دانلود مقاله تاریخچه تمبر

تمبر چیست؟

متخصصان تمبر را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی قرار داده اند و هر یک تعاریفی برای آن گفته برای مثال تمبر از دیدگاه:

دکتر پژمان بختیاری عبارت است از: یک تکه کوچک کاغذ که به پشت آن سیرشم مالیده شده سیرشم مالیده شده و اگر کمی تر شود می توان آن وارد نامه ای چسباند دکتر سید ضیاء الدین هاجری در کتابی اشاره می کند تمبر مقطعه کاغذ بها داری است که به شکل ها، اندازه ها و رنگ های گوناگون با کادر و حاشیه چسب و دندانه و یا بدون دندانه، این دو به مناسبت های ویژه به تعداد معین از سوی ادارات پست چاپ و منتشر می گردد یا به عبارتی دیگر تمبر را می توان جایگزین مهرهای اولیه دانست زیرا مهرها اشکال اولیه تمبرهای پستی کنونی می باشند

البته تعاریف زیادی در مورد تمبر شده است که ما به طور اختصار چند نمونه از آن ها را برای شما ذکر می کنیم تمبر وسیله ای مؤثر برای ایجاد ارتباط و پیوند بین انسان هاست

تمبر، یک زبان است تمبر، پیکی است که فاصله ها را کوتاه می کند و هر گونه مانعی را از سر راه برمی دارد طرح عادی و یا یک عکس کوچک تمبر بیانگر پرداخت کرایه پستی پاکتی است که روی آن الصاق شده است .

تمبر نماد هر کشور است و مانند پول دارای قیمت می باشد تمبر، یکی از بزرگترین ابداعی تا قرن نوزدهم است و سنگ بنای زرین در تاریخ پست به شمار می رود .

بعد از این تعاریف بهتر است ریشه اصلی کلمه تمبر را بررسی می کنیم .

 (timber تمبر tympan تپان tympanon تمپانون سه شکل از واژه یونانی tumpanon و واژه لاتین tympanum است واژه tympanon بسیار دیر به این صورت دارد زبان فرانسوی شده است ولی شکل موسوم یا کهن تر آن همان واژه timbr تمبر است که در زبان فرانسوی به کار آمده است .

timber واژه ای فرانسوی است که در سده 12 میلادی از tumbanon یونانی بیزانسی و tumpanon یونانی کلاسیک گرفته شده است

تمبر به معنای زنگ کوچک فلزی، اوج صدا، آوزاه طنین، تمنا، تمبر پست، منگوله یا نشانی در بالای کلاه یا کلاه خود به کار برده شده است .

اما به معنای تمبر پستی این واژه از سال 1848 رواج یافت زیرا به موجب قانون مورخ 12 اوت سال 1848 به اداره پست فرانسه اجازه داده شود که تمبر یا مهری را که نشانه پرداخت کرایه پستی است به کار ببرد و تمبر پستی از اول ژانویه سال 1849 در فرانسه به فروش رسید.

156 سال است که تمبر پست مورد استفاده قرار می گیرد و در هر کشور پیش از میلیون ها تمبر در این مدت چاپ و منتشر شده است تمبرهای نخستین بسیار ساده بودند امروز تمبرهخای تازه و جدید بسیار زیبا و جذابند و بعضی از آنها اثری از کارهای هندی مینیاتور به ترکیبات شکل و رنگ آنهاست که به طور پیچیده ای در اطراف و حواشی و در متن خود تمبر وجود دارد. در تمام چاپ و ساخت تمبر از همه رنگهای رنگین کمان بسادگی استفاده می شود گاهی بعضی از تمبرها رنگهایی ویژه دارند که خود موجب خاص شدن تمبر از میان هزاران تمبر منتشر شده در جهان می شود به همین منظور در هر کشوری مسئولان دولتی سعی دارند تا تمبرهایی که منتشر می شود در انواع مختلف با تصاویر کوچک و رنگهای متنوع و زیبا باشد چون نشان دهنده کارهای ذوقی و هنری طراحان و هنرمندان آن کشور است .

حال که موضوع به طراح های تمبر رسید بد نیست که یک سری علایم تمیز دهنده تمبر در کشورهای شرقی را نام ببریم:

گل گیلاس' گل گیلاس با 5 گلبرگ که گاهخی به جای گل آلو گرفته می شود نشانه کشور کره است.

گل داودی: تا سال 1947 گل داودی با 16 گلبرگ روی تمبرهای ژاپن قرار می گرفت .

ماه و ستاره 5 سپر: این علامت برای برخی از کشورهای اسلامی بویژه ترکیه چاپ می شده است .

چهار تاج به شکل صلیب: نشانه مغولستان است که به نام ostshira نام دارد .

داس و چکش: علامت اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی

گل ارکیده: نشانه منجوری

طفری: با طرحی پیچیده نشانه قدرت کشورهای اسلامی است

این علامت ها همان نقشی را ایفاء می نمود که رقم یا حروف سلطنتی در بریتانیای کبیر اجرا می کرده این علامت گاهی وسیله ای است برای شناخت تمبرهای ترکیه، حجاز نجه         ( عربستان سعودی) و غیره .

سه شاخه یا شن کش سه دندانه: یک چاپ مکدر به شکل سه شاخه روی تمبرهای روسیه چاپ شده.

چرخ ابدیت و جاودانگی: نشانه اولین چاپ تمبر مغولستان است که در سال 1926 صورت گرفت.

ین یانگ: در کشورهای شرق ی غاد و اصلی زندگی یعنی مذکر و مؤنث و نور و ظلمت است.

تاریخچه پیدایش تمبر در جهان:

1 مروری بر تاریخ پست در جهان

گرچه انتشار نخستین تمبر جهان در قرن نوزدهم، صورت گرفت ولی زمان پیدایش پست، به مدت های پیش از این تاریخ می رسد. طبق نظر بعضی از مورخان، پست از 4000 سال پیش، بوجود آمد . مورخین خارجی در گذشته های خود چنین آورده اند. ایرانیان هخامنشی اولین پایه گذاران سیستم پستی منظم می باشند، زیرا مرسولات پستی را به وسیله چاپارها و اسب های تازه نفس به مقصد می رساندند.

بنابر گفته هرودت مورخ یونانی، کورش زمانی که عازم نبرد بایست ها (سکاها) بود، دستور داد که بین پرسپولیس و دریای اژه یکصد و یازده ایستگاه پستی دایر کردند تا رابطه دایم او با پایتخت محفوظ بماند.

داریوش اول ( بزرگ) نیز بر کشوری پهناور از تونس تا هندوستان و از دریاچه آرال تا عدن که دارای 46 نوع مردم با زبان ها و نژادها و آئین های گوناگون بودند، سلطنت می کرد. و برای پاس داشتن آن امپراطوری عظیم وسایل و تشکیلات شگفت انگیز فراهم ساخت که توسعه و تکمیل اداره استخبار و نامه رسانی یکی از آن ها بود.

نخستین نهادهای پستی

اختراع خط حدود 5000 سال پیش، برای انسان این امکان را فراهم کرد. که افکار و ایده های خویش را روی زمینه مناسبی چون سنگ، چوب، گل رس، پوست، پرگامنت، موم، پاپیروس و بعدها کاغذ، یاداشت و ثبت بکند یعنی نامه ای بنویسید و پیام ملموس خود را توسط پیک ها به مقصد مشخص ارسال دارد.

بابلی ها( 2000 سال قبل از میلاد مسیح) نامه ها و پیغام های خود را روی لوحه ای از گل نرم که به ضخامت تقریباً سه سانتی متر ساخته شده بود. می نوشتند و وقتی این کار به پایان می رسید لوحه گلین را حرارت می دادند تا سخت شود بعد آن را با یک پوشش گلین می پوشاندند و روی این لایه جدید نشانی طرف را می نوشتند و آن را سخت می کردند در حقیقت این در حکم همین پاکت سبک امروزی بود.

نخستین سازمان شناخته شده پیک ها در قرن ششم پیش از میلاد مسیح، در نزد ایرانیان وجود داشت.

نهاد انگاریون (Anqarelon ) با پیشتازهایی که شبیه به تشیکلات پست و چاپارهل سازمان دهی شده بود. به تقلید یونانیان درآمد.

گزنفون که در سال 401 پیش از میلاد به فرماندهی ده هزار سرباز مزدور یونانی وارد ایران شد تا در جنگ علیه اردشیر پادشاه هخامنشی شرکت کند. در توصیف چاپار خانه و بزرگراه ها، به ویژه سرعت سیر پیک های ایرانی می نویسد: حتی درناهم نمی تواند به سرعت چابک سواران چاپارخانه های ایران پرواز کند.

پست رومیان

در نزد رومیان نیز مانند ایرانیان، نیازهای نظامی و سیاسی کشوری مشوق برپایی تشکیلات پیام رسانی شدند. قیصر ›وگوستوس (Auqustus) ( از 63 سال پیش از میلاد تا 14 سال پس از آن 2000 سال پیش فرمان داد که سازمان پیک هایی را برای سرتاسر قلمرو امپراتوری دوم، بنیان گذاری کنند.

کورسوس پوبلیکوس (Cursuspublicus) این پست دولتی رومی، در همان حال نخستین سازمان شبیه به پست در قلمرو سوئیس امروز بود و مسیرهای آن به موازات جاده خای عریض نظامی طی می شد. چاپارخانه ها در فاصله 2 تا 4 میلی ( 6 تا 12 کیلومتری) هم قرار داشتند و بعد از هر 6 تا 8 چاپارخانه یک ایستگاه اصلی وجود داشت که برای اقامت موقت مسافران و مشایعان امکاناتی عرضه می کرد.

امور مربوط به پیک ها در قرون وسطی

در قرن وسطی خطوط پستی منظم و مرتبی برای نامه رسانی وجود نداشت. هر کس که می توانست و یا ناگزیر بود پیام های کتبی ارسال بکند، از مسافران قابل اطمینان مانند تجار و زوار استفاده می کرد. سرویس پستی فقط اختصاص به دولت داشت. در دیرها دانشگاه ها و اصناف پیک های خصوصی بر حسب نیاز می توانستند برای خدمات پیام رسانی کمک کنند چاپارهای مخصوص طبقات اشراف و روحانیون و بورژوای ولایت متحده قدیمی نیز این زمره بشمار می آیند که در خدمت حکومت های محلی خود رساندن پیام های طبقات یاد شده بودند آن ها تحت عنوان اداره پستی، لباس هایی به پیک مخصوص طبقات مذکور می پوشاندند و دارای پلاک سینه یا نشان طبقه مربوطه، قوطی مخصوص قباله های پرگامنت، کیف کمری و هم چنین نیزه و خنجر بودند

اولین سرویس پست عمومی

در قرن 11 راه جدیدی برای ارسال نامه ها پیدا شد و آن استفاده از کبوتر قاصد بود یک کبوتر پیام رسان خوب با 25 تا 30 گرم بارنامه می توانست در یک پرواز 300 تا 400 کیلوگربم مسافت را بدون نشستن روی زمین طی کند، کاربرد نخستین کبوتر قاصد نظامی بوده است کبوتران تعلیم دیده به منظور پیغام بری در نزاع های قشونی مورد بهره برداری واقع می شدند

در قرن چهارده و پانزده سیستم پستی جانبی وسیله گروهی از تجار در چین بوجود آمد که نامه های مردم را به یکدیگر می رساند؛ این سیستم پستی حتی تا قرن بیستم دایر بود ولی بعداً توسط دولت تعطیل شد. لوئی یازدهم در فرانسه، در سال 1461، سرویس مشابهی ترتیب داد که البته به علت گرانی هزینه حمل نامه ها، هر کس قادر به استفاده از این سرویس نبود.

سرانجام، نخستین سرویس پستی عمومی در سال 1516، به وسیله یک شاهزاده ایتالیایی به نام FRANCESCOTASSO  که در دربار امپراطور آلمان می زیست. دایر شد دو قرن بعد اعضای خانواده این مرد سرویس های پستی را در سراسر اروپا توسعه دادند.

هزینه پستی

در ایام قدیم، هزینه پستی به جای این که مثل امروز به صورت تمبر معمولی از فرستنده دریافت شود، از دریافت کننده نامه مطالبه می شد بدیهای است این کار مشکلات متعددی ایجاد می کرد. از آن جمله، اغلب اوقات فرستنده نامه مطالب مورد نظر خود را به طور رمز و مختصر و مفید در گوشه ای از پاکت می نوشت و دریافت کننده پس از اطلاع از سلامتی طرف و خواندن مطالب نوشته شده اعلام می داشت که این پاکت مربوط به او نیست بیچاره نامه رسان بدون حق الزحمه خود، نامه را به فرستنده آن دعوت می داد او نیز دریافت که طرفش سلامت است و از مضمون نامه اطلاع حاصل کرده است.

در سال 1607 میلادی یک شرکت پستی در ونیز ورق های مخصوصی برای مکاتبه بیشتر ساخت که عکس شیر کلیسای سنت مارک MARK SPANT روی آن ها چاپ شده و مردم مجبور شدند که از این اوراق برای مکاتبه استفاده نمایند.

عده ای فکر ایجاد هزینه های پستی را به یکی از وکلای پارلمان پاریس به نام Renavddavillayer نسبت می دهند این شخص در سال 1653 صندوق هایی در خیابان ها نصب کرد و نامه هایی که درون این صندوق ها ریخته می شد، در صورتی به مقصد می رسید که از پوشش مخصوصی که روی آن هزینه پستی و تاریخ نامه نوشته شده بود، استفاده کرده باشد این پوشش کاغذی در واقع تمبر آن روز به حساب می آمد که بهای معادل یک دینار در قصرهای سلطنتی، صومعه ها و دانشکده ها فروخته می شد.

این شخص، هم چنین پیشنهاد کرد بلیط ها و اسکناس هایی که جای مخصوص جهت نوشتن داشت چاپ شود. یکی از این بلیط ها به وسیله پادشاه فرانسه مورد استفاده قرار گرفت. به نشانی Magdelenedescundery نویسنده فرانسوی ارسال شد که گفته می شود هم اکنون در پاریس نگهداری می شود و نمونه قدیمی ترین نامه های مارک دار پستی است.

در سال 1818 برچسبهای مخصوصی با قیمت های متفاوت منتشر شد که تصویر بچه کوچکی را که شیپوری را می نواخت، نشان می داد.

نمونه برچسب هایی که قبل از پیدایش تمبر از آن ها پس از انتشار اولین تمبر جهان، اغلب کشورهای دنیا از نقش این برچسب برای چاپ تمبرهای یادگاری استفاده کرده اند

تاریخچه تمبر در اروپا:

قبل از شروع مطالب شایسته است ابداع کننده تمبر به نام رولاند هیل را به طور مختصر معرفی کنیم در سال 1802 هنگامی که رولاند کودکی هفت ساله بود با خود درباره بدی وضع وجود پست بسیار فکر می کرد در آن زمان حمل کننده نامه هخا یا پستچی، هزینه پستی نامه ها را از گیرنده در زمان تحویل نامه دریافت می کرد چون در آن زمان قبل از عرضه تمبر، هزینه پستی بر مبنای مسافت های طی شده و تعداد صفحه های نامه بوده ارسال برگی بزرگ به جای دو برگ کوچک تر ارزان تر بود مردم زرنگ هم عصر ملکه ویکتوریا، نامه های خود را به دو شکل افقی و عمودی روی یک طرف کاغذ می نوشتند

هزینه های پست در ابتدا از گیرنده نامه دریافت می شد که این مسأله موجب بروز انواع مشکلات می گردید برخی از مردم به سادگی از پرداخت وجه خود داری می کردند برخی دیگر بر روی پاکت های نامه پیغام هایی رمزی می نوشتند به نحوی که فرد دریافت کننده آن را به راحتی می خواند و از پرداخت هزینه پست خود داری می کرد، پستچی را روانه می ساخت و گاهی اوقات، فقط تشخیص دست خط فرستنده نامه باعث خود داری از پرداخت هزینه می شد.

یک روز که مادر رولاند در خانه پولی برای تحویل گرفتن نامه نداشت، پسرش را برای تهیه پول از طریق فروش مقداری لباس مندرس به شهر فرستاد رولاند فکر کرد که این روش کاری بسیار احمقانه است این مسأله باعث شد تا در این باره سالها به تفکر بپردازد و سرانجام تحولی در سیستم پستی پدید آورد.

رولاند جوان به زودی دریافت که پرداخت هزینه پستی یک نامه به وسیله فرستنده ارزانتر و مفید تر بوده و از انتظار پستچی برای دریافت پول در هنگام تحویل نامه جلوگیری خواهد کرد یک آزمایش ساده نشان می دهد که یک پستچی برای تحویل 67 نامه و دریافت هزینه مربوط یک ساعت و نیم معطل خواهد شد. در حالی که در صورت پیش پرداخت هزینه توسط فرستنده می تواند 750 نامه را در مدت نیم ساعت توزیع نماید.

پس از آن، او با محاسبات دقیق به این نتیجه رسید که تعیین یک نرخ استاندارد برای پرداخت هزینه پستی بدون در نظر گرفتن مسافت ارزانتر و دارای کارایی بیشتر است.

پس پیشنهاد رولاند هیل تحت عنوان ( رفورم اداره پست ) در سال 1838 به چاپ رسید و توجه زیادی را به خود معطوف داشت، به طوری که مطلب مذکور در طول یک سال سه بار تجدید چاپ شد.

جلب علاقه عموم سبب حمایت از هیل گردید علاوه بر آن تعداد بسیاری از شرکتها و نهادهای عمومی نیز، دولت انگلستان را برای تصویب طرح مذکور تحت فشار قرار دادند تا سرانجام در تاریخ 17 آگوست 1839 به تصویب رسید و در اول ماه مه 1840 اولین تمبر پستی جهان یعنی (PennyBlack) پنی سیاه به معرض فروش گذاشته شد.