چکیده مطالب: این گزارش در سه فصل تنظیم شده است که فصل اول تئوری از عملکرد ترانس ها و نگهداری ترانس ها و افزایش طول عمر مفید ترانس ها می باشد.
که با رعایت این موارد می توان استفاده بهینه ای از ترانس ها کرد.
در فصل دوم نیز مجموعه ای از کارهایی را که در طول دوره ی کارآموزی انجام داده ام موجود است از قبیل تعویض سیم های سوخته و سیم پیچی الکتروموتورها، سرویس و نگهداری الکتروموتورها، راه اندازی الکتروموتورها انجام دادن بخشی از کارهای برقی ماشین آلات صنایع نخ و تعمیرات قطعات الکترونیکی آنها و...
در فصل سوم فوایدی که در این دوره کارآموزی برای من حاصل شده نوشته ام از قبیل آشنایی با محیط کار و بالا رفتن قدرت من در کارهای عملی که در این دوره من از آن بهره مند شدم.
مقدمه: دوره ی کارآموزی در کارخانه صنایع نخ خمین گذرانده شد.
من بیشتر در واحد سیم پیچی گزارانده شد.
در این واحد بیشتر به نگهداری الکتروموتورها اهمیت داده می شد.
گاها هر چند وقت یکبار الکتروموتورهای عظیم الجثه و پرقدرت که فشار بیشتری روی آنها از روی کار باز می کردند و به واحد ما انتقال می دادند و ما وظیفه داشتیم که از این الکتروموتورها سرویس کاملی به عمل بیاوریم از قبیل بازدید گریس نسوز بلبرینگها، بلبرینگها عقب و جلو، پروانه خنک کن و ...
که با انجام این کارها باعث افزایش طول عمر الکتروموتورها می شد و کاهش هزینه را به دنبال خواهد داشت و از نظر اقتصادی خیلی مقرون به صرفه است چون در صورتیکه هر کدام از این کارها به موقع انجام نشود باعث می شود فشار زیادی به موتور وارد شود و آمپر زیادی از شبکه کشیده می شود و باعث داغ شدن موتور می شود در نتیجه باعث آسیب دیدن سیم پیچ شده و در نتیجه باعث سوختن الکتروموتور می شود و باعث صرف هزینه ی بیشتری نسبت به قبل می شود.
در صنعت بیشتر از موتورهای AC استفاده می شود چون دور آن برحسب نوع سیم بندی و تعداد قطبها قابل تغییر است که راه اندازی و شروع به کار آن بوسیله خازن و یا سیم پیچ استارت صورت می گیرد و برحسب اضافه بار دورش تغییر می کند.
در صنایع و یا محیطهایی که نیاز به دور ثابت و غیر متغیر داریم که حتی برحسب اضافه بار نیز تغییر دور بوجود نیاید از موتوهای DC استفاده می کنیم که می توان به ساعتهای بزرگ، آسانسور، پله برقی و...
اشاره نمود که به آنها موتورها سنکرون گفته می شود.
یکی دیگر از دلایلی که از موتورهای DC کمتر استفاده نمی شود این است که تولید انرژی DC مقرون به صرفه نیست نمی توان آن را در نیروگاه تولید کرد چون انرژی DC را نمی توان انتقال داد و مجبور هستیم آن را در محلی که نیاز هست تولید کرد.
فصل اول سروموتورها و موتورهای پله ای ساختمان کلی سرو موتورها این موتور ها در واقع نوعی از موتور های dc معمولی می باشند که توسط مدارات کنترلی حرکت مداوم دورانی موتور را به حرکت محدود 180درجه تبدیل کرده و نیز این غابلیت را به موتور dc میدهند که بتوان آن را در یک نقطه خاص قفل کرد.
در این گونه موتورها بر اساس باری که قرار است موتور تحمل کند و همچنین طول بازوی قرار گرفته بر روی شفت موتور و همچنین گشتاور مورد نیاز از موتور dc معمولی یا گیربکس دار استفاده می کنند.
اساس کار بدین صورت است که با متصل کردن شفت موتور به یک پتانسیو متر یا هر سنسور که بتواند مقدار چرخش شفت را اندازه گیری کند و با استفاد از یک فیدبک منفی و اعمال دوباره آن به موتور می توان موتور را در یک وضعیت خاص نگه داشت.
این مدارات کنترلی یا به صورت از پیش طراحی شده در داخل ساختمان موتور قرار دارد و یا اینکه توسط کاربر و با توجه به نیاز، طراحی شده و به یک موتور dc مناسب از لحاظ مکانیکی متصل می شود لازم به ذکر است که در ساختمان بعضی از سرو موتورها از میکرو کنترلر های خاص استفاده شده که به این گونه سرو موتور ها سرو موتور های دیجیتال گفته می شود این گونه سرو موتورها بر خلاف سرو موتورهای معمولی یا آنالوگ با اختلاف ولتاژ کنترل نمی شوند و کنترل آنها با استفاده از یک پالس مربعی که فرکانس آن با توجه به محل قرار گیری موتور تغییر خواهد کرد کنترل می شوند.
ساختار موتور پله ای این موتورعموما دارای چهار قطب میباشد که سیم پیچها بر روی این چهار قطب قرار می گیرند و شما با ارسال بیتهای 0و1به این سیم پیچها در واقع میدان مغناطیسی ایجاد می کنید که این میدان باعث حرکت روتورمغناطیسی موجود در داخل موتور پله ای می شود البته میبایست این سیم پیچها را به توالی 0 و 1 کرد و گرنه موتو ر مطابق میل شما نخواهد چرخید یکی از مشخصه های این موتور زاویه حرکت آن می باشد و هر موتوری زاویه حرکتی مخصوص به خودش را دارد مثلا اگر موتوری زاویه حرکتش 7درجه باشد این موتور در هر بار ی که سیم پیچهایش حاوی ولتاژ می شوند 7 درجه در سمت حرکت عقربه های ساعت یا خلاف جهت آن بسته به اینکه سیم پیچها با چه ترتیبی ولتاژ دار می شوند خو اهد چرخید این 7 درجه چرخش برای این موتور پله ای نمونه یک پله یا یک step محسوب می شود با این تعریف متوجه شدید که یک موتور پله ای در یک دور کامل ممکن است.،100تا 200 پله کمتر یا بیشتر بسته به نوع موتور خواهد داشت.شما حتی می توانید یک موتور پله ای را به صورت نیم پله یعنی با نصف زاویه حرکت راه اندازی کنید این موتورها به صورت میکرو پله نیز حرکت می کنند در واقع منظور حرکت خیلی ریز ودقیق است.
وقتیکه شما یک موتور پله ای را از نزدیک می بینید متوجه تعدادی سیم رنگی می شوید که از موتور پله ای بیرون آمده در واقع این سیم ها هر کدام به سر یک سیم پیج متصل هستند و یک سیم بین تمام سیم ها مشترک است.
نحوه کنترل این موتور به صورت 1 بیتی یا دو بیتی حرکت می کند در حالت یک بیتی در هر لحظه تنها یک سیم پیچ پالس 1 را دریافت می کند ودر حالت دو بیتی دو سیم پیچ در هر لحظه پالس 1 را دریا فت می کنند اگر این دریافت پالس به صورت منظم و پشت سر هم انجام شو د موتور نیز به صورت صحیح به سمت جهت حرکت عقربه های ساعت یا خلاف جهت آن حرکت خواهد کرد.
حال نحوه کنترل موتور پله ای را در دو حالت یک بیتی یا دو بیتی بررسی می کنیم.
نحوه کنترل 1 بیتی در حالت یک بیتی اگر اول سیم پیچ 1 را تحریک کنیم .سیم پیچ 2و3و4 بدون تحریک باید باشند جهت حرکت موتور پله ای در سمت حرکت عقربه های ساعت بعد از سیم پیچ 1 نوبت سیم پیچ 2 است که تحریک شود.، و در این حالت نیز بقیه سیم پیچها بدون تحریک هستند بعد از آن نوبت سیم پیچ 3 و سپس نوبت سیم پیچ شماره 4 است دقت کنید که در هر لحظه یک سیم پیچ تحریک شو د اگر بعد از سیم پیچ 1 سیم پیچ 4 را تحریک کنیم و سپس به سراغ3و2 برویم موتور در جهت عکس عقربه های ساعت خواهد چرخید.
نحوه کنترل 2 بیتی در حالت دو بیتی در لحظه دو سیم پیچ بار دار می شو ند مثلا اگر اول سیم پیچ 1 و2 تحریک شوند بعد سیم پیچ 2و3 سپس 3و4 ودر نهایت 4و 1 برای حرکت موتور پله ای بایست همین ترتیب را تا موقعییکه می خوا هید موتور حرکت داشته باشد ادامه دهید حال اگر این ترتیب را عوض کنید موتور در خلاف جهت فعلی حرکت می کند.
جهت عقربه های ساعت (تحریک 2 بیتی) حرکت در جهت خلاف عقربه های ساعت (تحریک 2 بیتی) نحوه حرکت موتورهای الکتریکی حالا بیا یید ببینیم چه اتفاق می افتد که موتور پله ای حرکت می کند.
کلید فهمیدن اینکه موتورهای الکتریکی چگونه کار می کنند فهمیدن نحوه عملکرد آهن ربای الکتریکی است آهن ربای الکتریکی مبنای کار موتورهای الکتریکی است.
اگر سیمی حدود 10 سانتی متر بردارید و به دور میخی بپیچید و دو سر آنرا به دو سر یک باطری وصل کنید زمانیکه جریان از سیم عبور می کند یک میدان مغناطیسی در اطراف سیم ایجاد می شود و آن میخ تبدیل به آهنربا می شود این میدان تا زمانییکه جریان از سیم عبور میکند وجود دارد یعنی تا زمانییکه دو سر سیم به باطری متصل باشد و زمانییکه این اتصال قطع شود این میدان نیز از بین می رود آن سر میخ که به قطب مثبت باطری وصل شده S وسر دیگر را که به قطب منفی باطری وصل شده N می نامییم حال اگر یک آهن ربای نعلی شکل بردارید و این میخ را به صورت معلق در وسط این آهن ربا قرار دهید به طورییکه میخ کاملا افقی قرار گیرد در صورتیکه قطب N میخ در مقابل قطب N آهن ربا ی نعلی شکل قرار بگیرد وقطب دیگر میخ نیز به همین صورت در این وضعییت میخ 180 درجه خواهد چرخد تا قطب N میخ در مقابل قطب S آهنربا و قطب S میخ در مقابل قطب N آهن ربا قراربگیرد همانطور که میدانید دو قطب متضاد همدیگر را جذب ودو قطب همسان همدیگر را دفع می کنند که حرکت میخ نیز در آهن ربای نعلی شکل به همین صورت است حرکت موتورهای الکتریکی نیز در واقع از همین قانون پیروی می کند ما هر بار که در یک موتور پله ای یک سیم پیچ را تحریک می کنیم در واقع قطبهای N , S را در داخل موتور ایجاد میکنیم و روتور نیز مثل آن میخ و با استفاده از قانون جذب ودفع قطبها به حرکت در مآید واین حرکت همان چیزی است که ما به صورت فیزیکی از موتور مشاهده می کنیم.
وسایل تبدیل انرژی الکترومکانیکی گردان را ماشینهای الکتریکی می گویند.
طبقه بندی ماشینهای الکتریکی ماشینهای الکتریکی به دو طریق دسته بندی می شوند: 1- از نظر نوع جریان الکتریکی الف- ماشینهای الکتریکی جریان مستقیم ب- ماشینهای الکتریکی جریان متناوب 2- از نظر نوع تبدیل انرژی الف- مولدهای الکتریکی که انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کنند ب- موتورهای الکتریکی که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کنند به طور کلی ماشینهای الکتریکی جزء وسایل تبدیل انرژی غیر خطی هستند یعنی هر تغییر در ورودی همیشه به یک نسبت در خروجی ظاهر نمی شود.
مولد ساده جریان مستقیم یک مولد ساده جریان مستقیم از چهار قسمت اصلی زیر تشکیل شده است: 1- قطبهای مغناطیسی: که وظیفه ایجاد میدان مغناطیسی مولد را بعهده دارد و می تواند بصورت آهنربای دائم و یا آهنربای الکتریکی باشد.
2- هادیها: برای ایجاد ولتاژ القایی به کار گرفته میشود.
3- کموتاتور: در ساده ترین حالت از دو نیم استوانه مسی که توسط میکا نسبت به یکدیگر عایق شده اند تشکیل می گردد، وظیفه یک طرفه کردن ولتاژ و جریان القایی را در خارج از مولد بعهده دارد.
4- جاروبک: جهت انتقال جریان الکتریکی از هادیها به مصرف کننده استفاده میشود شکل زیر مولد ساده جریان مستقیم را نشان میدهد.
طرز کار مولد ساده جریان مستقیم: با حرکت هادیها در فضای ما بین قطبها باعث میشود میدان مغناطیسی توسط هادیها قطع میشود بدین ترتیب مطابق پدیده القاء در هادیها ولتاژ القاء میشود.ابتدا و انتهای هر کلاف به یک نیم استوانه مسی یا یک تیغه کوموتاتور وصل میشود روی تیغه های کوموتاتور دو عدد جاروبک بطور ثابت قرار داشته و با حرکت هادیها تیغه های کموتاتور زیر جاروبک می لغزند، بدین ترتیب در ژنراتورهای جریان مستقیم از طریق کوموتاتور ولتاژ القاء شده طوری به جاروبکها منتقل می شود که همیشه یکی از جاروبکها دارای پلاریته مثبت و دیگری دارای پلاریته منفی است.
شکل موج ولتاژ القاء شده در این مولد ساده بصورت زیر می باشد.
برای افزایش سطح ولتاژ القاء شده و بهبود یکسوسازی بمنظور داشتن ولتاژ با دامنه ثابت باید تعداد کلافها را افزایش داد و کلافها را به کمک تیغه های کوموتاتور سری کنیم.
چگونگی تغییر پلاریته ولتاژ القایی در مولد ساده در مولد جریان مستقیم تغییر پلاریته ولتاژ خروجی عملاٌ در صورت ایجاد یکی از دو حالت زیر ممکن می شود: 1- جهت چرخش آرمیچر عوض شود 2- جهت جریان در سیم پیچ قطبها تغییر کند در صورتیکه قطبها از نوع مغناطیس دائم نباشد چگونگی تغییر دامنه ولتاژ القایی در مولد ساده برای افزایش دامنه ولتاژ القا شده دو روش ممکن است: 1- افزایش سرعت چرخش آرمیچر که باعث افزایش ولتاژ بصورت خطی می شود.
2- افزایش جریان تحریک که باعث افزایش ولتاژ مولد بصورت غیر خطی می شود.
موتور ساده جریان مستقیم موتور ساده از نظر ساختمانی مانند مولد ساده جریان مستقیم می باشد فقط نحوه کار آن با مولد ساده جریان مستقیم تفاوت دارد.
در موتور ساده هادیها از طریق کوموتاتور و جاروبکها به یک منبع جریان مستقیم متصل می شود در اینصورت جریانی از هادیها عبور کرده و در نتیجه مطابق نیروی لورنس به هادیها نیروی وارد میشود و آنها به حرکت در می آید.
نحوه ایجاد نیرو و گشتاور در موتور ساده: در صورتیکه از یک کلاف تک حلقه که بین قطبهای یک مغناطیس قرار دارد جریان الکتریکی عبور کند مطابق شکل به بازوی سمت راست نیروی به سمت بالا و به بازوی سمت چپ نیروی بسمت پایین وارد می شود با وارد شدن دو نیروی مختلف الجهت به دو طرف کلاف طبیعی است که کلاف حول محورش شروع به دوران خواهد نمود یعنی وارد آمدن زوج نیرو موجب ایجاد گشتاور لازم شده است.
در این موتور ساده اگر صفحه کلاف عمود بر خطوط میدان مغناطیسی قرار گیرد به آن گشتاوری وارد نمیشود در ضمن که گشتاور وارد شده نیز دامنه یکنواخت ندارد برای رفع شدن این معایب می بایست تعداد کلافها و تیغه های کوموتاتور را افزایش داد کلافها در زاویه های مختلف قرار می گیرد و با هم توسط تیغه های کوموتاتور سری می شود.
تغییر جهت گردش در موتور ساده DC: تغییر جهت گردش موتور ساده به دو روش زیر ممکن است: 1- تغییر جهت جریان در کلاف که با تغییر پلاریته ولتاژ منبع از خارج موتور میسر است.
2- تغییر قطبهای مغناطیسی که با تغییر جهت جریان در سیم پیچی تحریک ممکن است ساختمان ماشینهای جریان مستقیم اجزاء تشکیل دهنده ماشینهای جریان مستقیم را میتوان به صورت زیر دسته بندی کرد: 1- قسمت ساکن شامل قطبها و بدنه 2- قسمت گردان (آرمیچر) 3- مجموعه جاروبک و جاروبک نگهدارها هر کدام از قسمتهای فوق بطور خلاصه توضیح داده می شود.
1- اجزاء ساکن ماشینهای جریان مستقیم: قسمتهای ساکن جریان مستقیم شامل اجزاء زیر هستند: الف- قطبهای اصلی ب- قطبهای کمکی ج- بدنه - قطبهای اصلی: وظیفه این قسمت تامین میدان مغناطیسی مورد نیاز ماشین است.
قطبهای اصلی خود شامل قسمتهای زیر می باشد: - هسته قطب: از ورقهای فولاد الکتریکی به ضخامت حدود 0/5 تا 65/0 میلی متر با خاصیت مغناطیسی قابل قبول تشکیل می شود.
- کفشک قطب: شکل قطب به نحوی است که سطح مقطع کوچکتر برای سیم پیچ اختصاص داده می شود و قسمت بزرگتر که کفشک قطبی نام دارد سبب شکل دادن میدان مغناطیسی و سهولت هدایت فوران مغناطیسی به فاصله هوایی می شود.
- سیم پیچ تحریک: یا سیم پیچ قطب اصلی که دور هسته قطب پیچیده می شود، برای جریانهای کم باید تعداد دور سیم پیچ تحریک زیاد باشد و سطح مقطع آن کم و برا ی جریانهای زیاد تعداد دور کم برای سیم پیچ لازم است و با سطح مقطع زیاد - قطبهای کمکی: قطبهای کمکی در ماشینهای جریان مستقیم از هسته و سیم پیچ تشکیل می شوند، هسته قطبهای کمکی را معمولاٌ از فولاد یکپارچه می سازند.
سیم پیچی قطبهای کمکی نیز با تعداد دور کم و سطح مقطع زیاد پیچیده می شوند.
- بدنه: قطبهای اصلی، کمکی، جاروبک نگهدارها روی بدنه ماشین محکم می شوند و بوسیله ماشین روی پایه اش نصب می گردد.
قسمتی از بدنه را هسته آهنی تشکیل می دهد که برای هدایت فوران مغناطیسی قطبهای اصلی و کمکی بکار می رود این قسمت طوق بکار می رود.
شکلهای زیر قطب اصلی و کمکی ماشین جریان مستقیم را نشان میدهد.
2- قسمت گردان یا آرمیچر: در ماشینهای جریان مستقیم قسمت گردنده را القاء شوند یا آرمیچر می نامند که از اجزاء زیر تشکیل شده است: الف- هسته آرمیچر ب- سیم پیچی آرمیچر ج- کلکتور یا یکسوکننده مکانیکی د- محور ﻫ- پروانه خنک کننده - سیم پیچی آرمیچر: از کلافهای مشابهی تشکیل می شود که با الگوی مناسب تهیه و در شیارها قرار می گیرد سیم پیچی آرمیچر مبتنی بر اصول فنی بوده و از طراحی ماشینهای جریان مستقیم تبعیت می کند.
- کلکتور: از تیغه های مسی سخت که توسط میکا نسبت به یکدیگر و محور ماشین عایق شده اند تشکیل می شود.
- محور: محور آرمیچر ماشینهای جریان مستقیم باید از فولادی تهیه گردد که خاصیت مغناطیسی آن کم اما استحکام مکانیکی کافی در مقابل تنشهای برشی، کششی، و پیچشی را دارا باشد انتخاب کردن محور ضعیف خطر آفرین بوده و ممکن بوده در مواقع بروز خطا سبب انهدام کلی ماشین گردد.
- پروانه خنک کننده: پروانه خنک کننده سبب تهویه و ازدیاد عمر مفید ماشین میشود شکل زیر آرمیچر ماشین DC با پروانه خنک کننده را نشان میدهد.
3- جاروبک و جاروبک نگهدارها: وظیفه جاروبک نگهدار قرار دادن صحیح جاروبک روی تیغه های کلکتور است جاروبکها قطعاتی از جنس زغال یا گرافیت می باشند که برای گرفتن جریان از کلکتور یا دادن جریان به آن استفاده می شود.
سیم پیچی آرمیچر ماشینهای جریان مستقیم همانطور که قبلا اشاره شد سیم پیچی آرمیچر مبتنی بر اصول فنی خاص می باشد که در طراحی آن به نکات مهمی از قبیل استحکام مکانیکی، الکتریکی و حرارتی با عمر مفید و عادی حدود 20 سال حداکثر گشتاور و جریان و ولتاژ با حداقل نوسانه جرقه کم بین زغال و کلکتور و صرفه جویی در مواد اولیه باید توجه کرد.
بسته به نیاز کلافها می توانند بطور سری یا موازی یا ترکیبی از این دو به همدیگر وصل می شوند.
در صورتیکه کلافها با هم سری شوند نیرومحرکه کلافها با هم جمع می شوند و ولتاژ دهی آرمیچر افزایش می یابد.
سیم پیچی موجی در صورتیکه کلافها موازی شوند تعداد مسیرهای جریان موجود در آرمیچر افزایش یافته و قابلیت ولتاژ دهی آرمیچر افزایش می یابد.
(سیم پیچی حلقوی) توضیح کامل روشهای سیم پیچی آرمیچر در کتابهای سیم پیچی DC مطرح شده است و ما در این جزوه به مصرفی آن کفایت می کنیم.
الف- سیم پیچی حلقوب شامل حلقوی ساده و حلقوی مرکب ب- سیم پیچی موجی شامل موجی ساده و موجی مرکب ج- سیم پیچی پای قورباغه ای لازم است در اینجا تعداد مسیرهای جریان که در هر نوع ایجاد می شود نیز معرفی شود.
تعداد مسیرهای جریان را با 2a نشان میدهند که بشرح زیر است: 2a = 2P حلقوی ساده 2a = 2P.m حلقوی مرکب 2a = 2 موجی ساده 2a = 2m موجی مرکب 2P : تعداد قطبهای آرمیچر ، m : درجه مرکب بودن آرمیچر عکس العمل مغناطیسی آرمیچر: چنانچه ماشینهای جریان مستقیم زیر بار قرار گیرند یعنی از سیم پیچی آرمیچر جریان عبور کند یک میدان عکس العمل (عرضی) توسط آرمیچر ایجاد می گردد.
این میدان باعث می شود منطقه خنثی در مولدها در جهت چرخش و در موتورها در خلاف جهت چرخش تغییر مکان دهد.
عکس العمل آرمیچر علاوه بر انحراف محور خنثی سبب تضعیف میدان مغناطیسی اصلی می شود در نتیجه نیرو محرکه القاء شده در سیم پیچ کم شده، تلفات انرژی در ماشین و جرقه در زیر جاروبکها بوجود می آید برای از بین بردن و یا کم کردن اثر عکس العمل در ماشینهای جریان مستقیم می توان از قطبهای کمکی و یا در ماشینهای بزرگتر از سیم پیچی جبرانگر هم استفاده کرد.
پدیده کموتاسیون: تغییر تماس جاروبک از یک تیغه کموتاتور به تیغه دیگر کموتاسیون نام دارد در این جابجایی کلافی که تحت کموتاسیون قرار می گیرد چون توسط جاروبک اتصال شده باید در صفحه خنثی قرار گیرددر عین حال چون جریان در این کلاف در زمان کموتاسیون تغییر مقدار و جهت میدهد سبب بوجود آمدن ولتاژ خود القایی در این کلاف شده و از آنجا که این کلاف توسط جاربک و تیغه های کموتاتور اتصال کوتاه شده است جرقه نسبتاٌ شدید بین زغالها و کموتاتور بوجود می آید.
قطبهای کمکی برای رفع این عیب موثر خواهد بود.
اما در ماشینهای که قطب کمکی ندارند بهبود عمل کموتاسیون با تغییر محل جاروبکها (در جهت گردش در مولدها و در خلاف جهت گردش در موتورها) انجام گیرد.
این جابجایی درست کاملا امکان پذیر و قابل مشاهده می باشد.
رابطه نیرومحرکه القای در ماشینهای DC واقعی ولتاژ القاء شده در هر ماشین به سه عامل بستگی دارد: 1) فوران مغناطیسی (Ф) 2) سرعت زاویه ای رتور ماشین (ω) 3) ضریب ثابت که به ساختمان ماشین بستگی دارد (K) این ولتاژ از رابطه رو به رو بدست می آید.
مقدار K و ω را میتوان از رابطه های زیر بدست آورد P : تعداد جفت قطبهای ماشین a : تعداد جفت مسیرهای جریان Z : تعداد هادی های آرمیچر n : سرعت آرمیچر برحسب دور بر دقیقه رابطه گشتاور تولید شده در آرمیچر ماشینهای جریان مستقیم واقعی گشتاور تولید شده در ماشینهای جریان مستقیم نیز به سه عامل بستگی دارد: 1- فوران مغناطیسی (Ф) 2- جریان آرمیچر (IA) 3- یک ضریب ثابت (K) این گشتاور از رابطه رو به رو بدست می آید.
توان و راندمان در ماشینهای DC در صورتیکه توان ورودی یک ماشین P1 و توان خروجی آن را P2 بنامیم تفاوت این دو تلفات ماشین نام دارد.
ضریب بهره (راندمان): نسبت توان خروجی به توان ورودی ماشین را ضریب بهره می گویند.
تلفات در ماشینهای DC: تلفات در ماشینهای جریان مستقیم بصورت زیر تقسیم بندی می شوند.
1- تلفات مکانیکی یا اصطکاکی (Pmec) 2- تلفات آهنی یا تلفات هسته (PFe) 3- تلفات مسی (Pcu) - تلفات مکانیکی بعلت اصطکاک محور ماشین در یاتاقانها و اصطکاک جاروبکها با کلکتور و مقاومت هوا بوجود می آید.
- تلفات هسته از تلفات هیسترزیس و تلفات ناشی از جریانهای گردابی در هسته آرمیچر تشکیل می شود.
- تلفات مسی یا ژولی در اثر عبور جریان از سیم پیچ های تحریک و آرمیچر بوجود می آید.
کارهای انجام شده توسط دانشجو واحدهایی که در آن فعالیت نمودم را می توان به سه بخش تقسیم کرد: سیم پیچی سالن تولید قسمت الکترونیک در قسمت سیم پیچی بیشتر به سیم پیچی و تعمیر و سرویس الکتروموتورها پرداخته می شد و در قسمت سالن تولید به بازدید و تعمیرات برخی ماشین آلات پرداخته می شد و در قسمت الکترونیک بیشتر به تعمیر بوردهای الکترونیکی و طراحی بوردهای الکترونیکی پرداخته می شد.
بیشتر فعالیت بنده در واحد سیم پیچی بوده است.
1- سیم پیچی: باز کردن یک الکتروموتور و سرویس قسمت های مختلف آن و رفع عیب آن که یکی از سرسیم های آن اتصال بدنه شده بود.
نصب و راه اندازی یک الکتروموتور در قسمت خشک کن و بستن سرسیم های آن به صورت ستاره و مثلث که در این صورت چون موتور بسیار غول پیکر بود به این وسیله فشار کمتری به شبکه وارد می شود در غیر اینصورت موجب آسیب رسانی به شبکه می شود.
امتحان کردن پمپ های آب موتور کولر و رفع عیب آنها که سیم پیچ آنها اتصال بدنه و یا اتصال کوتاه شده بود.
درآوردن سیم های سوخته ی یک الکتروموتور و جا زدن عایق های نسوز آن در استاتور و محاسبه ی تعداد دور و سطح مقطع آن و جا زدن آنها در استاتور و تعویض دیود کموتاسیون که وظیفه ی یکسوسازی را دارد.
سرویس یک دستگاه الکتروموتور سالن تولید رینگ اعم از چک کردن گریس نسوز بلبرینگها و...- لاک ریزی الکتروموتور کمپرسور با دو در آوردن بلبرینگ عقب شفت آن جهت تعویض.
2- سالن تولید: تنظیم سنسورهای سالن تولید مقدمات به علت جرم گرفتن چشم های الکترونیکی- تعمیر اوسترهای قسمت اشلا فهرست به علت خراب شدن سنسور خارنی آن که برای تعیین نمره ی نخ می باشد.
تنظیم میکرو سوئیچ های قسمت رینگ که این میکرو سوئیچ ها وظیفه دارند که الیافی که روی دوکها پیچیده می شوند را کنترل کنند از نظر مکانی که روی دوک باید قرار بگیرند و تعداد دور آنها- تعویض میکرو سوئیچ های دستگاه دولاتاب و تعمیر آنها که دارای سه پایه بودند: مشترک، open، close- تعویض خارن دستگاه گره زن تعویض لامپ مهتابی و رفع عیب قابهای مهتابی داخل سالن- تنظیم چشم الکترونیکی ماشین اشلا فهرست که به محض دیده دوک نخ یک دریچه را باز می کرد- تعویض کلید صفر و یک یک تابلو برق در قسمت سالن تولید- تعویض یک کنترل فاز که به محض زیاد شدن فاز برق را قطع می کرد.
3- قسمت الکترونیک تعویض و تعمیر برد الکترونیکی اوستر- تعمیر تلفن و رفع عیب و تعویض شماره گیر آن طراحی و بازسازی برد مدار چاپی.
نتیجه گیری در این دوره کارآموزی که مدت 240 ساعت است تا حدودی باعث بالا رفتن قدرت من در کارهای عملی شد و بالا رفتن اعتماد به نفس من در کارهای فنی تا قبل از این من زمانیکه کاری را که برای اولین بار می خواستم انجام بدهم و آن را تا به حال انجام نداده بودم مثلا تعمیر یک اتوی برقی از انجام آن امتناج می کردن ولی الان با اشتیاق آن را انجام می دهم ولی من برای اینکه این دوره کارآموزی به دانشجویانی مثل من که تا به حال وارد بازار کار نشده اند و از نظر فنی در سطح پایینی هستند و برای آشنایی بیشتر با قوانین کار مرکزی مخصوص کارآموزی دانشجویان در نظر گرفته شود تا هر کسی با توجه به رشته ای که در آن به تحصیل می پردازد بتواند در آن مرکز مشغول به گذراندن دوره کارآموزی شود و در این دوره ی 240 ساعت حداکثر استفاده را ببرند چون این زمان کمی نیست و اگر به کارآموزی دانشجویان توجه بیشتری شود باعث ارتقا سطح عملی دانشجویان می شود.
چون دانشجویانی که مثل من هستند خودشان را باور ندارند و دچار یک سردرگمی هستند.