واژگان کلیدی: شهر اراک، طرح های فرش، بته میر، بندرریحان
مسئله تحقیق: شهر اراک یکی از مناطق بزرگ و اصلی قالیبافی ایران است که از نقاط مختلف جغرافیایی به همسایگانی می رسد که آن ها در بافت فرش گوی سبقت را از هم می ربودند. اراک دارای مناطق مختلف قالی بافی است و کیفیت قالی های اراک توسط مناطق تفکیک شده این شهر می شناسند. بالطبع این مسئله بر روی طرح این مناطق جداگانه نیز تأثیری می گذارد. اما شهر اراک که به عنوان مرکز این مناطق شناخته شده است دارای طرح ها یمختلفی است که به نظر می رسد برخی از آن ها از اصالت خاصی برخوردارند. پژوهش در مورد شناخت این طرح ها و نقوش می تواند از سوالات مبهمی را که نسبت به اصالت و خواستگاه این نقوش دارد برطرف نماید.
طرحهای بته میر، بندر ریحان از جمله طرح هایی هستند که در شهر اراک به عنوان طرح های اصلی بافته می شوند.
سوال اصلی تحقیق:
آیا طرح بته میر، بندر ریحان که در شهر اراک بافته می شوند از اصالت برخوردارند یا خیر؟
سوال فرعی تحقیق:
آیا این طرح های بته میر و بندر ریحان از جایگاه اسطوره ای برخوردارند؟
هدف: بررسی و شناخت نقوش طرح بته میر و بندر ریحان در شهر اراک.
ضرورت انجام تحقیق:
احیا و بازسازی طرح های اصیل و خاص مناطق مختلف ایرانی به ویژه اراک.
ادبیات پیشینه تحقیق:
کتاب سیسل ادوارز صفحه 153 پاراگراف اول
" اگر بتوان فقدان سوابق تاریخی را در خطه ای نشانه ی رفاه مردم آن دانست، باید ساکنان شهرستان اراک را نیک بخت بدانیم زیرا از بسیاری از پیروزیها و مصائبی که موجب پریشانی همسایگان نگون بخت آنان شد برکنار بودند."
کتاب سیسیل ادواردز صفحه 153 پاراگراف دوم
"شهر اراک یکی از چهرا مرکز مهم قالیبافی ایران است. همدان تهیه کننده قالیهایی است که قالیهایی با بهایی متوسط دارد. در حالی که اراک را می توان مرکز قالیبافی ارزان نامید مدرکی دال بر این سابقه صفت قالیبافی در شهرستان اراک بیش از یک قرن باشد در دست نیست."
کتاب سیسیل ادواردز صفحه 156 پاراگراف اول:
"ناحیه قالبی بافی اراک: ناحیه قالیبافی اراک که در نقشه صفحه 157 دیده می شود، مانند نواحی قالیبافی همدان نمی توان بر حسب بخشی مورد بررسی قرار داد، زیرا همدان قالی یا قالیچه هایی که در یک روستا تهیه می شود از چندین لحاظ با فراورده روستاهای دیگر تفاوت دارد، در حالی که در اراک فقط سه نوع قالی تهیه می شود:
مشک آباد، محال، ساروق."
کتاب قالی های ایرانی، آرمن هانگلیدن صفحه 83 پاراگراف اول:
"قالی ساروق: شهر اراک و سلطان آباد و اطراف آن بخش های فراهان، چهارراه، محلات، قزاق، خوانسار از بین این بخش ها روستای ساروق این نوع قالی را به وجود آورده است، همانطور که در فصل مربوط به قالی های محل گفتیم، اراک – که در قرن گذشته مرکز یکی از اولین کارگاه های قالی بافی بود به صورت صنعتی درآمده است در حال حاضر یکی از مهم ترین مراکز تولید و تجارت قالی می باشد."
روش انجام تحقیق و ابزار گردآوری اطلاعات:
ابزار گردآوری:
کتابخانه ای: کتاب، تصاویر، اسناد و ....
میدانی: مشاهده، مصاحبه
معرفی جامعه آماری: فرش های بافته شده در اراک
روش نمونه گیری: وضعی
تعداد نمونه: 5نمونه