دانلود مقاله حسابداری منطقی آشنای با مفاهیم اساسی حسابداری

هدف حسابداری چیست؟

در زمان تمدن های قدیمی که تاریخچه آن ها به هزاران سال پیش از میلاد مسیح بر می گردد، فعالیت های اقتصادی  بسیار ساده و در جهت امرار معاش بوده،تا به امروزکه روابط تجاری بسیارگسترده شده اند،کنترل حسابها و دخل و خرج و نوعی ثبت و نگهداری دفاتر وجود داشته است در ضمن عصرحاضر به عنوان عصر اطلاعات نامیده شده است،بنابر این کسانی در این عصر موفق هستند که به اطلاعات بیشتری دسترسی داشته باشند،امروز برای تصمیم گیری درهر امری و ازجمله اموراقتصادی نیازبه اطلاعات داریم وبدون داشتن اطلاعات کامل درمورد موضوع موردنظرتصمیم گیری صحیح بسیارمشکل خواهد بود.یکی ازاطلاعات موردنیازبرای فرایند تصمیم گیری های اقتصادی،اطلاعات مالی می باشدکه وظیفه تهیۀ آن برعهده سیستم حسابداری است.وجود اطلاعات مالی قابل اتکاء،لازمه بقای جامعه امروزین است،فرد سرمایه گذاری که تصمیم به خرید یا فروش سهام می گیرد، بانکداری که درمورد تایید یا رد تقاضای وام یک شرکت تصمیم می گیرد و دولت برای وصول مالیات بردرآمد نیاز به اطلاعات مالی دارندکه این اطلاعات توسط سیستم حسابداری تهیه می شود.بنابراین می توان مهمترین هدف حسابداری را تهیه و تأمین اطلاعات مورد نیاز سرمایه گذاران وبستانکاران وسایراستفاده کنندگان ازاطلاعات مالی دانست،بطوری که این اطلاعات برای آنان مفید واقع شود و آنها بتوانند از این اطلاعات درتصمیم گیریهای اقتصادی خود استفاده کنند.همچنین ازاهداف دیگرحسابداری می توان به برقراری یک انضباط مالی در سازمانها اشاره کرد،چون بدون وجود یک سیستم حسابداری منسجم ممکن است در سازمان سوء استفاده از منابع مالی و ریخت و پاشهایی صورت بگیرد که برقراری یک سیستم حسابداری قوی احتمال روی دادن چنین مسائلی کم می شود.بنابراین ارائه اطلاعات حسابداری وگزارشگری مالی اگرخوب باشد، به جامعه کمک می کند تا منابع اقتصادی خود را به کارآمدترین شکل تخصیص دهد و از این منابع بهترین استفاده بعمل آید.

تعریف حسابداری

امروزه حسابداری به عنوان یک سیستم اطلاعاتی مطرح است که رویدادهای مالی یک سازمان را شناسایی و ثبت می کند،

و به آگاهی استفاده کنندگان از اطلاعات مالی می رساند.یا می توان حسابداری به صورت زیرتعریف کرد.

حسابداری عبارتست از دانش و فرایند تشخیص، جمع آوری ،تجزیه و تحلیل اندازه گیری ثبت. طبقه ی وتلخیص اطلاعات مربوط به فعالیتها و رویدادهای دارای اثرمالی یک سازمان و گزارش آنها در قالب صورتهای مالی به افراد ذینفع.

بنابراین براساس تعریف بالا، سیستم حسابداری ابتدا باید انواع رویدادهای مالی که در یک سازمان،بسته به نوع فعالیت آن می تواند اتفاق بیافتد را شناسایی و تشخیص دهد. بعد باید اسناد و مدارک اولیه را درمورد رویدادهای اتفاق افتاده جمع آوری کند،

به عنوان مثال درمورد مبادلاتی مانندخرید و فروش کالا فاکتورهای خرید و فروش به عنوان اسناد و مدارک اولیه تلقی می شوند، در مورد تمامی رویدادهای مالی اسناد و مدارک اولیه وجود دارد که باید جمع آوری شوند، و بدون وجود اسناد و مدارک اولیه ثبت رویدادهای مالی امکان پذیر نخواهد بود و یا این که فاقد قابلیت تایید خواهد بود.

بعدازجمع آوری اسناد و مدارک اولیه،این اسناد و مدارک باید تجزیه و تحلیل شوند،در این تجزیه و تحلیل مشخص می شود که این رویداد مالی که در مورد آن اسناد و مدارک اولیه جمع آوری شده است بر روی چه حسابهایی تاثیر می گذارد.

در مرحله بعدی بعد از مشخص شدن حسابهایی که تحت تاثیر این رویداد مالی قرار می گیرند باید میزان تاثیر این رویداد بر حسابهای مشخص شده از نظر پولی اندازه گیری شود. در حسابداری فقط یک واحد و معیارسنجش وجود دارد، آن هم واحد پول رایج کشور(ریال)می باشد، و اگر رویدادی قابلیت سنجش به پول را نداشته باشد، شناسایی و ثبت و نخواهد شد. بعد از اندازه گیری میزان تاثیر یک رویداد از نظر پولی، به مرحله ثبت این رویداد مالی در دفاتر روزنامه کل می رسیم، تمامی رویدادهای مالی باید بطور روزانه در دفتر روزنامه که یکی از دفاتر رسمی حسابداری است ثبت شوند و رویدادهای ثبت شده در دفتر روزنامه ، حداکثر هفته ای یکبار و در پایان هفته از دفتر روزنامه به دفتر کل منتقل می شوند. اطلاعات مالی باید طبقه بندی و خلاصه شوند (تلخیص)

رویدادهای مالی که در دفاتر حسابداری ثبت شده اند، اگر اطلاعات حاصل شده طبقه بندی و خلاصه نشوند، از نظر استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری قابلیت استفاده چندانی نخواهند داشت، به عنوان مثال اگر شما رویدادهای مالی یک شرکت بزرگ مانند شرکت مایکروسافت، نوکیا، ایران خودرو یا شرکت نفتی بزرگی مانند شل را در نظر بگیرید، سالانه بیشتر از چندین هزار صفحه خواهد بود، این اطلاعات اگر در یک مجموعه به نام حساب طبقه بندی نشوند، قابلیت استفاده نخواهند داشت، ولی با انتقال و ثبت رویدادهای مشابه و هم نام در یک حساب واحد، از حجم آنها کاسته شده و بر سودمندی و قابلیت استفاده آنها افزوده می شود.

به عنوان تمامی فروش های یک شرکت به حساب فروش و تمامی خریدها به حساب خرید منتقل شده و جمع زده می شود و به صورت یک عدد یا مبلغ در صورت های مالی شرکت گزارش می شوند، که این باعث طبقه بندی اطلاعات مالی می شود، موضوع دیگر این است که اطلاعات مالی باید خلاصه شود و به طور خلاصه در اختیار استفاده کنندگان قرار بگیرد. فرض کنید اگر اطلاعات مالی خلاصه نمی شوند شما باید برای پیدا کردن اطلاعات مورد نیاز خود، چنیدین هزار صفحه رویداد های مالی ثبت شده یک شرکت را جستجو می کردید، تا بتوانید اطلاعات مالی مورد نیاز خود را پیدا کنید که این بسیار مشکل و حتی غیر ممکن بود، ولی با طبقه بندی و خلاصه کردن اطلاعات و ارائه آنها فقط در چهار یا پنج صفحه بنام گزارشات حسابداری (صورتهای مالی) شما به راحتی میتوانید اطلاعات مورد نیاز خود را در عرض چند دقیقه پیدا کنید و این کار تنها با وجود یک سیستم حسابداری قوی امکان پذیر است و این تنها سیستم حسابداری است که انبوه اطلاعات مالی شرکت ها را در چند صفحه خلاصه و گزارش میکند و این نشان دهنده اهمیت سیتم حسابداری است. به صورت گذرا، می توان فرایند حسابداری را به صورت نمودار زیر مشاهده کرد.

تشخیص

جمع آوری

تجزیه وتحلیل

اندازه گیری

ثبت

طبقه بندی و تلخیص

گزارش دهی

رویداد های مالی

اسناد و مدارک اولیه

شناسایی حسابهای تاثیر پذیر

اندازه گیری میزان تاثیر از نظر پولی

ثبت در دفاتر روزنامه

و کل

طبقه بندی رویداد های مشابه خلاصه کردن در چند صفحه

در قالب صورت های مالی و ارائه آنها به افراد ذینفع

 تاریخچه حسابداری

برای تعیین مکان  وزمان پیدایش سیستم حسابداری نوین (سیستم ثبت دوطرفه) تلاشهای گوناگونی انجام گرفته است. بر پایه بیشتر این سناریوها به این واقعیت توجه شده است که در بیشتر تمد ن های قدیمی که تاریخچه آنها به هزاران سال پیش از میلاد مسیح می رسد، نوعی ثبت و نگهداری دفاتر وجود داشته است، از جمله این تمدنها می توان به تمدنهای کلدانی، بابلی،آسوری و سومری که تشکیل دهندۀ نخستین دولت های سازمان یافته با قدیمی ترین زبان مکتوب و کهن ترین ثبت های تجاری بودند. تمدن های مصری، سرزمینی که درآن زبان نوشتاری و اصلی به وجود آمد وکل دستگاه خزانه داری و سایر وزارتخانه ها حول محور آن می چرخید، تمدن چینی که در دورۀ سلطنت سلسله چائو(256 -1125 قبل از میلاد مسیح) حسابداری دولتی نقش کلیدی و بسیار پیشرفته ای ایفاء می کرد، تمدن یونان،که در آن زنون مباشر بخش بزرگی از آپولونیوس در256 قبل از میلاد مسیح سیستمی ابتکاری ازحسابداری سنجش مسئولیت را ارائه کرد و تمدن روم با داشتن قوانینی، پرداخت کنندگان مالیات را ملزم به تهیه صورت های وضع مالی می کرد ودر این تمدن حقوق مدنی به میزان مالکیت اعلان شده تعین می شد. پیدایش چنین شکل هایی از دفتر داری در دنیای باستان به چندین عامل نسبت داده می شود، که از آن جمله می توان به پیدایش خط ، پیدایش اعداد عربی و سیستم اعشاری ، رواج جبر، ابزار نوشتاری ارزان قیمت ، بالا رفتن میزان سواد و وجود نوعی معیار استاندارد برای داد وستد اشاره کرد . با این حال توسعه فن دفتر داری دو طرفه که تا به امروز نیز ادامه دارد ، مرهون انتشار کتاب لو کا پا چیولی بنام کلیات حساب ، هندسه و اصلول نبیت می باشد .

این کتاب شامل دو فصل ،حساب وشرح می شود و شیوۀ دفترداری ثبت دوطرفه را شرح می دهد.کتاب وی نشان دهندۀ روش های  حسابداری در ونیز آن زمان است ،که این روشها را روش ونیزی یا روش ایتالیایی می نامند. از این رو،او دفترداری ثبت دوطرفه را اختراع نکرد، بلکه او اولین کسی است که شیوه های رایج حسابداری آن زمان را بصورت مدون گرد آوری وشرح داد، به همین خاطر ایشان به عنوان پدر علم حسابداری نامیده شده است. برپایه آرای پاچیولی هدف اصلی دفترداری ارائه اطلاعات به موقع دربارۀ دارایی ها و بدهی های بنگاه بازرگانی می باشد.وی برای داده ها از بدهکار و بستانکاراستفاده می کرد تا ثبت دوطرفه انجام شود.او معتقد بود که وارده ها باید بصورت دوطرفه ثبت شوند،یعنی اگر یک نفر بستانکار می شود،باید فرد دیگر بدهکار شود.سه دفتر مورد استفاده قرار می گرفت،که شامل دفاتر یادداشت،دفتر روزنامه و دفتر کل می شد.در سده های شانزدهم و هفدهم، کتاب پاچیولی به خاطر سادگی روشهای ارائه شده و قابلیت کاربرد آنها درعمل به چندین زبان دراروپا ترجمه شد و در سراسر اروپا رواج یافت، و به صورتی که ما امروز آن را به عنوان الگوی ثبت دوطرفه می شناسیم درآمد.

پیشینۀ حسابداری درایران به نخستین تمدن هایی برمی گردد که دراین سرزمین پا گرفت . مدارک به دست آمده از ایران باستان حکایت از این دارد که درعصر هخامنشی نظام مالی منسجمی برقرار بوده و حساب درآمد ومخارج حکومت به ریز وبه دقت ثبت ونگهداری می شده است.لوح های سفالین کشف شده درشوش، که قدمت آنها به 3300 سال قبل ازمیلاد می رسد، نشان دهندۀ وجود نوعی ثبت های حسابداری در تمدن های نخستین ایرانی می باشد ، این لوح ها در حال حا ضر در موزه لووور(Louvre) فرانسه نگهداری می شود.

با این حال حسابداری نوین (دوطرفه) همانند بسیاری از دانش های کاربردی دیگر به همراه ورود محصولات صنعتی و شرکت های خارجی به ایران راه یافت و با تلاش پیشگامان گذشته حسابداری و بازگشت استادانی چون، اسمعیل عرفانی، حسن سجادی نژاد، دکتر فضل الله اکبری و دکتر عزیز نبوی که در طول دوران تحصیل خود در خارج از کشور با شیوه و طرز کار محققان  حسابداری آشنا شده بودند گسترش یافت . تدریس رشتۀ حسابداری در مدرسۀ دارالفنون دردهۀ 1290 شمسی به همت زنده یاد علی اکبر دهخدا شروع و توسط پیشگامان همچون زنده یاد اسماعیل عرفانی و زنده یاد حسن سجادی نژاد در دهه 1320 تداوم یافت. تأسیس آموزشگاه عالی حسابداری شرکت ملی نفت ایران به وسیله مرحوم اسماعیل عرفانی و مرحوم حسن سجادی نژاد ، دانشکدۀ علوم اداری دانشگاه تهران به وسیلۀ دکتر فضل الله اکبری و موسسه عالی حسابداری به عنوان اولین دانشکدۀ خصوصی به وسیلۀ مرحوم دکترعزیز نبوی و انتشار کتاب های متنوع و متعدد حسابداری به وسیلۀ مؤلفان و مترجمان مختلف به ویژه در سالهای اخیر موجب گسترش این علم شد . اما عقب ماندگی عمومی اقتصاد ، فقر علمی ، ناهماهنگی قوانین و مقررات با نیازهای جامعه ، ضعف نهاد های حرفه ای و عدم ارتباط حسابداری نوین با حسابداری سنتی ایران از جمله موانع عمده ای بوده که اشاعه و پیشرفت حسابداری را در کشور محدود و کاربرد آن را در جهت رفع تنگناها و مشکلات ادارۀ موسسات کاهش داده.

 انواع طبقه بندی حسابداری                                                                                                                                                                                                                                                                       سه نوع طبقه بندی در اینجا مورد بررسی قرار میگیرد .

1 - طبقه بندی بر حسب موضوع 

2 - طبقه بندی بر حسب قصد انتفاع یا غیر انتفاع  

3 - طبقه بندی بر حسب انواع استفاده کنندگان از اطلاعات مالی   

1- طبقه بندی بر حسب موضوع : اگر بخواهیم حسابداری را بر حسب موضوعات  مختلف طبقه بندی کنیم ، به انواع زیر تقسیم می شود . حسابداری مالی ، حسابداری بازرگانی ، حسابداری  دولتی ، حسابداری  صنعتی ، حسابداری  برای موسات بیمه ، حسابداری برای بانگها ، حسابداری برای واحدهای کشاورزی حسابداری برای باشگاهها ،   

2 - طبقه بندی حسابداری بر حسب قصد انتفاع یا غیر انتفاع شرح زیر است:                                                                                                                                                    حسابداری برای واحدهای انتفاعی و حسابداری برای واحدهای غیرانتفاعی منظور از واحدهای انتفاعی ، واحدهایی هستنند که هدف آنها کسب سود است مانند واحدهای تجاری و تولیدی و منظور از واحدهای غیر انتفاعی ، واحدهایی هستنند که هدف از تشکیل آنها در درجه اول کسب سود نیست ، بلکه ارائه خدمات به جامعه می باشد ، مانند وزارتخانه ها و سازمانهای دولتی ، شهرداریها ، موسسات آموزشی و دانشگاهی ، موسسات بهداشتی و بیمارستانی ، انجمن های خیریه و بنیادها و سایرنهادهای عمومی.    

3 - طبقه بندی حسابداری بر حسب انواع استفاده کننده گان از اطلاعات مالی

1- حسابداری مالی

2- حسابداری مدیریت                                                                                                                                                                                                               حسابداری مالی:وظیفۀ اصلی حسابداری مالی، تهیه و تأمین اطلاعات مالی مورد نیاز اشخاص خارج از موسسه می باشد. امروزه مشخصۀ اقتصاد کشورهای صنعتی، شرکتهای بزرگی است که سرمایه خود را از میلیونها نفر سهامدار گردآوری کرده اند و منابع اقتصادی را در یک کشور یا حتی سطح بین المللی ، کنترل می کنند. افزایش شمار شرکت های سهامی از یک سو به رواج معاملات سهام، انتشار و معامله انواع دیگر از اوراق بهادار نظیر اوراق قرضه شرکتها و رونق معاملات اعتباری انجامید و از سوی دیگر، بانکها و موسسات اعتباری در تأمین تسهیلات و سرمایه گذاری در شرکتها ، نقش بزرگتری یافتند و در ادامۀ آن، بازارهای سازمان یافته سرمایه نظیر بورس های اوراق بهادار ایجاد شدند.از طرف دیگر با برقراری مالیات بر درآمد برای شرکتها باعث شد که شرکتها ملزم به نگهداری حسابها و دفاتر منظم و تهیۀ صورتها و گزارشهای مالی برای محاسبه و نشان دادن میزان سود خود شدند. همۀ این تحولات موجب شد که این گروهها یعنی سهامداران ، دولتها ، بانکها و موسسات تأمین سرمایه برای تصمیم گیریهای خود نیازمند اطلاعات مالی شرکتها شوند. در جهت رفع این نیاز شاخه ای در حسابداری به نام حسابداری مالی ایجاد شد که وظیفۀ اصلی آن تهیه و تأمین اطلاعات مورد نیاز استفاده کنندگان برون سازمانی نظیر سهامداران ، دولت، اعتبار دهندگان می باشد ، که حسابداری مالی  این وظیفه را از طریق تهیه و ارائه صورتهای مالی به استفاده کنندگان برون سازمانی از اطلاعات مالی به انجام می رساند.    

حسابداری مدیریت:آن بخش از حسابداری است که وظیفۀ اصلی آن تأمین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان درون سازمانی(داخلی) است.منظور از استفاده کنندگان داخلی سطوح مختلف مدیریت و کلیه قسمت ها و افرادی هستند که در تصمیم گیریهای داخل شرکت دخالت  دارند . امروزه با توجه به توسعه و پیشرفت صنایع و رقابتی شدن محیط تجاری ، مدیران از انواع روشهای علمی استفاده می کنند تا بتوانند در رقابت با سایر رقبا موفق ترشوند. امروزه حسابداری مدیریت به منظور انطباق با شرایط زمان و نیازهای برنامه ریزی و کنترل عملیات به سرعت بهبود و توسعه یافته و اموری چون تجزیه و تحلیل تولید و بهای تمام شده ، روشهای برنامه ریزی عملیات، تهیۀ بودجۀ عملیات ، تهیۀ بودجه های نقدی و سرمایه ای، مدیریت موجودیها و مدلهای قیمت ·استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری

 استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری را می توان به دو گروه استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی تقسیم کرد. استفاده کنندگان درون سازمانی اشخاصی هستند که در داخل خود شرکت قرار دا رند (مانند مدیران قسمت های مختلف شرکت) که تصمیمات آنها بر عملیات داخلی واحد تجاری اثر مستقیم دارد. استفاده کنندگان برون سازمانی کسانی هستند که در خارج از شرکت قرار دارند و تصمیماتی دربارۀ رابطۀ خود با واحد تجاری  اتخاذ می کنند.

مهمترین گروههای استفاده کنندگان به شرح زیر است:                                                                                                                                                                               1- استفاده کنندگان درون سازمانی

· .  هیئت مدیره

   . سایرمدیران(میدیران تولید، فروش، بازاریابی و...)

. کارکنان(استفاده برای انجام وظایف)

2- استفاده کنندگان برون سازمانی

.  سهامداران(بالفعل و بالقوه)

.  بستانکاران بلند مدت اعطاءکنندگان اعتبار و تسهیلات مالی(بالفعل و بالقوه)

. بستانکاران کوتاه مدت(بالفعل و بالقوه)

. تحلیل گران مالی و مشاورانی که به گروههای بالا خدماتی را ارائه می کنند(بالفعل)

.  کارکنان 

.مشتریان

. عرضه کنندگان مواد اولیه

.گروههای صنعت

. اتحادیه های کارگری

.  دولت و مقامات مالیاتی

.  جامعه

.  سازمانهای قانون گذار

.  سایر شرکت ها، داخلی و خارجی

.  تدوین کنندگان استانداردهای حسابداری

. پژوهشگران دانشگاه

. بورس اوراق بهادار

استفاده کنندگان درون سازمانی برای برنامه ریزی و کنترل عملیات واحد تجاری و ادارۀ منابع آن به اطلاعات نیاز دارند. سیستم حسابداری باید  اطلاعات مورد نیاز برای کنترل عملیات روزمره و همچنین اتخاذ تصمیمات مهم مانند تصمیم گیری دربارۀ تولید یک محصول جدید،ساخت یک کارخانه جدید یا توسعه کارخانه فعلی را به موقع در اختیار استفاده کنندگان قرار دهد.حسابداری مدیریت اساساً با گزارش اطلاعات مورد نیاز برای استفاده کنندگان درون سازمانی سر و کار دارد. استفاده کننده گان درون سازمانی ، به ویژه مدیریت ، برسیستم حسابد اری کنترل دارند و می توانند دقیقاً اطلاعات مورد نیاز خود را از حسابداری مدیریت دریافت کنند. استفاده کنندگان برون سازمانی نیز هر کدام به نوعی با واحد تجاری در ارتباط هستند و تصمیماتی را دربارۀ واحد تجاری اتخاذ می کنند، به عنوان مثال سهامداران برای تصمیم گیری دربارۀ اینکه در سهام کدام شرکت سرمایه گذاری کنند تا بتوانند بازده و سود مناسبی را بدست آورند و سهام چه شرکت هایی را بخرند و سهام کدام شرکت ها را بفروشند ، با تجزیه و تحلیل اطلاعات حسابداری به ارزیابی عملکرد شرکتها و پیش بینی سود آوری آنها می پردازند. در زیربه برخی از موارد استفاده از اطلاعات حسابداری اشاره می شود، استفاده از اطلاعات حسابداری جهت: 

. ارزیابی عملکرد شرکت ها                                                                                                                                                                        . ارزیابی کیفیت مدیریت شرکت ها                                                                                                                                                                                                                                                                                                                    . برآورد چشم اندازهای آینده شرکت ها                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           . ارزیابی ثبات و توان مالی شرکت ها                                                                                                                                                                                                                                                                    . ارزیابی توان باز پرداخت بدهی ها                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            . ارزیابی قدرت نقدینگی                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     .ارزیابی ریسک و عدم اطمینان                                                                                                                                                              . کمک کرد در راه تخصیص منابع                                                                                                                                                                               . مقایسه عملکرد و سودآوری شرکتها با یکدیگر                                                                                                                                                                          . تعیین ارزش شرکت ها                                                                                                                                                                      . تعیین سازگار بودن با قوانین و مقررات                                                                                                                                                                                     . ارزیابی کمک به جامعه                                                                                                                                                                                                                   . تعیین مالیات بر درآمد شرکت ها                                                                                                                                                              . برنامه ریزی و هدایت اقتصاد کشور                                                                                                                                                                                       . انجام کارهای پژوهشی و تحقیقاتی                                                                                                                                                                                                 مفروضات بنیادی، اصول و مفاهیم حسابداری

مفروضات بنیادی حسابداری:                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                1- فرض تفکیک شخصیت                                                                                                                                                                                                                                                                   منظور از این فرض قائل شدن هویت و شخصیت مستقل برای واحد تجاری ، جدا از مالک  یا مالکان آن می باشد. بر اساس این فرض ، هر واحد اقتصادی یک شخصیت حسابداری متمایز و جدا از مالکان خود و سایر واحدهای اقتصادی دارد، و رویدادهای مالی یک شرکت و رویدادهای شخصی حساب شرکت را نباید با هم ترکیب کرد بلکه آنها را باید بطور جداگانه و در دفاتر جداگانه ثبت نمود. همانطور که یک شخص حقیقی می تواند برای خود دارائی و بدهی داشته باشد، یک واحد اقتصادی نیز به عنوان یک شخصیت مستقل می تواند برای خود دارائی وبدهی داشته باشد،بنابراین مطابق این فرض مطالبات و بدهیهای شخصی صاحب شرکت بدهیهای شرکت محسوب نمی شود و مطالبات و بدهیها ی شرکت نیز  مطالبات و بدهیهای صاحبان  شرکت نمی باشد.به عنوان مثال فرض کنید آقای سروش صاحب دو شرکت به نامهای شرکت سهند و شرکت سبلان      می باشد، از نظر حسابداری در اینجا ما با سه شخصیت مستقل از هم بشرح زیر روبرو هستیم.

شخصیت مستقل آقای سروش

شخصیت مستقل شرکت سهند

شخصیت مستقل شرکت سبلان

 با اینکه هر دوی این شرکت ها متعلق به آقای سروش می باشد، ولی مطابق این فرض رویدادهای مالی  هر کدام از این شخصیت ها باید بطور   جداگانه و در دفاتر جداگانه ثبت و گزارش شود. تعامل و ارتباط بین واحدهای تجاری و صاحبان آنها در حسابهای حقوق صاحبان  سرمایه (حساب سرمایه) نشان داده می شود.                                                                                                                                                2- فرض واحد اندازه گیری برحسب پول

 براساس این فرض در حسابداری تمامی اطلاعات مالی باید بر مبنای واحد پول رایج کشور گزارش  شوند و پول به عنوان تنها مقیاس مشترک اندازه گیری و سنجش رویدادهای مالی می باشد. برای اینکه بتوان مبادلات یک  واحد اقتصادی را به صورت متحدالشکل محاسبه و گزارش نمود، لازم است که تنها یک مقیاس اندازه گیری وجود داشته باشد و همۀ مبادلات و رویدادها با این مقیاس مشترک اندازه گیری (واحد پول) شوند و در واقع همه به زبان پولی ارائه شوند.

 به عنوان مثال اگر شرکتی صاحب 1000 مترمربع زمین ، 2 باب ساختمان ، 2000 کیلو مواد اولیه و 1000 عدد موجودی کالا باشد ، بجای اینکه    ترازنامه خود را به شکل زیر تهیه کند،

شرکت....

ترازنامه

بتاریخ....

دارایی ها:

موجودی کالا 1000 عدد

زمین 1000 متر مربع

ساختمان 2 باب

مواد اولیه 2000 کیلو

موجودی نقد10میلیون ریال

بدهیها:

سرمایه:

 باید همۀ دارائهای خود را به زبان پولی ارائه کند ، چون در حسابداری فقط یک واحد سنجش وجود دارد و آن هم واحد پولی می باشد ، که باعث می شود بجای اینکه برای تهیۀ ترازنامه از چندین مقیاس اندازه گیری مانند عدد ، متر مربع ، باب ، کیلو و ریال استفاده شود تنها از یک مقیاس مشترک استفاده می شود و آن هم واحد پولی یعنی ریال است، با انجام این کار قابلیت درک و سودمندی و قابلیت مقایسه صورتهای مالی بسیار افزایش پیدا می کند. یعنی ترازنامه بالا باید به شرح زیر تهیه شود.

شرکت....

ترازنامه

بتاریخ....

داراییها:

موجودی کالا   ***ریال

زمین             ***ریال

ساختمان         ***ریال

مواد اولیه       ***ریال

موجودی نقدی ***ریال

بدهیها:

سرمایه:

3- فرض تداوم فعالیت                                          

 بر اساس  فرض  تداوم فعالیت ، باید تصور شود که یک واحد اقتصادی ، در آینده قابل پیش بینی (دورۀ زمانی نامحدود) خواهد توانست به فعالیت  خود ادامه دهد، بصورتی که خواهد توانست از کلیه دارائیهای خریداری شده خود در جهت اهداف مورد نظر استفاده کند و بتواند به کلیه تعهدات خود عمل کند و برنامه های خود را تحقق بخشد و بر اساس این فرض انتظار  نمی رود که یک واحد اقتصادی در آینده قابل پیش بینی منحل شود ، این فرض در گزارشگری مالی بسیار مهم است ، زیرا حسابداری  تعهدی ، گزارشگری  سالانه، اندازه گیری براساس  بهای تمام شده و طبقه بندی دارائیها به جاری و غیرجاری به خاطر قبول این فرض مورد استفاده  قرار می گیرند.

4- فرض دورۀ مالی

 با وجود اینکه تداوم فعالیت ، به عنوان یک فرض مسلم ، براین  اساس قرار دارد که واحد اقتصادی برای یک دورۀ نا محدود به فعالیت خود ادامه خواهد داد، ولی قبلاً گفتیم که اصلی ترین هدف حسابداری تهیه و تأمین اطلاعات  مورد نیاز استفاده کنندگان است ، و چون استفاده کنندگان از صورت های مالی برای تصمیم گیریهای کوتاه مدت ، نیاز به اطلاعاتی در مورد وضعیت مالی و سود آوری واحدهای اقتصادی دارند، در پاسخ به این نیاز فرض دورۀ مالی پذیرفته شده است که مطابق این فرض ، عمر نا محدود واحد اقتصادی به دوره های سالانه تقسیم می شود و در آخر هر سال مالی اطلاعات مالی مربوط به واحدهای اقتصادی جهت استفاده افراد ذینفع منتشر می شود.

5- فرض تعهدی

بر اساس فرض تعهدی ، کلیۀ معاملات و مبادلات واحد اقتصادی باید به محض وقوع در حسابها ثبت شود حتی اگر مبالغ مربوط به این معاملات و مبادلات  هنوز دریافت یا پرداخت نشده باشد. مطابق این فرض درآمدها به محض تحقق و هزینه ها به محض تحمل (یعنی در زمان وقوع) بدون در نظر گرفتن زمان دریافت یا پرداخت وجوه مربوطه، باید شناسایی و در حسابها ثبت و در صورتهای مالی دورۀ مربوطه منعکس شود. واحدهای اقتصادی ، معاملات و مبادلات متنوعی را در طول زمان انجام می دهند. در بسیاری از موارد، قیمت اجناس یا خدمات مورد معامله، در زمان وقوع معامله پرداخت یا دریافت نمی شود و به زمان آینده موکول می شود و به اصطلاح معامله نسیه می شود. مثلاً در فروش نسیه کالا، فروشنده موافقت می کند که قیمت کالای فروخته شده را چند ماه پس از تحویل کالا دریافت کند و یا شما به عنوان تعمیرکار اتومبیل، اتومبیل یکی از مشتریان تعمیرگاه را تعمیر می کنید ولی موافقت میکنید که حق الزحمۀ آن را چند ماه دیگر دریافت کنید، بدین ترتیب بین زمان وقوع مبادله (رویداد مالی ) و دریافت و پرداخت فاصله می افتد. امروزه بر اساس فرض تعدی ، آثار معاملات و عملیات مالی در زمان وقوع ، بدون توجه به دریافت یا عدم دریافت یا پرداخت و عدم پرداخت وجه رویداد مالی مربوطه در حسابها ثبت و در گزارشهای همان دوره منعکس می شود که اتفاق افتاده است (به وقوع پیوسته). پذیرش فرض دورۀ مالی به خاطر تأمین نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان از اطلاعات مالی و لزوم گزارش وضعیت مالی و نتایج عملیات واحد اقتصادی در پایان هر دورۀ مالی (معمولاً سالانه) این پرسش را مطرح می کند که معاملات و مبادلات و انواع دریافتها و پرداختهای یک موسسه (معاملات نقد و نسیه) چگونه و در زمانی باید ثبت شوند و در صورتهای مالی کدام دورۀ مالی و چگونه باید گزارش شوند. آیا باید در دوره ای که به وقوع پیوسته اند باید در حسابها ثبت شوند و رویدادهای همان دوره محسوب شوند یا باید در دوره ای که وجوه مربوطه دریافت یا پرداخت می شود ثبت  شوند و رویدادهای آن دوره محسوب شوند. فرض تعهدی پاسخ به این پرسش ها را می دهد و به ما می گوید که رویدادها و معاملات باید در تاریخ وقوع ( دورۀ وقوع) باید در حسابها ثبت و در صورتهای مالی همان دوره انعکاس یابد.  

 اصول پذیرفته شدۀ حسابداری

 اصول پذیرفته شدۀ حسابداری ، رویکرد کلی حسابداری را برای شناسایی و اندازه گیری رویدادهایی که بر وضعیت مالی و نتایج عملیات واحد اقتصادی موثرند، مشخص می کنند ، به طور کلی این اصول به ما نشان می دهند که در مواجهه با انواع رویدادهای مالی برای اندازه گیری ، ثبت و گزارش آنها به جه نحوی باید عمل کنیم ، بنابراین اصول حسابداری بیشتر جنبۀ کاربردی دارند. اصول پذیرفته شدۀ حسابداری عبارتند از:

1- اصل بهای تمام شدۀ تاریخی

طبق اصل بهای تمام شده ، تمامی مبادلات باید بر مبنای قیمت های تحقق یافته ثبت و گزارش شوند ، منظور از قیمت های تحقق یافته برابر است با قیمت تمام شدۀ کالا ها و خدمات که در اثر رویدادهای گذشته به وقوع پیوسته اند. بهای تمام شده برابر است با مبلغ پرداخت شده برای بدست آوردن دارائی در تاریخ خرید آن می باشد ، که اصطلاحاً به آن بهای تمام شده تاریخی گفته می شود که یک بار در حسابها ثبت می شود و دیگری تغییری  در آن داده نمی شود.

باید به این نکته توجه شود که در زمان خرید یک دارائی قیمت بازار و بهای تمام شده با هم برابر هستند چون برای خرید یک دارائی در یک تاریخ مشخص ، خریدار باید این دارائی را به قیمت بازار بخرد و بدون پرداختن قیمت بازار نمی تواند دارائی مذبور را بخرد. بطور مثال شما در تاریخ 1/1/85 یک ساختمان را به قیمت بازار آن یعنی 000/000/500ریال می خرید، در این تاریخ بهای تمام شده همان بهای بازار است که شما پرداخت می کنید و ساختمان به مبلغ 000/000/500ریال در دفاتر شما  ثبت می گردد ، ولی در سالهای آینده بهای این ساختمان در بازار افزایش پیدا خواهد کرد ، بطور مثال فرض کنید که قیمت همان ساختمان در تاریخ 5/5/87 در بازار افزایش یابد و به مبلغ 000/000/ 900ریال برسد ، مطابق اصل بهای تمام شده افزایش ارزش دارایئها در بازار بعد از تاریخهای خرید (آینده) در دفاتر شناسایی و ثبت نخواهد شد و این افزایش تاثیری بر ثبت اولیه این دارائی در تاریخ خرید  ندارد و ساختمان باید در دفاتر شما به همان مبلغ 000/000/500ریال باقی بماند.