/29 رتبهکد صنعتشرحضریب اولویت13720تولید محصولات اساسی فلزات غیرآهنی99/1923530 3540محصولات حاصل از نفت و زغال‌سنگ54/10 رتبهکد صنعتشرحضریب اولویت33231دباغی و تکمیل چرم طبیعی10/943710تولید محصولات اساسی آهن و فولاد29/853412تولید ظروف و جعبه‌های کاغذی و مقوایی36/763113کنسروسازی و نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها06/773240تولید کفش، غیر از کفش‌های لاستیکی و پلاستیکی55/683419تولید اشیاء کاغذی و مقوایی طبقه‌بندی نشده در جای دیگر59/593511 3512کود، سموم و مواد شیمیایی35/4103233چرم و چرم مصنوعی، غیر از کفش و پوشاک97/3113513 3561 3562کفش، الیاف و سایر محصولات پلاستیکی90/3123111کشتار دام و طیور و تهیه و نگهداری گوشت78/3133551 3559محصولات لاستیکی غیر از کفش7/3143140تولید توتون و تنباکو و سیگار29/3153130تولید نوشابه‌های غیرالکلی و آبهای گازدار به جز دوغ52/2