در دما هایی که در گستره ی کار دما سنج جیوه ای و الکلی نیست دما را چگونه و با چه ابزاری می توان اندازه گرفت؟ جواب: برای اندازه گیری دما در گستره های متفاوت ، دماسنجهای مختلفی که از تکنولوژی های خاص استفاده می کنند ، استفاده می کنند.به مثالهای زیر توجه کنید:
دستگاههای دماسنج دیجیتالی جهت فواصل دور و نزدیک: ازاین نوع دماسنج جهت اندازگیری دمای کوره استفاده می شود و اساس کار آن بر پایه طیف نوری ساطع شده از کوره است.
دماسنج ترمو الکتریک: از این دماسنج نیز در اندازه گیری دماهای بالا بیشتر استفاده میشود.اساس کار آن بر پایه دومیله نا همجنس است که در یک نقطه اتصال مشترک دارند.
کنترل درجه حرارت به‌منظور ارزیابی درجه حرارت بدن، پوست بدون پوشش را لمس کرده، برای به‌دست آوردن درجه حرارت صحیح، از یک دماسنج استفاده کنید. درجه حرارت طبیعی بدن 37 درجه سانتیگراد است. درجه حرارت بالا (تب) معمولاً در اثر عفونت ایجاد میشود. درجه حرارت پایین می‌تواند از مواجهه با سرما یا محیط مرطوب ناشی شود. انواع مختلفی از دماسنجها وجود دارند که از آن جمله می‌توان به دماسنجهای شیشه‌ای جیوه‌ای معمول و دماسنجهای دیجیتال اشاره نمود. دماسنج دیجیتال این دماسنج را می‌توان به‌صورت زیرزبانی یا زیربغلی برای اندازه‌گیری دما به کار برد. این دماسنج را تا زمان ایجاد صدای بوق (تقریباً 30 ثانیه) در محل قرار دهید و سپس دما را از روی صفحه نمایش بخوانید. دماسنج جیوه‌ای قبل از استفاده از این دماسنج، باید مطمئن شوید که سطح جیوه پایین‌تر از 37 درجه سانتیگراد است. قبل از خواباندن درجه، دماسنج را به مدت 3-2 دقیقه در محل (زیر زبان یا زیر بغل) قرار دهید. دماسنج نواری پیشانی این نوارهای کوچک حساس حرارت، برای اندازه‌گیری درجه حرارت کودکان کم‌سن و سال مفید هستند. نوار را به مدت تقریباً 30 ثانیه روی پیشانی کودک قرار دهید. درجه حرارت از روی تغییر رنگ نوار مشخص میگردد. دماسنج گوشی نوک این دماسنج در داخل گوشی قرار داده میشود و درجه حرارت را در عرض یک ثانیه تعیین می‌کند. کاربرد این حسگر ساده است و برای استفاده در مورد کودکان بدحال مفید است. این وسیله را می‌توان در هنگامی که کودک خوابیده است، به کار برد
دماسنج نواری پلاستیکی ( نوارهای پلاستیکی کوچکی که بر پیشانی کودک می زنید) قادرند میزان تب کودکتان را اندازه بگیرند اما خیلی دقیق نیستند ، خصوصاً در نوزادان و کودکان . اگر نیاز به دانستن درجه حرارت واقعی کودکتان داشتید دماسنج نواری پلاستیکی انتخاب مناسبی نیست .
استفاده از دماسنج های پیشانی نسبت به دماسنج های گوشی در کودکان کمتر از یکسال منطقی تر به نظر می رسد اما به دقت دماسنج های دیجیتالی دهانی یا مقعدی عمل نمی کنند .
دماسنج های پستانکی به نظر مناسب می آیند اما باز هم اعتبار زیادی ندارند و نباید در نوزادان کمتر از 3 ماه استفاده شوند . جهت دقت اندازه گیری لازم است به مدت چند دقیقه بدون حرکت پستانک داخل دهان کودک گذاشته شود که تقریباً این کار برای اکثر نوزادان و نوپایان غیر ممکن می باشد .
دماسنج جیوه ای شیشه ای زمانی خیلی مورد استفاده بود ، اما امروزه انجمن پزشکان آمریکا به دلیل تماس احتمالی با جیوه که سمی محیطی است ، استفاده از آنرا محدود کرده است .
همانطور که اکثر والدین می دانند ، اندازه گیری درجه حرارت کودک پر تحرک بسیار دشوار است اما یکی از مهمترین ابزاری است که پزشکان برای تشخیص به هنگام ابتلای کودکتان به بیماری یا عفونت به آن نیاز دارند . روشی که برای اندازه گیری درجه حرارت کودکتان به کار می برید بستگی به سن و میزان همکاری کودکتان دارد .
اگر کودکتان کمتر از 3 ماه سن داشته باشد ، با استفاده از دماسنج دیجیتالی به منظور گرفتن دمای مقعدی معتبر ترین رقم را بدست می آورید . دماسنج الکترونیکی گوش برای نوزادان کمتر از 3 ماه توصیه نمی شود چراکه مجرای گوش نوزادان معمولاً بسیار باریک است ، اگر کودکتان 4—3 ماهه باشد می توانید دماسنج دیجیتالی را برای گرفتن دمای مقعدی یا دماسنج الکترونیکی گوش را برای گرفتن دمای مجرای گوش استفاده نمایید ، همچنین دماسنج دیجیتالی را برای گرفتن دمای زیر بغل هم می توان استفاده کرد هرچند که دقت کمتری دارد .
اگر کودکتان 4 ساله یا بیشتر است می توانید به طور عادی از دماسنج دیجیتالی برای گرفتن دمای دهانی استفاده نمایید ، البته در صورتیکه کودکتان همکاری لازم را داشته باشد . در هر حال ، کودکانی که سرفه های مکرر دارند یا به دلیل گرفتگی بینی از راه دهان تنفس می کنند شاید نتوانند تا زمان خواندن دقیق دمای بدن به حد کافی دهانشان را بسته نگهدارند . در چنین مواردی، می توانید از روش داخل گوش ( دماسنج الکترونیکی گوش) یا روش زیر بغلی ( دماسنج دیجیتالی ) استفاده کنید .
نحوه استفاده از دماسنج دیجیتالی
دماسنج دیجیتالی سریعترین و دقیقترین روش گرفتن دمای کودکتان بوده و می توان آنرا در دهان ، زیر بغل یا مقعد به کار برد . پیش از کاربرد آن ، دستورات را کاملاً‌بخوانید ، تا از نحوه خواندن کامل علائم دماسنج مطلع شوید : دماسنج را روشن نمایید و مطمئن شوید هیچ رقمی از قبل نمانده باشد ، اگر پوشش قابل جابجایی دارد مطابق با دستورات داده شده آن را کنار بزنید . به خاطر داشته باشید بعد از هر بار استفاده ، دماسنج را تمیز نمایید . داشته باشید آستین را پس از هر بار استفاده دور بیندازید و مطابق با دستورات و مطابق با دستورات تولید کننده پیش از قرار دادن آن در جایگاهش تمیزش نمایید .
اندازه گیری درجه حرارت مقعدی: برای گرفتن درجه حرارت رکتال ( مقعدی ) مطابق دستورات زیر عمل نمایید :
1- نوک دماسنج را با ژل چرب کننده محلول در آبی چرب نمایید ( با پزشک کودکتان یا دارو ساز مشورت کنید .)
2- صورت کودکتان را رو به پایین روی دامنتان بگذارید و سرش را تحت کنترل داشته باشید یا روی یک سطح صاف و محکم مانند میز درازش نمایید.
3- یک دست را محکم روی قسمت پایین پشت بگذارید تا آرام کودک را نگهدارید .
4- با دست دیگر دماسنج چرب شده را وارد سوراخ مقعد نمایید . حدود نیم اینچ تا 1 اینچ ( تقریباً 25/1 تا 5/2 سانتی متر ) داخل مقعد . اگر با مقاومت وی روبروشدید ، از ادامه کار صرف نظر کنید .
5- دماسنج را بین انگشت دوم و سوم خود ثابت نگدارید . کودکتان را آرام نمایید و همانطور که دماسنج را نگداشته اید به آرامی با وی صحبت کنید .
6- تا شنیدن چند صدای بیب یا علامت دیگری که نشاندهنده آماده بودن دماسنج است باید صبر کنید و سپس می توانید دماسنج را خارج کرده و درجه حرارت نشان داده شده و زمان آن را یادداشت نمایید .
اندازه گیری درجه حرارت دهانی : این روش برای کودک بزرگتر که همکاری بیشتری دارد قابل استفاده است :
1- پس از اینکه کودکتان دست از غذا خوردن یا نوشیدن کشید تا برای این کار آماده شود 20-30 دقیقه صبر کنید و مطمئن شوید هیچ آدامس یا شیرینی ای دردهانش نباشد .
2- نوک دماسنج را زیر زبان بگذارید و از وی بخواهید لبهایش را ببندد .مواظب باشید آن را گاز نگیرد با وی صحبت کرده و از وی بخواهید آرامش داشته باشد و از راه بینی به راحتی نفس بکشد
3- تا شنیدن چند صدای بیب یا علامت دیگری که بیانگر آماده بودن دماسنج است صبر کنید . رقم روی صفحه نمایش را به علاوه زمان آنرا یادداشت کنید