دانلود مقاله تاریخ روم

مقدمه:

تاریخ همواره شاهد ویژگیهای منحصر به فرد ملل و اقوام بزرگ بوده است.هر یک از این اقوام نسبت به جهان اطرافش وارتباطش با این جهان به نگرش های خاص خویش دست یافته است.برای مثال ،یونانیان باستان مبتکران وخالقان بزرگی بودند. آنها به ارزش فردی انسان اعتقادی عمیق داشتند وهمواره حامی آزادی بیان فردی بودند؛ به زیبایی نیز عشق می ورزیدند، زیبایی ای که در جای جای طبیعت رد و نشانش را می دیدند. یونانیان خلاقیت فردی خویش را با عشقشان به زیبایی ادغام می کردند و در عرصه هنر،مجسمه سازی، معماری وادبیات آثار بدیع وبا شکوهی پدید آوردند. قابلیت واستعداد خاصی که در ان زمان به شالوده ماهیت ملی یونانیان شکل می داد، روح خلاق ایشان بود.

از دیگر سو، رومی ها در عرصه فرهنگ،دستاوردهای بدیع چندانی نداشتند.ادیت همیلتون[1] مورخ نوشته است :«مردم روم طبع شعر قوی نداشتند. قابلیت وخلاقیت طبیعی آنها سنخیتی با بیان هنری نداشت»(ناردو، 1383،ص9)

نبوغ یونانیان درفراست و خلاقیت آنان متظاهر می شد. لکن رومی ها سربازان کارآمد، قانونگذار کاردان وحکمرانان موفق بودند.آنها می دانستند چگونه می توان بر دیگران پیروز شد وبر ملتهای دیگر حکم راند. زمانی که امپراطوری روم به اوج ترقی خودرسید، دنیای اطراف مدیترانه بر برکت صلح وقانون ونظم آگاه گشت.

میلیونها انسان از کشورهای دوردست وتبارهای گوناگون از اینکه می توانستند خود را شهروند روم به اوج ترقی خودئ رسید، دنیای اطراف مدیترانه بر برکت صلح و قانون ونظم آگاه گشت.

میلیونها انسان از کشورهای دوردست وتبارهای گوناگون از اینکه می توانستند خود را شهروند روم بخوانند، مباهات می کردند.(پری ،1377،ص 96)

رومی ها فرد را بیش از رومی آزاد ورها، بخشی از چیزی عظیم تر ومهم تر، یعنی جامعه، قلمداد می کردند. در روم فرد، همیشه تابع نظم بود،حکومت روم نیز براساس قوانینی منصفانه، ثابت ومحافظه کارانه اداره میشد. رومی ها که بیش از بیان شخصی ارزش قائل بودند. از دید آنها،ارزش کارایی به مراتب بیش از خلاقیت بود، به همین دلیل روم هنرمندان ونویسندگان زیادی به  جهان عرضه نکرده است.

با این همه، رومیان دستاوردهای فرهنگی باشکوهی داشتند. آنها همواره بی نظرترین ابعادتمدن هایی را که با آنها روبرو می شدند، اخذ و اقتباس می کردند.سالوست[2]،مورخ رومی، در این باره می نویسد:«آنها هر آنچه در میان متحدان و دشمنان خویش مناسب می یافتند، اقتباس می کردند و با شوق فراوان در وطن خویش به کار می گرفتند و ترجیح می دادند که به جای حسادت به اقوام موفق، از ایشان تقلید کنند»(ناردو،1383،ص10)

اما رومی ها مقلدان صرف نیز نبودند.آنها به موثرترین نحو ممکن از ابداعات و ایده های ملل دیگر برای رفع نیازهای خویش استفاده می کردند. زمانی هنر روی را صرفا سقوط هنر یونانی می دانستند، اما این دیدگاه به ویژه در مورد معماری رومی دوامی نیافت. حتی در طی دوره جمهوری وقتی از فرمهای یونانی استفاده شد،ازآنها با اسلوب وسبک جدیدی از الگوی سایه روشنها و ارتباط بین فضاهای صلب و مجوف استفاده شد.(گشایش، 1384،ص 53)

در زمینه معماری سبک معماری رومی بویژه در زمینه ساختن معابد، حمامها، تئاترها،آمفی تئاترها، طلاق نصرتها وستونهای عظیم مورد تقلید یونانیان بوده است، اما به طور کلی طلاق نصرتهای رومی دارای خصایص ویژه ای می باشند که کاملا بدیع هستند.(مانند طلاق نصرت تیتوس که با نقش برجسته های پرارزشی تزئین گسته و ویران شدن بیت المقدس را در سال 70 م نشان می دهد.)

تفاوت دیگری که کاملا مشهود است ساختن گنبد می باشد که نزد و  میان معمول بوده و یونانیان تقریبا از آن بی اطلاع بوده اند (مانند گنبد معبد پانتئون روم) (وزیری ،1369،ص231).معماران امپراطوری روم،معماری طاقی را در ابعاد بزرگ و برای مکانهای عمومی،خصوصی و مذهبی ابداع کردند. رومیان نه تنها به قابلیتهای بصری قوسها وطلاقها به عنوان فرمهای بصری توجه داشتند، بلکه به روشی تحولی نیز قابلیتهای فضای داخلی را دریافتند که عظمت و وسعت فضاهای داخلی معماری آنان ،بازتابی بود از عظمت ووسعت امپراطوری آنها.

در زمینه پیکرسازی نیز ،هنر رومی به نمونه های اولیه هلنی متکی بود و به تدریج قدرت وتوان نافذ خود را بسط وگسترش داد. با توجه به آثار به جای مانده از بمبئی می توان اظهار داشت که از سده اول میلادی نقاشی رومی به سبک زیبا و مخصوص به خود دست یافت.

اما هنر رومی را نخست باید تحت تاثیر هنر اتروسکی و یونانی است که به تدریج به ویژگیهای خاص ومتمایز خود دست یافت. در دوران جمهوری روم است که به تدریج این هویت مشخص ظهور می یابد(گشایش،1384،صص 54)

درآغاز قرن پنجم قبل از میلاد ،زمانی که یونانیان از روش زندگی خود در مقابله با نیروهای مهاجم امپرتوری قدرتمند پارس، دفاع می کردند، روم فقط شهر کوچکی در ایتالیا بود.در قرون پس از آن روم به اشتغال وفرمانروایی بر امپراطوری عظیمی موفق شد که از امپراطوری پارس و امپراطوری اسکندر بزرگتر بود. امپراطوری روم عظیمترین امپراطوری باستان بودکه به بهترین نحو ممکن شاید در سراسر تاریخ اداره می شد. (پری 1377، ص 96)

گسترش روم از یک ایالت کوچک به بزرگترین امپراطوری جهان که خود شامل بی نهایت کشمکش های نظامی با لشکرکشیهای مداوم و مسائل سیاسی است بسیار جالب و متنوع می باشد. امپراطوری روم مرکب از ملت ها و سنت ها و آداب و رسوم مختلف بود که البته اساس زندگی وفرهنگی هر ایالت متفاوت بود که کم کم در طی زمان در تمدن رومی حل می شد. تمدنی که اساس آن در مرکز ریخته شده و به تمام ایالت گوشه واکناف القاء می شده است.(لاوی ،1354،ص103)

تغییر و تبدیل روم، روستایی که بر فراز تیبر بنا نهاده شد، به پایتختی مرمرین،شهرهای رومی با معابد، حمامها وتماشاخانههای با شکوهشان،نحوه تکامل فرهنگی،علمی وهنری جوامع رومی و امپراطوری رومی با زندگی عمومی وحتی خصوصیشان همگی موضوعات جالبی هستند که می توان حتی کوچکترین مطلب آن را به عنوان موضوع تحقیقی برگزید و درآن به مطالعه و پژوهش پرداخت.

در مجموعه تحقیقی حاضر به شرح وقایع تاریخی روم، بزرگترین امپراطوری جهان باستان، پرداخته خواهد شد.

موقعیت جغرافیایی ایتالیا:

جغرافیا و شرایط آب وهوایی شبه جزیره چکمه ای شکل ایتالیا که از اروپا حدودا هشتصد کیلومتر به سمت جنوب و دریای مدیترانه امتدادیافته است ،درتوسعه وپیشرفت اولیه روم، عوامل موثری بودند. در شمال ،رشته کوه رفیع و پوشیده از برف آبپ سد ومانعی طبیعی پدید آورد.که ایتالیا را از بقیه اروپا جدا میکند. اروپای مرکزی زمستانهای سردوسختی دارد،اما ایتالیا در بخش اعظم سال آب و هوایی خوش و گرم دارد.چند رود منجمله رود پو، آرنووتیبر از ارتفاعات رشته کوه ناهموار آپنن که در مرکز ایتالیا از شمال به جنوب امتداد یافتهاست، به این کشور سرازیر می شوند.

این رودها درامتداد مسیر خود به سوی غرب و دریا، از دل جلگه های ساحلی و دره های پوشیده از خاک غنی وحاصلخیز می گذرند. این مناطق گرم وحاصلخیز از جای جای اروپا و مدیترانه ساکنین بسیاری از جذب کرد.(ناردو،1383،ص 13)

همانطوریکه ذکر شد ایتالیا نیز مانند روم شبه جزیره ای است که در کنار دریای مدیترانه واقع است. سواحل آن به قدر یونان مفرس نیست ولی دارای یک موقعیت مرکزی می باشد و منابع زراعتی آن فراوان است.ایتالیا قدرت وعظمت روم، شبه جزیره مستطیلی است که از مشرق به دریای آدریاتیک و از مغرب به دریای تی رنین محدود است وشباهت کامل به یک چکمه دارد.

در حقیقت این شبه جزیره در مرکز دریای مدیترانه واقع شده است که آنرا به دو ناحیه یعنی مدیترانه غربی و شرقی تقسیم می کند.از طرف دیگر به واسطه شکل طویلی که دارد در شمال با فرانسه و اروپای مرکزی در مشرق با یونان و در جنوب با آفریقا مجاور می شود.

ایتالیا شامل دومنطقه است که با یکدیگر به طور کامل مختلف ومتمایز می باشند:

ایتالیای بری وبحری .ایتالیای بری شامل دشت وسیعی است که از طرف مغرب وشمال به جبال آلپ و از طرف جنوب به آپنن محدود است. و هر قدر به طرف مشرق مشرق پیش رویم صحرا وسیع تر شده ودرکنار آدریاتیک به ساحل غیرقابل آبادی که در طی آن خلیج های چندی واقع شده منتهی می گردد. این صحرا مرطوب وبدآب و هوا می باشد که زمستانهای خیلی سرد و تابستانهای گرم وطولانی دارد. اما از نظر کشاورزی خیلی اهمیت داشته است و از زمان قدیم در آنجا مو وحبوبات می کاشته اند وهمچنین جنگلهای درخت بلوط به فراوانی در آن منطقه دیده می شود.

اما ایتالیای بحری بابری خیلی متفاوت است.ایتالیای بحری باریک وکوهستانی می باشد.در این ناحیه مانند یونان به واسطه تقسیم شدن منطقه کوهستانی به نواحی مختلف، طوایف متعددی در آنجا زندگی می کردند که فقرایشان را وادار می نمود تا اغلب برای غارت در دشت پایین بیایند.

لازم به ذکر است که بر خلاف یونان قسمت غربی ایتالیا بیشتر از نواحی شرقی اهمیت دارد.

صحاری شبه جزیره ایتالیا طبیعتا حاصلخیز می باشند که این صحاری عبارتند از:

اتروری[3]،لاتیوم[4]،کامپانی [5]و آپولی[6].تمام صحاری واراضی ایتالیا از حیث زراعی گندم، زیتون، مو و نیز دامداری بسیار مناسب می باشد.(ماله، 1362،صص 2و3)

ایتالیا نیز مانند یونان شامل جزایر چندی می باشد ولی عده آنها کمتر از یونان است.

این جزایر به دو دسته تقسیم می گردد. در مقابل ایتالیای جنوبی سیسیل ومجمع الجزایر مجاور آن از قبیل اگات[7]ولیپاری[8] واقع است. در شمال آن در مقابل ایتالیای مرکزی جزیره کوچک الب[9] و کمی دورتر کرس وساردنی دیده می شود.(همان ،صص 4و5)

همانطور که می دانیم تاریخ روم و شبه جزیره ایتالیا آغاز می شود، سرزمینی حاصلخیز و پیشرفته در مدیترانه، که وضع جغرافیایی آن برای گسترش روم عامل یاری دهنده ای بوده است.

ساکنان نخستین ایتالیا:

امروزه از طریق کاوشهای باستان شناسی میتوان از اوضاع و احوال ملل اولیه که در ایتالیا بسر می بردند، اطلاعاتی حاصل نمود.

لیگور ها:

بر اثر  حفریات باستان شناسی مشخص می شود که در دوره های سنگ مردمان ساکن در ایتالیا در کله های گرد یا بیضی زندگی می کردند. این کلبه ها فقط یک در  ویک روزنه برای ورود هوا داشته است. ساکنان کلبه های مذکور اموات خود را غالبا در زیر اجاق دفن می نمودند،اطلاعاتی حاصل نمود.

لیگورها:

براثر حفریات باستان شناسی مشخص می شود که در دوره های سنگ مردمان ساکن در ایتالیا در کلبه های گرد یا بیضی زندگی می کردند.این کلبه ها فقط یک در ویک روزنه بریا ورود هوا داشته است.ساکنان کلبه های مذکور اموات خود را غالبا در زیر اجاق دفن می نمودند ،بدین طریق که آنها را به پهلوی چپ خوابانیده ،پاهایشان را به عقب خم نموده و بدن آنها را با گل افرا می پوشانیدند. این مردم سیاه چرده و جز طوایفی محسوب می شدند که در سواحل غربی مدیترانه ای یعنی الجزایر واسپانیا و ایتالیا مسکن داشتند چون اخلاف آنها که در ساحل خلیج ژن[10] مقیم بودند به لیگور[11] معروفند این طوایف اولیه را نیز لیگور نامیدند واحتمال می رود که این قوم ابتدا تمام شبه جزیره را در تصرف خودآوردند ولی ایتالیت ها از شمال هجوم آور شده آنها را عقب نشانیده مطیع خود گردانیدند.(همان،ص8)

از هزاره سوم قبل از میلاد در ایتالیا در کنار سنگ کاربرد مس نیز آغاز می شود.

در دوران مس وسنگ، مراحل اولیه دامداری بویژه پرورش چهارپایان کوچک در سرزمین مذکور به چشم می خورد. به طوریکه استخوانهای بز،گوسفند وخوک به وفور در کاوشهای باستان شناسی یافته شده است.

اتالیت ها:

ایتالیت ها که از نژاد هند اروپایی وخیلی شبیه به یونانیها بوده اند، بس سالهای 2000 تا 1000 قبل از میلاد اراضی آلپهای مرکزی و شرقی را ترک گفته و از طریق شمال به ایتالیا هجوم می آورند. این مهاجرت در دو مرحله  صورت گرفت مهاجمین اول استعمال مفرع را با خود به ایتالیا آوردند و گروه دوم نیز بکاربردن آهن را با خود به همراه داشتند.(همانجا)

در ایتالیا بقایای تعداد کثیری از روستاهایی وجود دارد که متعلق به دوران مفرغ می باشند. این روستاها بر روی پایه های چوبی ای ک در زمین فرو برده شده اند، ساخته شده و تراما به معنای زمین چرب نامیده می شود[12]. هر ترامار به شکل مربع مستطیل است و با یک خندق عریض احاطه گشته بود. بر روی پایه ها تخته های چوب مستور از خاک رس و شن قرار داشت که بوسیله دو کوچه عمود بر یکدیگر به چهارقسمت تقسیم می شد و برفراز آن کلبه هایی با سقفی از پوشال بنا کرده بودند. ساکنین ترامارها در عین حال که به ساختن ابزارهای سنگی واستخوانی ادامه می دادند از مس و مفرغ نیز استفاده می کرده اند. آنها به شکار، ماهیگیری،دامداری وکشاورزی می پرداختند. حیواناتی ک بوسیله آنها تربیت و اهلی می گشتند.عبارت بودند از: اسب،سگ،گاو،گوسفند وبز. ترامارها مقداری اسلحه ،زینت آلات و هزاران سنجاق مفرغ کشف گشته است. همچنین لازم به ذکر است که آنها بر خلاف لیگورها مردگان خود را می سوزاندند و خاکسترشان را در ظروف مخصوصی نگه داری می کردند. بقایای ترامارها به صورت تپه هایی از خاک هوموس تا عصر حاضر به جای مانده است.(دیاکوف، 1353،ص 31)