دانلود مقاله بررسی وضعیت روستا های مورد نظر قرتین حسنجون وسیه آباد

به نام خدا فصل یکم (1) روستاهای مورد نظر قرتین حسنجون وسیه آباد می باشند که در منطقه طالقان قرار دارند.

لازم است که در گفتار اول از این فصل به بررسی موقعیت مکانی و جغرافیایی منطقه طالقان بپردازیم.

منطقه طالقان از نظر جغرافیایی در قسمت غربی استان تهران قرار گرفته است.

در واقع از شهرستانهای غربی استان تهران می باشد.

همان طور که میدانیم در قسمت شمال استان تهران رشته کوههای البرز قرار گرفته اندکه در واقع حایل میان منطقه معتدل خزری( سواحل دریای مازندران)واستانهای تهران وقزوین می باشند این رشته کوهها چون کمربندی از سمت شرق به غرب کشیده شده اند وسواحل دریای خزر را از قسمت جنوبی جدا کرده اند.

می توان گفت که واستان تهران در میان این کمربند قرار گرفته است.

اگر ما درامتداد این رشته کوهها از شهر تهران به سمت غرب حرکت کنیم یعنی بدست قزوین به منطقه طالقان می رسیم: طالقان از سم شمال پس از گذشتن از رشته کوههای البرز به آب گرم دو هزار وسه هراز وتنکابن (شهسوار) راه دارد.

البته در میان این کوهها منطقه الموت نیز قرار گرفته است.

از سمت جنوب به شهرستان آبیک راه پیدا می کند.

از سمت جنوب غربی به استان قزوین وشهر قزوین راه دارد.

از سمت شرق این منطقه به کرج برخورد می کند.

البته این مرزها و تقسیمات به صورت پیوسته بلافاصله نیستند.

وباطی مسافتی می توان به این مناطق رسید اگر بخواهیم برطبق سیستم راههای کشوری به منطقه طالقان است دست پیدا کنیم.

به این صورت این امر مسیر می شود که از شهر تهران به سمت غرب در اتوبان تهران کرج شروع به حرکت می کنیم پس از گذشتن از شهر کرج وارد اتوبان کرج قزوین می شویم.

تقریبا در 50 کیلومتری شهر قزوین به علامتی بر می خوریم که جاده طالقان را نمایش می دهد.

از این قسمت به سمت راست پیچیده و وارد جاده های کاملا کوهستانی می شویم.

پس از طی کردن مسافتی حدود 30 کیلومتر به گردنه ای می رسیم که از بالای آن دره طالقان کاملا مشخص می باشد.

پس از سرازیر شدن در این دره وطی مسافتیحدود 20 کیلومتر به مرکز شهرستان که همان شهرک طالقان می باشد می رسیم.

از نظر تصمیمات کشوری منطقه طالقان در استان تهران می باشد.

و از شهرستانهای استان تهران است البته این امر جدیدا به وقوع پیوسته است یعنی قبل از سال 1378 طالقان یکی بخش بود که دارای ره داری و..

بوده است که پس از این تاریخ طالقان به شهر تبدیل شد و شهرداری طالقان افتتاح گردید.

البته قسمتی از جاده کوهستانی طالقان در محدوده استان قزوین قرار دارد.

شهرستان طالقان دارای 85 پارچه آبادی یادهستان می باشد که مرکز این شهرستان (شهرک طالقان می باشد.

وتمام امکانات اصلی ومرکزی یک شهر از قبیل شهرداری و بانکها وسایر امکانات اداری در این قسمت قرار گرفته است.

قریتین حسنجون و سید آباد که مبحث اصلی ما هستند از دهستانهی این منطقه می باشند.

گفتار دوم: مطالعات اقلیمی همان طور که گفته شد منطقه طالقان منطقه ای واقع در رشته کوههای البرز می باشد.

بنابراین کاملا خواص ومشخصات مناطق کوهستانی را دارااست.

رشته کوههای البرز مانع از نفوذ رطوبت وابرهای باران زای سواحل دریای خزر به قسمتهای مرکزی ایران هستند ولی به علت نزدیکی منطقه طالقان به این منطقه (معتدل خزری) ،طالقان دارای بارندگی بسیاری زیاد می باشد.

که به علت ارتفاع زیاد این منطقه این بارندگی هادر فصول سردسال بیشتر به صورت برف است.

در کوههای طالقان حتی ما در فصل تابستان شاهد توده هایی از برف می باشیم که همان یخچالهای طبیعی هستند.

و معمولا اولین بارندگیهای برف برفراز مرتفع طالقان صورت می گیرد.

با توجه به اختلافات ارتفاعی که در این منطقه بواسته کوهستانی بودن وجود دارد شاهد تنوع پوشش گیاهی می باشیم.

در این منطقه تابستانها دارای هوایی خنک و دلپذیری هستند البته در طول روز در تابستان به علت این که آلودگی هوا بسیار اندک است.

ما شاهد تابش مستقیم خورشید می باشیم که این امر باعث گرم شدن هوا می شود ولی این گرما کاملا معتدل و قابل تحمل است با غروب خورشید هوا کاملا تغییر می کند و به گونه ای سرد می شود که نیاز به پوشیدن لباسهای گرم احساس می شود.

در سالهای گذشته در این منطقه گندم وجو کاشته شده است.

ولیکن در سالهای اخیر روی مردم به کاشت درختان میوه بوده است.

از جمله درختان میوه ای که در این منطقه وجود دارند.

می توان به گیلاس ، آلبالو، سیب، گلابی ،هلو،زردآلو، آلو،انگور،گردو و..

اشاره کرد.

البته سبزی جات ومیوه جات جالیزی از جمله خیار وگوجه فرنگی نیز در این ناحیه کاشت می شود.

بنابراین تابستانهای این منطقه بسیار سرسبز است.

رودهای زیادی از کوههای البرز سرچشمه می گیرند و در این منطقه روان هستند، اگر دره های این منطقه در فصول سردتر سال دارای جویبارهای روانی هستندکه آب خودرا از کوهها تامین می کنند و به هرمی پی وندند وتشکیل رودخانه می دهند.

چندین رودخانه دائمی در این منطقه وجود دارد که در نهایت به هم پیوسته و شاهرود را که از شهرک طالقان می گذردتشکیل می دهند و شاهرود نیز در ادامه مسیر خود به سیفید رود می ریزد که به دریای خزر می رسد.

در فصل تابستان که هوا خشک است آبیاری باغستانها و درختان میوه با آب این رودخانه های دائمی صورت می گیرد که مسیر پر پیچ وخم در دره طالقان را طی می کنند.

سیستم استفاده ازاین آب نیز به نوبه قابل توجه است که در بخش های بعدی به آن اشاره می کنیم.

فصل پاییز در این منطقه بسیار زیباست وهوابسیار خنک می باشد.

این فصل پربازندگی است.

وتنوع رنگهای درختان طبیعت چشم نوازی را رقم می زند.

میوه های پاییزی تیز در این فصل فراوان می باشند زمستانهای طالقان معمولا زودرس هستند و زمستانها با حجم سنگینی از بارندگی برف روبه رو هستیم به گونه ای که ارتفاع بارش برف گاها به 1 تا 5/1 متر نیز می رسد.

با گرم تر شدن هوا وتمام فصل زمستان برف کوهها شروع به آب شدن می کنند وپوشش سبز تمام کوهها و مناطق را در بر می گیرد.

آب رودخانه ها بسیار زیاد می شود وشاهد سرآزیر شدن سیلابهای فراوانی در این فصل می باشیم.

عطر شکوفه های وگلهای بهاری و رایحه سبزیجات کوهی ونغمه پرندگان خوش الحان فضا را همچون بهشت شیرین و دلنواز می کنند.

با توجه به پوشش گیاهی وشرایط اقلیمی وآب و هوایی شاهد پراکندگی گونه های مختلف حیوانی دراین منطقه هستیم که میتوان به حیوانات وحشی همچون: خر،گراز وحشی، گرگ،روباه .کلهای کوهی و جوندگان مختلف اشاره کرد.

امید است که تا حدودی شرایط اقلیمی وپوشش گیاهی این منطقه روشن ومشخص شده باشد.

بیان این توضیحات به منظور این بود که بتوانیم قضاوت درستی در مورد چگونگی معماری منازل و اماکن این منطقه داشته باشیم.

دید روشن تری نسبت به این مسئله پیدا کنیم که در فصل مربوط به معماری به طور مفصل به این مقوله می پردازیم.

گفتار سوم پیشینه تاریخی منطقه طالقان دارای قدمت تاریخی قابل توجهی می باشد.

وجود تپه های تاریخی و دفینه های فراوان این موضوع را به اثبات رسانده است.

دره طالقان به علت شرایط مناسب برای زندگی کشت وکار ودامداری از دیر باز دارای سکنه بوده است.

البته نژاد این ساکنان به درستی مشخص نمی باشد.

مشخص کردن نژاد و تیره ساکنان قدیمی این منطقه توسط باستانشناسان با توجه به آثار تاریخی بر جای مانده غیرممکن نیست.

ولیکن از دوره ای خاص دید روشن تری نسبت به این موضوع میتوانیم پیدا کنیم.

در زمانهای قدیم یکی از مسیرهای ارتباطی مابین دامنه های جنوبی رشته کوههای البرز ومنطقه تبرستان یا مازندران کنونی.

همان منطقه طالقان بوده است که مردم از دشت های قزوین ومناطق جنوبی با گذر از دره طالقان وکوههای مرتفع به شمال کشور دست پیدا می کرده اند.

از جمله شخصیتهای تاریخی را که رفت و آمد زیادی در این منطقه داشته است.

می توان حسن صباح را نام برد.

مشخصات و اطلاعات بسیار زیاد وخوبی را میتوان درکتاب خداوند الموت در موردحسن صباح استخراج کرد.

حسن صباح و یارانش مسلمان بودند ومذهب خاصی را قبول داشتند.

حسن صباح در کوهستانهای طالقان و قسمت الموت استحکامات و قلعه های زیادی را بر پا نموده بود.

می توان گفت که وی از قدرت نظامی بالایی برخوردار بوده است.

از جمله این قلعه ها می توان به قلعه کی قباد وقلعه الموت اشاره کرد.

که راههای ارتباطی این قلعه ها بسیار استاندانه وبا معماری دقیق طراحی شده بودند ونیز اشراف این قلعه ها نیست به یکدیگر نشان دید معماراند و ظریف معماران این بناها بوده است که موقعیت نظامی وخاص این مناطق را درک کرده بودند.

مطالعات در این زمینه نشان مید هدکه درون اینقلعه ها بخصوص قلعه الموت که مقر اصلی حسن صباح بوده است.

تمام امکانات رفاهی فراهم بوده است.

می توان به سیستم فاضلاب وسیستم آب رسانی بسیار پیشرفته ای توجه کرد که درون این قلعه ها تشبیه شده بود.

معماری این قلعه ها به گونه ای بود که در مواقع خطر ساکنان این قعله ها کاملابی نیاز از بیرون بودندومدتهای مدیدی می توانستند از امکانات داخل قلعه بدون نیاز به دسترسی یبه خارج استفاده نمایند.

از خصوصیات این قعله ها دیوارهای بسیار بلند آنها می باشند.

قابل توجه است به علت این خصوصیت معماری دشمنان توانایی مقابله با حسن صباح رانداشتند.

آن طور که ازکتاب خداوند الموت بر می آید حسن صباح با تکیه بر استحکامات خود و نیز فدائیان زیادی که داشته است.در مقابل حمله مغول مقاومت بسیار زیادی از خود نشان داده است.

بنابراین در دره طالقان که مسیری پر رفت وآمد بوده است.

گنج ها و آثار تاریخی زیادی دیده میشود.

که تپه باستانی کولج یکی از این آثار تاریخی است این اماکن تحت پوشش سازمان میراث فرهنگی کشور می باشند.

حال کمی هم در مورد روستاهای موردنظر خود یعنی حسنجون و سید آباد.

بحث می کنیم .

این گونه برداشت می شود که در ابتدا روستای حسنجون به نام ارسنجان یا ارسنگان بوده است به معنی بیسه ستیزان پس نباید به تغییرات زبانی وگذشت زمان به هسنگان وسپس در لفظ آمیانه به حسنجون تبدیل شده است.

وروستای سید آباد همان طور که از اسمش مشخص است.

به علت سکونت سادات علوی به این نام نامگذای شده است.

امروزه و در حالت کنونی هیچ مرزی مابین دو روستای حسنجون وسید‌آباد نمی توان در نظر گرفت .

وفقط سکونت سادات وعوام هستندکه این مرز را بوجود می آورند در واقع این دو روستا کاملا در هم ادغام شده اند.

حال به چگونگی تشکیل روستای سید آباد واوضاع سکنه آن می پردازیم.

جد بزرگوار ساکنان روستای سید آباد قاضی میر سعید می باشد.

که بقعه این امامزاده وعالم فرهیخته واقع در دو کیلومتری روستاهای کنونی حسنجون وسید آباد است.

قاضی میر سعید فرزند سید نصرالدین می باشد که سیدنصرالدین مدفون به پاچنار تهران است و در ان جا بقعه ای متبرک دارد.

سیدنصرالدین از نسل علی بن محمد باقر (س) می باشد که در اردهال کاشان مدفون است.

مولانا قاضی میرسعید در نجف اشرف به درجه فقاهت دست پیدا کرد.

و پس از بازگشتن به تهران در اردوگاه شاه طهماسب صفوی به منسب قاضی القضات دربار در آمد.در آن زمان والی گیلان خان احمد گیلانی بود.

که به علت دوسال خشک سالی نتوانست باج و خراجش را به دربار شاه طهماسب بپردازد.

این امر باعث ناخشوندی شاه گردید و قاضی میر سعید را فراخواند و حکم برکناری خان احمد گیلانی را صادر نمود.

ولیکن از آنجا که مولانا قاضی میرسعید انساین فقیه عالم وبا کرامت بود مامورانی را جهت تحقیق به گیلان فرستاد کاشف به عمل آمد که موضوع خشک سالی درست بوده وخان احمد قادر به پرداخت خراج نبوده است بنابراین مولانا قاضی میرسعید بدون توجه به حکم شاه حکم بی گناهی خان احمد را صادر نمود.

این امر باعث خشمگین شدن شاه طهماسب گردید.

به همین دلیل قاضی میرسعید از دربار شاه طهماسب خارج شد و به سمت تهران آمد.

آنجایی که جدش سیدنصرالدین دارای احترام وکرامت بسیار زیادی بود.

خان احمد گیلانی به پاس تشکر از مولانا قاضی میر سعید به تهران و به دیدن وی آمد.

در آن زمان منطقه طالقان قسمتی از استان گیلان بوده است.

به همین سبب منطقه طالقان دوره حسنجون را در اختیار قاضی میرسعید قرار داد.

که خانواده قاضی میرسعید در آنجا سکنا گزیدند.

که این محل از محل کنونی روستای سید آباد دو کیلومتر فاصله دارد.

سنگ مقبره حضرت قاضی میرسعید نشان می دهدکه ایشان در زمان صفویه فوت نمودند.

ونوادگان ایشان در همان منطقه به زندگی ادامه دادند.

در کنار بقعه اصلی حضرت قاضی میرسعید چشمه های پرآب وزلال وجود داشته است.

که نوادگان وی در آنجا گندم کاری وزراعت می کردند.

با کم شدن تعداد این چشمه ها نوادگان وی کم کم از بعقه ومحل اصلی مولانا قاضی میرسعید به سمت دره حسنجون سرازیر شدند که رودخانه ای پر آب ودائمی در آنجا جریان دارد.

بنابراین محل کنونی روستای سید آباد وحسنجن شکل گرفت وپراز سکنه شد.البته درکنار بقعه مولانا قاضی میرسعید هم اکنون نیز آثار روستای قدیمی سید آباد وجود دارد.

بنابراین می توان گفت که معماری روستایی این اماکن تاثیر گرفته و هم شیوه معماری دوران صفوی در ایران بوده است.

گفتار چهارم مطالعات فرهنگی واجتماعی در این گفتار سعی بر آن است که تا حد توان خصوصیات فرهنگی و نظام اجتماعی مردم طالقان( روستای حسنجون وسیدآباد)بررسی شد.

همانطور که می دانیم هربخش و هر قسمت از مملکت ما دارای فرهنگ وارزشهای خاص خود می باشد.

واین فرهنگ وچگونگی برخورد ساکنین نواحی مختلف ایران تاثیر از عوامل زیادی می باشد.

از جمله این عوامل می توان همسایگی عوامل اقلیمی وطبیعی وغیره را نام برد.

می توان گفت که مردمانی که در حاشیه رشته کوه البرز و دراین نواحی زندگی می کمنند آداب ورسومی تقریبا شبیه به هم دارند.

حتی نوع گویش وپوشاک آنها نیز تفاوت چندانی ندارد.

وهمچنین مصالحی که برای ساختن ابنیه از آن استفاده می کنند.

گفته شدکه طالقان دارای 85 پارچه آبادی یادهستان می باشد فرهنگ مردمان این دهستانها کاملا شبیه به هم می باشد.

پوشاکی شبیه به هم دارند تغذیه ای مشابه هم دارند ونیز گویش مشابه به هم دارند که اندکی با هم تفاوت دارد.

مردمان طالقان به گویشی طالقانی صحبت می کنند گویشی که نمی توان اسم زبان را روی آن گذاشت.

زیرا اگر اندکی روی آن دقت شود.

می توان معنی آن را درک نمود.

البته این گویش مابین ساکنان قدیمی کرج بعضی کرجی های اصیل ونیز روستاهای درون جاده چالوس همچون آدران.

و اریان و پورکان ونسا با کمی تغییر مشترک می باشد.

از این میان به یکی از رسوم متداول اهالی حسنجون وسید آباد اشاره می کنیم.

و آن این است که همه سال در صبح عاشورا مردمان این دو قریه به شکل دسته های سوگواری از محل کنونی روستا به سمت امامزاده قاضی میرسعید حرکت می کنند و تمام اهالی ده در آنجا جمع می شوند.

و به سینه زنی ونوحه خانی می پردازند وسپس در هر عاشورا پس از عرض سلام وادای احترام به آستانه مقدس امامزاده قاضی میرسعید به مسجد روستا برگشته و پس از مراسم تغذیه نهاروز عاشورا را میل می نمایند.

پوشاک مردمان این روستا همان پوشاک متداول مردمان نواحی کوهستانی بوده است.

ازآن جمله گیوه های چروچین.

رو اندازهای پوشین دستمال یا همان دستار و جورابهای پشمین را میتوان نام برد که البته در قدیم این پوشاک مورد استفاده و مرسوم بوده است.

مردمان این منطقه دارای ریشه مذهبی وفرهنگی قوی میباشند.

در این زمینه چهره های شاخصی را در تاریخ ایران معرفی نموده اند.

از این چهره های میتوان دکتر حشمت طالقانی راه نام برد که از یاران صدیق ووفادار میرزا کوچک خان جنگلی بودند.

در این میان از اصحاب قلم وادب می توان به جلال آل احمد اشاره کرد که او نیز متولد روستای اورازان طالقان بوده است و در کتابی به همین عنوان روستای زادگاه خود را به طور زیبایی وصف نموده است.

ونیز استاد امیر خانی از استادان بزرگ خط ایران نیز در طالقان متولد شده اند.

همچنین مفخر عالم موسقی درویش خان طالقانی .از پیشگامان موسیقی سنتی ایران اهل این مرز بوم بوده است.

درویش خان طالقانی از نوازندگان به نام سازهای ایران به خصوص سه تار بودند.

که ابداعات فراوانی در این سازها نیز بوجود آوردند.

درویش خان از مدرسان دارالفنون بود که به دستور میرزا تقی خان امیرکبیر تاسیس شده بود.

درویش خان در آنجا به تدریس موسیقی به صورت آکادمیک می پرداخت تالیفات و آثار بسیاری از درویش خان در زمینه موسیقی فورکلوریک ایران به جا مانده است.

پس بی راه نگفتیم اگر بگوییم موسیقی ایرانی دوام خود رامدیون این مرد فرهیخته بوده است.

ونیز درویش خان اولین کسی بوده است که درایران به واسطه تصادف ماشین دارفانی را ودا گفته است.

روحش شاد باد.

ونیز از چهره های برجسته می توان به پروفسور فرهنگی اشاره کرد.

که در همایش چهره های ماندگار سال 1384 به عنوان چهره ماندگار شناخته شدند.

همچنین از چهره های مذهبی این منطقه میتوان به آیت الله طالقانی اشاره کرد که زادگاه ایشان روستای گلیارد طالقان بوده است و هر ساله مراسم بزرگداشت ایشان در این منطقه برگزار میشود.

مردمان این مزر وبوم اهل علم وفرهنگ وهنر می باشد و هنر با خون این مردمان همچون سایر مردمان ایران آمیخته است از نظر سطح تحصیلات بسیار پیشرفته هستند.

به طوری که اگر آمار افراد لیسانس به بالای این منطقه را بدست بیاوریم رقم قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد.

گفتار پنجم مطالعات جمعیتی در میان 85 پارچه آبادی منطقه طالقان تعدادسرانه افراد ونوسانات جمعیتی تقریبا سری یکسان داشته است.

ولیکن استثنااتی در این زمینه وجود دارد.

بعضی از روستاهای منطقه طالقان به واسطه وضعیت مکانی مناسب تروپتانسیل های بیشتر از همان بدون تاسیس و تشکیل دارای جمعیتی بیشتر وتعداد ابنیه ای بیشتر نسبت به سایر روستاها بوده اند.

بنابراین می توان روستاهای این منطقه را به دو دسته روستاهای کم جمعیت وروستاهای پرجمعیت تقسیم کرد مسلما در روستاهای پرجمعیت امکانات بیشتری وجود داشته روند رشد جمعیت دراین روستاها سریعتر بوده است.

می توانیم تغییرات جمعیتی را از یک دیدگاه دیگر نیز بررسی کنیم.

به این صورت که در ابتدا به بررسی جمعیت در سالهای قبل از سال 1350 می پردازیم.

در آن سالها نظام اجتماعی وجمعیتی خانواره های اکثر نقاط ایران به دلیل شرایط حاکم در کشور به یک صورت بود.

با توجه به این که مردم روستاهای کشور پیشینه قالبشان کشاورزی بود و یا دامپروری واز این راه امرار معاش می کردند نیروی انسانی برای آنها اهمیت فراوانی داشته است.

همان طور که می دانیم در آن زمان کارها به صورت مکانیزه با دستگاه های پیشرفته نبوده است.

وتمام کارهای لازم وافراد با تکیه بر نیروی یدی انجام می دادند.

این امر ایجاب می نمود که به یک خانواده به فکر داشتن فرزندان زیادی باشد تا بتواند کارها را تقسیم نماید.

واز عهده امور زندگی پراید ونیز مطلوب برای آنها بیشتر فرزندان پسر بودند.

تا از قدرت بازوی آنها بتوانند استفاده کنند پس معمولا خانواده های دارای ده یا دوازده یا حتی بیشتر از این فرزند بوده اند.

البته به علت نبودامکانات بهداشتی ونیز عدم پیشرفت علم پزشکی وراههای مقابله با بیماریها به همان میزان آمار مرگ ومیر نیز بیشتر بوده است.

در واقع می توان گفت در این صورت یک تعادل وتوازن نسبی بین افراد متولد شده و افرادی که فوت می کرده اند بوجود می آمد.

مردمان منطقه طالقان هم به این صورت بودند.

و چون کار وشغل اکثر آنها را مداری و کشاورزی بود خانواده هایی پرجمعیت وشلوغ داشته میتوانیم به گوییم که در آن سالها دهستانهای طالقان پرجمعیت تر وپررونق تر بوده اند.

بعد از سال 350 با بالارفتن امکانات پزشکی و مکانیزه شدن کارها.

و همچنین به همان به همان میزان رشد یافتن سطح فکر عمومی افراد نظام به گونه ای دیگر رقم خورد که مردم دهستانها.

راحت به داشتن تعداد زیادی از فرزندان نبودند.

همچنین فراهم شدن امکانات تحصیلی باعث شد ک بسیاری از روستائیان پس از گذراندن تحصیلات اولیه برای تکمیل تحصیلات به تهران بیایند و با توجه به فاصله کم تهران تا طالقان این کار بسیار آسان بود.

اکثر مردم طالقان در آن سالها به تهران آمدند.

و اداره جات دولتی استخدام شدند و فرزندان آنها با توجه به پشتوانه واستعداد درسی و فرهنگی که داشته به مدارج بالای تحصیلی و علمی دست یافتند.

کشاورزی و دامداری از رونق افتاد واکثر افراد پیر و پا به سن گذاشته در روستاها باقی ماندند.

وشعار تمام ساکنان روستائیان این بود که طالقان محلی برای رشد و درآمدزایی ندارد.

بنابراین طالقان درباره زمانی معادل 20 سال کم سکند ر وکم رونق بود وفقط تابستانها به علت آب وهوای مناسب جمعیت زیادی پیدا می کرد.

همان بومیان سابق طالقان در فصل تعطیلات به طالقان می امدند.

ولی در سالهای اخیر با آگاه شدن مردم به این امر که طالقان دارای منابع بسیار عظیم و موقعیت های شغلی فراوانی می باشد.

جریان به گونه ای دیگر رقم خورد.

با وجود طیعی وتوریستی بی شمار وامکانات کاری وقتی بومیان هجوم غریبه ها را به زادگاهشان دیدند دوباره به آنجا برگشتند وکار واقتصاد بسیار رونق گرفت.

در حال حاضر شهرک طالقان دارای دومهمانپذیر وسالنهای غذا خوری بی شماری می باشد.

که نشان دهنده هجوم توریست به این منطقه است به این ترتیب نحوه ساختن ساختمانها ومعماری نیز تغییر یافت و متفاوت شد.

معماری قسمتی و خانه های کاه گلی با خصوصیات ویژه خود جای خود را به بناهای بزرگ و بلاهای مدرن و مجلل دادند.

و ساختمان سازی با تجهیزات مدرن امروزی بسیار بسیار فراوان شد.

تمام این ها را میتوان با تغییرات جمعیتی وخصوصیات جمعیتی توجیه نمود.

در زمستان تعداد سکنه روستاهای سید آباد و حسنجون بین 50تا 60 خانوار می باشد که در فصل تابستان این تعداد بسیار زیاد افزایش می یابد.

و چیزی معادل 300 تا 400 خانوار می شود.

گفتار ششم مطالعات اقتصادی همان طور که گفته شد پیشینه اکثر سکنه این روستاها کشاورزی و دامپروری بوده است.

و درآمد خانوار از این راه تامین شده است.

با این فعالیت ها ابتدا مایحتاج اولیه خانوار روستایی تامین می شده است.

در واقع از نظر خود و خوراک وپوشاک خودکفا بوده اند.

ومازاد بر نیاز خانوار روستایی برای عرضه به بازار که ماده می شده است .البته امروزه با توجه به توسعه ای که در زمینه مختلف در این منطقه شاهده بوده ایم.

زمینه فعالیت واشتغال را ارسه های دیگر بوجود آمده است واقتصاد منطقه از حالت تک قطبی که متکی به دامداری و کشاورزی بوده است خارج شده البته هنوز گله های بزرگ دام وجود دارند که گوشت منطقه را تامین می کنند ویا حتی گوشت کشتارگاههای قزوین وکرج و تهران را.

در طالقان معادن زیادی وجود دارد که از جمله میتوان به معدن گچ و معدن سنگهای ساختمانی اشاره کرد.

ونیز چند تولیدی وکارخانه کوچک و بزرگ در آنجا فعالیت می کننند.

با بوجود آمدن چهره شهری در این منطقه و راه اندازی اداره جات مختلف از قبیل بانکها شکار بافی شهرداری فرمانداری و غیره زمینه اشتغال اداری بوجود آمد وتعداد زیادی از سکنه به فعالیت های اداری روی آوردند از این راه برای خانوار کسب درآمد می کنند.

و نیز با هجوم جمعیت که به طالقان به دید یک منطقه ییلاقی نگاه می کنند ساختمان سازی وویلاسازی رونق فراوانی یافت و زمینه اشتغال در فعالیتهای ساختمانی بسیار زیاد فراهم گردیده است.

در میان این تاسیسات که باعث بوجود آمدن زمینه اشتغال برای افراد گردیده است.

می توان به نیروگاه خورشیدی طالقان اشاره کرد.

که این نیروگاه درکنارجاده طالقان قرار دارد.

و انرژی خورشیدی را به نیروی برق تبدیل می کند وهمچنین طالقان که از پروژه های بزرگ این منطقه می باشد.

قرار است که این سه در شش ماهه دوم سال 84 آب گیری شود.

این سد معرفی با هسته رسی می باشد.

که حوزه آبگیر بسیار وسیعی دارد دریاچه حاصل از آن تازیر شهرک طالقان ادامه می یابد و یا ایجاد این دریاچه مصنوعی مناظر.

از این که هست زیباتر و دلنشین تر می شد.

این سد به منظور ایجاد نیروی برق آبی ونیز آبیاری زمینهای پایین دست ودشت قزوین احداث شده است.

فصل دوم معماری بناها در طالقان در این فصل به توضیح معماری بناهای دریتین سیدآباد و حسنجون طالقان می پردازیم .

همانطور که می دانیم معماری سنتی ایران که از هنرهای ارزشمند مردم این دیار می باشد از خصوصیات ویژه و بدیع خود برخوردار است .

وجود شاهکارهای معماری در ایران نشان دهنده مهارت ، و توانایی معماران ایرانی بوده است .

هنر و معماری ایران از دیرباز بر مبنای اصولی استوار بوده است که این اصول منحصر به فرد و خاص معماری ایران بوده اند .

از مهمترین این ویژگی ها می توان به پنج اصل بسیار مهم در معماری ایران اشاره کرد که این پنج اصل را یک به یک بر می شماریم و به معرفی خصوصیات آن می پردازیم .

همچنین معماری سنتی بناهای طالقان را با این پنج اصل توجیه می نماییم : 1-مردم واری 2-پرهیز از بیهودگی 3-نیارش 4-خودبسندگی 5-درون‌گرایی 6-وحدت در عین کثرت 7-افزایش فضای مفید مردم واری عبارتست از اینکه در معماری به رعایت تناسب و داشتن مقیاس های انسانی بین ساختمان و بدن انسان و اندام های وی بسیار پایبند بوده اند .

به عنوان مثال می توان گفت که یک معمار ایرانی بلندا یا افراز درگاه را به اندازه بلندای مردم در نظر می گرفته است و همچنین از نمونه های دیگر می توان به عرض اتاقهای خواب اشاره کرد که پهنای آن را به اندازه یک بستر در نظر می گرفتند و بلندی طاقچه را به اندازه ای در نظر می گرفتند که انسان به صورت نشسته و ایستاده به آسانی بتواند به آن دسترسی داشته باشد و بهمین علت برای آنکه بتوانند این اصل را به خوبی اجرا کنند از یک واحد اندازه گیری طول که گز بوده است استفاده می کردند .

یک گز برابر 666/106 سانتیمتر می باشد .

لازم است فضاهای مختلف یک خانه روستایی واقع در طالقان را معرفی نماییم .

معماری این خانه ها ارتباط مستقیمی با پیشه این مردمان داشته است .

می دانیم که این مردمان کشاورز و دامپرور بوده اند .

غالب خانه های مسکونی این منطقه از این سبک پیروی می کردند به این شرح که در کنار درب ورودی این منازل دو سکو وجود داشته است که محل نشیمن افراد خانواده یا می توان گفت حتی رهگذران بوده است .

دربها اکثراً دولنگه بوده اند ، دربهائی از جنس چوب و با وزن زیاد .

عرض دربها به اندازه ای بوده است که چهارپایان به همراه بارشان بتوانند داخل منزل شوند .

بعد از گذر از درب ورودی وارد یک فضای تقسیم روباز و بدون سقف می شویم که ایوان و قسمتهای مسکونی بنا به این فضا باز می شوند .

می توان این فضا را نوعی حیاط مرکزی برشمرد .

دسترسی به سایر فضاهای این خانه ها از این حیاط میسر می شود .

دور تا دور این حیاط فضاهای مختلف خانه وجود دارد ، معمولاً‌در نزدیکی درب ورودی طویله یا آغل گوسفندان و حیوانات قرار گرفته است .

این کار به این خاطر بوده است که دفع و خارج کردن فضولات حیوانات راحت تر باشد و بوی بد حاصل از آنها به اماکن مسکونی خانه کمتر برسد .

بنا به تعداد دامهای یک خانوار ، ابعاد این طویله ها تغییر می کرده است .

در قسمت تقریباً شمالی فضای مرکزی و مقابل درب ورودی فضاهای مسکونی بنا وجود داشته اند .

فضای مسکونی این بناها را می توان به دو دسته تقسیم کرد .

1-فضایی که مربوط به نشیمن و خوابگاه روزانه افراد منزل بوده است و 2-فضایی که اختصاص به مهمانان داشته و درمواقعی خاص از آن استفاده می کردند .

قسمتهای مربوط به پخت و پز در همان فضای اولی قرار داشتند به این صورت که این فضا غالباً دارای یک اتاق نسبتاً بزرگ بوده است که دور تا دور آن را طاقچه کاری کرده بودند .

در میان این اطاق در بعضی خانه ها تنور هم قرار می دادند که برای پخت غذا مورد استفاده قرار می گرفته و یا در فصول سرد از گرمای آن محیط خانه گرم می شده است.

پس از عبور از این فضا به اتاق می رسیم که این اطاق به اسم پستو معروف بوده است .

تمامی مواد غذایی در این مکان نگهداری می شده است .

در آن زمان دستگاهی به نام یخچال وجود نداشته است .

در فصل پاییز مردم گوسفندان فربه و چاق خود را که در اصطلاح به آنها کوشته ای می گفتند سر می بریدند و گوشت آن را به صورت قرمه و خشک در می آوردند و بوسیله ریسمان هایی در پستوی خانه ها و در ارتفاع نگهداری می کردند و این گونه گوشت سالیانه خود را تأمین می کردند .

فضای دیگری نیز در بعضی از خانه های این روستا وجود داشته است که به آن تنورستان می گفتند که محل طبخ نان بوده است و تنوری در آن قرار داشته است .

بعضی از خانه ها هم دارای تنورستان بوده اند و هم در فضای نشیمن آنها تنور وجود داشته است .

اصل مردم واری را در تمام قسمتهای بناهای طالقان می توان مشاهده کرد .

بلندای درب ورودی و سایر دربهای منزل معادل بلندای قد افراد بوده است .

ارتفاع طاقچه ها و سایر متعلقات بنا نیز از خصوصیات مردم واری پیروی می کردند .

سقف این بناها تیرچوبی بوده است که لایه ضخیمی از کاه‌گل روی آن را می گرفتند .

بلندای سقف این منازل زیاد نبوده است و تقریباً سقف های کم ارتفاع داشتند .

آن هم به علت سرمای منطقه است که سقف کوتاه مناسبتر و بهتر به نظر می رسیده و گرمای منازل به هدر نمی رفته است .

اصل دوم از اصول پنج گانه معماری ایران پرهیز از بیهودگی بوده است به این معنا که ایرانیان به این اصل معتقد بوده اند که هیچ گونه کار بیهوده ای در ساختمان سازی انجام ندهند و هر کاری باید دارای عملکرد ویژه آن باشد .

و حتی تزئینات نیز تنها برای زیبایی و مجلل ساختن ساختمان نبوده است ، بلکه به عنوان مثال گره سازی با گچ و کاشی که به آمود و انبود یاد می شود از کارهای اساسی یک ساختمان بوده است .

برای مثال می توان گفت که کاشی از دیرباز در ایران کاربرد داشته است .

کاربرد آن فقط برای زیبایی نبوده است .

میتوان گفت که در چغازنبیل که در 1250 ق.م ساخته شده است از کاشی های برنگ آبی و سفید استفاده شده است .

از کاشی در قسمتهایی استفاده می شده که رفت و آمد زیادی بوده ، بخصوص در قسمت ازاره .

در بناهای طالقان نیز این اصل رعایت شده بوده است .

به این صورت که تزئینات ساختمان هیچ گاه از کاربری درست فضاها پیشی نگرفته بوده است .

از آن جمله می‌توان به عنصری در این ساختمانها اشاره کرد به نام محلی نکاس .

که آن همان پیش آمدگی پیشانی خانه در موقع اتصال دیوارها به سقف منزل می باشد .

این عنصر باعث زیبایی نمای خانه های روستایی بوده است و نظم و ترتیب تیرهای سقف که از این قسمت بیرون می زده است و اکثراً هم به خراطی مزین شده اند نمای خانه را زیبا می کرد ولی کاربرد اصلی و اصولی این عامل زیبایی این بوده است که از آنجایی که دیوارهای این منازل خشت و گلی بوده ، بارش باران و برخورد رطوبت دیوارها را مرطوب ونمدار می کرده است .

این برآمدگی پیشانی خانه عاملی بوده که رطوبت ناشی از بارندگی و برف و باران را از خانه ها دور می کرده است .

عامل دیگر عاملی به نام درجی بوده است .

درجی سوراخی به شعاع تقریباً 20 تا 30 سانتیمتر بوده است .درست در وسط اتاقها در سقف به سوی آسمان باز می شده است .

این سوراخ در هنگام روز ، نور میان اتاق را تأمین می کرده است و همانند یک لوستر زیبایی خاصی به اتاق می داده است ولیکن کاربری اصلی آن تأمین نور اتاق بوده است .

و همچنین عاملی برای تعویض هوای خانه بوده است .