دانلود مقاله سال های تجاوز و مقاومت

پیشگفتار:

"سالهای تجاوز ومقاومت" بحث وبررسی اجمالی تحولات خونین سیاسی، اجتماعی ونظامی دونیم دهه اخیرافغانستان است. سالها ی  دونیم دهه ی اخیر پرحادثه ترین وخونین ترین سالهای تاریخ معاصر افغانستان محسوب میشود. حوادث خونین ومصیبت باراین سالها که باکودتای نظامی حزب دمکراتیک خلق و تصاحب قدرت سیاسی ازسوی آن حزب درثور 1357 هجری خورشیدی آغازشد، با تجاوز نظامی شوروی گسترش یافت وبعدازخروج قشون متجاوز وفروپاشی امپراطوری شوروی خونین تر ومصیبت بارترگردید.  دراین نوشته حوادث ودگرگونی های سیاسی، اجتماعی ونظامی این سالها با اختصار واجمال مورد بحث وارزیابی قرار می گیرد. رویکرد ها وبرگرفته های مباحث را یاد داشتها، خاطرات وچشم دید های نگارنده از وقایع وحوادث واظهارات دست اندرکاران وگردانندگان آن وآثار کتبی نویسندگان، خبرنگاران ومحققین داخلی وخارجی دراین رابطه تشکیل میدهد. مسلماً تحلیل وبرداشت هرنویسنده ومحقق درمورد حوادث ودگرگونیهای سیاسی واجتماعی سالهای مورد بحث همآهنگ ویکسان نمیباشد.  چه بسا که دربرخی موارد ارزیابی ها وبررسیها با تفاوت وتناقض ارائه می شود. اما گاهی وقت تفاوت وحتی تناقض برداشت ها بدریافت درست حقایق می انجامد. هرچند که بعضی مواقع بیان وتحلیل متفاوت ومتناقض حوادث وتحولات، خوانندگان را دردرک واقعیت ها به سرگردانی وتردد میکشاند. البته دراوضاع وحالت کنونی که کشور ما و بعد ازدونیم دهه یک دوره ی خونین جنگ وبی ثباتی بسوی صلح، ثبات ، آزادی ودمکراسی قدم میگذارد هرنویسنده ومحلل این کشور حق خواهد داشت تا وقایع وتحولات جامعه ووطن خودرا به بحث وبررسی بگیرد وآن بحث را با آزادی ارائه بدارد. آنگاه خوانندگان خود قضاوت خواهند کرد که چه مباحث وتحلیلی به واقعیت ها نزدیک است وچه برداشتها وارزیابی هایی با حقایق وراستی همخوانی دارد.

مباحث" سالهای تجاوز ومقاومت" درچهار فصل جداگانه پیشکش خوانندگان میگردد. ازآنجاییکه جریانات واحزاب سیاسی درکشورما محور وقایع وحوادث دونیم دهه ی اخیر محسوب میشود بررسی ومطالعه ی آن حوادث و وقایع بدون شناخت وبررسی احزاب وجریانات سیاسی دخیل دراین وقایع نارساء وناقص میباشد. معهذا فصل اول به معرفی وشناخت تحلیلی جریانات واحزاب سیاسی سه دهه ی اخیر اختصاص میابد که درحوادث سالهای مورد بحث حضور داشتند. درفصل دوم حاکمیت حزب دمکراتیک خلق، درفصل سوم حکومت احزاب اسلامی وجهادی و درفصل چهارم حکومت تحریک اسلامی طالبان با مداخلات وتجاوزات خارجی وسلطه ی تروریزم مورد بحث وارزیابی قرارمی گیرد.

فصل اول

احزاب سیاسی درسه دهه ی اخیر

حزب دمکراتیک خلق:

با کناررفتن محمدداود ازصدارت درسال 1342 هجری خورشیدی شرایط جدید درفضای سیاسی کشور ایجادشد که دراثر آن احزاب سیاسی با افکار وعقاید مختلف عرض وجود کردند. قانون اساسی جدید ساخته شد. محمدظاهر، شاه افغانستان درمیزان 1343 حین افتتاح لویه جرگه ای که غرض تصویب قانون اساسی تشکیل یافته بود حالت جدید را تحقق دمکراسی خواند. این دوره که ده سال دوام یافت دهه ی دمکراسی نام گرفت.

دهه ی دمکراسی با تشکیل احزاب سیاسی آغاز میابد. هرچند که قانون احزاب ازسوی شاه توشیح نگردید وفعالیت احزاب مجرای قانونی نیافت. برخی این احزاب گردانندگان حوادث و وقایع خونین دو دهه ی اخیرمیباشند. حزب دمکراتیک خلق یکی ازاین احزاب است که در11 جدی 1343 تأسیس گردید. به قول یکی از اعضای ارشد حزب مذکور:« 25 نفر دراین روز به خانه ی نورمحمد تره کی واقع کارته 3 کابل گردآمدند وحزب دمکراتیک خلق را تأسیس کردند. این گردهم آیی را اولین کنگره ی حزب خواندند وبه آن نام کنگره ی مؤسس نهادند. درکنگره اساسنامه حزب که قبلاً ترتیب شده بود ومشابهت کامل با اساسنامه حزب کمونیست اتحاد شوروی داشت به تصویب رسید. کمیته ای بنام پلینوم کمیته ی مرکزی مرکب ازهژده نفر انتخاب شد. 11 نفراعضای اصلی وعلی ا لبدل کمیته مرکزی حزب نیزمعین گردیدند. اعضای اصلی کمیته ی مرکزی را نورمحمد تره کی، ببرک کارمل، صالح محمد زیری، طاهر بدخشی، سلطانعلی کشتمند، شهرا لله شهپرو دستگیر پنجشیری تشکیل میدادند. واعضای علی البدل کمیته مرکزی داکتر شاه ولی، ظاهر افق، داکتر ظاهرونوراحمد نور بود. کمیته ی مرکزی نورمحمد تره کی را به حیث منشی عمومی حزب وببرک کارمل را به حیث معاون حزب انتخاب نمود. میر اکبر خیبر به نسبت داشتن وظیفه درقوای مسلح آن وقت درهیچیک ازاین مقامات قرارنگرفت. . .   .  » ( 1 )

دستگیر پنجشیری یکی ازاعضای مؤسس حزب دمکراتیک خلق تشکیل حزب را ملهم ازمقاومت های ملی علیه استبداد داخلی واستعمار خارجی میداند:« حزب دمکراتیک خلق با الهام ازمقاومت های ریشه داروعادلانه ملی علیه تمام دشمنان آشتی ناپذیر داخلی" کشورکشایان" ونیروهای استعمارگر خارجی درکشور نیمه فیودالی ما جوانه زد، رشدکرد، نفوذ وسلطه یافت. . .  » ( 2 )

اما حزب دمکراتیک خلق برخلاف تحلیل وادعای دستگیر پنجشیری درالهام از مقاومت علیه استبداد داخلی واستعمار خارجی وقتی سلطه یافت وبه حاکمیت رسید مستبد ترین دستگاه حاکمیت را تشکیل داد و وسیله ای درجهت تجاوز نیروهای اشغالگر خارجی( قوای شوروی) گردید. این حزب ازهمان آغاز تشکیل، کمونیست بودن خودرا درجامعه ی اسلامی افغانستان پنهان نکرد. دراولین ماده اساسنامه خود که درنخستین شماره جریده حزب بنام " خلق" منتشر گردید نوشت:« حزب دمکراتیک خلق افغانستان عالیترین سازمان سیاسی وپیشآهنگ طبقه  کارگر وهمه زحمت کشان افغانستان است. حزب دمکرتیک خلق افغانستان که آیدیا لوژی آنرا مارکسیزم لنینیزم تشکیل میدهد براتحاد داو طلبانه ی مردم اعم از کارگران، دهقانان، پیشه وران وروشنفکران کشوراستوار است.» انتشار اساسنامه حزب دمکرایتک خلق با محتوای کاملاً کمونیستی درهمان روزهای اول نشان دادکه حزب مذکور پدیده ای است وارد شده ازخارج و وابسته به خارج. زیرا آیدیالوژی را که حزب برای خود برگزیده بود آیدیالوژی حاکم درمسکو بود نه آیدیالوژی حتی یکنفر دهقان درافغانستان .

حزب دمکراتیک خلق تحت نظر سازمان جاسوسی شوروی( کی جی بی ) که فعالیت آن عمدتاً توسط سفارت مسکو درکابل پیشبرده می شد بوجود آمد ورشد یافت: « یک وزیر سابق داخله افغانستان بطور واضح گفته است که او دوسیه های مفصلی را مطالعه کرده است که دراثر نظارت فعالیت های چپی های افغانستان ازطرف پولیس مخفی کشورترتیب گردیده بود. این اسناد بدون شک به اثبات میرساند که رهبران کمونیست افغانستان ازطرف عناصر کی جی بی سفارت شوروی درکابل مستقیماً اداره، تمویل وهدایت می شدند وبه آنها هدایت داده شده بود که چگونه پروگرام های که برای بمیان آمدن دمکراسی طرح شده بود تخریب کنند وحکومت را غصب نمایند. » ( 3 )

"هنری برادشر" نویسنده ومحقق امریکایی که در دهه ی هشتاد میلادی به حیث متخصص امور شوروی دردولت امریکا ایفای وظیفه میکرد وقبل ازآن به حیث خبرنگار آژانس " ای پی " امریکایی در دهلی جدید مؤظف بود وبارها به کابل رفت وآمد داشته است درمورد تشکیل حزب دمکراتیک خلق وروابط رهبرآن تره کی با سفارت مسکو درکابل می نویسد:« . . .   الی سال 1963 وی( نورمحمد تره کی) یک حلقه ی ارتباطی را با سفارت شوروی درکابل تشکیل داده بود. درچاپخانه ی مورد پسندش نشسته جوانان افغان را به مامورین سفارت شوروی که فکر می شد اعضای کی جی بی بودند معرفی میکرد. بعد ازانفاذ قانون اساسی جدید حینیکه برای انتخابات پارالمانی ترتیبات گرفته شد، ولی احزاب سیاسی هنوز شکل قانونی را به خود نگرفته بود، تره کی درحدود سی نفرازجوانان را دور خود جمع وحزب دمکراتیک خلق را تأسیس کرد. . .   .  تره کی زمانیکه در بمبئی بود، تماس هایی با حزب کمونیست هند نیز داشت ونقش یک یا هردو حزب یادشده شاید درتشکیل حزب دمکراتیک خلق افغانستان نسبت به ارتباطات تره کی با کی جی بی مؤثر بوده است. شورویها ازمدتهای مدیدی به این طرف یک حزب کمونیست خارجی را برای نظارت وکمک یک حزب کمتر انکشاف یافته ی دیگر بکار میبردند. . .    .  » ( 4 )

تمام فعالیت بلند پایگان حزب دمکراتیک خلق زیر نظر وهدایت سفارت شوروی درکابل قرارداشت. اعضای کمیته ی مرکزی ودفتر سیاسی حزب از سفارت شوروی معاش( حقوق) دریافت میکردند. برادرخانم ( خسربره) شرعی جوزجانی وزیرعدلیه حکومت تره کی ازقول خواهرش اظهارداشت:« اگر پنج هزار افغانی معاش ماه وار سفارت شوروی به شوهرم نمی بود ما درکابل نمیتوانستیم زندگی کنیم. » ( 5 )

درثور 1346 حزب دمکراتیک خلق دچارانشعاب گردید. این انشعاب ازسوی ببرک کارمل ومیراکبر خیبرصورت گرفت. هرچند دلیل انشعاب درحزب ازسوی برخی محققین ونویسندگان به تفاوت سلیقه ها وبرداشتهای تره کی وکارمل وتشدید رقابت میان آنها درنزدیکی به مسکو ارتباط داده میشود، اما این انشعاب به منظور تأمین اهداف خاصی ازسوی شوروی انجام یافت. نخست اینکه شورویها خواستند تا با ایجاد دوحزب کمونیست طرفدارخود از پیوستن افراد غیر پشتون به احزاب طرفدار چین ( مائوئیستها) جلوگیری کنند. آنها معتقد بودند که روشنفکران غیر پشتون کمترحاضر میشوند درعضویت حزب کمونیستی که رهبری آنرا تره کی وافراد پشتون بدوش دارند شامل گردند. ثانیاً برای نفوذ مسکو درخاندان سلطنتی افغانستان تشکیل حزب کمونیست میانه رو ودرباری ضروری پنداشته می شد. پرچم ورهبرآن ببرک کارمل که پسر یکی ازجنرالان محمدظاهرشاه بود به این منظور بوجود آورده شد. آنطوریکه تحولات بعدی نشان داد ببرک کارمل وپرچمیها درکودتای داخل قصر با داودخان همکاری کردند وازاو به عنوان پل عبوردرحاکمیت حزب کمونیست خلق وپرچم استفاده نمودند. وثالثاً شورویها برای جلب وجذب افراد بیشتر ازمیان خانواده های حاکم، مرفه وشهرنشین به حزب کمونیست خط مسکو، ایجاد یک حزب میانه رو را ضروری میپنداشتند. درحالیکه شاخه ی خلق تند رو واکثر اعضای آن برخواسته ازدهات وقبایل افغانستان عمدتاً پشتونها بودند. آنها پرچم را برهبری ببرک کارمل بوجود آوردند وآنرا درمسیر یک حزب میانه رو وکمونیست وقابل قبول برای آنانی قراردادند که ازخانواده های حاکم، مرفه وشهرنشین بسوی حزب کمونیست روسی جذب می شدند.

گروه کارمل بعد ازانشعاب خود امتیاز نشرجریده ی پرچم را بدست آوردند وبا نشر این جریده به پرچمی ها شهرت یافتند. پرچمی ها دراولین شماره پرچم، خودرا حزب دمکراتیک خلق افغانستان خواندند. اما تره کی درشماره پنجاه جریده افغان ملت اعلامیه ای را منتشرساخت که درآن گفته شد پرچم هیچگونه ارتباط سازمانی با حزب دمکراتیک خلق ندارد. جریده ی پرچم تا دوسال دیگربه نشر خود ادامه داد وکلیه مطالب آن به تشریح وتوضیح عقاید کمونیزم،  تبلیغ سیاست خارجی شوروی وضرورت دوستی با شوروی خلاصه می شد. درحالیکه حزب دمکراتیک خلق با استفاده از آزادی دهه ی دمکراسی به فعالیت آشکار ونامحدودی ادامه میداد،  به جای همکاری درانکشاف این دوره دست به سبوتاژ وتخریب میزد. با براه انداختن تظاهرات متعدد دربسیاری ازروزهای رسمی، جریان عادی زندگی سیاسی واجتماعی را درپایتخت مختل میکرد. متعلمین ومحصلین درکابل ازدروس خود باز میماندند. بسا روزها دروازه های صنوف مکاتب ودانشگاه بسته می شد که درنتیجه سطح علمی مؤسسات آموزشی سیر نزولی می پیمود. ببرک کارمل وچند تن دیگرازاعضای حزب دمکراتیک خلق که به حیث وکیل درشورای ملی راه یافته بودند بسا روزها فضای شورا را نیز مختل میکردند. کارآنها درشورای ملی تلاش برای انعقاد قراردادهای متعدد حکومت افغانستان درعرصه های مختلف نظامی، اقتصادی وفرهنگی با اتحاد شوروی بود تا از این طریق نفوذ شوروی درتمام عرصه های زندگی افغانستان گسترش یابد وکشوردروابستگی کامل به شوروی فرو برود. کارمل درهمه بیانات پارالمانی خود ازشوروی نام میبرد. به ستایش شوروی میپرداخت وبه استحکام دوستی افغانستان با شوروی تأکید میکرد: « ارتجاع راست افراطی وشعله افروزان چپ افراطی در زیر لوای انتی سوووتیزم دریک جبهه با جناح راست محافل حاکم وسازمانهای جاسوسی داخلی در تفتین وتوطئه اند تا روابط نیک وحسن همجواری افغانستان واتحاد شوروی را برهم بزنند.» ( 6 ) 

دهه ی دمکراسی همچنان با آغاز نفوذ حزب دمکراتیک خلق درارتش تواًم بود. قراردادهای متعدد نظامی افغانستان وشوروی که سبب تورید سلاح روسی به کشور واعزام محصلین غرض آموزش نظامی به شوروی گردید زمینه ی این نفوذ را بسیار آسان وگسترده ساخت. نیروی هوایی قبل از همه محل جذب وعضو گیری حزب دمکراتیک خلق شد. چون از یکطرف انکشاف قوای هوایی ازهمان آغاز توسط شوروی ها  صورت گرفت که درنتیجه این قوا کاملاً تحت نفوذ وکنترول شوروی درآمد واز طرف دیگر درنفوذ به نیروی هوایی اهمیت زیاد داده شد. دگروال علی احمد جلالی از چگونگی نفوذ شوروی به قوای هوایی افغانستان میگوید:« زمانیکه ( 1351 ) من به قوای هوایی رفتم تا تاریخ نظامی افغانستان را تدریس کنم من احساس کردم که این کورس دریک مؤسسه ی شوروی تدریس میشود. » ( 7 ) 

درنتیجه نفوذ شوروی به ارتش وتسلط فزاینده ی حزب دمکراتیک خلق به قطعات نظامی کشور ، کودتای محمدداود با نقش قاطع این حزب به پیروزی رسید. وپنج سال بعد حزب دمکراتیک خلق با کودتای که براه انداخت حاکمیت را تصاحب کرد ودراًس فجایع خونین دودهه ی اخیرقرارگرفت.

حزب دمکراتیک نوین( شعله جاوید) :

حزب دمکراتیک نوین که بعضاً آنرا سازمان جوانان مترقی گفته اند با نام نشریه خود " شعله جاوید " شهرت یافت. این حزب یکی ازاحزاب کمونیستی طرفدارچین ومخالف کمونیستان خط مسکو بود. حزب مذکورمانند برخی احزاب دیگر دردهه دمکراسی عرض وجود کرد. درمورد مؤسس یا مؤسسین آن اسناد رسمی ارائه نشده است. اما برخی نویسندگان ومحققین معتقد اند که شعله ی جاوید توسط عبدالرحیم محمودی برادرعبدالرحمن محمودی همعصر وهمرزم غلام محمدغبار تأسیس گردید. یکی ازدلایل دراین مورد نشر جریده ی شعله جاوید از ثور 1347 تا سرطان 1348 به امتیاز ومسئولیت عبد الرحیم محمودی واعضای مربوط به این خاندان عنوان میشود. برخی ها رهبری شعله جاوید را دردست محمد عثمان مشهور به عثمان لندی استاد فاکولته ساینس می پندارند. هرچند عثمان بعداً ازاین حزب کنار رفت وازهرگونه فعالیت سیاسی دست کشید.