مقدمه
لینوکس یک سیستم عامل قدرتمند ,پایدار و رایگان است و هم اکنون توسط شرکت ها و سازمان های متعددی از سراسر جهان پشتیبانی و حمایت می شود.این سیستم عامل به صورت متن باز ارائه می شود و بدین ترتیب برنامه نویسان و دانشجویان به راحتی می توانند کد های آن را تغییر دهند.
هم اکنون انواع مختلفی از سیستم عامل لینوکس همانند SuSe , Mandrake و Red Hat وجود دارد و در کشور ما نیز لینوکس رد هت محبوبیت بیشتری را کسب نموده است.
نسخه ی جدید لینوکس ردهت Fedora نام دارد و تحت پروِه ای به همین نام توسعه می یابد.
1-1 لینوکس چیست؟
لینوکس یک سیستم عامل رایگان سریع پایدار قابل اطمینان و انعطاف پذیر است که بر روی طیف وسیعی از کامپیوتر ها ی شخصی و ایستگاه ها ی کاری سرویس دهنده ها و مسیریاب ها استفاده می شود.
به طور کلی لینوکس یک سیستم عامل چند کاربره است که به دلیل چند کاربره و چند منظوره بودن کاربران متعددی می توانند بطور همزمان به ان متصل شوند. بطور معمول انواع مختلف لینوکس سرویس های متنوعی برای سرویس های وب پست الکترونیک سرویس نام دامنه و... ارائه می دهند که از قدرت کارایی سرعت و پایداری مناسبی برخوردارند.
1-2 تاریخچه ی لینوکس
توروالدز دانشجویی در دانشگاه هلسینکی فنلاند بود که پرو زه ی لینوکس را آغاز کرد .
آن زمان دانشجویان از برنامه ای به نام مینیکس استفاده می کردند . توروالدز سعی کرد سیستم عاملی را ایجاد کند تا قابلیت های بیشتری نسبت به مینیکس ارائه دهد.
یکی از خصوصیات جالب لینوکس در دسترس بودن source code های آن است بدین ترتیب برنامه نویسان از سراسر جهان می توانند برنامه های کاربردی و حتی هسته سیستم عامل را بررسی نموده و آن را ارتقا دهند.
سیستم عامل لینوکس بیشتر قابلیت های سیستم عامل های Windows NT,Unix,Makintash,… را داردو قابلیت های دیگری همانند کارایی دقت سرعت و مقیاس پذیری را ارائه می دهد. لینوکس قابلیت های دیگری در رابطه یا شبکه را داراست و امکان ارتباط شبکه ای با Windiws,Apple را دارد.
اگرچه این سیستم عامل در محیط باز و اینترنت توسعه یافته ولی در آن استاندارد های رسمی یونیکس رعایت شده است. در دهه ی قبل به دلیل ازدیاد نسخه های یونیکس موسسه ی مهندسین الکتریک و الکترونیک استاندارد مستقلی برای یونیکس ارائه نمود . این استاندارد جدید (ANSI) واسط قابل حمل سیستم عامل برای محیط های کامپیوتری یا Posix نام گرفت. این استاندارد عملکرد یک سیستم عامل شبه یونیکس و جزئیاتی همانند فراخوانی های سیستم و واسط ها را تعیین می کند.
Posix یک استاندارد جهانی را تعریف میکند که تمامی نسخه های یونیکس باید آن را رعایت نمایند. البته لینوکس استاندارد دیگری به نام استاندارد سلسله مراتب سیستم فایل یا FHSرا رعایت می نماید . این استاندارد مکان فایل ها و دایرکتور ها را در ساختار فایل لینوکس مشخص می کند.
1-3 نسخه ی تجاری لینوکس
یکی از نسخه های تجاری لینوکس Red Hat است که توسط شرکت Red Hat توزیع شده است که به دلیل نصب آسان و نیز امکانات مدیریتی سیستم مورد توجه قرار گرفته است.آخرین نسخه ی ارائه شده توسط این شرکت نسخه ی Red Hat Linux7 است.
اسامی تعدادی از شرکت هایی نسخه ی تجاری لینوکس را منتشر می کنند عبارتند
از:Caldera,Corel,Slockware,Debian,Mandarke,Turbolinux,Easylinux
بسیاری از شرکت های سخت افزاری نظیر IBM محصولاتی مرتبط با لینوکس را منتشر می کنند.این شرکت اعلام کرده که تمامی محصولاتش را با لینوکس سازگار می کند.همجنین شرکت INTEL اعلام کرده که سرور های اینترنتی مبتنی برسخت افزار INTEL را با سیستم عامل لینوکس عرضه می کند.در حال حاضر بسیاری از شرکت های کامپیوتری دست به فروش کامپیوتر هایی زده اندکه لینوکس را به عنوان سیستم عامل اولیه خود دارند.
از جمله پیشتازان جدید سیستم عامل لینوکس می توان به شرکت هایی چونSUN,ORACLE اشاره کرد. شرکت Borland نیز در تلاش برای ارائه ی محصول کاربردی Interbase روی سیستم عامل لینوکس است.
1-4 میزان افزایش استفاده از سیستم عامل لینوکس
مطالعه ی IDC نشان داده است که در بین سال های 1997 تا 1999 میزان استفاده از لینوکس افزایش چشمگیری داشته است.موارد بسیاری باعث محبوبیت لینوکس گردیده است . از جمله:پشتیبانی از پروتکل SMB و فایل سیستم CIFS که باعث راحتی کار با ماشین های ویندوزی می شود.
وجود برنامه هایی نظیر X-Win32 که امکان اجرای برنامه ها را روی ماشین لینوکس و نیز مشاهده ی آن ها روی ماشین ویندوزی را می دهد.همچنین امکاناتی نظیر پشتیبانی از فایل سیستم های Dos,NTFS,VFAT باعث شده است که میزان استفاده از لینوکس بیشتر شود.شرکت Corel نیز این امکان را فراهم آورده است تا برنامه های کاربردی ویندوز به طور کامل از یک اتصال روی لینوکس اجرا شوند.
1-5 دلایل استفاده از سیستم عامل لینوکس
کنترل :کاربران کنترل کاملی بر وظیفه مندی سیستم دارند و می توانند مشخصه ها و قابلیت های مورد علاقه و نیاز خود را اضافه کنند اشکالات را بیابند وبدون نیاز به نرم افزار های ارتقا دهنده ارتقا خود را انجام دهند.
انعطاف پذیری : سیستم عامل لینوکس با پشتیبانی از طیف وسیعی از پروتکل های شبکه های LAN,WAN و فایل سیستم های مختلف امکان ارتباط با لینوکس با سایر سیستم های عامل را فراهم کرده است.همچنین با استفاده از برنامه های ماشین مجازی لینوکس قادر می باشد تا سیستم عامل مختلفی را شبیه سازی کند .همچنین سیستم عامل لینوکس روی طیف وسیعی از سخت افزار ها موجود است, از جمله سخت افزار هایی مانند
VAX,Motorola,Alpha,MIPS,X86
پایداری: شرکت های بسیاری سالانه میلیون ها دلار به خاطر بروز مشکل در سرور هایشان ضرر می کنند ولی در مقابل ماشین های لینوکس بسیار پایدار هستند و اغلب برای ماه ها یا سالها به کارشان ادامه می دهند بدون آن که برایشان میکلی پیش بیاید.
امنیت : بطور کلی ویروس به آن مفهومی که در سیستم عامل های ویندوزی متداول است در محیط های لینوکسی ویونیکسی وجود ندارد علت این امر امنیت بالای فایل سیستم لینوکس و یونیکس است. ابزارهای متعددی برای پیدا کردن اشکالات احتمالی لینوکس وجود دارد .این ابزار ها یافتن و برطرف کردن اشکالات احتمالی را آسان می کنند .سیستم عامل لینوکس با استفاده از رویداد نگاری (Event viewer) امکان پیگیری خطاها و اشکالات را آسان می کند.لازم بذگر است وجود ابزارهای مختلف برای فراهم آوردن امنیت سیستم علت دیگری بر بالا بودن امنیت سیستم عامل لینوکس است.
هزینه پایین : اغلب نرم افزار های لینوکس مجانی هستند و خود سیستم عامل هم قیمتی ندارد و نرم افزار های مجانی شامل نرم افزار های اداری ابزار های گرافیکی ویرایشگر ها و مرورگر های وب هستند . در ضمن ارتقا لینوکس نیز هزینه ای در بی نخواهد داشت.
قدرت : سیستم عامل پانزده ابر کامپیوتر از 100 ابر کامپیوتر موجود از نوع لینوکس است. لینوکس از منابع سخت افزاری بطور کامل بهره می برد و این امر سبب می شود تا سرعت و توانایی آن بالا برود و همچنین در حال حاضر تلاش می شود تا لینوکس از QOS بهره مند شود که امکان بسیار مفیدی در بالا بردن کارایی برنامه ها خواهد داشت.
1-6 امکانات سیستم عامل لینوکس
لینوکس تمام امکانات لازم به عنوان یک سیستم عامل Client و یک سیستم عامل Server را دارا می باشد.
برخی از امکانات لینوکس :
پشتیبانی از سیستم عامل های مختلف مانند: Minix,VFAT,MS-Dos,
پشتیبانی از سیستم فایل های شبکه ای مانند: NTFS,Coda,NFS
پشتیبانی از پروتکل های مختلف شبکه
نظیر:Telnet,FTP,SNTP,IMAP,DHCQ,SMB,Finger و...
پشتیبانی از روش های مختلف هویت شناسی نظیر :
User/Pass,Skey,CHAP,OPIE
پشتیبانی از DBMS های مختلف نظیر: interbase,MSGL,MXSQL,Oracle و...
وجود ابزار های برنامه نویسی مختلف نظیر :C,C++,Pascal,Perl
ابزار های امنیتی و اشکال یابی مثل: Firewall,Proxy,Port scanners,Log analyzer
1-7 آشنایی با گروه های LUG و FSF
در اکثر شهر ها و کشور های اروپایی گروه هایی تحت عنوان LUG(Linux User Group) تشکیل می شوند اعضای این گروه ها با ترتیب دادن جلسات سخنرانی ها و مجالس بحث و گفتگو در ارتباط با سیستم عامل لینوکس و نیز Installation Party دور هم گرد می آیند و با علاقه ی فراوان در جریان پیشرفت سیستم عامل لینوکس و آخرین تغییرات گونه های مختلف این سیستم عامل قرار می کیرند و به تبادل تجربیات می پردازند .
اعضای گروه LUG در سراسر اروپا جلساتی را بر پا می گنند تا کاربران حرفه ای سیستم عامل لینوکس در نصب این سیستم عامل به کاربرانی که تازه می خواهند با این سیستم عامل کار نمایند و به نصب ان بپردازند کمک کنند.لینوکس توروالدز و چند برنامه نویس دیگر عضو گروه یا سازمان FSF(Free Software Fundation) می باشند .
سازمان FSF یک سازمان کاملا غیر انتفاعی است . مخارج برنامه نویسان عضو این گروه توسط شرکت های عرضه کننده و توزیع کننده ی گونه های مختلف سیستم عامل لینوکس مانند شرکت های Red Hat, Caldera, و... پرداخت می شود.
1-8چگونگی پیشرفت سیستم عامل در بین سال های 1991 تا 1999
سال 1991: ینوکس توروالدز در این سال قسمتی از سیستم عامل لینوکس را می نویسد و ان را در News Group معرفی می کند . سه ماه بعد چند برنامه نویس خطاهای موجود در این سیستم عامل را به وی گزارش می کنند.
سال 1992: سیستم عامل لینوکس روی X-86 اجرا می گردد و رابط گرافیکی برای این سیستم عامل بوجود می آید. تعداد کاربران 1000 نفر می باشند.
سال 1993: برنامه نویس کدهایی را برای لینوکس آماده می کنند و 5 نفر از آن ها به انتخاب توروالدز نوشتن برنامه های جانبی برای آن را آغاز می کنند. تعداد کاربران 2000 نفر می باشند.
سال 1994: در این سال لینوکس قابلیت های شبکه ای پیدا می کند . تعداد کاربران 100000 نفر می باشند.
سال 1995: در این سال سیستم عامل لینوکس روی پردازنده های Intel,Digital و Sunsparc نصب و راه اندازی می شوند. تعداد کاربران 500000 نفر می باشند.
سال 1996: در این سال گونه ی این سیستم عامل قابلیت چند پردازنده را دارا می شوند. تعداد کاربران 1000000 نفر می باشند.
سال 1997 : در این سال هر هفته یک گونه ی جدید این سیستم عامل عرضه می گردد و نیز مجله ی لینوکس در کشور های ژاپن لهستان یوگوسلاوی و انگلیس منتشر می شود.
سال 1998: در این سال پروژه ی KDE آغاز می شود و در حدود 10000 برنامه نویس روی این سیستم عامل کار می کنند. تعداد کاربران 5/7 میلیون کاربر می باشند.
سال 1999: در این سال لینوکس در نمایشگاه CEBIT جایزه مجله CHIP را در بخش نرم افزار می گیرد. تعداد کاربران حدود 10 میلیون کاربر می باشد.