دانلود مقاله ضرورت و روش تدوین استراتژی نانو تکنولوژی برای فن‌آوری مخابرات الکترواپتیک کشور

چکیده با توجه به افزایش تقاضا برای استفاده از سیستم‌های مختلف ارتباطی سریع و پر ظرفیت، سیستم مخابرات نوری بهترین انتخاب برای جوابگویی به این تقاضای روز افزون است.

این سیستم‌ها در سرعت‌های بالا با استفاده از موجبرهای الکترواپتیک در ابعاد نانومتری ساخته می‌شوند.

گرچه کشور ما در زمینه‌های مختلف علمی ممکن است از کشورهای پیشرفته عقب‌تر باشد، ولی شواهد حاکی از آن است که در زمینه اپتیک و لیزر فاصله ما با آنها بسیار کم است و با برنامه ریزی دقیق، خیلی سریع می‌توان با آنها رقابت کرد[1].

از طرفی تا سال 2000 هنوز کشورهای منطقه خاورمیانه سهمی در بازار بین المللی مخابرات نوری نداشتند و این منطقه بکر و خالی از رقیب داخلی باقی مانده‌است.

ضمنا تا سال 2004 سهم این بازار حدود 100 میلیارد دلار برآورد شده، که رقم قابل توجهی است[2].

به‌عنوان مثال، فروش کریستال‌های غیرخطی که در مخابرات الکترواپتیک به‌کار می‌رود، رشدی سرسام آور دارد بطوری‌که در سال 2005 فروش 36 برابر فروش سال 2000 خواهد بود و به‌طور متوسط سالانه بیش از 90% افزایش رشد وجود خواهد داشت[2].

بنابراین تدوین استراتژی واحد، در کل کشور رمز موفقیت در این کار خواهد بود.

در این مقاله ابتدا ضرورت تدوین استراتژی نانوتکنولوژی برای مخابرات الکترواپتیک بیان می‌شود، سپس مدل جامع مدیریت استراتژیک و روش و مراحل تدوین استراتژی ارایه می‌شوند.

در ادامه، نمونه‌ای از نقاط قوت و ضعف و فرصت‌ها و تهدیدها در زمینه فن‌آوری مخابرات الکترواپتیک و استراتژی‌های مرتبط و متناسب با آنها بیان می‌شود.

در آخر راهکارها و پیشنهاداتی برای پیاده‌سازی در ایران ارایه خواهد شد.

مقدمه ساده‌ترین تعریف از نانوتکنولوژی بیان می‌کند که این فن‌آوری قدرت سازماندهی، کنترل و ساخت در حد اتمی و مولکولی را فراهم می‌آورد.

با این فن‌آوری جدید، انقلابی در زندگی بشر به‌وجود آمده و مواد و امکانات جدیدی در عرصه‌های مختلف علوم از جمله مخابرات، شیمی، مواد، بیوتکنولوژی و غیره ایجاد می‌شود.

نانوتکنولوژی مبحث جدیدی نیست و از سالها پیش در زندگی بشر وجود داشته است، ولی قرن حاضر زمانی است که بشر توانسته آن را بهتر بشناسد و با رویکردی جدید، بیشتر از گذشته آن را تحت کنترل خود درآورد[3].

تکامل سیستم‌های شبکه اترنت((Ethernet از Mb/s 100 به Gb/s 1 و سپس Gb/s 10 سبب رشد خیلی سریع شبکه‌های محلی شده است.

همزمان با آن الگوی ترافیکی به بیرون از ناحیه محلی و هسته شبکه منتقل شده است.

پیشرفت شگرف تجهیزات الکترواپتیک از لحاظ قیمت و عملکرد باعث می‌شود تا شبکه‌های DWDM و سوییچهای الکترواپتیک جایگزین شبکه‌های عمومی(Public Network Sector) شوند.

زیرا این سیستم الکترواپتیک قادر است، سرعت قسمت پشتیبان (Backbone) شبکه IP را تا حد تراهرتز (1012 Hz) با هزینه کمتر، افزایش دهد[3].

لازم به ذکر است، ایجاد سیستم‌های نوری سرعت بالا، تنها با استفاده از مدولاتورها و سوییچهای الکترواپتیکی یا تمام نوری امکان پذیر است.

زیرا افت سیگنال انتقال داده شده با کابلهای نوری نیز، مانند سایر محیط‌های انتقال، در مسافت‌های طولانی بسیار زیاد شده و باعث محو سیگنال و عدم دریافت آن می‌شود.

برای جلوگیری از این مسأله، باید سیگنال اطلاعات در فرکانسهای بالا مدوله شود و این کار با استفاده از مدولاتورهای نوری امکان پذیر است.

در میان مدولاتورهای نوری نیز مدولاتورهای الکترواپتیکی ماخ زندر بهترین کیفیت را دارا هستند.

ساخت این مدولاتورها، نیازمند تجهیزات لایه نشانی و اتاق‌های تمیز با کلاس بالا (کمتر از 1000) است.

لایه نشانی‌های لازم برای ساخت این مدولاتور و ادوات جانبی آن که مهم‌ترین بخش در سیستم‌های نوری محسوب می‌شوند، دقتی در حد نانومتر و آنگستروم را می‌طلبد.

حتی در لایه نشانی با روش‌های تعویض پروتون و اپیتکسی، اتم‌ها با آرایش مناسب، تک به تک در کنار هم چیده ‌می‌شوند.

به همین علت است که نانوتکنولوژی در صحنه مخابرات نوری وارد شده است.

برای ساخت مدولاتور نوری از بستری به نام لیتیوم نایوبیت استفاده می‌شود.

این ماده یک کریستال غیرایزوتروپیک است که ضریب ‌شکست آن با اعمال ولتاژ الکتریکی بر روی آن تغییر می‌کند.

از این خاصیت برای مدولاسیون نور در آن استفاده می‌کنند[5].

در بخش‌های دیگر این مقاله در زمینه میزان فروش و سهم بازار لیتیوم نایوبیت و دیگر تجهیزات مخابرات الکترواپتیکی، مطالبی مطرح خواهد شد که بر ضرورت تدوین استراتژی در این صنعت تاکید خواهد کرد.

کشور ما اغلب دنباله رو کشورهای صنعتی بوده و نوآوری تکنولوژیکی آن در حداقل ممکن بوده است.

از طرفی عدم وجود بستر مناسب برای تحقیقات پیشرفته در کشور، مهاجرت دانشمندان به کشورهای صنعتی را تشدید کرده است.

ایجاد بستر مناسب برای این کار نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و صرف هزینه بالاست که باید توجیه منطقی داشته باشد.

در ادامه ضرورت تدوین استراتژی با بیان نتایج اقتصادی حاصل از پیاده‌سازی طرح معرفی می‌شوند.

ضرورت تدوین استراتژی برای صنعت مخابرات الکترواپتیک کشور در عصر حاضر واژه‌های تحقیقات بنیادی(Basic Research) و تحقیقات کاربردی(Applied Research) جای خود را به تحقیقات استراتژیک و مأموریت‌گرا (Vision-Oriented) داده‌اند[6].

بنابراین در آینده قدرت در اختیار ممالکی است که مدیریت و تخصص لازم برای تبدیل سریع تحقیقات علمی به فن‌آوری برتر روز را در اختیار داشته باشند.

در کشور ما امروزه چیزی به نام استراتژی تدوین شده، برای فعالیت‌های فن‌آوری اپتیکی و لیزری وجود ندارد و این امر سبب تشتت کارها و عدم نتیجه‌گیری صحیح شده است.

موارد زیر از جمله دلایلی است که ضرورت تدوین استراتژی در این بخش را بیان می‌کند: نیازمندی به سیستم‌هایی با پهنای باند وسیع در آینده: رشد سریع تکنولوژی باعث افزایش سرعت شبکه‌های مخابراتی شده است.

از طرفی ضرورت پیوستن به بازار تجارت جهانی حقیقتی انکارناپذیر است.

زیرا کشورهایی که در این محدوده قرار نگیرند در آینده با مشکلات عدیده‌ای مواجه خواهند شد[9].

از طرف دیگر تجارت جهانی با در دست داشتن سیستم‌های سریع مبتنی بر WEB بسیار موثر تر از گذشته عمل خواهد کرد.

کل سهم بازار مخابرات در سال 2000، معادل 5/237 میلیارد دلار بوده است که 19 درصد آن، یعنی 2/45 میلیارد دلار، سهم بازار مخابرات نوری است و این سهم نیز در سال‌های آینده رو به افزایش است(شکل1).

در واقع با یک تکنولوژی که در مراحل اولیه چرخه عمر خود قراردارد و کاملا رو به رشد حرکت می‌کند، روبه‌رو هستیم[3] که سرمایه‌گذاری در این تکنولوژی معقول و منطقی است.

سهم مخابرات نوری در سال 2004 با رشد 225% معادل 102 میلیارد دلار تخمین زده شده است (شکل2) که رقمی بسیار قابل توجه است[3].

در سال 2000 از بازار مخابرات نوری 4/40% متعلق به امریکا، 6/29% متعلق به اروپا، 19% ژاپن، 9/7% متعلق به آسیای میانه و 1/3% متعلق به سایر کشورها بوده است(شکل 3).

واضح است که کشورهای منطقه خاورمیانه در این بازار سهمی ندارند و در این جا بازار بدون رقیب مانده است.

اولین کشوری که در این منطقه به‌صورتی موفق قدم در عرصه نانوتکنولوژی بگذارد، برگ برنده را با خود خواهد داشت.

شکل1.

سهم مخابرات نوری از کل سهم فروش مخابرات دنیا در سال 2000 شکل2.

میزان فروش مخابرات نوری در سال 1999 و 2000 و تخمین آن در سال2004 [3] شکل3.

سهم کشورهای مختلف از بازار مخابرات نوری در سال 2000[3] کریستال‌های غیرخطی موادی هستند که در اثر اعمال ولتاژ الکتریکی ضریب شکست آنها تغییر می‌کند.

این کریستال‌ها به‌طور گسترده‌ای در ساخت ادوات نوری نانومتری و لیزرها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

شرکت مخابرات تجاری آمریکا (BCC: Business Communication Co.) تحقیقات وسیعی در زمینه بازار فروش این کریستال‌های غیر خطی انجام داده است.

این مطالعات نشان می‌دهد بازار فروش این کریستال‌ها به‌طور متوسط هر سال 90% رشد خواهد داشت.

در این میان لیتیوم نایوبیت LiNbO3 به عنوان اصلی‌ترین کریستالی که در ساخت مدولاتورهای الکترواپتیک سریع به‌کار می‌رود، حدود75 % از بازار را در سال 2000 به خود اختصاص داده است که در سال 2005 این مقدار به 88% سهم بازار مواد غیرخطی افزایش خواهد یافت.

با این وصف، لیتیوم نایوبیت یکه تاز بازار فروش خواهد شد.

در مرحله بعد از آن، کریستال‌هایی مانند LiIO3 جدول 1- فروش مواد الکترواپتیک غیرخطی مورد استفاده در مخابرات الکترو اپتیک در سال 2000 و 2005(برحسب میلیون دلار) [2] شکل 4.

تخمین درصد فروش مواد الکترواپتیک جدول(1) در سال 2000 و 2005 (توسط BCC امریکا) [2] قرار دارند که در ساخت لیزرها و ایزولاتور‌ها به‌کار می‌روند[2].

این مسأله به‌خوبی بیان می‌کند که آینده متعلق به مخابرات الکترواپتیک است(شکل 4).

طبق جدول 1 کل فروش این مواد در سال 2005 معادل 2/11 میلیارد دلار خواهد بود.

طبق مطالعات BCC مقدار رشد سالانه بازار (AAGR%: Average Annual Growth Rate)صنعت فوتونیک و مخابرات نوری، صفحه‌ها نمایشی نوری (Displays) در سال 2001 الی 2006 معادل55% خواهد بود (جدول 2 این موضوع را نشان می‌دهد)[2] Marker for Applications Based on Organic and Polymeric Materials ($ Millions) جدول 2- بازار فروش مخابرات نوری و فوتونیک، لیزر و اپتیک غیرخطی در سال 2001 و2006 [2] آمار نشان می‌دهد، خروج دانشمندان، افراد فرهیخته و متخصص از کشور، تنها به دلایل اقتصادی انجام نمی‌شود.

تعداد کثیری از این افراد به‌خاطر عدم وجود بستر تکنولوژیکی و آزمایشگاههای مجهز پیشرفته در ایران، به کشورهای غربی مهاجرت می‌کنند که امکان بازگشت آنها در صورت ایجاد بستر مناسب علمی وجود دارد[6].

به عنوان مثال، تنها در بخش مخابرات دانشگاه واترلو کانادا حدود 30 نفر دانشجو و استاد ایرانی حضور دارند.

در کشور ما پتانسیل علمی لازم برای انجام تحقیقات مخابرات الکترواپتیک و لیزر در حد گسترده وجود دارد و در این صنعت با کشورهای خارجی فاصله کمی داریم و امکان رقابت برای ما وجود دارد.

وجود مقالات منتشر شده در نشریات معتبر بین المللی و پروژه‌های فوق لیسانس و دکترا در این زمینه، خود مؤید این مسأله است.

از طرفی در دانشگاههای مختلفی مخابرات الکترواپتیک، لیزر و اپتیک به عنوان رشته‌های مجزا در سطح فوق لیسانس و دکترا ارایه می‌شود]1[.

برآوردهای بین المللی در سال 1998 حاکی از آن است که برای انجام بیش از 6000 میلیارد دلار کل مبادلات کالایی جهان، حدود 100 میلیارد دلار، صرف هزینه مبادله می‌شود که حدود 25 میلیارد دلار آن با استفاده از تجارت الکترونیک قابل صرفه جویی است.

این مقدار برای تجارت خارجی ایران 300 میلیون دلار برآورد شده است[8] که در مقایسه با کل لایحه بودجه سال 1381 دولت (حدود 6000 میلیارد تومان) مبلغ قابل توجهی است.

ایجاد بستر مخابرات الکترواپتیک در کشور، باعث تسهیل و افزایش سرعت انتقال داده‌ها و تجارت الکترونیک خواهد شد وجود یک استراتژی واحد در کل کشور در زمینه مخابرات الکترواپتیک باعث می‌شود از دوباره‌کاری‌ها و فعالیت‌های موازی جلوگیری شده و مبلغ زیادی در بیت المال صرفه جویی شود.

تمام موارد فوق و بسیاری از دلایل دیگر که در حوصله این بحث نمی‌گنجد، ضرورت ورود ایران به عرصه نانوتکنولوژی و تدوین سیاست استراتژی پایدار برای توسعه این فن‌آوری را توجیه پذیر ساخته و مورد تایید قرار می‌دهد.

مدل جامع مدیریت استراتژیک تدوین یک برنامه استراتژیک نیازمند سیستم جامع مدیریت استراتژیک است.

در ( شکل 5) مدل جامع برنامه ریزی استراتژیک ارایه شده است.

این مدل سه مرحله کلی را دربرمی‌گیرد.

ابتدا مرحله تدوین استراتژی است.

در مورد تدوین استراتژی در هر تکنولوژی خاصی ابتدا باید موارد زیر مشخص شوند: گروههای کاری و نیروی انسانی متخصص.

تعیین علوم جدید و سرفصل‌های مرتبط با آن.

تکنولوژی‌های وابسته که برای راه اندازی این فن‌آوری به آنها نیازمندیم.

میزان تأثیر این تکنولوژی جدید در توانا ساختن سایر تکنولوژی‌ها.

برتری این تکنولوژی نسبت به موارد مشابه.

توانایی ما برای پیاده سازی و ورود به جرگه دارندگان این تکنولوژی.

میزان شانس موفقیت و ریسک و زمان لازم برای انجام کار.

شرکا و یاریگران طرح.

میزان سود و تحلیل هزینه \ فایده برای ورود به این تکنولوژی با توجه به سهم ما از بازار جهانی.

شکل5.

مدل جامع برنامه ریزی استراتژیک [9] موارد فوق نقاط قوت و ضعف و وضعیت شرایط محیطی ما در میان رقبا را تعیین می‌کند.

سپس فرایند تدوین استراتژی با روش‌هایی که در ادامه بیان خواهد شد، انجام می‌شود.

در مرحله بعد نوبت به اجرای استراتژی می‌رسد.

بدیهی است یک برنامه مدون شده در صورتی موفق است که اجرای استراتژی یعنی تخصیص منابع لازم و کافی، هدف‌گذاری دقیق فعالیت‌ها و پیگیری مستمر آنها با دقت انجام شود.

در مرحله آخر ضرورت دارد که نتایج کار به منظور رفع نقایص و بهبود مستمر ارزیابی شوند.

برنامه‌ مدیریت استراتژیک، بدون توجه به نقش اندازه‌گیری عملکرد و تعیین معیارهای صحیح برای آن، یک دور تسلسل باطل و کورکورانه است که هیچ موفقیتی را دربرنخواهد داشت.

ارایه مدل تدوین استراتژی نانوتکنولوژی روش‌های مهم تدوین استراتژی، در قالب یک چارچوب تصمیم‌گیری سه مرحله‌ای در ( شکل 6 ) ارایه شده است.

مرحله اول این استراتژی که ورودی‌های برنامه‌ریزی استراتژیک را شکل می‌دهند، با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل داخلی (Internal Factor Evelauation)، ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (External Factor Evaluation) و ماتریس بررسی رقابت(Competitive Profile Matrix) انجام می‌شوند.

این سه ماتریس نقاط ضعف و قوت کشور در زمینه مورد نظر، میزان اهمیت آنها و وضعیت فعلی آنها و وضعیت رقبا در آنها را نشان می‌دهد.

برای تهیه اطلاعات مربوط به نقاط ضعف و قوت می‌توان، تیمی توام از متخصصان حرفه‌ای و مدیران حرفه‌ای تشکیل داد(Concurrent Management) و سپس با استفاده از روش دلفی در چند مرحله این اطلاعات را با دقت بالا با کمک آنها تهیه نمود.

برای جلوگیری از اتلاف وقت و نتیجه بهتر می‌توان با تکیه بر تکنولوژی اینترنت، از نرم‌افزارهای تهیه پرسشنامه مبتنی بر WEB نظیر SNAPاستفاده نمود.

برای تعیین موقعیت رقابتی می‌توان از روش خانه کیفیت(QFD:Quality Function Deployment) که از ابزار‌های بسیار قدرتمند در این زمینه است، استفاده نمود[10].

در مرحله دوم که مرحله مقایسه یا تطبیق نام دارد، انواع استراتژی‌های قابل پیاده سازی مورد توجه قرار می‌گیرد.

برای این کار می‌توان از ماتریس معروف قوت و ضعف و فرصت و تهدید (Strengths, Weakness, Threats, Opportunities)، ماتریس ارزیابی موقعیت و اقدام استراتژیک (Startegic Position & Action Eval.)، ماتریس گروه مشاورین بستن (Boston Consulting Group)، ماتریس داخلی و خارجی (Internal External)و ماتریس استراتژی اصلی استفاده نمود.

البته اگر از تمام تکنیک‌ها استفاده شود، نتایج رضایت بخش‌تر خواهد بود ولی برای برنامه‌ریزی استراتژیک می‌توان در مرحله دوم تنها از سه روش SWOT، IE و Space استفاده نمود و از بقیه صرفنظر کرد.

در مرحله نهایی که مرحله تصمیم‌گیری است تنها از یک ماتریس منحصر به فرد به نام ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی (Quantitive Strategic Planning Matrix) استفاده می‌شود.

این ماتریس با اعمال یک مبنای کمی، بدون اعمال نظرات و سلیقه‌های شخصی، استراتژی مناسب را به‌دست می‌دهد.

در این مقاله با استفاده از نتایج نظرخواهی از صاحبنظران و مدیران مخابرات در زمینه برنامه ریزی استراتژیک مخابراتی برای مرکز تحقیقات مخابرات و نتایج مباحثات جلسات صاحبنظران صنعت اپتیک و لیزر کشور، نقاط قوت و ضعف کشور در صنعت مخابرات الکترواپتیک مورد بررسی قرار گرفته و فرصت‌ها و تهدیدها نیز در یک جدول معرفی می‌شوند.

سپس برای هر موقعیت خاص، استراتژی‌های مربوطه معرفی می‌شوند.

بدیهی است، این اطلاعات می‌تواند با کمک پروژه‌های تحقیقات استراتژیک تکمیل‌تر شود.

در منطقه SO با توجه به نقاط قوت و فرصت‌های محیطی استراتژی‌های خاص رقابتی بیان شده‌است.

در منطقه WO سعی شده از استراتژی‌هایی که می‌توانند با استفاده از فرصت‌های محیطی، ضعف‌ها را پوشش دهند، استفاده شود.

در منطقه ST استراتژی‌ها با نقاط قوت موجود، تهدید‌ها را بی خطر خواهند کرد.

در منطقه WT نیز استراتژی بقاپذیری در محیط مد نظر خواهد بود.

زیرا در این منطقه شانس بقا بسیار کم است.

(شکل 7) ماتریس SWOT برای تعیین استراتژی نانوتکنولوژی در زمینه مخابرات الکترواپتیک را نشان می‌دهد.

در این مقاله هدف تعیین استراتژی آینده یا فعلی کشور نیست، هدف بیان روش تدوین استراتژی و بیان نمونه‌هایی از نقاط قوت، ضعف، فرصت‌ها و تهدیدهای مطالعه شده توسط نویسنده و استراتژی‌های محتمل برای آن است.

برای تعیین منطقه استراتژیکی که کشور در حال حاضر در آن قرار دارد باید از روش ماتریس BCG یا SPACE یا روش‌های مشابه دیگر استفاده نمود.

با تعیین منطقه متوجه می‌شویم در کدام قسمت ماتریس SWOT قرار داریم.

سپس می‌توان با استفاده از روش QSPM استراتژی‌های مهم را تعیین نموده و آنها را اولویت بندی کرد.

شکل6- چارچوب تحلیلی برای تدوین استراتژی‌ها[9] نتیجه‌گیری و پیشنهادات افزایش تقاضا برای استفاده از سیستم‌های مختلف ارتباطی سریع و پر ظرفیت، باعث رشد شگفت‌انگیز سیستم مخابرات نوری شده است.

این سیستم‌ها در سرعت‌های بالا با استفاده از موجبرهای الکترواپتیک در ابعاد نانومتری ساخته می‌شوند[5].

در این مقاله عوامل زیادی برای تاکید بر ضرورت تدوین استرتژی مخابرات الکترواپتیک در سطح کشور بیان شد که تمام آنها، اشعار می‌دارد که تدوین استراتژی پایدار برای آینده علمی کشور الزامی است.

از جمله آنها می‌توان موارد زیر را برشمرد: 1- توانمندی علمی متخصصین داخلی و خروج آنها از کشور با توجه به عدم وجود بستر مناسب علمی[1,7] 2- رشد فروش سالیانه 55% برای سیستم‌های مخابرات نوری و 90% برای کریستال‌های تولید ادوات نوری نانومتری[2] 3- خالی بودن منطقه خاورمیانه از رقیب داخلی در زمینه مخابرات الکترواپتیک[2] سازمآنها با تغییر بارز فن‌آوری و بازار در سراسر جهان روبه‌رو هستند و مدیران با پذیرش نقش استراتژیک، باید توانایی کنار آمدن با این تحولات را داشته باشند.

برای مقابله با این مشکلات مدیران سازمآنها باید از تدارک پاسخ چشم پوشی کنند و در عوض با مطرح کردن سؤالات نوین، افراد را به رقابتی فشرده وادار سازند.

در این فضای رقابتی جدید، تنها با مشارکت همگانی پرسنل دانشگر می‌توان به پاسخ‌های مناسب دست یافت.

تأکید بر تحول سازمانی و تبدیل سازمآنها به سازمآنهای تندآموز نتایج شگرفی را به ارمغان خواهد آورد[11].

بدیهی است که برای کشور ایران نیز این مسأله مصداق دارد.

در این راستا، مقاله حاضر با بیان روش‌های تدوین استراتژی و بررسی توانایی‌های داخلی، خارجی و فرصت‌ها و تهدیدها، ماتریس SWOT را ارایه نموده است.

این ماتریس باید با نظر متخصصین کشور تکمیل شود و در اینجا تنها به عنوان نمونه اولیه ارایه شده اسنت.

البته در تهیه این ماتریس از نظرات متخصصین مرکز تحقیقات مخابرات، شرکت مخابرات و شرکت‌های تابعه از طریق پرسشنامه‌های ارایه شده، برای تدوین استراتژی مخابراتی در مرکز تحقیقات مخابرات استفاده شده است.

ضمناً از نظرات متخصصین سازمآنها و نهادهای مختلف شرکت کننده در جلسات هماهنگی نمایشگاه لیزر و اپتیک ریاست جمهوری و اطلاعات اینترنتی روز دنیای مخابرات نیز استفاده شده است.

همان‌طور که در متن نیز اشاره شد، پس از تکمیل این ماتریس و بررسی موقعیت استراتژیک کشور از طریق ماتریس SPACE، باید با استفاده از روش QSPM استراتژی‌های اصلی اولویت بندی شده و برای پیاده‌سازی آنها برنامه‌ریزی شود.

در این راستا موارد زیر پیشنهاد می‌شود: تشکیل یک مجمع متشکل از نمایندگان کلیه سازمآنها و نهادهای دولتی و خصوصی مرتبط: این کار باعث می‌شود استراتژی اتخاذ شده تمام جوانب را در نظر گرفته و در مرحله اجرا نیز با توجه به همکاری ارگآنها در آن حس مشارکت در آنها تقویت شده و اجرا با موفقیت انجام شود.

استفاده از شبکه اینترنت برای تسریع در کار تدوین: با توجه به این‌که هماهنگی، افراد این مجمع بسیار مشکل است، می‌توان از پست الکترونیکی، تله کنفرانس و پرسشنامه‌های مبتنی بر WEB نظیر SNAP استفاده کرد.

با این کار استفاده از روش دلفی بسیار آسان شده و با افزایش هم افزایی(synergy) فکری، نتیجه بسیار رضایت بخش خواهد بود.

اولین وظیفه این مجمع باید تهیه یک شعار ملی در زمینه مورد نظر باشد.

این کار باعث می‌شود تمام افراد در جهت آن دیدگاه مشخص قدم بردارند و حرکت‌ها همسو شده، از پراکنده کاری جلوگیری شود و یک فرهنگ واحد و مؤثر در جامعه ایجاد شود.

کلیه منابع جامعه باید در جهت دست‌یابی به آن شعار ملی تخصیص داده شوند.

توجه به مسأله توانمندی انسانی از ضروریات است.

قرن آینده متعلق به کسانی است که بتوانند شایستگی‌های محوری و انگیزش افراد را با شعار ملی جامعه خود همسو سازند.

با ورود به WTO، باید به اساسی‌ترین مسأله یعنی جهانی شدن نیروی کار اندیشید.

در این شرایط نیروی کار توانمند هرگز در یک بستر غیرتوانمند از لحاظ علمی و تجهیزاتی باقی نخواهد ماند و این بستر تنها، مرکز فروش کالاهای کشورهای صنعتی خواهد شد.

تدوین استراتژی به تنهایی اصل نیست بلکه مهم‌ترین بخش آن اجرا و اندازه‌گیری استراتژی و برطرف کردن نقاط ضعف آن است.

بنا نهادن نظارت‌های سازمانی متعادل از ضروریات است.

با توجه به این‌که قرن حاضر، قرن نیروهای توانمند و دانشکار است، کاربرد ناصحیح این کنترل‌ها باعث جلوگیری از خلاقیت و رشد خواهدشد.

بنابراین باید کنترل‌هایی بنا نمود که رفتارهای انعطاف پذیر و نوآورانه کارکنان را تسهیل کند و امتیازهای رقابتی برای کشور ایجاد کند[11].

در قرن فراصنعتی کنونی، فن‌آوری اطلاعاتی و بین المللی‌سازی، عامل کسب ثروت جامعه هستند.

امروزه بیشتر تولیدات خدماتی با تکنولوژی بالا انجام می‌شوند.

این مسأله حتی، تولید و بازار را هم تحت تأثیر قرار داده است.

خصوصیات این دوران باعث شده، خطرات بیشتر متوجه رهبرانی شود که در بازارهای متعدد تلاش می‌کنند.

بنابراین نه تنها ایجاد ساختار IT(information Technology) و سیستم‌های مبتنی بر WEB در کشور از ضروریات است، بلکه باید به مسأله بازار جهانی و توان رقابت ایران توجه جدی شود.

گسترش عرصه‌های فعالیت بدون در نظر گرفتن شرایط جهانی بسیار خطرناک خواهد بود.

در آخر باید گفت، توجه به تدوین استراتژی نانوتکنولوژی در کشور، از جمله مسائلی است که بسیار تحسین برانگیز است.

البته باید در جهت یک استراتژی دقیق با مشارکت همگان گام برداشت.

قدردانی بدین‌وسیله از مسؤولین محترم مرکز تحقیقات مخابرات که امکان انجام این پژوهش را فراهم آورده‌اند تشکر و قدردانی می‌شود.

منابع و مراجع: خلاصه مذاکرات گردهمایی در خصوص برپایی نمایشگاه تکنولوژی برتر لیزر و اپتیک کشورهای CIS با کمک انجمن بین المللی لیزر روسیه”، دفتر همکاری‌های ریاست جمهوری، 28 شهریور 1380 http://bccresearch.com/press,RGB-117R Non-Linear Optical Materials/Applications, Nov.

2001 "World Market for Optical Networks: Equipment, Components & Connectors," Bishop & Associates Inc., www.gii.co.jp, Jan.

1, 2001.

Ch.

Ostman, "Nano Technology-The Great Transformation," Midnight Engineering, http://members.aol.com/chales000/alifeart/nanobiox.htm,12/12/ 2001 ف.

ثقفی، ا.

ح.

طهرانچی، ن.

باقلانی و ن.

گرانپایه، ” طراحی و امکان سنجی ساخت مدولاتور موجبری الکترواپتیک ماخ-زندر”، کنفرانس نانوتکنولوژی، ریاست جمهوری، 1380 ج.

باقری نژاد،”استراتژی کلان و خرد برای توسعه فعالیت‌های تحقیق و توسعه”، صنعت مطبوعات، نشریه اختصاصی، انجمن مدیران صنایع، شماره 71 و 72 شهریور و مهر 1378 ف.

ثقفی،”گزارش تحقیقاتی تشدید پدیده فرار مغزها”، سازمان مدیریت صنعتی، زمستان 1378.

ف.

ثقفی، س.

م.

قاضوی،” طرح ریزی مجدد ارایه خدمات ارتباطی در ارتقای بهره وری (مشتری مداری)”، اولین همایش نقش ارتباطات در ارتقای بهره وری کشور، وزارت پست و تلگراف و تلفن، شهریور 1379.

فرد آر دیوید، ترجمه ع.

پارساییان و س.

اعرابی،” مدیریت استراتژیک"، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، چاپ اول، تهران 1379.

س.

قاضوی، ف.

ثقفی،” برنامه ریزی استراتژیک مرکز تحقیقات مخابرات ایران”، مرکز تحقیقات مخابرات ایران، طرح استانداردهای ملی مخابرات، پاییز 1379.

"Strategic Competitions in 21th Century Technology-The Great Transformation," IEEE Engineering Management review, Winter, 1999 20002005AAGR% 2000-2005LiNbo3316.19,919.799.2Rotators,isolators(Lio3,CuSo4)34.01,100.0100.4KTP34.9110.525.9Other NLO materials40.37412.9Total425.311,204.292.4 20012006AAGR% 2001-2006Displays2,31618,78952.0Telecommunications and photonics2,19219,60555.0Laser and nonlinear optics163516.9Total4,52439,42953.4 مرحله 1- ورودیماتریس ارزیابی ماتریس بررسی ماتریس ارزیابی عوامل خارجی رقابت عوامل داخلی (EFE) (CPM) (IFE)مرحله 2- مقاسیهماتریس تهدیدات ماتریس ارزیابی ماتریس ماتریس ماتریس فرصت‌ها، نقاط موقعیت و اقدام گروه مشاوران داخلی‌و استراتژی ضعف و نقاط قوت استراتژیک بستن خارجی اصلی (TOWS) (SPACE) (BCG) (IE)مرحله 3-ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی (QSPM) نقاط قوت ٍS داشتن نیروی انسانی مجرب و پتانسیل علمی مناسب [1,9] حمایت شرکت مخابرات از پروژه‌های کلان و استراتژیک مخابراتی [7] فعال بودن حدود 15 مرکز ساخت میکروالکترونیک و اپتیک با سابقه مفید در داخل کشور عملکرد قوی پژوهشی و حرکت در مرزهای تکنولوژی وجود تعداد زیادی فارغ التحصیل آماده به کار فوق لیسانس و دکترا در رشته‌های مرتبط وجود دانشگاههایی با تدریس رشته‌های مرتبط به‌صورت تخصصی شایستگی محوری در زمینه تئوری مخابرات نوری و تهیه نرم‌افزاهای شبیه سازی و تحلیل با ارایه مقاله در کنفرانس‌ها و ژورنال‌های معتبر توانایی در نوآوری و تولید محصول جدیدآنالیز SWOT نانو تکنولوژی در زمینه مخابرات نوریSO تقویت پروژه‌های مخابرات نوری و ورود به این بازار با دورزدن رقبای منطقه‌ای انسجام عمودی مراکز تحقیقاتی از طریق تعریف پروژه‌های مشترک با مراکز تحقیقاتی خارج از کشور و استفاده از تجهیزات آنها انتقال تکنولوژی پیشرفته مخابرات نوری از روسیه تاکید بر نوآوری در زمینه تکنولوژی مخابرات نوری و ورود به بازارهای جدید تقویت پروژه‌های نرم‌افزاری و شبیه‌سازی و صنعتی کردن و صدور آنها به خارج از کشور ایجاد دوره‌های آموزشی با همکاری مرکز اپتیک تسهیل ارتباط با متخصصین ایرانی خارج از کشور در جهت افزایش توان علمی و عملیفرصتها O بازار رو به رشد و فوق‌العاده جذاب مخابرات نوری (55% در سال) عدم وجود رقبای داخلی در منطقه خاورمیانه توجه دولت به مسأله نانوتکنولوژی عضویت ایران در انجمن بین‌المللی LAS و حمایت قوی علمی این انجمن از اعضایش فراگیر شدن تکنولوژی مخابرات نوری در آینده و حجم بالای سودآوری سهم بازار جهانی مخابرات نوری معادل 102 میلیارد دلار در سال 2004 وجود اساتید ایرانی مبرز در زمینه مخابرات نوری در خارج از کشور امکان تهیه مواد اولیه ارزان‌تر با جهانی شدن تجارت نانوتکنولوژی قبل از آنکه کاربر باشد مغزبر استST حمایت کامل از محققین کارآمد و توانا ایجاد آزمایشگاههای تخصصی در دانشگاهها توسط شرکت مخابرات تسهیل ارتباط با متخصصین ایرانی خارج از کشور ایجاد تنوع در محصولات پژوهشی نهایی برای ورود در بازارهای جدید ایجاد امکان فرصت مطالعاتی برای محققین و اساتید ایجاد بستر مناسب فرهنگی و علمی برای جلوگیری از خروج متخصصین به خارج کشور افزایش سهم بازار با ایجاد پایگاه علمی بین المللی توسط ارایه مقاله بین المللی و معرفی توانمندی کشورتهدیدات T وجود رقبای بزرگی مانند اروپا، آمریکا و ژاپن با سهم بازار بالا امکان ورود رقبای جدیدتر در منطقه تقویت قدرت چانه‌زنی مشتریان با جهانی شدن تجارت نزول مستمر قیمت‌ها در آینده و مشکلات رقابت با کیفیت بالا و قیمت کم پیشرفت سریع فن‌آوری نوری فرار مغزها از کشور خطر کمبود ارتباط با مراکز تحقیقاتی معتبر خارجی نقاط ضعفW مشکلات خرید تجهیزات از خارج کشور و خریدهای ارزی کمبود کادر تخصصی مجرب برای آموزش‌های عملی وجود انحصار در تولید تجهیزات لیزری در کشور و مجوز ورود لیزر عنوان همکاران بالقوه و مجرب کشورمان در کار تجارت وارد نیستند ضعف برنامه‌ریزی مدون راهبردی و نظارت نا کارآمد بر انجام پروژه‌های کلان و وجود تعداد زیادی از مدیران متخصص و مبرز در رشته‌های غیر مدیریتی در پست‌های مدیریت کمبود انگیزه‌های پژوهشی به‌خاطر عدم توجه به مسائل انسانی و مالی پژوهشگران و اقتصاد تورمی کشور عدم توجه به تولیدی کردن تحقیقات و صدور آنها به خارج کشور عدم وجود ارتباط با مراکز مشابه خارجی داشتن استراتژی قدیمی و غیر کارای تخصیص بودجه برای تولید انبوه و حذف بودجه تحقیقاتیWO تغییر در استراتژی قدیمی و غیر کارای تخصیص بودجه برای تولید انبوه و حذف بودجه تحقیقاتی استراتژی تمرکز بر محصولات خاص که توانایی ساخت آنها در داخل وجود دارد و صدور آنها به خارج استراتژی تمرکز بر ناحیه جغرافیایی مورد غفلت رقبا استفاده از مدیران کارآمد در پست‌های مدیریتی با توجه کامل به ارایه دوره‌های اثربخش مدیریتی برای مدیران با تخصص غیر مدیریت ارتباط با و تسهیل در امر تجارت و تجهیز آزمایشگاهها با استفاده از فن‌آوری پیشرفته آنها توجه به تولید سودآور و توجه به چرخه عمر محصول تحت تولید حمایت از تأسیس و توسعه مراکز R&D در کشور توجه به انتقال تکنولوژی از باب درآمدزایی برای کشور و محققانWT مشارکت با ساندگن قطعات مخابراتی در خارج کشور برنامه ریزی دقیق و توجه بیشتر به گلوگاهها و رفع موانع ایجاد فرهنگ ارزش‌های غیرمادی تأکید بر پروژه‌های کوتاه‌مدت و سودآور توجه به مدیریت مشارکتی توجه به خلاقیت و نوآوری در کاهش هزینه‌ها