دانلود تحقیق وبا

مقدمه وبا بیماری اسهالی است که توسط باکتری بنام ویبریوکلرا (Vibrio cholera) ایجاد می شود.

بیماران وبایی بطور مشخص دچار اسهال آبکی حاد همراه با دهیدارتاسیون می‌شوند.

وبا را می‌توان با مایع درمانی خوراکی یا تزریقی و جایگزینی الکترولیت‌ها بصورت موفق درمان کرد.

معمولاً وبا از طریق آب یا غذای آلوده به مدفوع منتقل می‌شود.

آموزش مردم درباره غذا و آب سالم و همچنین اهمیت شستشوی دست‌ها و استفاده از توالت یا آبریزگاه (latrine) از بروز موارد جدید جلوگیری می‌کند.

از آنجا که وبا به آرامی در میان جمعیت گسترش می‌یآبد، کشف زودرس موارد در جهت شروع آموزش و فعالیت‌های بهداشت محیط و مشخص نمودن منابع احتمالی عفونت ضروری است.

آموزش کارمندان مراقبت‌های بهداشتی در جهت تشخیص و درمان بیماران وبایی، تثبیت امکانات مایع درمانی در یک ذخیره ملی، آموزش همگانی در جهت استفاده از ORS و مراجعه برای درمان به محض شروع اسهال، می‌تواند مانع بسیاری از موارد مرگ ناشی از وبا شود.

گرچه پیشگیری از ورود وبا در یک منطقه امکان‌پذیر نیست ولی پخش آن در منطقه قابل کنترل است.

در طولانی مدت با تامین موقتی آب سالم و بهبود رفتارهای بهداشتی، وبا ناپدید می‌گردد.

وقتی همه‌گیری وبا اتفاق می‌افتد با تشخیص زودرس همه‌گیری و بکارگیری سریع اقدامات کنترلی، می‌توان از تعداد زیاد مرگ و میر پیشگیری کرد.

انتظار می‌رود که پاسخ مسئولان بهداشتی در شروع همه‌گیری، سریع و مؤثر باشد.

بدین منظور، باید برنامه‌‌ای برای پاسخ به همه‌گیری وبا با خصوصیات زیر وجود داشته باشد: اقدامات کنترل فهرست شده باشد.

خدمت رسانی معمول بهداشتی را تا اندازه ممکن بر هم نزند، و منابع کافی برای درمان بیمارن و کنترل پخش بیماری را فراهم کند.

پیشگیری از همه‌گیری و همچنین آمادگی و کنترل آن، نیاز به تصمیم‌گیری در سطح مقامات بهداشتی دارد.

این تصمیمات می‌بایست براساس داده‌های به روز و قابل اعتماد گرفته شود تا مؤثر و مقرون به صرفه باشند خصوصیات عامل بیماری زا باسیل های گرم منفی بی‌هوازی اختیاری در گروهی که شامل خانواده ویبریوناسه است قرار دارند.

از جنسهای مهم این خانواده ویبریو و آئروموناس می‌باشند.

باکتریهای متعلق به جنس ویبریو خمیده بوده و اغلب غیر بیماریزا هستند.

گونه مهم بیماریزا ویبریو کلرا (Vibrio Cholera) عامل بیماری وبا می‌باشد.

این بیماری با اسهال آبکی و فراوان مشخص می‌شود.

ویبریو کلرا در گرمای 65 درجه سانتیگراد در مدت 30 دقیقه کشته می‌شود و در آب جوش ظرف چند ثانیه از بین می‌رود.

کلر با غلظت 0.6 میلیگرم در لیتر ، این باکتری را از بین می‌برد.

علایم بالینی بیماری وبا دارای دو مرحله است مرحله تخلیه ای بیمار ناگهان دچار اسهال آبکی ، پرفشار و بدون درد می‌شود و اندکی بعد استفراغ روی می‌دهد.

در موارد شدید ممکن است حجم مدفوع از 250 سی‌سی به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 24 ساعت بیشتر شود و بیمار تا 40 بار در روز مدفوع داشته باشد.

مدفوع در این بیمار ، فاقد صفرا و خون و خاکستری رنگ (نمای آب برنجی) و دارای بوی غیر زننده می‌باشد.

مرحله روی هم خوابیدگی عروق (کلاپس) به زودی به علت کم شدن آب بدن ، بیمار وارد این مرحله می‌شود.

با از دست دادن 5 - 3 درصد وزن طبیعی بدن ، تشنگی و با کاهش 8 - 5 درصد وزن بدن ، ضعف و سرگیجه دیده می‌شود.

کاهش بیش از 10 درصد وزن بدن ، منجر به ترشح کم ادرار و گاهی قطع کامل ادرار ، نبض ضعیف ، چشمهای گود رفته ، پوست چروکیده ، شکم فرورفته ، گرفتگی عضلانی به علت اختلالات در میزان الکترولیتهای بدن و در شیر خواران فرورفتگی ملاج و در نهایت خواب آلودگی و مرگ می‌شود.

.

وسعت مشکل موجود در آفریقا از سال ۱۸۰۰، وبا در دنیا از طریق ۷ موج بزرگ پخش گردیده است که به آنها پاندمی می‌گویند.

هفتمین پاندمی در سال ۱۹۶۱ در اندونزی شروع شد و تاکنون حدود ۱۰۰ کشور را درگیر نموده است.

کشورهای شدیداًٌ آسیب دیده میزان حمله (attack rate) کشوری بالای ۱ درصد جمعیت را گزارش نموده‌اند.

در بعضی مناطق که دچار همه گیری‌های شدید هستند، میزان حمله ۲۰ درصد گزارش شده است.

میزان کشندگی (case fatality rate) در مناطقی که درمان طبی قابل دسترس نیست، به ۳۳ تا ۵۰ درصد هم می‌رسد.

با وجود این، میزان کشندگی در کشورهای در حال توسعه‌ای که درمان به شکل بهینه آن فراهم شده است، به کمتر از ۱ درصد کاهش یافته است.

هنگامی که پاندمی هفتم در سال ۱۹۷۰ به آفریقا رسید، وبا در شرق، شمال و غرب آفریقا بطور همزمان دیده شد.

همه گیری وبا سریعاً از منطقه عبور کرده و در پایان سال ۱۹۷۱، ۲۵ کشور آفریقایی وبا را گزارش می‌کردند.

بیش از ۷۲۰۰۰ مورد بیماری و ۱۱۰۰۰ مرگ در طول آن سال اتفاق افتاد.

بطور کلی میزان کشندگی ۱۶ درصد بود ولی در بعضی از کشورها میزان‌های بالاتر از ۳۵ درصد گزارش گردید.

از همه گیری سال ۱۹۷۱ به بعد، وبا در بسیاری از کشورهای آفریقایی بعنوان مشکلی تجدید شونده یا آندمیک مطرح می باشد.

تا سال ۱۹۹۱، هر ساله بین ۳۰۰۰ تا ۴۳۰۰۰ مورد وبا در آفریقا گزارش گردیدند.

در آن سال، همه گیری گسترده دوم ۱۴ کشور را درگیر کرد و موجب بیش از ۱۰۰۰۰۰ مورد بیماری و ۱۰۰۰۰ مرگ گردید.

در این قاره، این بیماری دارای طغیان‌های شدید بوده است که با جنگ و آوارگی تشدید شده است.

یکی از این موارد، همه‌گیری در اردوگاه آوارگان رواندایی بود که در سال ۱۹۹۴ در زئیر اتفاق افتاد.

دهها هزار مورد بیمار گزارش شد و مرگ و میر بسیار بالا بود.

در سال ۱۹۹۵، رخداد صدها مورد از این بیماری در رومانی و اطراف دریای سیاه نشان داد که هرجا که شاخص‌های بهداشت عمومی افت نمایند، این عامل قادر به ایجاد همه‌گیری می‌باشد.

شیوع این بیماری در ایالات متحده آمریکا با مصرف صدفهای دریایی آلوده، همراه بوده است.

این پاندمی در سال ۱۹۹۱ به آمریکای لاتین هم رسید و منجر به یک اپیدمی انفجاری در آمریکای مرکزی، جنوبی و مکزیک شد.

حدود ۴۰۰۰۰۰ مورد بیمار در سال اول طغیان بیماری گزارش شد و در جوامعی که برای بار اول با آن موجه می‌شوند و آمادگی کافی نداشتند منجر به ۳۰% مرگ و میر شد.

در اکتبر سال ۱۹۹۲ نیز یک طغیان وسیع در شهر بندری مدرس (Madras) در هند اتفاق افتاد.

این طغیان باعث ابتلا ۱۰۰۰۰۰ نفر در سال ۱۹۹۳ شد و بلافاصله به کشورهای اطراف مانند پاکستان، نپال، تایلند و مالزی گسترش یافت.

علیرغم تلاش بسیاری از کشورها، هنوز وبا در سرتاسر جهان به عنوان یک خطر جدی به شمار می‌رود.

در سال ۲۰۰۱، ۵۸ کشور ۱۸۴۰۰۰ مورد بیمار و ۳۰۰۰ مورد مرگ و میر بر اثر این بیماری را گزارش نموده‌اند.

طغیان این بیماری، امروزه دارای اثرات اجتماعی و اقتصادی فراوان می‌باشد.

همه‌گیر شناسی روش‌های انتقال انتقال وبا از راه مدفوعی – دهانی است.

از آنجا که بیش از یک میلیون ارگانیسم برای ایجاد بیماری مورد نیاز است، وبا منحصراً از طریق آب یا غذای آلوده منتقل می‌گردد.

انتقال توسط تماس مستقیم فرد به فرد، مانند تماس با بیمار، نادر است.

ممکن است آب در سر منشأ خود آلوده شود.

آب سطحی و آب چاههای کم عمق منابع عفونت هستند.

افزون بر این، ویبریوکلرا می‌تواند در محیط‌های آبی برای سالها زندگی کند.

اغلب موارد آلودگی آب در خانه، زمانی است که آب ناشی از شستشو با آب ذخیره شده تماس می‌یابد.

حمام کردن یا شستشوی وسایل آشپزی در آب آلوده هم می‌تواند موجب انتقال وبا شود.

اکثر دانه‌های خوراکی مرطوب مانند برنج، ارزن، ذرت، زمانیکه در حرارت اتاق سرو گردند یا حرارت کمی ببینند، به مواد شایعی برای انتقال وبا تبدیل می‌شوند.

غذاهای مرطوب که کمی بعد از پختن آلوده شده‌اند و برای چند ساعت در دمای اتاق مانده‌اند؛ محیطی عالی برای رشد ویبریوکلرا آماده می‌کنند.

غذاهای دیگر که می‌توانند وبا را منتقل کنند شامل غذاهای دریایی ناپخته و خام بویژه صدف، میوه‌جات و سبزیجات خام می باشند.

غذاهای ترش با لیمو، گوجه‌فرنگی، ماست و شیر تخمیر شده مانع رشد ویبریوکلرا می‌شوند.

شرایط مطلوب برای همه‌گیری وبا شرایط محیطی مناطق فاقد آب سالم و بهداشت محیط مناسب در خطر همه‌گیری وبا می‌باشند.

این مناطق شامل ۱) نقاط شهری که آب آن به مقدار کافی کلرزنی نمی‌شود، ۲) مناطق روستایی که به لوله‌کشی و چاههای حفاظت شده دسترسی ندارند، و ۳) مناطقی که توالت و سیستم فاضلاب در آنها به طور معمول استفاده نمی‌شود، می‌باشد.

علت فصلی بودن همه‌گیری‌های وبا بدرستی مشخص نگردیده است.

نزدیک خط استوا، همه‌گیری‌های وبا غیر قابل پیش‌بینی می باشند و می‌توانند در فصل و خشک یا بارانی اتفاق افتند.

در یک منطقه مورد نظر، همه‌گیری‌های وبا هر سال در یک زمان ظاهر می‌گردد.

در مناطق معتدله، همه‌گیری‌های وبا معمولاً در طی ماههای پائیز و تابستان اتفاق می‌افتند.

عوامل میزبان عوامل میزبان که موجب مقاومت در برابر بیماری وبا می‌شود شامل ایمنی ناشی از عفونت پیشین با ویبریوکلرا و در مناطق آندمیک، تغذیه شیرخوار با شیر مادر می‌باشند.

از آنجا که ویبریوکلرا در محیط اسیدی نمی‌تواند زندگی کند، بیمارانی که آنتی اسید مصرف می‌کنند، یا تولید اسید معده آنها کاهش یافته است به وبا مستعدتر می‌باشند، افراد دارای گروه خونی O، علائم شدید بیماری وبا را بیشتر نشان می‌دهند، اگرچه پاتوفیزیولوژی آن هنوز مشخص نشده است.

گروه‌های سرمی (Serogroup) ویبریوکلرا تنها گروه ۱O و گروه ۱۳۹O بعنوان عوامل همه گیری‌های وبا شناخته شده‌اند.

ایمنی ناشی از عفونت پیشین با ویبریوکلرا، نسبت به آن گروه سرمی اختصاصی می‌باشد.

گروه‌های دیگری از ویبریوکلرا وجود دارند که می‌توانند موارد تک گیر اسهال آبکی را موجب شوند ولی هیچ یک از آنها باعث همه‌گیری نمی‌شوند.

پاندمی هفتم جاری مربوط به ویبریوکلرا ۱O بوده است.

ویبریوکلرا ۱۳۹O، در ابتدا در سال ۱۹۹۲ در بنگلادش کشف شد.

بیماری ناشی از این سوش، از بیماری ناشی از ویبریوکلرا ۱O قابل تمیز نیست.

ویبریوکلرا ۱۳۹O می‌تواند بالقوه ایجاد پاندمی کند، همان‌طور که در مدت کمتر از یک سال این سوش به کشورهای آسیایی و آمریکای شمالی رسید.

اگرچه ویبریوکلرا ۱۳۹O هنوز در آفریقا گزارش نشده است ولی هر جمعیتی که در خطر ویبریوکلرا ۱O باشد، در خطر ۱۳۹O نیز قرار دارد.

دوره نهفتگی و طول مدت علائم و عفونت‌زایی دوره نهفتگی معمولاً یک تا سه روز است ولی می‌تواند از چندین ساعت تا ۵ روزه طول بیانجامد.

علائم بیماری معمولاً دو تا سه روز طول می‌کشد، اگرچه در بعضی بیماران تا ۵ روز نیز ادامه می‌یابد.

بیشتر افراد از زمان شروع بیماری تا چند روز پس از بهبود قادر به انتقال بیماری به دیگران هستند.

بندرت ممکن است بیمار، ویبریوکلرا را برای چندین ماه از طریق مدفوع دفع کند.

درمان با آنتی‌بیوتیک می تواند در کاهش طول مدت علائم و سرایت بیماری موثر باشد.

علائم و نشانه‌ها وبا، طیف بالینی وسیعی دارد.

تقریباً ۷۵ درصد از افرادی که دچار عفونت با ویبریوکلرا می شوند، هیچ نشانه‌ای از بیماری ندارند.

بیست درصد دیگر دچار اسهال می‌شوند که از اسهال ایجاد شده توسط دیگر ارگانیسم‌ها قابل افتراق نیست.

در تعداد اندکی (۲ تا ۵ درصد) از افراد مبتلا به عفونت، اسهال آبکی، استفراغ و از دست رفتن آب بدن رخ می‌دهد.

وبای علامت‌دار با اسهال آبکی حجیم بدون تب یا زورپیچ شکم آغاز می‌گردد.

مدفوع بیماران وبایی، ظاهر مایعِ شفافِ آغشته به موکوس سفید رنگ می‌گیرد که اصطلاحاً مدفوعِ «آب – برنجی» نام دارد و معمولاً بدون بو می باشد یا بوی خفیف ماهی را دارد.

استفراغ که می‌تواند شدید باشد و کرامپ‌های دردناک در پاها علائم شایع می‌باشند.

در موارد شدید بیماری، زورپیچ در معده یا درد دستها و پاها ممکن است وجود داشته باشد.

افراد وبایی شدیداً بدحال ممکن است تا ۱۰ درصد از وزن بدن خود را از طریق اسهال و استفراغ از دست بدهند.

در موارد بسیار شدید از دست دادن مایع می‌تواند تا میزان یک لیتر در ساعت در مدت ۲۴ ساعت اولیه بیماری برسد.

بیمارانی که شدیداً دهیدره می‌باشند ممکن است دچار شوک هیپوولمیک شوند.

این بیماران فشار خون پایین و نبض رادیال ضعیف دارند.

خواب آلودگی یا عدم هوشیاری نیز ممکن است در آنها دیده شود.

آب بدن این بیماران را می بایست با استفاده از مایعات درون وریدی جبران کرد عوامل مربوط به میزبان سن و جنس شیوع بیماری در هر دو جنس و در همه سنین دیده می‌شود.

در مناطق بومی کودکان نسبت به بزرگترها بیشتر مبتلا می‌شوند.

ولی در کودکان زیر 2 سال به علت ایمنی اکتسابی از شیر مادر ، کمتر از بچه‌های بزرگتر است.

اسیدیته معده بیماریها یا داروهای کاهنده اسید معده ، ابتلا به بیماری وبا را افزایش می‌دهد.

ایمنی زایی یک بار ابتلا به بیماری ، ایمنی طبیعی دائمی ایجاد می‌نماید.

گروههای خونی افراد با گروه خونی O بیشترین ابتلا به بیماری وبا و افراد با گروه خونی AB کمترین خطر ابتلا را دارا هستند.

وبا در ایران تا سال 1383 بیش از 4300 نفر در ایران به بیماری شبه وبا مبتلا شده اند و آمار از 28 دانشگاه و دانشکده علوم پزشکی در 91 شهرستان کشور گزارش شده است و از میان مبتلایان به این بیماری تاکنون .تعداد 44 نفر جان سپرده اند که بیشتر آنها افراد 50 سال به بالا بودند از هر 100 نفر مبتلا به بیماری التور فقط 10 درصد آنها بیماری شدید دارند و بیماری در یک درصد آنها منجر به فوت می شود.

در سال 72 مواردی از این بیماری در استانهای سیستان و بلوچستان،همدان، کردستان، خراسان، خوزستان، و تهران گزارش شده بود.

در سال میزان بیماری در سیستان و بلوچستان شدت یافت و برای نخستین بار در اصفهان نیز این بیماری شایع شد.

استان خراسان نیز همواره در معرض شیوع این .بیماری قرار داشته اند در پاسخ به این پرسش که چرا میزان و دامنه شیوع شبه وبا هر سال در استانهای کشور متفاوت است، باید گفت: هنوز علت این مسئله هنوز به لحاظ علمی مشخص نیست، اما آنچه قطعی است همیشه در استان سیستان و بلوچستان بیماری وبا شایع بوده است.

دلیل آن نیز رفت و آمد مردم پاکستان و افغانستان از خارج مرزها به شرق کشور است و یکی هم مشکلات مربوط به نبود یا کمبود آبریزگاه و عدم رعایت مسائل .بهداشتی است که مشکل این منطقه را بیشتر کرده است این بیماری در روستاها نیز نسبت به شهرها به دلیل وجود مراکز بهداشتی و درمانی و مراقبت بیشتر، کمترشایع است و مشکلات شهر در هنگام بروز و شیوع بیماری بسیار بیشتر است زیرا کنترل بیماری به .دلیل فراوانی و گستردگی جمعیت در شهرها دشوارتر می باشد نشـــــانه های بیمـــاری اسهال و استفراغ از نشانه های بیماری وبای التور است.

در اسهال وبایی گاهی رشته های سفید نیز دیده می شود.

این نوع اسهال به هیچ وجهاسهال خونی نیست و در بسیاری موارد بیماری در حد خفیف و متوسط است.

در صورت عارض شدن بیماری شدید بیمار درد شکم ندارد و مدفوع آبکی و جاری است.

با شدت گرفتن اسهال ظرف چند ساعت بیمار به اغماء می رود و اگر به موقع به یک مرکز درمانی رسانده نشود، جان خود را از دست می دهد.

بنابراین کاهش شدید آب یدن علت اصلی مرگ بیمار التور است.

افراد به محض مشاهده این نشانه ها باید به مر کز بهداشتی و بیمارستانی مراجعه کنند و با دادن آزمایش ( در صورت نوع متوسط) .بستری شوند چــــــــرخــــــه انتقــــال بیمــــــاری انتقال فرد به فرد در بیماری وبای التور وجود ندارد و دست زدن به بیمار التور مثل ایدز و هپاتیت اشکالی ندارد و بیماری از این طریق انتقال نمی یابد.

تنها راه احتمال انتقال این بیماری از طریق مدفوع فرد مبتلا می باشد .آشامیدن آبهای آلوده بویژه در فصل گرما برای رفع تشنگی و یا استفاده از آبهای آبیاری درختان برای شستو شوی میوه ها، خرید انواع خوراکی های خام توسط دست فروشان، بستنی و مصرف یخ آلوده آمکان انتقال میکروب بیماریهای روده ای و اسهالی را شدت می دهد بنابراین کوتاه کردن مرتب ناخن ها برای جلوگیری از تجمع آلودگی در زیر آنها و شستو شوی دست ها با صابون به طور مرتب پس از توالت، سالم سازی کاهو و سبزیجات با آب سالم و مواد ضد عفونی کننده، جوشاندن کشک مایه و شیر پاستوریزه نشده، دفع مناسب زباله .ها می تواند این چرخه انتقال را متوقف کند آشنایی مسئولان و کارکنان یک مرکز درمانی از دربان تا پزشک معالج می تواند در درمان و و نجات به موقع .یک بیمار حاد وبای التور موثر واقع شود باید بیماری، ظرف 48 ساعت به سازمان بهداشت جهانی اطلاع داده شود.

اما متاسفانه روند اطلاع رسانی به سازمان بهداشت جهانی، اکنون توسط کشورها رعایت نمی شود.

دلیل این مورد نیز برخوردهای نامناسب سیاسی و اقتصادی با کشور درگیر این نوع بیماری است به همین جهت کشورها از ترس تحریم اقتصادی .ترجیح می دهند این نوع موارد را گزارش ندهند تلاش جهانی برای قطع زنجیره ای وبــــــــــــــــــا بیماری وبا در فصل مساعد سال و در ایران در اردیبهشت ماه امکان بروز و شیوع پیدا می کند و منحنی شیوع بیماری در تابستان اوج می کیرد و با فرا رسیدن پاییز دامنه انتشار بیماری کاهش یافته و در ماه آذر به صفر می رسد.

پایان شیوع بیماری درماه میانی پاییز به منزله نابودی میکروب آن نیست، بلکه میکروب ها تا درجات معینی از سرما نیز در زمستان زنده می مانند و در بهار سال بعد دوباره چرخه بروز و شیوع بیماری از سر گرفته می شود.

بنابراین رعایت بهداشت در تمام زمینه ها می تواند نقش مهمی در نشانه های .بیماری مهار این بیماری داشته باشد