در دنیای امروز سرعت و دقت سخن اول را در تمامی زمینه ها می زند و ارگان و شخصی وجود ندارد که منکر این مهم باشد یا به نحوی از آن بهره نگیرد. در تمامی تکنولوژی ها و فناوری های موجود استفاده از کامپیوتر و شبکه های کامپیوتری به یک حالت اجتناب ناپذیر مبدل گردیده و موفقیت در انتظار گروهی است که راههای استفاده صحیح از این فناوری را آموخته اند. شبکه های کامپیوتری می توانند سهم بسزایی در کاهش هزینه ها و کاهش نیروی انسانی، افزایش کارایی و بازدهی، افزایش دقت و ... داشته باشند ولی این امر در شرایطی میسر می باشد که علم و اطلاعات کافی نسبت به آن را داشته باشیم. در غیر اینصورت شبکه های کامپیوتری مبدل به یکسری امکانات تشریفاتی و تزئینی می گردنمد که متاسفانه ما در کشور خود با این مشکل بارها برخورد نموده‌ایم.
معرفی شبکه
پایه ای ترین تعریف را می توان به این شکل مطرح کرد که شبکه به محیطی اطلاق می گردد که یک سرویس دهنده و یک سرویس گیرنده از طریق یک مدیا و رسانا با هم در ارتباط باشند.
یکی از مهمترین دلایل پیدایش شبکه مرتبط به کاهش سخت افزار و کاهش هزینه ها می باشد.
با راه اندازی شبکه، هرچند کوچک شما به تمامی کامپیوترهای موجود اجازه استفاده از حداکثر امکانات شبکه را خواهید داد.
پرینتر و اسکنر و حتی سی دی رایتر جزء لوازم مهم محسوب می شوند ولی توجیه اقتصادی برای خرید چند سری از انها برای تمام کامپیوترها وجود ندارد. با تهیه و خریداری یک پرینتر و نصب برروی یک کامپیوتر و قرار دادن آن در حالت اشتراک کفایت می کند تا تمامی کامپیوترهای شبکه به صورت مستقیم به آن دستگاه که در هر اداره و شرکتی جزء وسایل مهم طرح است؛ دسترسی داشته باشند.
این ویژگی یک ویژگی بسیار مهم و پرکاربرد محسوب می شود که با تهیه یک دستگاه، از هر نوعی بتوان تمامی نیازهای یک شرکت و یک شبکه بزرگ را برآورد ساخت بعنوان مثال یک اسکنر برای برآورده سازی تمامی نیازهای اسکن 1 کامپیوتر الی 100 کامپیوتر کفایت می کند. خود این مسئله نه تنها سهم بسیاری در کاهش هزینه ها دارد بلکه استفاده بهینه از حداقل فضا، حداکثر بازدهی از حداقل امکانات را نیز باید مطرح کرد. لازم بذکر است که این ویژگی به مسائل مطرح شده محدود نمی گردد و مسئله ای که بسیار مورد اهمیت قرار می گیرد، نظارت و مدیریت بر عملکرد تک تک کاربران است.
در مدیریت، بازرسی و نظارت بر عملکرد کاربران از اهمیت خاصی برخوردار است به طور مثال یک کاربر در چند زمانی چند بار و با چه محتوایی از پرینتر استفاده نموده و حتی می توان از استفاده بیش از حد و تکراری کاربران جلوگیری نمود و حتی می توان تعیین نمود که کاربران حق پرینت چه موضوعی را داشته باشند عکس یا متن!
در نگاه گذرایی که به دلایل اصلی پیدایش شبکه اندازیم نمی توان در مورد اینترنت صحبتی به میان ناورد. دیرزمانی نیست که از پیدایش اینترنت گذشته است ولی تا حدی در زندگی مردم رسوخ نموده که اگر امکان دسترسی به اینترنت در بعضی از کشورها (حتی به طور موقتی) وجود نداشته باشد زندگی روزمره مردم و حتی چرخه صنعتی آنها دچار مشکل می گردد. پس دیگر نمی توان به اینترنت بعنوان یک ابزار تجملاتی و کم اثر نگاه کرد و هر شخصی باید در حد توان و نیاز خود آموزش ببیند و توانایی استفاده و بکارگیری صحیح آنرا داشته باشد. ولی مبحث هزینه معمولاً باعث بوجود آمدن مشکل در روند رو به رشد آن در ادارجات و شرکتها می گردد. برای برطرف نمودن این مشکل که می تواند بسیار حائز اهمیت باشد می توان با یک فکس مودم و یک کامپیوتر و یک حساب اینترنتی (account) تمام نیازهای اینترنتی آن شبکه را برطرف نمود؛ بله با یک فکس مودم و یک کامپیوتر!!
مباحثی که در شبکه مطرح می گردند تا این حد توانایی کاهش هزینه و افزایش کارایی را دارند؛ که باز هم نباید مسائل مدیریتی و نظارتی را فراموش کرد. ما در هر زمان و هر مقدار که مایل باشیم توانایی محدود کردن فعالیت های کاربران را خواهیم داشت. یک کاربر در چه ساعاتی حق استفاده از شبکه و کامپیوتر خود را دارد و چه ساعاتی این حق را ندارد، و حتی می توان با پیاده سازی سیستم امنیتی قدرتمندتر توانی نظارات بر تمام عملکرد کاربر را داشت چه ساعاتی در حال استفاده از کامپیوتر بوده و چه زمانی شرکت یا شبکه را ترک کرده اند و غیره...
در ارگانها و شرکتهای بزرگ نظم حرف اول را در تمامی زمینه ها می زند و ما متخصصین شبکه موظف به پیاده سازی نظم در شبکه های کامپیوتری هستیم. در ادارجات چهره زیبایی نخواهد داشت که هر کاربر دارای یکسری تنظیمات مختص بخود باشد بعنوان مثال هر کامپیوتر دارای یک عکس خاص برای محیط خود باشد (background) یا در ساعات اداری مشغول نصب و اجرای بازی‌های کامپیوتری و یا هر برنامه غیرکاربردی دیگر باشد. به این منظور پیاده سازی سیستم های کنترلی تا هر مقدار که ما مایل باشیم اجازه کنترل و محدود کردن آنها را به ما خواهد داد. یعنی داشتن یک عکس بعنوان پس زمینه برای تمامی کامپیوترها و نصب یکسری برنامه خاص برروی آنها و جلوگیری از هرگونه تغییر که در انتها به ما کمک می کند که یک شبکه کامل و مخصوص فعالیت های اداری داشته باشیم و نه فعالیتهای خصوصی.
یکی دیگر از معضلات و مشکلاتی که در شرکتهای بزرگ با آن روبه رو هستند این است که برای افزایش کارایی کارمندان باید دائماً در تماس باشند و عمدتاً یکی از 2 راه مراجعه حضوری و تماس تلفنی استفاده می کنند. این نیاز نیز توسط پیاده سازی سرویسهای گوناگون و تعریف مجوزهای مختص به این گونه افراد؛ برطرف گردیده. این سیستم به تمامی افراد به طور همزمان اجازه خواهد که با یکدیگر در ارتباط باشند، هم از طریق صدا (Voice) و هم از طریق متن (Text) که البته نوع دوم بیشتر مورد استفاده قرار می گرد. از محسنات این سیستم می توان به ایجاد یک محیط کاملاً برابر و کاملاً کم هزینه در ایجاد ارتباطات اشاره کرد.
از دیگر محسنات آن باید به گذاشتن پیام اشاره کرد که در شرایطی که کاربر و کارمند توانایی پاسخگویی به ارتباط مورد نظر را نداشته باشد، شخص تمام گیرنده میتواند پیام خود را ارسال نماید تا کارمند مذکور در زمانی دیگر آنرا بررسی نماید.
امروزه کامپیوتر سهم بسزائی در کوتاه کردن مدت آموزش و افزایش کیفیت آموزش و حتی هزینه آن؛ دارا می باشد. امر آموزش امری است اجتناب ناپذیر که در همه رده‌های سنی نیاز آن محسوس و ملموس می باشد.
در کجا شما می توانید والدینی را بیابید که امر آموزش در مورد کودک و با نوجوانان آنها دارای اهمیت فوق العاده نباشد. امروزه هنگامیکه به لیست مخارج خانواده ها نظری می اندازیم بعد از مخارج خوراک پوشاک و مسکن غیرممکن است، هزینه های مربوط به آموزش یافت نگردد. در این میان هزینه های هنگفتی خرج می گردد ولی هنوز نتوانسته اطمینان والدین از نوع امکانات و سطح کیفی آموزش را جلب نماید. ما قصد اشاره به نکته ای را داریم که بیانگر تأثیر امکانات در کیفیت آموزش است.
شما زمانی که به یک لابراتوار و یا یک کارگاه کامپیوتری سری بزنید خواهید دید که استاد و دستیار خودش توان پاسخگویی به شاگردان خود را ندارند و در زمان توضیح مطلب نمی توانند اسباب تمرکز شاگردان را فراهم سازند و حتی قادر به نشان دادن مثالهای خود نیز نیستند. زیرا کودکان و نوجوانان پشت دستگاهی قرار گرفته اند که تا حد فراوان مسئله و مطلب برای فراگرفتن دارد. برای برطرف ساختن این مشکلات 2 راهکار وجود دارد: اول محدود کردن و ندادن اجازه برای استفاده از دیگر ابزار و دوم جلب توجه آن به یک مسئله خاص و مشترک ما با به کارگیری یک ترفند قادر به پاسخگویی هر 2 نیاز آنان خواهیم بود.
Desktop Sharing (صفحه نمایش اشتراکی)
با استفاده از این سیستم ما قادر خواهیم بود که صفحه نمایش و محیط کار مدرس را برروی تک تک کامپیوترها به اشتراک بگذاریم و با ایجاد یک محیط کاملاً برابر حداکثر تمرکز دانشجو را جلب نمائیم که تأثیر فوق‌العاده در یادگیری و تفهیم مطالب خواهد داشت.
البته در محیط های کاری نیز بسیار مفید واقع می گردد. بعنوان مثال یک مدیر برای توضیح در مورد مسئله ای خاص لازم نیست که دفتر و میز خود را ترک نماید: با ایجاد یک محیط کنفرانس شروع به توضیح می نماید که خود این مسئله برطرف کننده مشکلات بسیار ازجمله کمبود فضا و مکان می باشد.
یکی دیگر از محسنات شبکه به اشتراک گذاشتن فایلها می باشد که خود مانع از انتقال فایلها برروی دیسک و سی دی می باشد. ما با به اشتراک گذاشتن فایلی به تمامی اعضای شبکه اجازه استفاده از انرا صادر کرده ایم که خود این مسئله مشکلات کپی کردن و انتشار آن فایل را منتفی می نماید. عدم نیاز به خرید دیسکت و سی دی و حتی نداشتن خطر برای از بین رفتن آن فایل از دیگر محسنات این ویژگی می باشد.
ویژگی باشتراک گذاشتن فایلها در نگاه کلی دارای معایبی نیز می باشد. دسترسی برابر تمامی اعضای شبکه ممکن است باعث پاک شدن و یا تغییر کردن محتویات آن گردد. که خود این مسئله می تواند یک معضل بزرگ تلقی گردد، ولی برای جلوگیری از این مشکل نیز راهکاری وجود دارد.
مباحث مربوط به مجوزها دارای پیچیدگی خاصی می باشد که ما از توضیح آن صرف نظر می کنیم ولی برای آگاهی شما خواننده گرامی باید متذکر شوم که یک مدیر شبکه توانایی لازم را برای جلوگیری از این مشکل را دارد. مجوزها دارای طبقه بندی مختلفی می باشند. می توان به گروهی اجازه فقط مشاهده کردن داد و یا به گروهی اجازه مشاهده و تغییر را صادر کرد و حتی می توان از مشاهده گروهی خاص جلوگیری نمود. که در انتها به شما این اطمینان داده می شود که اطلاعات شما در سطح شبکه کاملاً در امنیت می باشند.
نمی توان در مورد کامپیوتر بحث کرد و سخنی از حافظه ها به میان نیاورد. بدون شک حافظه دارای اهمیت خاصی هم از لحاظ خود دستگاه کامپیوتر و هم از لحاظ مالی برخوردار است. مشکل کمبود حافظه همیشه وجود داشته و خواهد داشت. که این مشکل نیز زیر سایه شبکه برطرف شده است.
همانطور که مستحضر هستید برای اجرای یکسری از برنامه ها به حافظه و پردازشگر های قدرتمند نیاز می باشد. بعنوان مثال Word که برای تایپ به کار می رود و Photoshop و Corel Draw که برای طراحی مورد استفاده قرار می‌گیرند ازجمله همان برنامه ها می باشند.