دانلود مقاله شرکت تجاری

1-تاریخچه قانون گذاری شرکت های تجاری در ایران اولین قانون تجاری که در آن ازشرکت های تجاری صحبت شده قانون سال 1303می باشد.

سپس درسال 1304قوانین تجاری خاصی به تصویب رسیدکه در آن وضعیت کشورهای تجاری(سهامی-تضامنی-مختلط وتعاونی) به اختصاربیان شده است .

درسال1310قانون ثبت شرکتها به تصویب رسید که هدف آن وضع مقررات خاص برای ثبت شرکتهای موجود وتطبیق آن با مقررات قانون تجارت بود.

اما انچه برای اولین بار در بارهء شرکتهای تجاری وضع شد قانون تجارت مصوب 13/2/1311 می باشد.

2-1-طبقه بندی واحد های تجاری اقتصادی 1-واحدهای تجاری انتفاعی : اشخاص یا موسساتی هستند که به قصدتحصیل سودبه عملیات تجاری اشتغال دارند.مثل تجاروانواع شرکت ها.

2-واحدهای غیر تجاری انتفاعی:اشخاص یا موسساتی هستند که بقصد تحصیل سود به عملیات غیرتجاری اشتغال دارند.

مانند دفاترحقوقی وموسسات حسابرسی.

3-1-اشخاص 1-اشخاص حقیقی: درواقع هر فرد وهرکس دارای ذات طبیعی است ((شخص حقیقی)) نامیده می شود.

2-اشخاص حقوقی: به واسطه موقعیتی یا شغل شان شناخته می شوند.

شرکت چیست؟

شرکت عبارت است ازاجتماع دو یا چند نفرکه هر یک امکاناتی را(اعم از وجه نقد-وسایل وماشین آلات وغیره)با خود به درون اجتماع مذکور آورده وبه منظور کسب سود فعالیت مشترکی راانجام داده و منافع را به نسبت های معین تقسیم می کنند.درقانون تجارت تعریف صریح روشن ازشرکت وجود ندارد اما به موجب قانون مدنی شرکت عبارت است از((اجتماع حقوق مالکا ن متعدد در شیء واحد به نحو اشاعه)).

بر ابن اساس هر یک از افراد تشکیل دهنده شرکت را((شریک))یا((سهامدار))می گویند.

عناصر تشکیل دهنده شرکت: 1-همکاری دو یا چند نفر(تعداد شرکا) 2-آوردن حصه یا سهم الشرکه یا سرمایه مناسب(آورده نقدی وغیر نقدی) 3-ماهیت حقوقی شرکت 4-طرز تقسیم سود و زیان مراحل ثبت شرکت درایران: کلیهء شرکتها باید ((دراداره ثبت شرکتها و موسسات غیرتجاری)) به ثبت برسند.

برای این کار با توجه به نوع شرکتها ، مدیران آنها باید مدارک زیر را تسلیم مرجع ثبت شرکتها نماید.

شرکت ممکن است اختیاری باشد که قانون مدنی هر دوی آن را به رسمیت شناخته است.

برای تشکیل شرکت باید قراردادی بین افراد تشکیل دهندهء آن منعقد شود.در این قرارداد روابط همکاری بین افراد آن قصد انتفاع موضوع مشارکت و اختصاص مبلغی به عنوان سرمایه درج می شود.این قرارداد((اساس نامه)) یا ((شرکت نامه)) نامیده می شود.

درشرکتهای تضامنی درشرکتهای نسبی درشرکتهای مختلط غیرسهامی در شرکتهای سهامی شرکتهای تعاونی یک نسخه شرکتنامه.

یک نسخه اساس نامه (درصورت وجود) .

گواهی مدیران شرکت مبنی بر پرداخت.

تمام سرمایه نقدی وتسلیم تمام سرمایه غیرنقدی با تعیین قیمت حصه غیرنقد نام شریک یا شرکایی که مدیریت شرکت را عهده -دار هستند.

یک نسخه شرکتنامه.

یک نسخه اساس نامه )درصورت وجود).

نام مدیریا مد یران شرکت.

گواهی مد یران شرکت حاکی از پرداخت تمام سرمایه نقدی وتسلیم تمام سرمایه غیر نقدی با تععین قیمت حصه غیر نقدی.

یک نسخه اساس نامه.

نام شریک یا شرکای ضامن که سمت مدیررا دارند، یک نسخه اساس نامه یک نسخه صورت جلسه مجمع عمومی موسس یک نسخه صورت جلسه اولین هیات مد یره.

گواهی بانک مبنی بر پرداخت 35% سرمایه اولیه یک نسخه اساس نامه.

درخواست کتبی ثبت.

طرح پیشنهادی و ارئه مجوز وزارت تعاون.

رسید پرداخت مقدار حداقل سرمایه مورد نظر.

4-1- انواع شرکت های تجاری: 1-شرکت تضامنی 2-شرکت تعاونی تو لید ومصرف 3-شرکت سهامی 4-شرکت مختلط غیر سهامی 5-شرکت مختلط سهامی 6-شرکت نسبی 7-شرکت با مسئولیت محدود 1-4-1-مشخصات شرکتهای بازرگانی: ‏‎‎‎‎‎‏‎ 1-دارای نام مخصوص می باشند.

2-دارای محل و اقامت گاه مخصوص می باشند.

3-دارای تابعیت معین هستند که این تابعیت لزوماً غیر از تابعیت شرکا یا سهامداران است.مثلاًَُ چنانچه چند نفرخارجی یک شرکتی را در ایران تشکیل دهند، تابعیت این شرکت ایرانی است در حالی که تابعیت سهامداران آن می تواند غیر ایرانی باشد.

4-ورشکستگی شرکت موجب ورشکستگی شرکا و بالعکس نیست.

5-حساب دارا ییهای شرکت از داراییهای شخصی سهامداران آن جداست.

شرکت های تضامنی طبق ماده 116 قانون تجارت شرکت تضامنی شرکتی است که تحت اسم مخصوص ،برای امور تجاری بین دو یا چند نفربا مسئولیت تضامنی تشکیل می شود.

اگر داراییهای شرکت برای تاًدیهُ تمام قروض کافی نباشد هر یک از شرکا،مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است.

هر قراری که بر خلاف این،بین شرکا بسته شده باشد در مقا بل اشخاص ثا لث کان لم یکن خواهد بود.

در اسم شرکت تضامنی باید عبارت((شرکت تضامنی و لا اقل اسم یکی از شرکا)) ذکرشود.

باید در نوشتن اسم شرکت بعد از اسم یکی از شرکا یی که ذکر شد، عبارتی از قبیل ((و شرکا)) یا ((و برادران)) قید گردد.

1-2- تشکیل شرکت تضامنی شرکت تضامنی وقتی تشکیل می شود که اولا شرکتنامه مطابق قانون تنظیم شده باشد و در ثانی تمام سرمایه نقدی تحویل و سرمایه غیر نقدی نیز تقدیم و تسلیم شده باشد.هر قسمت از سرمایه را در شرکت تضامنی ((سهم الشرکه))می نامند.

بنابراین شرکت تضامنی قانونُااحتیاج به اساس نامه ندارد، لیکن می - تواند اساس نامه داشته باشد و هر گونه توافقی که بین شرکا بعملآمده باشد در آن قید شود.

شرکتنامه می بایست در اداره ثبت شرکت ها به ثبت برسد و حاوی اطلاعات زیر باشد: 1-نام ومرکز اصلی شرکت 2-موضوع شرکت 3-مدت شرکت 4-سرمایه و سهم هر یک از شرکا، اعم ازنقدی وغیر نقدی با ذکر نام شرکا 5-مقررات مربوط به تقسیم سودو زیان 6-مقررات مربوط به فسخ و فوت شرکا.

به موجب قانون تجارت مدارکی که باید به همراه تقاضا نامهُ ثبت شرکت های تضامنی ارئه شود،عبارتند از: 1-یک نسخه از شرکت نامه 2-یک نسخه از اساس نامه شرکت (در صورت وجود) 3-گواهی نامه پرداخت تمامی سرمایه نقدی و تسلیم بقیه سرمایه شرکت بصورت غیر نقدی با تعیین قیمت تقویم شده آنها به ازای مدیران شرکت.

از آنجا که شرکت نامه رکن اصلی تشکیل شرکت تضامنی است.

2-2-شرکت نا مه شرکت نامه قرار دادی است که بصورت کتبی تنظیم می گرددو حاوی توافقات انجام شده بین شرکا قبل از ثبت شرکت می باشد.

شرکت نامه باید بصورت قانونی تنظیم گردد و طبق مقررات قانون تجارت و قانون ثبت شرکتها به ثبت برسد و خلاصه آن اعلام گردد.

شرکت نامه از اهمیت خاصی بر خوردار است زیرا نحوه اداره شرکت و اخذ تصمیمات آتی و اصولا رکن اصلی و زیر بنای شرکت را تشکیل می دهد.

بنابراین درتنظیم آن باید نها یت دقت صورت پذیرد و تمام جوانب سنجیده شود زیرا به هیچ وجه قابل تغییر نیست مگر آنکه درمورد تغییرات مفاد شرکت -نامه کلیه شرکا ، رضایت داشته باشند.

3-2-تقسیم سود و زیا ن در شرکت های تضامنی طبق قانون تجارت،سود شرکت می بایست به نسبت سهم الشرکه که بین شرکا تسهیم گردد مگر اینکه در شرکت نامه توافق دیگری شده باشد، و یا بر اساس نسبت سرمایه آنها در شرکت تقسیم می شود.

سود شرکت متعلق به شرکای آن شرکت است .

4-2-زیان انباشته شرکت در شرکت تضامنی تا زمانی که زیان سالهای گذشته از محل سود،سال های اتی تامین نشده باشد، تقسیم سود به هر شکلی ، بین شرکا ممنوع است.

از نظر حسابداری زیانی که ایجاد شده بهتر است در بدهکار حساب سود و زیان نگهداری شود.

در شرکت تضامنی سود تضمین شده (بهره) سرمایه که درصدی از سود است هم به صا حبان شرکت (شرکا) تعلق می گیرد.

و مدیران شرکت هم مزایا و حقوقی دارند که حقوق مدیران باید بعنوان بخشی از هزینه های جاری شرکت تلقی می شود زیرا ، در مقابل خدماتی که مدیران ارائه می دهند حقوق و مزایا دریافت می کنند.

در شرکتهای تضامنی مالیات بر در آمد هم وجود دارد ، چون شرکتهای تضامنی دارای شخصیت حقوقی است و در پایان هر سال مالی ، می باید قسمتی از سود خود را به حسا ب مالیات بر در آمد تخصیص دهد.

شرکای یک شرکت تضامنی ممکن است علاوه بر سرمایه گذاری،عملیاتی را هم انجام دهند .

5-2-سهم الشرکه: مقدار سرمایهُ هر یک از شرکا را به هر نسبت در شرکت تضامنی ((سهم الشرکه))می نامند.

6-2-ویژگی های شرکت تضامنی 1-مسئولیت نا محدود شرکا در مقابل تعهدات شرکت : درشرکت های تضامنی ، هر یک از شرکا در مقابل تعهدات شرکت مسئولند و هر یک از طلبکاران می توانند برای دریافت مطالبات خود از شرکت به هر یک از شرکا یا همهُ آنها مراجعه نمایند.

در وا قع، مسئولیت شرکا در این شرکتها به میزان سهم الشرکه انان در شرکت نیست.

بلکه اموال شخصی شرکا نیز وثیقهُ تعهدات شرکت به شمار می رود.

2-ورود و خروج شریک جدید : طبق قانون تجارت ، در شرکت تضامنی هیچ یک از شرکا نمی توانند سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کنند، مگر با رضایت تمام شرکا.ضمناُ هیچ یک از شرکا نمی توانند بدون موافقت سایر شرکا،از شرکت خارج شوند.

3-انحلال شرکت : با توجه به قانون تجارت ،شرکتهای تضامنی در یکی از حالات زیر منحل شوند: پایان یافتن موضوع فعالیت یا مدت شرکت در صورتی که انجام موضوع شرکت نا ممکن باشد در صورت موافقت کلیهُ شرکا در صورت ورشکسته شدن شرکت در صورت فوت ، حجر و ورشکستگی هر یک از شرکا - در صورت فسخ شرکت نامه در صورتی که دادگاه بنا به تقاضای هر یک از شرکا، انحلال شرکت را اعلام نماید.

روش های تقسیم سود: 1- تقسیم سود به نسبت سهم الشرکه شرکا 2- تقسیم سود به نسبت معین که در شرکت نامه قید می شود.

3- تقسیم سود به نسبت سرمایه شرکا در پایان دوره مالی 4- تقسیم سود با احتساب شرح سود و نسبت معین 5- تقسیم سود به نسبت میانگین ساده سرمایه اول و پایان دوره مالی 1-3-ورود شریک همانطورکه قبلاُ بیان شد ورود و خروج شریک جدید در شرکت های تضامنی فقط با رضایت کلیهُ شرکا امکان پذیر است.

اما به هر حال ورود شریک در یکی از حالت های زیر خواهد بود: 1- ورود بدون تجدید ارزیابی داراییها و بدهی ها 2- ورود با تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها 1-1-3-ورود شریک جدید با افزایش سرمایه: ورود شریک جدید با پرداخت مبلغ معادل حق السهم - ورود شریک جدید با پرداخت بیشتر از حق السهم خود 1- سرقفلی 2- پاداش شرکای قبلی - ورود شریک جدید با پرداخت کمتر از حق السهم خود 1- پاداش شریک جدید 2-1-3 -ورود شریک جدید از طریق خرید همه یا بخشی از سهم الشرکهُ یک یا چند شریک قبلی 2-3- خروج شریک در صورتی که یک یا چند نفر از شرکا مایل به ادامهُ همکاری یا مشارکت در شرکت نباشند و یا به هر دلیل دیگر، تصمیم به کناره گیری از شرکت بگیرند ، با رعایت روش قانونی می توانند از شرکت خارج شوند.

به طور کلی به دو روش زیر این کار انجام می گیرد.

1-خروج بدون تجدید ارزیابی داراییها و بدهی ها 2-خروج با تجدید ارزیابی دارایی ها و بدهی ها و بصورت های زیرسهم خود را از شرکت در یافت می کند .

قبول سرمایه شریکی که خارج می شوداز سوی یک یا چند نفر از شرکا به مبلغ ثبت شده در دفاتر خروج شریک از شرکت با پرداخت سرمایهُ ایشان از سوی شرکت(کاهش سرمایه) تقریباُ شبیه ورود شرکا است.

3-3-انحلال و تصفیهُ شرکت تضامنی در صورت انحلال شرکت ، در درجهُ اول باید دارایی های شرکت بفروش رسیده ، مطالبات آن وصول و بدهی های آن پرداخت گردد.و حسابها به دو روش تصفیه می شوند : 1-روش تصفیه تدریجی : که فروش دارایی ها در مدت زمان طولانی صورت می پذیرد.و ثبت آنها در طول دوره فروش زده می شود.

2-روش تصفیه آنی: در روش تصفیه آنی ، فرض بر آن است که دارایی های شرکت بطور یکجا بفروش خواهد رسید و از هنگام تصویب انحلال ، کلیه حسابها به حساب تصفیه انتقال خوا هند یافت.

4-شرکت های تعاونی تولید و مصرف 1-4-مقدمه نظام تعاونی، بر بنیاد آرمانهایی استوار است که خصوصیاتی به مراتب انسانی و اجتماعی در آن وجود دارد.

در ایران ، قانون تشکیل شرکت های تعاونی در تاریخ 16/3/1350 تصویب شد و«وزارت تعاون و امور روستا» نیز بعنوان بانی بخش تعاونی کشور شناخته شد.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی وزارت تعاون انحلال یافت و در سال 1370 قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلا می به تصویب مجلس رسید.

وبه موجب ماده 65 برای نظارت دولت پشتیبانی از این بخش ، وزارت تعاون تشکیل شد.

2-4-تعریف شرکتهای تعاونی طبق ماده 190 قانون تجارت، شرکت تعاونی تولید شرکتی است که بین عده ای از ارباب حِرِف تشکیل می شود و شرکا مشاغل خود را برای تولید و فروش اشیاء به کار می برند.

م191 ق-ت اگر در شرکت تولید یک عده از شرکاء در خدمت دائمی شرکت نبوده یا از اهل حرفه که موضوع عملیات شرکت است نباشند لا اقل دو ثلث اعضاء اداره کننده شرکت باید از شرکایی انتخاب شوند که حرفه آنها موضوع عملیات شرکت است.

مقاصد شرکت تعاونی به شرح زیر است 1- فروش اجناس لازمه برای مصارف زندگانی اعم از اینکه اجناس مذکور را شرکا ایجاد کرده یا خریده باشند .

خریده باشند .

2-تقسیم نفع و ضرر بین شرکا به نسبت خرید هر یک از آنهاست.

ماده اول قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران که به تصویب مجلس شورای اسلا می رسید.

اهداف بخش تعاونی سیستم اقتصادی ایران و شرکت های تعاونی را به شرح زیر معرفی می کند: 1-ایجاد و تامین شرایط و امکانات کار برای همه به منظور رسیدن به اشتغال کامل.

2-قرار دادن وسایل کار در اختیار کسانی که قادر به کارند ولی وسایل کار ندارند.

3-پیش گیری از تمرکز و تداول ثروت در دست افراد و گروههای خاص به منظور تحقق عدالت اجتماعی.

4-جلو گیری از کارفرمای مطلق شدن دولت.

5-قرار گرفتن مدیریت و سرمایه و منافع حاصله در اختیار نیروی کار و تشویق بهره برداری مستقیم از حاصل کار خود.

6-پیش گیری از انحصار ، احتکار، تورم و اضرار به غیر.

7-توسعه و تحکیم مشارکت و تعاون عمومی بین همه مردم.

3-4-انواع شرکت های تعاونی شرکت تعاونی دو نوع است : 1-شرکت تعاونی تولید 2-شرکت تعاونی مصرف 1-3-4-تعاونی تولید:تعاونی تولید، شامل تعاونی هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دامداری دامپروری،پرورش و صید ماهی،شیلات، صنعت، معدن ،عمران شهری و روستایی و عشایری ونظایر این ها فعالیت می نمایند.تعاونیهای تولید در کلیه اولویت ها و حمایت های مربوط به تعاونی ها حق تقدم دارند.

در تعاونی های تولید، عضو باید در تعاونی ،به کار اشتغال داشته باشد.

2-3-4-تعاونی توزیع: تعاونی های توزیع عبارتند از تعاونی هایی که نیاز مشاغل تولیدی و یا مصرف کننده گان عضو خود را در چهار چوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه ها و قیمت ها تامین می نمایند.

تعاونی های توزیع مربوط به تامین کالا و مسکن و سایر نیازمندیهای روستایی ها و عشایر و کارگران و کارمندان از نظر گرفتن سهمیه کالا و حمایت دولتی و بانکی و سایر حمایت های مربوط به امور تهیه و توزیع اولویت دارند.

4-4-عضویت در تعاونی عضویت در تعاونی ، مخصوص اشخاص حقیقی است و اعضا باید حایز شرایط زیر باشند: 1-تابعیت جمهوری اسلامی ایران 2-عدم ممنوعیت قانونی و حجر و ورشکستگی به تقصیر 3-عدم سابقه ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری 4-در خواست کتبی عضویت و تعهد رعایت مقررات اساس نامهًُ تعاونی 5-عدم عضویت در تعاونی مشابه مسئولیت های مالی اعضا در شرکت های تعاونی محدود به میزان سهم آنان است مگر آنکه در اساس نامه ترتیب دیگری ذکر شده باشد.خروج عضو از تعاونی اختیاری است و نمی توان آن را منع کرد.

و اعضاء باید حداقل شش ماه قبل از استعفا مراتب را کتباً به اطلاع تعاونی برسانند.

5-4-اخراج از عضویت در موارد زیر ، عضو از شرکت تعاونی اخراج می شود: 1-از دست دادن هر یک از شرایط عضویت 2-عدم رعایت مقررات اساس نامه و سایر تعهدات قانونی پس از دو اخطار کتبی از سوی هیات مدیره به فاصله 15 روز و گذشتن 15 روز از تاریخ اخطار دوم با تصویب مجمع عمومی فوق العاده.

3-ارتکاب اعمالی که موجب وارد آمدن زیان مادی به تعاونی شود و وی نتواند ظرف مدت یک سال آن را جبران نماید یا اعمالی که به حیثیت و اعتبار تعاونی لطمه وارد کند یا اقدام به عملی که با تعاونی رقابتی نا سالم به وجود آورد.

تشخیص موارد فوق ، بنا به پیشنهاد هر یک از مدیران و تصویب مجمع عمومی خواهد بود.

6-4-فوت اعضای تعاونی در صورت فوت اعضا و رثه وی واجد شرایط و ملتزم به رعایت مقررات تعاونی باشد، عضو تعاونی شناخته می شود ودر صورت تعدد ورا ث آنها باید ما به التفاوت افزایش سهم ناشی از تعدد خود را به تعاونی بپردازند.

اما اگر کتباُ اعلام نمایند که مایل به ادامهُ عضویت در تعاونی نیستند و یا هیچ کدام واجد الشرایط نباشند عضویت لغو می گردد.

7-4-سرمایه تعاونی ها سرمایه تعاونی اموال و دارایی هایی است که برای تاسیس تعاونی یا افزایش سرمایه قبلی در اختیار آن قرار می گیرد.

طبق قانون بخش تعاون هر تعاونی وقتی ثبت و تشکیل می شود که حداقل یک سوم سرمایه آن تادیه گردد و مواردی که بصورت نقدی و جنسی باشد تقویم و تسلیم شده باشد.

اعضای تعاونی مکلف اند مبلغ پرداخت نشدهُ سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساس نامه تادیه نماید.

8-4-ویژگی های شرکت های تعاونی با بررسی مواد قانون تجارت قانون تشکیل شرکت های تعاونی و قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ویژگی های شرکت های تعاونی به شرح زیر می باشد: 1-تعداد اعضای شرکت های تعاونی حداقل هفت نفر است .

2-سرمایه شرکت تعاونی نامحدود و سهام آن با نام و مسئولیت هر عضو محدود به میزان سهمی ست که از سرمایه شرکت خریداری و یا تعهد نموده است.

3-انتقال سهام شرکت تعاونی به غیر عضو شرکت مجاز نیست.

4-هر عضو صرفنظر از مالکیت هر تعداد سهم فقط دارای یک رای می باشد.

9-4- تقسیم سود در شرکتهای تعاونی تقسیم سود یا زیان ، در شرکتهای تعاونی، تابع مقررات خاص شرکت های مذکور می باشد .

بموجب قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ، سود خالص شرکتها و اتحادیه های تعاونی در هر سال مالی به ترتیب زیر تقسیم می شود.

1-از حداقل پنج درصد(5%) به بالا با تصویب مجمع عمومی بعنوان ذخیرهُ قانونی به حساب ذخیرهُ قانونی منظور می شود 2-حداکثر پنج درصد از سود خالص بعنوان اندوخته احتیاطی به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی بحساب مربوط منظور میگردد و نحوه مصرف آن با تصویب مجمع عمومی است.

3-چهار در صد از سود خاص بعنوان حق تعاون و اموزش به صندوق تعاون واریز می گردد.

4-در صدی از سود برای پاداش به اعضاء (شاغل در تعاونی)، کارکنان ، مدیران و بازرسان ، به پیشنهاد هیات مدیره و تصویب مجمع عمومی تخصیص داده می شود.

5-پس از کسر وجوه باقیمانده ، سود خالص به ترتیبی که در اساس نامه و شرایط ضمن عقد پذیرفته می شود تقسیم میگردد.

تذکر: در شرکتهای تعاونی توزیع ، پس از وضع کسور مقرر در قانون از سود خالص بخشی از سود بعنوان مازاد بر گشتی و به نسبت میزان معاملات اعضاء با شرکت بین آنان تقسیم و سپس بقیهُ سود بین کلیهُ اعضاء به نسبت سهام آنان توزیع می گردد.

5- شرکت های سهامی 1-5-مقدمه به موجب اصلاحی قانون تجارت ، مصوب 1347 « شرکت سهامی شرکتی است که سرمایهُ آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنهاست» و طبق همین قانون « شرکت سهامی ، شرکت بازرگانی محصوب می شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.» در شرکت سهامی عدهُ شرکا نباید از سه نفر کمتر باشد.

طبق قانون یاد شده ، حداقل میزان سرمایه نیز یک میلیون ریال در شرکت های سهامی خاص و پنج میلیون ریال در شرکت های سهامی عام می باشد.

بنابر این ، مشخصات ویژه این شرکتها عبارتند از: سرمایه به سهام متساوی تقسیم شده باشد.

2- مسئولیت دارندگان سهام فقط محدود به سهام آنهاست.

3- کلیه عملیات شرکت ، بازرگانی محسوب است.

4- عده شرکا کمتر از سه نفر نخواهد بود.

5- سرمایه شرکت از مبلغ معینی نباید کمتر باشد.

2-5- تقسیم سرمایه به سهام مسلم است شرکت سهامی مانند سایر شرکتها باید دارای سرمایه باشد و اساس کار هر شرکت تجارتی سرمایه است.

منتهی در این قسم از شرکت ها سرمایه باید به قسمت های مساوی تقسیم شده باشد و هر قسمت را« سهم» می گویند.

3-5- مسئولیت دارندگان سهام درشرکتهای سهامی ، سهامداران به میزان سهام متعلق به خود ، مسئول هستند و زاید بر آن مسئولیتی ندارند و اگر شرکت به نحوهُ متضرر گردد که علاوه برسرمایه، مبلغی هم بدهکار شود،صاحبان سهام ملزم به پرداخت د یون شرکت نخواهند بود.

اگر شرکتی که سرمایه ا ن دومیلیون ریال است ورشکست شود به نحوه که پانصد هزارریال با احتساب سرمایه کسری ایجاد شود ، طلب کاران حق مطالبه ازسهام داران را نخواهند داشت زیرا شخصیت و اعتبار سهام داران ، به هیچ وجه در شرکت دخالتی ندارد.

4-5-انواع شرکت های سهامی قانون تجارت ، شرکت های سهامی را به دو نوع تقسیم نموده است : شرکت سهامی عام شرکت سهامی خاص 5-5- شرکت سهامی عام: شرکت سهامی عام شرکتی است که مؤسسان آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم ، تامین می کنند .

به این طریق که آنان ، قبلاَ‏ٌ بیسست در صد سرمایه را خودشان تعهد کرده، حداقل سی و پنج در صد مبلغ تعهد شده را در حسابی بنام « شرکت درشرف تاسیس» در یکی از بانکها سپرده گذاری می کنند و سپس اظهار نامه ای به ضمیمهُ طرح اساسنامه شرکت طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام، به مراجع ثبت شرکت ها تسلیم می نمایند .

شرکت سهامی عام ، کامل ترین نوع شرکت سهامی است که برای انجام امور تجارتی و بازرگانی مهم تشکیل می شود که سرمایهُ فردی کفاف آن را نمی دهد.

فکر تاُسیس هر شرکت ابتدا از ناحیه اشخاصی ایجاد می شود که به آنها « موسسا ن » گفته می شود.

6-5- شرکت سهامی خاص شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایهُ آن از سوی موسسان تامین گردیده است .

چون تشکیل شرکت های سهامی عام با تشریفات و طولانی است ، قانون تجارت برای امور تجاری ساده تری که نیازمند شرکای کمتری است یک نوع شرکت سهامی مقرر داشته است که به شرح فوق « شرکت سهامی خاص » نامیده می شود.

در این قبیل شرکت ها بر خلاف سهامی عام ، صدور اعلامیه پذیره نویسی وجود ندارد.

تمام سرمایه از ناحیهُ موسسان تعهد و اقلاً سی و پنج در صد آن در یکی از بانکها به نام « شرکت در شرف تاسیس »در حساب مخصوصی سپرده می شود.

سرمایهُ شرکت سهامی خاص نباید کمتر از یک میلیون ریال باشد.

در صورتی که به عللی ، سرمایه شرکت تقلیل یابد، باید سهامداران در ظرف مدت یک سال آن را جبران و یا شرکت را به نوع دیگری از شرکتها از قبیل با مسئولیت محدود یا تضامنی تبدیل نمایند .

در نام شرکت باید کلمه « خاص» قبل از ذکر نام شرکت ویا بلافاصله بعد از آن اضافه شود.

7-5-مشخصات شرکت های سهامی خاص 1-در نام شرکت قبل از اسم شرکت و یا بعد آن کلمه « خاص» باید اضافه شود و این کلمه در کلیهُ نوشته های شرکت و آگهی ها باید رعایت گردد.

2-سرمایهُ شرکت بوسیله خود موسسان تامین می شود و آنان حق صدور اعلامیه پذیره نویسی ندارند.

3-سرمایه شرکت حداقل یک میلیون ریال است.

4-هیئت مدیره شرکت سهامی خاص حداقل سه نفر است.

5-شرکت سهامی خاص حق انتشار اوراق قرضه را ندارد.

6-شرکت سهامی خاص نمی تواند سهام خود را برای پذیره نویسی یا فروش در بورس اوراق بهادار یا توسط بانک ها عرضه نماید یا با انتشار آگهی یا هر نوع اقدام تبلیغاتی ، برای فروش سهام خود مبادرت کند.

8-5- اساسنامه اساس نامه ، مهم ترین سند شرکت سهامی و مدرکی ست که چهارچوب فعالیت شرکت به آن بستگی دارد.

کلیهُ شرکتهای سهامی اعم از شرکت سهامی عام یا شرکت سهامی خاص، باید دارای اساسنامه باشند.

اساسنامه حدود اختیارات مجامع عمومی و هیئت مدیره را تعیین و تکلیف سود و زیان شرکت و مدت انحلال آن را معین می نماید.

اساس نامه تابع نظر مؤ سسان و اکثریت دارندگان سهام است .

9-5-نام شرکت شرکت سهامی باید دارای نام مخصوصی باشد .

زیرا نامیدن شرکت به نام سهامداران به علت اینکه مسؤلیتی ندارند ممنوع است و چون هر شخص حقوقی مانند شخص حقیقی باید دارای نام باشد تا تشخیص داده شود از این رو ، انتخاب نام برای شرکت ، ضروری و از مبانی اولیه تشکیل آن است.

10-5-مرکز اصلی شرکت مرکزاصلی شرکت، یکی از مواردی است که باید در اساس نامه نوشته شود و معمولاُ مجامع عمومی و جلسات هیئت مدیره در آنجا تشکیل می گردد.

مرکز شرکت ،از سوی مجمع عمومی می تواند تغییر مکان داده شود.

11-5-موضوع شرکت موضوع شرکت، هدفی ست که شرکت برای آن تاسیس شده است .

12-5-مدت شرکت شرکت ممکن است برای مدت محدودی مثلاًًًَ 10یا30 سال تشکیل شود و نیز ممکن است این زمان نامحدود باشد.

در صورتی که مدت زمان فعلیت شرکت محدود باشد باید آن مدت، معلوم گردد و اثر آن این است که با فرا رسیدن تاریخ وانقضاء مدت شرکت به خودی خود منحل و برچیده می شود.

6- شرکت های نسبی طبق ماده 183 قانون تجارت برای امور تجارتی تحت نام مخصوص بین دو یا چند نفر و مسئولیت به نسبت سرمایه که در شرکت گذاشته است، تعهدات به اندازه سرمایه است.

در اسم شرکت نسبی عبارت« شرکت نسبی» و لااقل اسم یک نفر از شرکاء باید ذکر شوددر صورتی که اسم شرکت مشتمل بر اسامی تمام شرکا نباشد بعد از اسم شریک یا شرکایی که ذکر شده عبارتی از قبیل « و شرکا» و « برادران» ضروری است.

اگردارایی شرکت نسبی برای تاُدیه تمام قروض شرکت کافی نباشد هر یک از شرکا به نسبت سرمایه که در شرکت داشته مسئول تاُدیهُ قروض شرکت است.مادام که شرکت نسبی منحل نشده مطالبهُ قروض آن باید از خود شرکت به عمل آید فقط پس از انحلال طلبکاران می توانند با رعایت ماده فوق به فرد فرد شرکا مراجعه کنند.

هرکس بعنوان شریک ضامن در شرکت نسبی موجودی داخل می شود به نسبت سرمایه که در شرکت می گذارد، مسئول قروضی هم خواهد بود که شرکت قبل از ورود داشته اعم از این که دراسم شرکت داده شده باشد با نشده باشد قرار شرکا برخلاف این ترتیب نسبت به اشخاص ثالث اثر ندارد.

شرکت نسبی که با شراکت دو یا چند نفر تشکیل یافته و هریک از شرکا نسبتی از کل سرمایه شرکت را بصورت نقدی یا غیر نقدی تهیه نموده و تقسیم سود و زیان در اینگونه شرکت ها مشابه شرکتهای تضامنی و با مسؤلیت محدود می باشد ، یعنی یا بر اساس توافقی در اساس نامه می باشد.

7-شرکت با مسؤلیت محدود طبق ماده 194 قانون تجارت،شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون این که سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایهُ خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است .

در اسم شرکت باید عبارت « با مسئولیت محدود» قید شود و الا آن شرکت در مقابل اشخاص ثالث ، شرکت تضامنی محسوب و تابع مقررات آن خواهد بود.

تقسیم سود و زیان در شرکتهای با مسئولیت محدود مانند شرکتهای تضامنی و نسبی خواهد بود.

اسم شرکت نباید متضمن اسم هیچ یک از شرکا باشد و الا شریکی که اسم او در اسم شرکت قید شده در مقابل اشخاص ثالث حکم شریک ضامن در شرکت تضامنی را خواهد داشت.

شرکت بامسئولیت محدود زمانی تشکیل می شود که تمام سرمایه نقدی تحویل و سرمایه غیر نقدی تقویم شده باشد .

در شرکت نامه صراحتاً باید قید شود که سهم الشرکه غیر نقدی هر کدام با چه میزان تقویم شده است سهم الشرکهُ شرکا نمی تواند به شکل اوراق تجارتی قابل انتقال اعم از با اسم یا بی اسم و غیره در آید سهم الشرکه را نمی توان منتقل به غیر نمود مگر با رضایت سه ربع سرمایهُ متعلق به آنها بوده و اکثریت عددی نیز داشته باشند.و انتقال سهم الشرکه به عمل نخواهد آمد مگر بموجب سند رسمی.

شرکت با مسئولیت محدود بوسیله یک یا چند نفر مدیر موظف یا غیرموظف که از بین شرکا یا خارج از شرکا برای مدت محدود یا نامحدود معین می شوند اداره می گردد.و روابط بین شرکا تابع اساس نامه است .

مواردی که شرکت با مسئولیت محدودمنحل می شود: 1-در صورت تصمیم عدهای از شرکا که سهم الشرکه آنها بیش از نصف سرمایهُ شرکت باشد .

2-در صورتی که به واسطه ضررهای وارده نصف سرمایه از بین رفته باشد.

3-در صورت فوت یکی از شرکا در صورتی که اگر به موجب اساس نامه پیش بینی شده باشد.

4-وقتی که شرکت موضوعی را که برای آن تشکیل شده است انجام داده یا انجام آن غیر ممکن باشد.

5-در صورتی که شرکت برای مدت معین تشکیل گردیده و آن مدت منقضی شده باشد.

مگر اینکه مدت قبل از انقضاء تمدید شده باشد.

6-در صورت ورشکستگی.

7-در صورت صدور حکم قطعی دادگاه.

8- شرکت مختلط سهامی طبق ماده162 ق ت مختلط سهامی شرکتی است که در تحت اسم مخصوصی بین یک عده شرکا و یا یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود.

شرکای سهامی کسانی هستند که سرمایه آنها بصورت سهام یا قطعات سهام متساوی القیمه در آمده و مسئولیت آنها تا میزان همان سرمایه است که در شرکت دارد .

شریک ضامن کسی است که سرمایه او بصورت سهام در نیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بردارایی شرکت پیدا شود.

در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آنها در مقابل طلبکاران و رابط آنها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.

در اسم شرکت باید عبارت « شرکت مختلط» و لااقل اسم یکی از شرکاء ضامن قید شود .

مدیریت شرکت مختلط سهامی مخصوص به شریک یا شرکاء ضامن است.

در هر یک از شرکت های مختلط سهامی هیاُت نظاری لااقل مرکب از سه نفر از شرکا برقرار می شود.

هیاُت نظار می تواند شرکا را برای انعقاد مجمع عمومی دعوت نماید و با موافقت رای مجمع مزبور شرکت را منحل کند.

تا پانزده روز قبل از انعقاد مجمع عمومی هر صاحب سهمی می تواند « خود یا نماینده او » در مرکز اصلی شرکت حاضر شده از صورت بیلان و صورت دارایی و راپرت هیات نظار اطلاع حاصل کند .

ورشکستگی هیچ یک ازشرکا ضامن موجب انحلال شرکت نخواهد شد .

هرگاه شرکت مختلط سهامی ورشکست شود و شرکاء سهامی تمام قیمت سهام خود را نپرداخته باشند مدیر تصفیه آنچه را که بر عهده آنها باقی است وصول می کند.

9- شرکت مختلط غیر سهامی ماده 141 شرکت مختلط غیر سهامی شرکتی است که برای امور تجارتی در تحت اسم مخصوصی بین یک یا چند شریک ضامن و یک یا چند نفرشریک با مسئولیت محدود بدون انتشار سهام تشکیل می شود.

شریک ضامن مسئول کلیهُ قروضی است که ممکن است علاوه بر دارایی شرکت پیدا شود شریک با مسئولیت محدود کسی است که مسئولیت او فقط تا میزان سرمایه ای است که در شرکت گذارده و یا بایستی بگذارد.

در اسم شرکت باید عبارت « شرکت مختلط» و لااقل اسم یکی از شرکای ضامن قید شود.

روابط