فصل 1- چه نوع شرکت تعاونی تشکیل دهیم :
1-1- مقدمه
اولین قدم برای تشکیل یک شرکت تعاونی تعیین اهداف و موضوع فعالیت آن است. تا نقش شرکت
تعاونی و انگیزه تشکیل آن بدرستی معلوم شود. برای رسیدن به این منظور این فصل در مورد چگونگی
انتخاب بهترین نوع شرکت تعاونی را برای رسیدن به اهداف و موضوع فعالیت شرح می دهد.
با توجه به این امر می بایست توضیحات و جداول مربوطه را به خوبی مطالعه نمائیم و با توجه به آن ،
مشخصات کامل تعاونی را که می خواهیم تشکیل دهیم تعیین نمائیم ، بدین ترتیب می توانیم بهترین نوع
تعاونی را با توجه به اهداف و سرمایه و سایر عوامل ، تاسیس و راه اندازی کنیم. برای این که بتوانیم در
این انتخاب به شما کمک کنیم ساده ترین روش را انتخاب نموده ایم و در واقع ابتدا با پارامترهایی که در
زیر آمده است شما را در انتخاب نوع تعاونی راهنمایی می کنیم :
1-2- آشنایی با شرکت تعاونی
1-2-1- تعریف شرکت تعاونی به زبان ساده
شرکت تعاونی شرکتی است آزاد که اعضای آن بطور یکسان همه با هم کوشش می کنند کار می کنند
همفکری می کنند تا نیاز مشترک خود را مرتفع سازند.
2- شرکت تعاونی شرکتی است از اعضایی که دارای نیازهای مشترک هستند ، و تمام آنها چه فقیر و چه
غنی ، چه مرد و چه زن، چه کارمند و چه کارگر و از هر نژاد و مذهب دارای حقوق ورای مساوی هستند.
تعاون یعنی همکاری متقابل عده ای که برای رفع نیازمند یهای مشترک خود به دور هم جمع می شوند
و با پیروی از اصل و روشهای تعاونی ، یکی از انواع شرکتهای تعاونی را به وجود می آورند.
تعاون یعنی همکاری و همیاری جمعی برای رسیدن به هدفی مشترک با شعار :« یکی برای همه و همه
برای یکی » .
1-2-2- چند ویژگی اساسی در شرکت های تعاونی
شرکت ها ی تعاونی متشکل از عضوهایی هستند که به منظور انجام دادن اموری گرد هم آمده اند به
طوری که هر یک منحصراً به خوبی از عهده انجام آن بر نمی آیند .
2- هدف شرکت های تعاونی انجام دادن خدماتی است که زندگی اعضاء لازم و یا مطلوب است .
3- در شرکت های تعاونی «همیاری» حرف اول را می زند به معنی که اعضا شرکت، مسا ئل مشترک
را بصورت گروهی حل می کنند .
شرکت های تعاونی برای اشتغال زایی و رفع نیازهای مشترک اعضاء کار می کنند .
یکی از تعاریف شرکت های تعاونی که بسیار استفاده می شود عبارت است از : « شرکت تعاونی یک
سازمان کسب و کار است و به افرادی تعلق دارد که از خدمات آن استفاده می برند ، نظارت بر امور آن
بطور مساوی به عهده کلیه اعضاء گذارده شده و مازاد درآمد حاصله از عملیات آن متناسب استفاده اعضاء
ازخدمات شرکت بین آنها تقسیم می گردد.
گاهی اوقات تعیین شرکت های تعاونی با ذکراهداف آن سهل تر است از جمله:
1-هدف شرکتهای تعاونی تهیه کالا و خدمات به قیمت تمام شده می باشد.
هدف شرکتهای تعاونی حذف واسطه های غیر لازم از کسب و تجارت است.
تعاونی بهره کشی از اعضای ضعیف تر جامعه را درست ندانسته و از آن جلوگیری می کند.
هدف شرکت های تعاونی همایت توام از حقوق تولید کنندگان و مصرف کنندگان است.
شرکت های تعاونی به توسعه تفاهم متقابل و گسترش آموزش در بین اعضای خود و همچنین در بین
کلیه افراد جامعه کمک می کنند.
1-2-3- تفاوت شرکت های تعاونی با سایر شرکت های سهامی
کسانی که می توانند شرکت های تعاونی تشکیل دهند باید در نظر داشته باشند که شرکت های تعاونی
سازمانهای صرفاً تجاری نیستند که بوسیله اعضاء و برای خود آنها اداره می شود بلکه این شرکت ها
سازمانهایی هستند که با روشهای خاصی مبتنی براصول مقارن است ، اداره می شوند .
فهرستی از تفاوت شرکت تعاونی با سایر شرکت های سهامی به تشخیص و شناخت هر چه بهتر
خصوصیات تعاونی ها کمک می کنند .
سایر شرکت های سهامی
شرکت تعاونی
1-بطور کلی مجموعه ای از سرمایه هاست .
هدف اصلی آن تحصیل حداکثر سود بر اساس مبلغ سرمایه گذاری شده است .
مالکیت شرکت محدود به میزان سهام است
حق نظارت بر شرکت بصورت مساوی از طرف سهامداران اعمال نمی شود بلکه به مبنای تعداد سهام است .
سهام بی نام است و آزادانه خرید و فروش می شود و برحسب سودی که می آورند ارزش آن تغییر می کند .
در استفاده از تسهیلات از حمایت دولت برخوردار نیستند.
برای دسترسی به فنون جدید آموزشهای لازم به عهده شرکت می باشد.
از معافیت مالیاتی خاصی برخوردار نمی باشند .
تشکیل و ثبت شرکت تماماً به عهده موسسین آن می باشد.
شرکت های غیر تعاونی اولویتی در انجام معاملات با شرکت ها و موسسات دولتی ندارند.
شرکت های غیر تعاونی نقشی در حذف عوامل واسطه ای بین تولید و توزیع ندارند
به طور کلی اتحادی از اعضا است به عبارت دیگر اعضاء نقش اساسی دارند.
هدف اصلی آن تامین نیازهای مشترک اعضاء بر مبنای اقتصادی بودن از خواست
مالکیت شرکت تعاونی محدود نیست و بعد اعضاء بطور یکسان در مالکیت نقش دارند.
نظارت دموکراتیک بوده و براساس « هرعضو دارای یک رای » می باشد .
سهام با نام است و اعضاء تعلق دارد و به منظور سود بری قابل معامله نیست .
شرکت تعاونی از استفاده از تسهیلات از حمایت دولت برخوردار می باشد .
وزارت تعاون موظف به ارائه آموزشهای لازم برای شرکت های تعاونی بطور رایگان می باشد .
شرکت های تعاونی از معافیت های مالیاتی زیادی برخوردار می باشد .
در تشکیل و ثبت شرکت های تعاونی وزارت تعاونی فعالیت هایی در جهت مشاوره و تدوین اساسنامه انجام می دهد.
شرکت ها و موسسات دولتی وابسته به دولت موظفند در معاملات خود به تعاونی ها اولویت دهند.
شرکت های تعاونی عوامل واسطه در تولید و توزیع را حذف می نماید .
1-2-4- اصول شرکتهای تعاونی
شرکت های تعاونی برای اهداف زیر تشکیل می شوند :
بهبودی اقتصادی :
شرکت تعاونی یک بنگاه اقتصادی است که بر پایه عدالت در کسب و کار فعالیت کرده و از بهره کشی
افراد ضعیف جامعه جلوگیری می کند .
وسیله آموزش :
یک تعاونی موفق منبع آموزشی مداومی برای اعضاء به شمار می رود مثلا یک شرکت تعاونی اعتباری
نحوه استفاده صحیح از پول را آموزش می دهد. یک شرکت تعاونی مصرف به اعضای خود یاد می دهد
که چه بخرند و ارزش واقعی کالاها را به آنها نشان می دهد . ویک شرکت تعاونی تولیدی تولید کنندگان
را با روندهای بهتر تولید آشنا می سازد ، همچنین انواع شرکت های تعاونی و اعضاء آن می توانند از
طریق وزارت تعاون آموزش های لازم را بطور رایگان یاد بگیرند و بدین وسیله روش مدیریت و اداره
شرکت تعاونی را به نحو صحیح و مطلوب بیاموزند .
احترام به شخصیت و تفکر اعضاء :
در شرکت های تعاونی به تفکر و ایده ها و راه حلهای پیشنهادی اعضاء احترام گذاشته می شود و و از
مجامعی که بالاترین رکن تصمیم گیری شرکت است نظرات اعضاء با احترام پذیرفته شده و در صورت
تصویب اجرا می شود و از این لحاظ فرق بین هیچکدام از اعضاء نمی باشد و میزان سهام اعضاء تاثیری
در تعداد آن ندارد .
1-2-5- چند توصیه کلیدی برای موفقیت در تشکیل و اداره تعاونی:
برای رسیدن به موفقیت در تعاونی روشهای مختلفی وجود دارد بر اساس تحقیقات عملی انجام شده چند
توصیه کلیدی برای موفقیت در تشکیل و اداره تعاونی را می توان به شرح زیر اعلام نمود این توصیه
ها می توانند سرمشق و ایده های اساسی برای امور تعاونی باشد که عبارتند از :
از اوضاع و احوال موجود شروع کنید ( منطقه ای ، محلی یا ملی ).
2- اعضاء را در کارهایی که متضمن مصالح و فواید شرکت است ترغیب کنید .
3- پیشرفت دربرنامه ها باید با صبر و حوصله انجام پذیرد .
هدف شما احتیاجات و علایق اعضاء باشد .
روش های دموکراتی را بکار ببندید .
برنامه ها را انعطاف پذیر نگاه دارید .
بر اساس درک و فهم اعضاء امور شرکت را اجرا نمائید .
از مدیران محلی استفاده کنید .