دانلود تحقیق تاریخچه شهر نشینی

گسترش شهر نشینی و هجوم  مردم به طرف جوامع شهری در آسیا ، اروپا ، آمریکا ، آمریکای لاتین و آفریقا گرایش افراد را  به کجروی افزایش داده است . در طول قرون متمادی در تاریخ بشر، تجمع افراد در مکانهای مختلف به تدریج جوامع شهری را پدید آورده است. جمعیت جوامع شهری با سرعت روز افزون در حال افزایش است به طوری که امروزه میلیونها نفر را در سراسر گیتی در درون خود جای  داده است و به نوبه خود ویژگیهایی را پدید آورده است.

1- به پیدایش جامعه توده وار یا گسترده منتهی گردیده است                    

2-  به تفاوتهای اجتماعی و اختلافات طبقاتی مردم افزوده است

3- برخورد و تضاد میان هنجارها و نقشهای اجتماعی افراد به وجود آورده است   

4- به از هم پاشیدگی روابط متقابل شخصی افراد کمک کرده است ( فرجاد 1375 ص 187 تا ص 190 )

رابطه شهرنشینی با انحرافات اجتماعی

نویسندگان یونان و روم قدیم در نوشته های خود از غیر اخلاقی بودن و فساد شهرها سخن گفته و صداقت روستا نشینان را ستایش کرده اند.

میزان ارتکاب جنایت ، مصرف غیر قانونی مواد مخدر ، افراط در مصرف مشروبات الکلی و الکسیم ،  همچنین بی نظمی هایی در رفتار اصولا در شهر بیشتر از حوزه های روستایی است. چنانچه از انجام تحقیقات جنایی در آمریکا ، فرانسه ، بلژیک و سایر کشورهای اروپایی بر می آید درصد ارتکاب جنایات به طور رسمی و شناخته شده در حوزه های روستایی در مقایسه با شهرها بسیار پایین است . تحقیقات جنایی وسیعی که در ژاپن صورت گرفته نشان داده است که درصد جنایات در حوزه های شهری بیش از حوزه های روستایی بوده است و میزان جنایت در شهرهای بزرگ نسبت به شهرهای کوچک در حال افزایش است. کلیه جوامع در حال توسعه و پیشرفت با این واقعیت مواجه اند که صنعتی شدن جامعه و تجمع افراد در شهرها که ناشی از هجوم جمعیت روستایی به شهرهاست ، به افزایش سریع و هر چند بیشتر جنایت کمک کرده است. در جوامع توسعه نیافته جنایات اغلب در شهرها به ویژه شهرهای بزرگ اتفاق می افتد. در اینجا تذکر این نکته ضروری است که در روستا ارتکاب برخی از جنایات پوشیده و ناشناخته باقی می ماند و در آمارهای رسمی ذکری از آن به میان نمی آید اگر چه امکانات بیشتری برای ارتکاب به جنایات در شهرها وجود دارد. فقط تا حدودی اختلافاتی را که در نسبت ارتکاب جنایات در شهرها و روستاها وجود دارد در بر می گیرد. مدرک کافی در دست نیست تا بتوان ثابت کرد و به طور قاطع گفت که معمولاً شهرها کجروان را بیش تر از روستاها به خود جلب و جذب می نماید. ( فرجاد 1375 ص 195 تا ص 196 )

 ستیزه های اجتماعی و هنجارها

        یکی از مشخصات اصلی شهرگرایی تضاد منافع افرادی است که با سوابق مختلف در جوار هم به طور اجتماعی زندگی می کنند. افراد اجتماعات شهری در گروههای مختلف سنی ، نژادی و شغلی به سر می برند و دارای سوابق اخلاقی ، ارزشها و گرایشها و منافع مختلفی هستند. اختلافات طبقاتی در جوامع شهری به وضوح به چشم می خورد. شیوه توزیع و قدرت یکسان نیست و هر یک از طبقات اجتماعی ساخت ویژه ای دارند. شهرهای بزرگ مجموعه شهرهایی است که در دل شهرهای دیگر است. این خرده شهرها هر یک خرده فرهنگ ها ، گرایشهای دینی ، مشخصات نژادی ، سنت ها و زبان های مختلفی دارند. ستیز هنجارها و نقشها و تفاوت هنجارها و استانداردهای رفتاری و وضعی را به وجود می آورد که تنها یک معیار قابل قبول نیست و انحراف و عدم توجه به معیارها هم به مجازات و تنبیه منجر می شود. ( فرجاد 1375 ص 204 تا ص 305 )

محله های شلوغ و پر جمعیت و واکنش های اجتماعی  

هیچ کس به مردم محله های شلوغ و پر جمعیت با دید خوشبینانه ای نمی نگرد. بیشتر مردم جهان سرمایه دار به غلط آنان را کثیف و شرور می دانند و در تقسیم بندی ذهنی خود را از آنان مجزا و برتر می پندارند. در واقع با توجه به لفظ لاتین آن (SIUM )  که به معنی در خواب بودن زندگی ، زندگی را به خواب گذراندن و یا چرت زدن گرفته شده است ، شاید به این دلیل است که اکثر مردم اینگونه جاها را نقاطی می دانند ناشناخته، که در کوچه ها و خیابانهای جنوب و پایین شهر واقع است . مردم آن را کسانی تشکیل می دهند که ساکت در خوابند. امروزه گرایشهای عاطفی در مورد محله های پرجمعیت بیشتر شده و بازتاب افکار ناخوشایند عمومی نسبت به این محله های شلوغ اینطور شناخته شده اند که برخی مردمان شرور ، خشن و کثیف و در شرایط بد اقتصادی در آن زندگی می کنند. باید دانست که شرارت در خون این مردم نیست . به عبارت دیگر آنها افرادی ذاتا شرور متولد نشده اند بلکه شرایط بد آموزشی ، اقتصادی و فقر است که از افراد این محله ها مردمانی شرور، خطرناک و جانی پرورش داده است . محله شلوغ را به کوچه و خیابان ، میدان و مکانی اطلاق می شود که در یکی از نواحی پرجمعیت یک شهر ( شهر کوچک ) و یا شهر بزرگ شکل گرفته است و در مجموعه ای از این خیابانها و میادین و کوچه ها افراد به طور بسیار فشرده در همسایگی یکدیگر زندگی می کنند. از دیدگاه هانتر همانگونه که در شهرهای بزرگ افراد فقیر و محله های فقیر نشین وجود دارد در شهرهای کوچک یا روستاها نیز افرادی وجود دارند که در شرایط بد اقتصادی به سر می برند. بنابراین نمی توان فقیر و فقر را مربوط به محله های پایین در شهرها داشت اما در مناطق روستایی فقر به پایداری واقعیتهای زندگی سنتی کمک می کند.

در جوامع پیشرفته شهری جایی که صنعت به پیشرفته ترین حد ممکن رسیده است ، همبستگی گروههای اولیه و سنتی رو به ضعف نهاده است و عدم وجود قدرت ، ویژگیهای دیگر ، مشخصات و پایگاه اقتصادی و اجتماعی افرادی که در محله های شلوغ در شرایط بد اقتصادی زندگی می کنند خود به پیچیدگی بیشتر زندگی آنها کمک می کند. (فرجاد- 1375- ص 216 تا ص 218)

گمنام زیستن

یکی دیگر از خصوصیات محلات پرجمعیت ، ایجاد موقعیتهای ویژه ای است که برای گمنام زیستن بسیار مناسب است . یعنی کسانی که می خواهند گمنام زندگی کنند و از شهرت کاذب بیزارند بهترین محل برای زندگی آنها اینگونه مناطق است . چون کسی به اینگونه مکان ها توجهی ندارند و محلات پرجمعیت مملو از مطرودینی است که امکان زندگی کردن در مناطق و محلات دیگر برای آنان میسر نیست.

پاره ای از کج رویهای اجتماعی که در محلات پرجمعیت رواج دارد ریشه خارجی داشته و یا به عبارت دیگر از سایر محلات سرچشمه می گیرند. بسیاری از کسانی که در زندگی خصوصی خود شکست خورده و به آرزو و آمال خود دست نمی یافتند به زندگی در محله های فقیر نشین جوامع بزرگ شهری که دائم در حال تغییر و کاهش است معهذا این محلات برای مخفی شدن و گمنام زیستن برخی افراد تحت هر شرایطی بسیار مساعد است با وجود این بیشتر ساکنان این محلات را کارگران مهاجر ، معتادین و الکسیتها و یا کسانی که فعالیتهای غیر قانونی می کنند ، تشکیل می دهند.

تغییر شیوه زندگی در محلات پرجمعیت فقیر نشین

برنامه هایی که جهت بهبود وضع این محلات صورت پذیرفته نه تنها کارکرد مثبتی نداشته بلکه مشکلات ناشی از شیوه زندگی خاص این محلات را افزایش داده است. بسیاری از صاحبنظران برای دگرگون ساختن این محلات می باید شرایط زیر را ایجاد کنند :

ایجاد نظام پرداخت دستمزد کافی

تخصیص و ایجاد حداقل در آمد لازم برای کلیه ساکنین

ایجاد خط مشی های استخدامی صحیح جهت آموزش و پرورش یا دوباره آموزی نوجوانان و جوانان

ایجاد امنیت اجتماعی کافی و همچنین افزایش پرداختهایی که دولت برای کمک به ساکنان محلات انجام می دهد. پاره ای دیگر از صاحبنظران معتقدند این تغییرات برای محلات کثیف اگر چه لازم است ولی کافی نیست. باید شیوه زندگی آنان را نیز دگرگون ساخت و در این راه کلیه ساکنان این محلات نیز با کوششهای هماهنگ و یکپارچه خود باید به این تحول کمک کنند. (فرجاد 1375 ص 269 تا ص 270 )

عوامل محیطی جرم

عوامل به وجود آورنده جرم در نقاط مختلف یکسان نیست و مناطق از نظر نوع جرم ، شدت و ضعف ، تعداد و نیز از نظر عوامل اثر بخش با یکدیگر متفاوتند . این تفاوتها و اختلافها را می توان در شهر ها و روستاها و حتی محله های مختلف یک شهر هم مشاهده کرد. بر هر محیطی یک سلسله عوامل مختلفی چون : شرایط جغرافیایی و اقلیمی ، وضعیت اقتصادی و اجتماعی ، شرایط و موقعیت خانوادگی ، تربیتی و شغلی و طرز فکر و نگرش خاصی حاکم است که مسلما هر یک از اینها در حسن رفتار یا بد رفتاری افراد بی اثر نیست. از این رو محیط اجتماعی تاثیر فراوانی در ارتکاب جرم دارد.

عوامل محیطی موثر در ازدیاد یا تقلیل میزان جرایم را می توان به شرح زیر گروه بندی کرد : (هدایت الله ستوده- چاپ 1371)

شهر نشینی و جرم :

دشواریهای شهر نشینی از نظر آسیب شناسی اجتماعی چه در کشورهای در حال توسعه و چه در کشورهای توسعه یافته طبقه بندی خاص خو را دارد. به همان اندازه که در کشورهای در حال توسعه مسایلی مانند از هم گسیختگی روابط اجتماعی ، ناسالم بودن فعالیتهای اقتصادی ، عدم تعادل و توزیع در آمدها ، فقدان امکانات رفاهی برای اکثر مردم و عدم تامین اجتماعی و مخاطرات روانی متعدد دارد در کشورهای پیشرفته صنعتی هم بر اثر وجود ماشین و تکنولوژی و روابط ناشی از آن ، مسایل خاص خود را به وجود آورده است. شهرنشینی نابهنجار گسترش حاشیه های فقر ، اتلاف منابع و انرژی را در پی دارد. ترافیک ، آلودگی هوا ، شهرنشینان را تهدید می کند . شهرها با تخریب جنگلها و فضای سبز و شدت گرفتن اختلالات عصبی و آسیبهای اجتماعی مختلف مواجه اند که به برخی از آنها اشاره می شود :

1- در شهرهای بزرگ به دلیل افزایش بی حد جمعیت ، هیجان ، آشفتگی ، نگرانی ، ترس و تشویش و اضطراب در بین شهرنشینان رو به فزونی است . به طوری که اغلب شهروندان به کشمکش و فشارهای روانی تهدید می شوند.

2- رشد بی رویه جمعیت در شهرها ، بسیاری از شهروندان را با دشواریهایی چون ضعف ، بی حالی ، خواب آلودگی ، نگرانی ، عدم تعادل جسمی و روانی مواجه می کند و بی میلی نسبت به کار و فعالیت را در آنها فزونی می بخشد.

3- آمارهای مربوط به جرایم و بزهکاری در شهرها ، به خصوص شهرهای بزرگ ، نشانگر فزونی این پدیده ها در دهه های اخیر است که به نوبه خود از گسترش شهرنشینی ریشه گرفته است.

4- انحرافات جنسی ، انواع مختلف اعتیاد به مواد مخدر ، مصرف مشروبات الکلی و نیز روحیه سودجویی و سوداگری و روابط ناسالم و غلط اقتصادی در شهرها رونق بیشتری دارد.

5- فردگرایی و تکروی در بیشتر فعالیتها به چشم می خورد ، روابط صمیمانه و چهره به چهره در بین شهروندان کمتر است و احساس انزوا شدت بیشتری دارد. (هدایت الله ستوده- چاپ 1371)

حاشیه نشینی و جرم :

حاشیه نشینی و زاغه نشینی اصطلاحی است که به محله های مسکونی غیر متعارف و متداول شهری اطلاق می شود.چارلز آبرامز از مفهوم زاغه ها و مناطق زاغه نشین تعبیری به این شهر ارایه می دهد:

ساختمان یا بخشی از شهر که در آن ویرانی ، نارسایی عرضه خدمات درمانی ، تراکم زاد جمعیت و واحدهای مسکونی ، فقدان آسایش لازم و خطرات ناشی از عوامل طبیعی نظیر سیل دیده می شود ، می تواند به عنوان زاغه یا منطقه زاغه نشین معرفی گردد . از این رو می توان محله های فاقد تجهیزات شهری (آب و برق ، مدرسه ، درمانگاه ، نارسایی وسایل حمل و نقل عمومی و مانند آن ) را در ردیف مناطق زاغه نشین طبقه بندی کرد.

حاشیه نشینی در شهرهایی که پذیرای جمعیت اضافی در بافت اصلی خود نیستند رشد می کند و عده کثیری از مهاجران با سکونت در زاغه های اطراف شهرها به کارهای غیر تولیدی کشانده می شوند . بی شک نشانه اساسی این اشتغال کاذب ، عدم تخصص یا تخصص اندک آنهاست.

زاغه نشینان دارای ویژگیهای مخصوص به خود هستند که می توان رخی از آنها را به شرح زیر طبقه بندی کرد:

1- واحد های مسکونی رو به ویرانی ، فرسوده با تجهزات ناقص یا تقریبا هیچ

2- تسلط فرهنگ فقر و انعکاس آن در رفتارهای اجتماعی مردم

3- فقر اقتصادی

4-   گوشه گیری مردم از اکثر جریان های شهری

5- ایجاد مرزهایی در اطراف محله و جدایی از سایر طبقات شهری

6- عدم توجه و بی اعتنایی سازمانهای مسئول به احتیاجات محله

حاشیه نشینی با جرم رابطه مستقیم و نزدیک دارد . تنوع ، تجمل و اختلاف فاحش و چشمگیر طبقات اجتماعی ساکن شهرهای بزرگ ، گرانی و سنگینی هزینه های جاری زندگی موجب می شود تا مهاجران غیر متخصص که در آمد آنها کفاف مخارجشان را نمی دهد جهت بر آوردن نیازهای خود دست به هر کاری ولو غیر قانونی بزنند . در چنین مناطقی به لحاظ از بین رفتن ارزشهای انسانی ، کج رویهای اجتماعی سریعا رشد می کند. (هدایت الله ستوده- چاپ 1371)

مهاجرت های بی رویه روستاییان به شهر ها

در کشورهای در حال توسعه مهاجرت روستاییان به جوامع شهری در حقیقت انتقال فقر روستاها به شهرهاست.

افزایش جمعیت ، مهاجرتهای بی رویه روستاییان را در پی دارد. این مهاجرتها مسایل و دشواریهای ی را به بار می آورد که به برخی از آنها ذیلا اشاره می شود :

1- شغلهای کاذب و فریبندگی و جاذبه های کاذب شهرها موجب فزونی مهاجرتهای بی رویه روستاییان به شهرهای بزرگ به خصوص شهرهای مرکزی استانها یا مرکز کشور می شود.

2- مهاجران و روستاییان که بدون برنامه ریزی قبلی به شهرها هجوم می آورند با بیکاری نامحدود مواجه شده ، ناچار به کارهای غیر قانونی و ضد اجتماعی چون : خرید و فروش مواد مخدر ، واسطه گری و دلالی و امثال آن تن در می دهند و در نتیجه موجب اشاعه اعتیاد و توزیع مواد مخدر می گردند.

3- روستاییانی که به فرهنگ و زندگی ساده خود پشت پا زده ، به نقاط شهری روی می آورند به خاطر نامتجانس بودن با شیوه زندگی شهری هویت خود را کم و بیش از دست می دهند و در محیط های نا مانوس شهری مرتکب جرم می شود. (هدایت الله ستوده- چاپ 1371)