دانلود مقاله منطقه کهک

جغرافیا و ریخت شناسی :

منطقه کهک در جنوب شهرستان قم ، بین طول های شرقی /30 ، o50 و /00 ،o51 و عرض های شمالی /00 ، o 34 و /30 ، o 34 قرار دارد . منطقه مورد مطالعه به دلیل نزدیکی به شهرهای برگ وجود برخی معادن مهم ،‌زیارتگاههای مهم و شرایط اقلیمی مناسب دارای مراکز جمعیتی زیاد به صورت روستاهای کوچک تا برگ می باشد . روستای کهک با حدود 750 خانوار بزرگ ترین اجتماع انسانی منطقه است .

مرتفع ترین نقطه این منطقه قله کوه و لیجا با بلندای 3330 متر است و پست ترین نقطه آن در بستر رودخانه قهرود با ارتفاع 1110 متر ( از سطح دریا ) قرار دارد.

قم رود تنها رودخانه ای است که بهص ورت دائمی از کوههای لرستان و گلپایگان سرچشمه می گیرد و پس از گذشتن از یغه غربی ورقه کهک و شرقم به دریاچه نمک می ریزد . سد 15 خرداد در جنوب روستای دودهک بر روی این رودخانه احداث گردیده است . آب و هوا در بخش های هموار و پست شمای یغه بیابانی است . این اراضی بین کوهستان و بیابان واقع شده و دارای تابستان های گرم و خشک و زمستان های کم و بیش سرد هستند .

گرم ترین ماههای سال با میانگین 31+ و سردترین ماههای سال در دی ماهب ا میانگین 5+ درجه سانتی گراد است . میانگین بارش سالیانه مناطق پست شمالی 140 میلیمتر می باشد . در بخش های ناهموار و بنلد جنوبی ، اب و هوای معتدل کوهستانی با زمستان های سرد و و تابستان های نسبتا گرم حکمفرماست ، میانگین سالیانه دما در مناطق جنوبی حداقل 5- و حداکثر 25+ درجه سانتی گراد است و میانگین بارش سالیانه 250 میلیمتری می باشد .

چینه شناسی منطقه :

و منطقه کهک بخش کوچکی از پهنه ایران مرکی است و در زیر پهنه آتشفشانی ارومیه – دختر قرار دارد . واحدهای سنگی منطقه شالم ردیفی از سنگهای پرمین تاتر شیری همراهب ا رسوبات کوارتزی و سنگهی آذرین بیرونی و درونی وابستهب ه زمان ترشیری است واحدهای سنگی منطقه از قدیم به جدید به شرح زیر می باشد :

1- پرمین

کهن ترین سنگهای منطقه متعلق به پرمین است که تنها در گوشه جنوب باختری گسترش محدودی دارد و همدلی آن با سنگهای جوان تر به صورت گسله است . این واحد شامل سنگ آهک دولومیتی و سنگ آهک بلورین ضخیم رویه تا توده ای به رگ خاکستری روشن بوده و بسیار کم فسیل است و زمان این فسیل ها را به پرمین نسبت داده اند .  این واحد را می توان معادل سازند جمال دانست .

2- تریاس :

در جنوب روستانینه بر روی سنگهای کربناته پرمین ، بروتردی از دولومیتهای بلورین دیده می شود که به صورت ضخیم لایه و با رنگ خاکستری روشن مشخص می باشد همری این واحد با سنگهای جوان تر اساسا گسل است این واحد بسیار کم فسیل است . و بر اساس موقعیت چینه ای و رخساره ای می توان انرا همانند بخشی از سازند نشریه مربوط به زمان تریاس دانست .

3- ژمواسیک:

این واحد شامل شیل های ماسه ای و یا سیلتی همراهب ا میان لایه هیا ماسه سنگی به رنگ سبز تیره یا خاکستری تیره و به صورت گسترده ای در اطراف روستای نینه و شمال خاوری روستای را ونج بروترد دارد . در جنوب روستیا نینه مرز پایینی واحد شیلی با دولومیت های تریاس گسله است تا آن جا که در این محل حتی رسوبات قاعده ای ژورایسک در این محل بروترد ندارد . مرز بالایی ان با یک ناپیوستگی زاویه دار در زیر ته نشست های کرتاسه زیرین قرار دارد . و از نظر موقعیت چینه ای و رخساره سنگی این واحد را می توان هم ارز سازند شمشک دانست .

نتایج بازدید صحرایی :

کوه سپاه ، واحد gr ( گرانیت – گرانودیوریت ):

این واحد از توده های پنجه ژرف با ترکیب اسیدی تشکیل می شود که در دو محل : یکی جنوب روستیا دو دهک و دیگری در باختر مزرعه وسن بروترد دارد . بروترد سطحی توده نیمه ژرف دو دهک بیش از 30 کیلومتر مربع است و جایگیری آن در بین واحدهای سنگی به شکل استوک می باشد . بافت سنگها در بخش مرکزی ستوده از نوع گرانولار همراه با بافت گرافیک و در حاشیه آن از نوع پورفیریتیک است .

کانی های اصلی سنگی از نوع فلدسپات آلکان ، پلاژیوکلاز ( آلبیت – الیگوکلاز) و کوارتز و کانی های فرعی شامل آمفیبول ، کلینوپیروکسن ، اسفن ، آپاتیت ، زیرکن و کانی های تیره می باشد ، بر پایه سنگهای میکروسکوپی نام سنگ های توده در حد موترو گرانیت تاسینوگرانیت تعیین شده و طبق نمودار میدل موست ترکیب شیمیایی ان ها در حد گرانیت تا گرانودیوریت می باشد . از نظر شیمیایی اکثر سنگهای این توده ویژگی سری کالکو الکان را دارند . توده نیمه ژرف دو دهک به وضوح واحد غربی رسوبی- آتشفشانی ائوسن میانی را قطع کرد دگرگون نموده است و بخش جنوبی ان توسط رسوبات کربناته میوسن اغازی به صورت ناپیوسته پوشیده یم شود در محل سد پانزده خرداد ته نشستهای سازند قم با یک افق تغریبی چند متری دارای قطعات گرانیتی  ( شامل بلور و قطعه سگ ) به صورت پیشرونده بر روی توده قرار دارند و همچنین در جنوب خاوری کوه هندا در هسته یک طاقدیس بخشی از کنگلو مرای سازنده قرمز زیرین بروترد دارد . با توجه به شواهد یاد شده زمان نفوذ این توده بعد از ائوسن پایانی – الیگوسن آغازی می باشد . درباختر مزرعه و سف توده نیمه ژرف دیگری بروترد دارد . بافت سنگهای این توده میکرو گرانولار و پورفیرتیک است که بر پایه بررسیهای میکروسکوپی نام سنگهای توده در حد گرانودیوریت تا کوارتز موترونیت تعیین شده است

2- کهک واحد

این منطقه شامل پادگانه های آبرفتی و مخروطه افکنه های جوان دشت است .

این ته نشست ها شامل مواد آواری سخت نشده یا کمی سخت شده می باشد که از فرسایش واحدهای سنگی قدیمی تر به ویژه آبرفت های قدیمی بوجود آمده اند.

زمین شناسی اقتصادی منطقه :

در محدوده کهک آثار مواد معدنی فلزی و غیر فلزی به شرح زیر می باشد :

1- مواد معدنی فلزی : به ترتیب اهمیت منطقه ای به شرح زیر می باشد :

- منگنز :

کانی سازی منگتر با منشا آتشفشانی – رسوبی در بخش شمال یمحدوده در داخل سنگهای آتشفشانی ائوسن گسترش دارد . از دو کانسار منگنز در این ناحیه بهره برداری می شود . یکی معدن سنگتر و نارج در فاصله 30 کیلومتری جنوب باختری شهرستان قم و 4 کیلومتر جنوب روستای و نارج و دیگری معدن شاکی . که در این معدن ضخامت افق شیلی – توفی منگنز دا در حدود 5 متر و ضخامت عدسی های منگنز در حدود 5/0 تا 5/1 متر است و طول افق منگنز دار در حدود 100 متر می باشد که به طرف جنوب خاوری با یک گسل خاوری تقریبا خاوری – باختری راست گرد جا به جا و قطع می شود

سرب وروی :

در این منطقه کانی سازی سرب و روی عموما بهص ورت رگه ای بروترد دارد این کانه ها از نوع سولفید بوده و همراه یکدیگر دیده یم شوند ، کانی سازی از نوع اپی ژنتیک و احتمالا در ارتباط با محلول های گرم پی آمد توده های نفوذی حد واسط میوسن است . این کانسارها در چند نقطه مرود بهره بردار یقرار گرفته که پاره ای از ویژگی های آن ها به شرح زیر می باشد :

معدن سرب و روی راونج:

در خاور روستای راونج در امتداد سیستم های شکستگی در لایه های اهکی کرتاسه کانی سازی سرب و روی دیده یم شود شکل ذخیره معدنی به صورت رگه ای است ، بافت اولیه کانی سازی از نوع بافت پر کننده فضاهای خالی می باشد ، پاراژتر کانه سازی شامل کانه های الویه گالن اسفاریت پیریت و کالکوپیریت و کانی های ثانویه سرویست و انگلزیت است . کانی های گانگ شامل کلیست و کوارتز و به طور محلی باریت می باشد این کانسار به صورت روباز مورد بهره برداری قرار می گیرد.

معدن سرب و روی شهر سدونه :

این کانسار غیر فعال در 5 کیلومکتر خاوری روستای شهر سدونه واقع است – کانی سازی سرب و روی به شکل رگه هایی و در ارتباط با دایکهای اندزیت – بازالتی میوسن منطقه می باشد ،

پاراژتر کانی سازی شامل گالن اسفاریت و پیریت می باشد می باشد این کانسار در گذشته بهص ورت زیر زمینی مورد بهره برداری قرار گرفته است .

آهن

کانی زائی این عنصر به صورت اکسید شامل هماتیت لیمونیت و ندرتا مگنتیت است که بهص ورت رگه هایی در واحدهای اتشفشانی ائوسن میانی – بالایی دیده می شود . در 8 کیلومتری خاور روستای راونج دو معدن متروکه اهن دیده می شود . پاراژنز کانی سازی در این معادن از نوع اکسیدهای اهن و بهص ورت رگه ایی است . در این معادن کانی سازی اهن با سولفید سرب ( گالن ) دیده می شود که از جمله می توان به بروترد ان ها در شمال روستای رحمق و خاور روستای میم اشاره کرده . اثار کانی سازی اهن بهص ورت رگچه های اولیژیست به ویژه در نزدیکی توده های نفوذی میوسن بوفور دیده می شود .

مس

کانی سازی مس به صورت آثار پراکنده مالاکیت و کالکوپیریت در سنگ های اتشفشانی ائوسن و میوسن ملاحظه می گردد مالان سازی عموما به صورت رگه های کوچم و کم ضخامت بوده و بر اساس رخنمون سطحی ارزش اقتصادی قابل توجهی ندارند که از جمله می توان اثار مس در شمال روستای وشنوه و جنوب باختری روستیا خاوه اشاره کرد .

مواد معدنی غیر فلزی منطقه

باریت

این کانی با شکل بلوری تخت بهص ورت مجتمع و توده ایی رگه ها و رگچه هایی را تشکیل می دهد که اغلب واحدهای رسوبی آتشفشانی منطقه را قطع کرده اند . وابستگی خاستگاهی کانی سازی باریت با توده های نفوذی میوسن منطقه موجب تجمع رگه های این کانی در اطراف توده های نفوذی گردیده است با توجه به اهمیت اقتصادی باریت از دیر باز ذخایر معدنی منطقه مرود بهره برداری بوده است که زا جمله می توان به معادن غیر فعال باریت در مناطق جنوبی باختری بیدهند خاور راونج و شمال باختری روستای بیجگان اشاره نموده تنها معدن فعال باریت منطقه در جنوب مزرعه و سف در کوه گرگ قرار دارد .

گچ

عدسی ها و لایه های گچ موجود رد رواخدهای رسوبی ائوسن میانی بالایی ذخایر شایان توجهی از این ماده معدنی را به وجود اورده که از گذشته مورد بهره برداری قرار گرفته اند که زا جمله می توان به معادن گچ سیمان سپاهان و لردره در جنوب خاور روستای نیز ارو معادن گچ در جنوب باختری روستیا خلج آباد و کره میل اشاره نمود .

سنگ های کرئینی و نما

افق های مرمری شده پرمین و تریاسن در گوشه جنوب باختری منطقه پتانسیل قابل توجهی راب ه عنوان سنگ چینی دارا هستند سنگ اهک های سازند قم با رنگ ظاهری کرم و صورتی برای سنگ نما قابل بررسی است . توده های نفوذی گرانیتی ، گرانودیوریتی و دیوریت گابرویی موجود در منطقه نی زدر مناطقی که تکتونیک کمتری را تحمل نموده و برش دهی مناسب داشته باشند به عنوان سنگ تزئینی قابل بررسی هستند . همچنین بروترد گسترده سنگهای تراورتنی در بخش های مختلف منطقه به ویژه در اطراف روستای ابگرم به عنوان سنگ تزئینی قابل بررسی هستند .

گارنت

در جنوب خاوری روستای شهر سدونه در محل تماس توده تونالیتی کوارتز دیوریتی میوسن با سنگ اهک های سازند قم یک زون اسکارن تشکیل دشه که بیشتر از مجموعه بلورهای گارنت قهوه ای رنگ گروسولاریت و میازن کمتری اپیدوت تشکیل شده است . این زون که بیش از 80 درصد ان را گارنت تشکیل می دهد به خاطر ذخیره و درجه خلوص بالا و استخراج اسان به عنوان ماده اولیه ساینده قابل بررسی است .

« منطقه قم»

موقعیت جغرافیایی

ناحیه مورد بررسی در مختصات جغرافیایی /30 ، o 50 تا /00 ، o 51 طول خاوری و /30 ، o 34 تا /00 ، o 35 عرض شمالی واقع شده است .

قم تنها شهر مهم این ناحیه است و سرتاسر گستره محدوده نقشه ، در استان قم جای دراد . روستاهایی به نسبت فراوان در این ناحیه یافت یم شوند که بیشترشان بدلیل بی آبی و نبود امکانات بهداشتی ، به صورت متروکه در امده اند از روستاهای قابل ذکر می توان انجیلاوند بالا ، تراز ناهید ، گازرون ، طغرود و خور اباد را نام برد .

منابع آبی ناحیه مورد بررسی ، شامل رودخانه هیا قره چای و قم رود است که دنباله ان هاب ه دریاچه نمک در چهار گوش آران می ریزد .

آب و هوای قم به نسبت گرم و خشک است و بیشترین درجه حرارت در تابستان ها 43 درجه بالای صفر و کمترین ان ها در زمستان ها 10 درجه زیر صفر است ( حداقل متوسط میانگین ) میازن بارش سالیانه قم نزدیک به 122 میلی متر است کشاورزی ناحیه بسیار ناچیز است و بیشتر با اب چاههایی که در ابرفت های ناحیه حفر شده اند آبیاری می شوند . زراعت ناحیه ، به طور عمده ابی است و از محصولات آن گندم ، جو ، پنبه ، سبزیجات و از درختان میوه ان انار توت و انگور اهمیت دارد . راه اسفالته و راه اهن قم – تهران ، قم – کاشان ، قم – اراک ، و راه اسفالته قم – کازرون و نیز جاده هایی درجه 2 و 3 از راههای ارتباطی محدوده مورد مطالعه هستند .