دانلود مقاله سیری در رنگرزی طبیعی و شیمیایی

هدف از تحقیق در این تحقیق به بررسی و شناخت پشم و مواد رنگرزی طبیعی (روناس) ‌و رنگرزی شیمیایی که در کارگاه‌های رنگرزی به صورت دستی و صنعتی انجام می‌شود پرداخته شده.

همچنین شناخت موادی که در مراحل مختلف رنگ کردن الیاف به کار می‌رود و نوع و ارتباط آنها و تاثیراتی که بر روی الیاف رنگ شده دارند پرداخته شده است.

فصل اول خصوصیات پشم مورد استفاده در رنگرزی پشم کهن‌ترین الیافی است که در بافندگی ایران به کار رفته.

پشم از الیاف حیوانی است که پوشش محافظ گوسفند محسوب می‌شود.

و با در نظر گرفتن نژادهای مختلف گوسفند، جنس پشم آنها نیز از نظر ظرافت، طول، درصد چربی و ...

با یکدیگر متفاوت است.

بعد از ظرافت طول الیاف از اهمیت خاصی برخوردار است.

و همچنین میزان مقاومت الیاف و نیز رنگین بودن پشم از دیگر صفاتی است که باید بدان توجه شود.

روش ارزیابی و درجه‌بندی پشم قالی در مناطق مختلف فرق دارد.

اولین ملاک در انتخاب پشم قالی رنگ آن است.

پشم سفید در درجه ‌ اول و پشمهای کرم، نخودی سیر، قهوه‌ای و سیاه در مراتب بعدی قرار می‌گیرد.

‌انواع رنگهای مورد استفاده در رنگرزی رنگهای مورد استفاده در رنگرزی به دو گونه است 1‌ رنگهای شیمیایی 2 رنگهای طبیعی رنگهای شیمیایی: نیاز به جانشین ساختن مواد رنگی طبیعی دانشمندان بر آن داشت که تحقیقات و کشفیاتی در این زمینه به وجود آورند و از زمان عصر کیمیاگری رنگ‌سازی نیز مورد توجه بوده است.

رنگهای شیمیایی پشم: 1 رنگهای اسیدی 2 رنگهای پره متالیزه 3‌ رنگهای دندانه‌ای 4 رنگهای خمی 5 رنگهای اکتیو 6 رنگهای مستقیم 7‌ رنگهای گوگردی ‌هر کدام از این عناوین دارای بخشهای مختلفی از رنگ می‌باشد که ما فقط به یکی از آنها اشاره می‌کنیم.

رنگهای دندانه‌ای: رنگهایی هستند که کاربردشان مانند رنگهای طبیعی است چون این رنگها با دندانه ‌ کروم به ثبات ممکن رنگهای دندانه‌ای شامل: 1 الیزازین 2 ‌کروم فاست 3 دیاموند کروم 4‌ اریوکروم 5 مونوکروم و ...

رنگهای طبیعی: از جمله رنگزاهای طبیعی می‌توان از روناس، اسپرک، نیل، انگور عسکری، و ...

که به ترتیب رنگهای قرمزلاکی، زرد لیمویی، آبی، می‌دهد.

‌تعریف و اصطلاح دندانه در فرایند رنگرزی ‌دندانه در اصطلاح به معنی اضافه کردن موادی برای تثبیت و رنگ پذیری بیشتر الیاف است.

این مواد از نظر شیمیایی باید قابلیت حل شدن به ماده ‌رنگی را داشته باشند.

سطح الیاف باعث نفوذ بیشتر رنگ به داخل الیاف می‌شوند.

‌انواع دندانه: 1 ‌دندانه‌های نباتی 2‌ دندانه‌های معدنی که از املاح فلزات تشکیل می‌شوند ‌دندانه‌های نباتی: قسمتهای مختلف برخی از گیاهان دارای خاصیت تثبیت‌کنندگی است.

این گیاهان اغلب دارای تانن هستند.

تانن در پوست و میوه تعدادی از گیاهان مخصوصاً پوست درختان بلوط و سماق وجود دارد.

‌دندانه‌های معدنی:‌ این مواد اغلب املاح فلزات قابل ترکیب با آب هستند.

از جمله املاح مس، کروم، قلع، روی و ...

این املاح که ظرفیت فلزی آنان زیاد است در حمام رنگرزی ترکیبی شیمیایی یا لاک مانند، بین رنگ و لیف تشکیل می‌دهند و باعث می‌شوند که رنگ کاملاً در داخل لیف نفوذ کند.

‌مهمترین ماده‌ای که در ایران برای دندانه مورد استفاده قرار می‌گیرد انواع زاجها هستند و زاج سفید یکی از معمولی‌ترین آنهاست که در رنگرزی طبیعی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از دیگر نوعهای زاج می‌توان از زاج سیاه (سولفات آن) زاج سبز (سولفات مس) ‌نام برد.

کروم: مهمترین دندانه رنگ‌های مصنوعی است.

این ماده به صورت کریستالهای ریز پرتقالی زنگ وجود دارد.

و در مقابل نور حساس است.

در حالت خالص سفید رنگ و شبیه آهن است.

کروم در طبیعت به صورت کانی کروم آهن یافت می‌شود و از راه اکسید به وسیله ‌ آلومینیوم بدست می‌آید.

به طور خلاصه 3 نوع حمام دندانه کروم وجود دارد که شامل: 1 ‌دندانه ‌کروم شیرین 2 ‌دندانه ‌ کروم ترش 3‌ دندانه کروم احیا شده.

انواع حمام‌ها دندانه ‌کروم شیرین و دندانه ‌کروم احیا شده از اهمیت بیشتری برخوردار است.

‌دندانه ‌کروم شیرین: این دندانه اکسیدکننده است.

در این روش است که کروم به مقدار زیاد در روی پشم به حالت cro3 در می‌آید و پشم در این حالت رنگ زرد به خود می‌گیرد.

این روش عمومی‌ترین حالت دندانه کردن پشم است.

دندانه ‌کروم احیا شده: به علت حساسیت فوق‌العاده مواد رنگی نسبت به عمل اکسیداسیون نیاز به دندانه کروم احیا شده ضروری است و در این حالت از بیکرومات همراه با یک نمک اسیدی و یا اسیدهای احیا کننده استفاده می‌شود.

‌عمل دندانه کردن به 3 طریق انجام می‌گیرد که بستگی به نام رنگی دلخواه دارد.

1 ‌دندانه پیش از رنگ 2‌ دندانه توام با رنگ 3‌ دندانه ‌پس از رنگ دندانه پس از رنگ معمولاً‌ّ این دلیل انجام می‌گیرد که در رنگهای روشن یا رنگ به اندازه ‌ کافی جذب نشده باشد یا سایه‌های رنگی داشته باشد.

در این صورت برای تیره کردن رنگ الیاف از این دندانه استفاده می‌شود.

برای رنگرزی و یا برای دندانه کردن نخست باید محیط حمام رنگ یا PH آن مناسب باشد که برای این منظور در ضمن رنگرزی از مواد کمکی استفاده می‌شود.

از جمله اسیدهای طبیعی مثل آب دوغ، لیمو عمانی، آب پنیر و اسیدهای مثل اسید استیک (جوهر سرکه) اسید فورمیک (جوهر مورچه)، اسید اگزالیک.

خصوصیات آب مورد استفاده در رنگرزی: در فرایند رنگرزی به علت اهمیت فوق‌العاده نقش آب در رنگرزی شناخت اصولی از این ماده ضروری است.

چرا که این ماده می‌تواند با مواد ناخالص خود تاثیرات بسیار خوبی در تولید رنگ نهایی وارد کند.

آب استفاده شده در رنگرزی باید حتماً‌ رنگ و زلال باشد و به هیچ وجهی مواد شناور در آن وجود نداشته باشد.

بعضی از آبهای موجود، به علت داشتن املاح از جمله منگنز و آهن، باعث رسوباتی می‌گردد که نهایتاً به یکنواختی رنگ الیاف لطمه می‌زند.

و همچنین املاح فلزی موجود در آبها و همچنین یونهای آنها، در عمل سفید گری و رنگرزی باعث تجزیه ‌ محلولهای حمام می‌شود و فرایند رنگرزی و سفیدگری را مختل می‌سازد.

بنابراین آب مورد استفاده باید به اصطلاح «آب نرم» ‌باشد تا از ایجاد رسوبات مزاحم در موقع جوشیدن آن و یا استفاده از صابون و مواد قلیایی جلوگیری به عمل آید.

آماده کردن کلاف‌ها برای رنگرزی طرز عمل خیساندن: ‌ابتدا کلافهای پشمی را در حمام آب گرم 30 تا 40 درجه برای مدت 2 ساعت خیس کنید.

سپس آب کلافها را چلاندن بگیرید و در آب ولرم 30 تا 35 درجه با مقدار کافی ماده ‌ پاک‌کننده بشویید.

کلافهای پشمی شسته شده را از حمام شستشو بیرون آورید آب آنها را بگیرید و با آب معمولی مجدداً ‌بشویید تا مواد زائد از پشم خارج گردد.

دندانه کردن پشم ابتدا باید کلافها را نمدار کرد و کنار گذاشت.

سپس ظرف حمام را گرم کرد و آب در آن ریخت و در 70 دندانه را اضافه کرد.

پس از 20 دقیقه پشم شسته شده نمدار را به حمام وارد کنید مدت یک ساعت تمام با دمای C 80 حرارت دهید.

رنگرزی پس از دندانه کردن کلافها را باید طبق دستورالعمل زیر انجام شود: حمام رنگ را کمی هم بزنید.

کلافهای پشمی شسته و دندانه شده را به حمام رنگ وارد کنید.

گرمای حمام را به تدریج به جوش برسانید.

و یک ساعت تمام بجوشانید.

و هر 5 دقیقه یک بار کلافها را در زیر محلول رنگ قرار دهید.

جوشانیدن حمام رنگ را پس از یک ساعت متوقف کنید و به حال خود بگذارید تا کم‌کم سرد شود پس از آن کلافهای پشمی را از حمام بیرون آورید و ابتدا با آب نیم گرم سپس با آب معمولی و سرد بشویید.

فصل دوم رنگرزی طبیعی = روناس 1 2‌ روناس گیاه علفی، پایا ‌گل: ‌گل آذین گرزن، واحد 5 کاسبرگ سبز، 5 گلبرگ زرد.

‌میوه: ‌آبدار ‌سیاه رنگ، کرکدار، میوه آن به اندازه خردل است.

‌برگ: ‌سبز رنگ ساده با لبه صاف، اگر برک را بین دستها مالش دهیم دست به رنگ قرمز تند مایل به سیاه درمی‌آید.

مشخصات ریشه: ریشه از انواع راست ساده است.

ریشه این گیاه در نواحی شن زار تا عمق یک متری خاک فرو می‌رود.

در رنگرزی با روناس مهمترین عامل میزان عمر ریشه است.

رنگهای قرمز و شاداب و تمایل به سرخ از ریشه‌های 4 و 5 ساله آن بدست می‌آید و ریشه‌های هفت ساله رنگهای لاکی و ارغوانی و ریشه‌های سه ساله نارنجی تیره پدید می‌آورد.

جنس روناس نیز در رنگ آن عامل موثری است.

از ریشه گونه‌هایی که در مناطق سردسیری می‌رویند، لاکی پرمایه‌تری نسبت به گونه‌های مناطق معتدل و گرمسیر بدست می‌آید.

به همین علت است که رنگ لاکی بدست آمده از روناس آذربایجان و خراسان که مناطق سردسیری هستند با رنگهای به دست آمده از روناس کرمان و فارس، که مناطق گرمسیری محسوب می‌شوند، تفاوت بارزی دارد.

‌موسم گل: اواخر بهار روناس در بسیاری از نواحی اروپا و آسیا بمنظور به دست آوردن ماده رنگی آلیزارین از ریشه سابق معمول بوده است،‌ ریشه خشک شده روناس گاهی بصورت قطعاتی به طول 10 تا 5 سانت و به قطر 5 تا 2 سانت در بازار یافت می‌شد.

در سطح خارجی این قطعات خطوط طولی به موازات محور طولی ریشه دیده می‌شود پوست ریشه روناس رنگ قهوه‌ای قرمز داشته و به سهولت از طبقات پایین خود که رنگ قرمز روشن یا مایل به زرد دارند جدا می‌شوند، طعم آن ابتدا ملایم ولی بعداً‌ و تلخ است.[1] انواع روناس‌های ایران: از دیرباز در بیشتر پهنه‌های ایران روناس کشت می‌شده بویژه در یزد که از هوای گرم اراضی شنزار برخوردار می‌باشد.

روناس ایران همیشه مرغوب و مشتریان و خواهان زیادی دارد از این رو مقداری از آن به کشورهای دیگر فرستاده می‌شود روناس ایران از گونه‌های مختلفی برخوردار است: الف:‌ گونه روبیا الگانیا که در پهنه‌های شمال می‌رویند.

ب:‌ گونه روبیا پربگرنیا که در پهنه‌های اصفهان، یزد، مرکز ایران کاشته می‌شود.[2] ب:‌ گونه روبیا پربگرنیا که در پهنه‌های اصفهان، یزد، مرکز ایران کاشته می‌شود.

ـ فرمول شیمیایی ماده رنگی این گیاه در ریشه آن می‌باشد که شامل قسمتهای زیر است: الف: ‌خارجی‌ترین بخش که لایه چوب پنبه‌ای ریشه است که بسیار نازک و به رنگ قهوه‌ای است.

ب ـ پارانشیسم پستی که نسبتاً‌ ضخیم است.

پ ـ استوانه مرکزی که نازک و به رنگ قرمز است.

قدرت رنگی ریشه روناس با مدت زمانی که در خاک می‌ماند نسبت مستقیم دارد.

برداشت روناس معمولاً‌ در اواخر پاییز انجام می‌گیرد و در سایه خشک می‌کنند گاهی ریشه روناس را به وسیله کوره خشک می‌کنند که باعث پایین آمدن کیفیت رنگ می‌شود.

ریشه این گیاه به خصوص پارنشیسم پوستی آن واجد گلوکزی است که تحت تاثیر دیاستازی تجزیه می‌شود و آلیزارین می‌دهد این ماده رنگی اگر درون شیره معمولی دیده شود به رنگ زرد است ولی در مجاورت هوا رنگ آن قرمز می‌شود.

ماده رنگی ریشه روناس نامهای مختلفی دارد مثل lizari, knapd, garance, madder می‌باشد.

این ماده رنگی دارای یک ساختمان اصلی (آلیزارین 10 و 9 ـ ‌آنتراسن دی اون)‌ و ساختمانهای فرعی مشتق آن است.

ـ نحوه استخراج ماده رنگزا (روناس) رنگ در این گیاه بیشتر در ریشه موجود است.

برای استفاده از ریشه روناس پس از خارج نمودن ریشه اینکه اواخر مهر و آبان صورت می‌گیرد عمل خشک کردن آن به دو صورت می‌باشد انجام می‌گیرد: الف ـ‌ خشک کردن در معرض سایه و جریان هوا: عیب آن زمان زیاد و فضای زیاد.

ب ـ‌ استفاده از گرم خانه‌های خاص: عیب آن تقلیل میزان رنگدهی ریشه روناس (درجه حرارت 50 ـ 55).

ابتدا ریشه روناس باید پس از خشک کردن آن نخست پوسته خارجی را که باعث کدری رنگ می‌شود از آن جدا کرد و سپس آن را کوبید.

این عمل بیشتر برای جدا کردن خاک از ریشه انجام می‌گیرد که ممکن است برای سهولت مدتی آن را در آب قرار داد و سپس خشک کرد و یا اینکه ریشه را با روغن چرب کرد.

در این روش پوسته خشک و سپس خرد و جدا می‌شود.

البته با چرب کردن رنگ حاصله شفافیت خود را از دست می‌دهد پس از این مرحله باید گیاه را به گرد تبدیل کرد و بیست برابر مقدار آن آب سرد و 2% اسیدسولفوریک اضافه کرد و مدت دو ساعت محلول را بهم زد تا اسید در آن نفوذ کند.

پس از این مدت آن را صاف می‌کنند و باقی مانده را چندین بار ابتدا با محلول رقیق کربنات سدیم و سپس با آب می‌شوند تا کلیه عکس‌العملهای اسیدی آن از بین برود.

سپس آن را خشک می‌کنند و دو مرتبه می‌سایند تا دوباره به گرد تبدیل شود.

از لحاظ شیمیایی روناس دارای یک ماده ازته است که نقش فرمان را دارد و تحت تاثیر این رمان مواد رنگی ایجاد می‌گردد.

تجزیه مواد ریشه روناس به ترتیب زیر است: الف ـ روبیادین ب ـ گلوکزید روبیادین پ ـ پورپورین ت ـ گلوکزید پوپورین ث ـ اسید روبرتیریکو ج ـ آلیزارین مهمترین این مواد در رنگرزی آلیزارین است و مهمترین خاصیت آن از لحاظ رنگرزی آن است که با اکسیدهای فلزات مختلف ترکیب می‌شود و لاکهایی رنگین تولید می‌کند که در اسیدها و قلیاهای ضعیف حل نمی‌شود.

آلیزارین به شکل کریستالهای زردرنگ است که در 290 درجه ذوب می‌شود و در آب خیلی کم قابل حل است (حتی آب 100 درجه) ولی در محلولهای قلیایی مانند کربنات دو سود و سود سوز آور حل می‌شود.

ـ تهیه آلیزارین برای تهیه آلیزارین پودر ریشه روناس را در آب و اسید سولفوریک می‌ریزند و سپس صاف می‌کنند.

محلول را در آب خلاء غلیظ می‌کنند، پودر مانده را با الکل حرارت می‌دهند و به محلول اولیه اضافه می‌کنند.

این عصاره‌ها را که «گرانسین» نامیده می‌شود غلیظ می‌کنند و به وسیله (NAOH) رقیق شده با کربنات دو سود خنثی و کمی اسید کلریدریک به آن اضافه می‌کنند.

رسوبهای لخته‌ای ایجاد شده را با آب می‌شویند، سپس خشک و به طریق (سوبلمه کردن) ‌آن را خالص می‌کنند.

ـ‌ رنگرزی با روناس: روشهای رنگرزی با رنگینه روناس: الف:‌ دندانه قبل از رنگ ب: دندانه پس از رنگ پ: دندانه و رنگ همزمان بطور معمول دو روش الف و ج کاربرد بیشتری دارد.

در روش اول رنگها تیره‌تر و با ثبات بالاتر قابل دسترسی می‌باشد.

در روش دوم رنگهای روشن بدست می‌آید که از نظر هزینه مقرون به صرفه‌تر می‌باشد.

ـ ‌دندانه‌های مورد استفاده در فرایند رنگرزی با روناس: دندانه‌های مختلف با روناس ایجاد شیدهای رنگی مختلفی می‌کنند که عبارتند از: الف: ‌دندانه‌های رنگی: بی‌کرومات سدیم و پتاسیم (رنگ نارنجی) سولفات آهن (سیاه) سولفات مس (سبز) ب: دندانه‌های بی‌رنگ: زاج سفید (سولفات مضاعف آلومینیوم و پتاسیم) نیترات نیکل کلرید قلع اسیدهای مورد مصرف در رنگرزی با روناس: اسیدهای مختلف در حمام رنگرزی روناس باعث ایجاد شیدهای رنگی مختلف می‌شود: الف ـ ‌اسید سولفوریک ب ـ اسید تارتاریک پـ‌اسید لاکتیک ت ـ‌ اسید اگزالیک (جوهر ترشک) ث ـ ‌اسید استیک (جوهر سرکه) ج ـ ‌اسید فورمیک (جوهر مورچه) چ ـ اسید سیتریک (جوهر لیمو) در قدیم به جای اسیدها از دوغ یا قره قورت استفاده می‌کردند.

مهمترین دندانه رنگرزی با روناس زاج سفید می‌باشد.

خارج کردن پشم یا ابریشم از محلول باید آنها را در حمام رنگ قرار داد.

در غیر این صورت رنگ مناسبی به دست نخواهد آمد.

ـ ‌طرز رنگرزی پشم سفید 1000 گرم آب 30 برابر وزن الیاف روناس کوبیده 30 گرم ابتدا روناس کوبیده را مدت 12 ساعت در آب می‌خیسانند.

بعد آن را به حمام رنگ می‌ریزند و حرارت می‌دهند.

پس از این که دمای حمام به 60 درجه رسید پشم دندانه شده با کروم را بلافاصله وارد حمام رنگ می‌کنند.

درجه حرارت را باید در 70 درجه متعادل نگه داشت و در حدود 50 دقیقه ادامه داد.

نباید گذاشت حمام رنگ بجوشد.

پس از خاتمه‌ی رنگرزی باید حرارت را به تدریج کم کرد.

آب الیاف را بوسیله چلاندن می‌گیرند.

برای شفاف شدن الیاف می‌توان مدت 20 دقیقه آنها را در محلول آب و صابون و سبوس حرارت داد و سپس الیاف را شستشو داد و در سایه خشک کرد.

ـ رنگهای بدست آمده در رنگرزی با تغییر دندانه اسید مصرفی: طبق آزمایشات انجام شده در آزمایشگاه توسط دانشجویان صورت گرفته است و به صورت جدولی به شرح زیر می‌باشد: فصل سوم رنگرزی شیمیایی انواع پشم مورد استفاده در فرایند رنگرزی شیمیایی پشم درجه یک (رنگ‌های سفید و شکری که در زمینه به کار می‌رود) پشم درجه‌2 (رنگهای زمینه ‌فرعی مثل سرمه‌ای قهوه‌ای و ...) ـ مراحل رنگرزی شیمیایی عبارت‌اند از: 1ـ‌ مرحله ‌صمغ‌گیری 2ـ ‌مرحله ‌آب‌گیری 3ـ دندانه کردن و رنگرزی الیاف 4ـ ‌خشک کردن الیاف صمغ‌گیری (شستشوی الیاف) در این مرحله ابتدا کنفهایی را که به صورت زنجیره‌وار در آورده‌اند در دستگاهی به نام فولارد قرار داده و به وسیله ‌محلولی که شامل آب نرم 70%+ صابون 3%+ تری پلی فسفات سدیم است کنفها را شستشو می‌دهند.

این فرایند باعث می‌شود تا مواد چربی و ناف‌های پشم جدا شود.

آب‌گیری: در مرحله ‌دوم کلافهایی را که به وسیله ‌آب نرم و مواد سخت (تری پلی فسفات سدیم) و صابون شستشو داده‌ایم در دستگاه قرار می‌دهیم و آب با فشار زیاد بر روی این کلافها که در دستگاه در حال چرخش است جریان پیدا می‌کند در نتیجه مواد سخت و صابون از کلافها جدا می‌شود سپس کلافها را در کنار هم به صورت ردیفی بر روی میله‌ها آویزان کرده تا در پاتیلهایی که مرحله‌ رنگرزی در آن صورت می‌گیرد برده شود.

این میله‌ها به صورت زیگزاگ قرار گرفته به این دلیل که جریان آب بتواند مابین بالا و پایین کنف عبور کند.

ـ ‌دندانه کردن و رنگرزی الیاف: پاتیل دستگاهی است مستطیلی شکل که در آن آب قرار دارد.

در انتهای این دستگاه لوله‌هایی قرار دارد که بخار از آن عبور می‌کند و باعث گرم شدن و به جوش آمدن آب درون پاتیل می‌شود.

این دستگاه به وسیله پمپ کار می‌کند و یک بار آب از پایین به بالا و بار دیگر از بالا به پایین از بین کلافها شروع به چرخش می‌کند.

هنگامی که آب به وسیله لوله‌های بخار انتهای پاتیل گرم شد و در دمای30 درجه قرار گرفت.

کنف‌ها را در آن قرار می‌دهند.

و وقتی که آب در حالت جوش قرار گرفت کنف‌ها را به وسیله مواد اسیدی که قبلاً‌ توضیح آن را داده‌ایم دندانه می‌کنند.

و بعد ماده تری فسفات سدیم را به آن اضافه می‌کنند این ماده به عنوان یکنواخت‌کننده و همچنین برای جلوگیری از لک کردن کلافها و به خاطر اینکه جذب رنگ کمی پایین بیاید استفاده می‌شود.

در انتها هنگامی که آب در حال جوش بود جوهر رنگ را در آن ریخته که 1 ساعت پاتیل جوش می‌گیرد و 30 دقیقه می‌جوشد.

مدت زمان جوش آمدن حمام باید کاملاً‌ رعایت شود.

در مرحله آخر کنف‌های رنگ شده را از پاتیل در آورده و شستشو داده و در گرمخانه‌ای که در آن چوب‌های داربست قرار دارد آویزان کرده تا خشک شود و بسته به نوع کنف و رنگ آن در مدت 10 تا 12 ساعت کنف‌ها در گرمخانه گذاشته می‌شود.

سفیدگری: در مرحله سفیدگری کنف‌های درجه ‌1 را برای زمینه ‌قالی استفاده می‌شود پس از انجام مراحل صمغ‌گیری و آبگیری در حوضچه‌هایی به وسیله ‌آب اکسیژنه سفید می‌شوند و سپس از این حوضچه‌ها در آورده و شستشو داده و در گرمخانه قرار می‌دهند تا خشک شود.

فصل چهارم نتیجه‌گیری برای رنگرزی صحیح نخست باید مقدار رنگ و مواد به اندازه ‌کافی موجود باشد.

ظرفیت حمام رنگرزی و وسیله ‌گرم کردن آن را نیز باید در نظر گرفت.

کلافها باید در حمام به خوبی شناور باشند تا رنگ به صورت یکنواخت در الیاف نفوذ کند.

مدت زمان رنگرزی نیز یکی از عوامل مهم رنگرزی به شمار می‌رود.

نباید به رنگ اولیه که ظاهراً ‌جذب پشم و ابریشم شده است اطمینان کرد.

برای ازدیاد و ثبات رنگ و همچنین یکنواختی کامل آن باید به مدت زمانی که پشم یا ابریشم در حمام رنگ قرار می‌گیرند، توجه شود.

برای مثال : رنگ روناس جوش لازم ندارد و رنگ نباید بجوشد.

مدت زمان جوش آوردن حمام باید کاملاً ‌رعایت شود.

پس از رنگرزی حتی‌الامکان باید پشم‌های رنگ شده به خوبی شستشو شود.

خشک کردن الیاف پشم و ابریشم رنگ شده نیز یکی از عوامل مهم رنگرزی است.

در هنگام شستشو باید تا حدالامکان از آب خالص استفاده شود.

اگر آب ناخالصی داشته باشد ا اضافه کردن کمی آهک و یا مواد سختی گیر آب آن را سبک می‌کنند.

آن گاه در محل سقف داری که یک رشته داربست چوبی در آن نصب شده است، کلاف‌ها را از چوب‌های مخصوص می‌گذرانند و آنها را به صورت آزاد قرار می‌دهند تا خشک شود.

تصاویر