کنترل کیفیت مبحثی بسیار زیبا در علم مدیریت می باشد که زیر مجموعه ای از TQM ( مدیریت کیفیت جامع ) می باشد . امروزه سازمانهای ارائه دهنده استانداردهای کنترل کیفیت با هدف حذف ضایعات ، رضایت مندی مشتری ، نظام مندی مدیریت ، انتفاع سازمان و در کل بهره وری همه جانبه پا به عرصه محیط سازمان و جامعه نهاده اند و با شعار مشتری مداری سازمان را به هدف والای رضایت مندی در همه جوانب راهنمائی می کنن
کنترل کیفیت و مهندسی کیفیت
در مهندسی و تولید صنعتی، بخش کنترل کیفیت و مهندسی کیفیت به بخشی گفته میشود که به درست کردن روشهایی مشغول است تا کارخانه بتواند بهوسیله آن روشها از مرغوبیت و مشتریپسند بودن کالاهای تولیدی خود مطمئن گردد.
این روشها و سیستمها معمولاً با همکاری با دیگر رشتههای مهندسی و بازرگانی طراحی میشوند.
یکسان بودن تقریبی برجسته کاریهای ستونها و دیوارهای تخت جمشید ، نیایشگاه های مصری و یونانی و دیگر سازههای باستانی نشانگر اینست که موضوع کنترل کیفیت از دیرباز نزد بشر وجود داشته است.
عمده بحث کنترل کیفیت مربوط به انجام نمونه گیری از محصولات ، بازرسی آن نمونه ها و تعممیم نتایج به کل انباشت محصول است که بر اساس روش های آماری انجام می گیرد . از دیگر روش های مورد استفاده در کنترل کیفیت ، کنترل فرایند تولید محصول به جای کنترل محصول تهیه شده است که با استفاده از روش های آماری مانند SPC و ... انجام می گیرد. مبحث کنترل کیفیت ، جایگاه ویژه ای در مباحث نظام های جامع مدیریت کیفیت دارد.
ایزو ۹۰۰۰ به عنوان ابزاری برای رسیدن به مدیریت کیفیت جامع
TQM فنی است برای مشارکت تک تک کارمندان و مدیران درامور مربوط به سازمان . این فن تغییر مهمی در فرهنگ سازمان می دهد، که اهداف ، آرمانها، طرز تفکر و رویه های موجود در آن سازمان را در بر می گیرد.
تاکید عمده جنبش TQM بر این است که هر کارمند و مدیر پاسخگوی بهبود مداوم کیفیت خدمات و محصولات شرکت باشد تا خواسته های مشتریان تامین شود.
برای اجرای TQM می توان از روشهای بهبود که در زیر آمده در تمام سطوح سازمان بهره گرفت:
۱- کنترل فرآیند آماری
۲- مدیریت و کنترل پروژه
۳- کایزن
۴- 5s
۵- 6sigma
باید خاطر نشان کرد که یکی از دلایل شهرت TQM اثر بخشی در ژاپن و دیگر کشورهای پیشرفته است. بنا بر گزارشهای جوران و دمینگ اثر بخشی TQMدر هزینه های یک شرکت مشهود است.
جوران عنوان می کند که در یک شرکت برجسته با درآمد سالانه ی بالغ بر یک میلیون دلار، متوسط صرفه جویی هر پروژه TQM، سالانه بیش از صد هزار دلار است.
TQM جنبه های زیادی از عملکرد شرکت را بهبود می دهد و دو بعد مهم سازمان به نامهای رهبری و مدیریت نیروی انسانی مؤثرترین جنبه های عملکرد بوده و توسط TQM بطور واضحی بهبود می یابند.
مدیریت جامع کیفیت برای آموزش
مدیریت جامع کیفیت فرایندی است متمرکز بر روی مشتریها ،کیفیت محور،مبتنی بر حقایق (سنجش داده ها و روشهای آماری ) و متکی بر تیمها ،که برای دستیابی به اهداف استراتژیک سازمان از طریق ارتقای مستمر فرایندها توسط مدیریت ارشد سازمان رهبری می شود.
TQM در متعالی ترین تعریف یک فلسفه ،در لطیف ترین معنی یک مفهوم در کاربردی ترین تعریف یک شیوه زندگی و در دنیای کسب و کار یک استراتژی مهم است جهت دستیابی به برتری در رقابت با دیگران.
TQM یک برنامه نیست که مثل برنامه هایی که در گذشته طراحی و اجرا شده اند شروع و پایانی داشته باشد.چیز دیگری نیست که در کنار وظایف کارکنان می باید انجام شود و برای دستیابی به اهداف معمولی به اجرا در نمی آید.TQM فقط توسط کارکنان قابل حصول نمی باشد .
ارزیابی یک سازمان به منظورشناسایی توان بالقوه وبالفعل درراستای موفقیت آنها دردسترسی به بازارهای جهانی و یا میزان تامین نیازمندیهای سهامداران انجام می شود. از آنجاییکه رهبری سازمان و نحوه مدیریت آن نقش بسیار ارزنده ای در دسترسی به موفقیت ها دارد.این نوع ارزیابی ها را ارزیابی مدیریتی نیز می نامند.
ارزیابی های مختلف که در کشورهای ژاپن ، امریکا و یا در سطح اروپا انجام می شود درقالب مدلهای ارزشیابی تشریح می شوند و برای این منظورمدل های دمینگ ژاپن ، مدل ماکروم بالدریج امریکا و مدل FFQM اروپا که ازمدلهای اجرایی T.Q.M هستند مورد بحث قرار می گیرد.این مدلها که پس از کارهای کارشناسی تهیه و تدوین شده اند،در واقع نقش یک استاندارد،همانند استانداردهای ایزو9000 را ایفا می نمایند.با این تفاوت که استانداردهای ایزو 9000 به صورت یک مدل اجرایی می باشند،درحالیکه مدل های فوق الذکرزمینه های تغییرفرهنگ،ارزشها و باورهای مدیران را فراهم می آورند و به لحاظ تاثیر عمیق آنان در عملیات زیر بنایی سازمان راه های پشتیبانی ازمدلهای مدیریت جامع کیفیت را آموزش می دهند . مدیران می بایست قبل از هرگونه اقدامی در جهت استقرار T.Q.M از فرایندها و تلاشهای موردنیاز برای نیل به آن آگاهی یابند . مواردی که در این مدلها مورد ارزیابی قرار می گیرند،عبارتند از :
نحوه هدایت سازمان برای نیل به اهداف خود
نحوه جمع آوری اطلاعات و استفاده از آنها در نیل به اهداف سازمانی
چگونگی توسعه نیروی انسانی سازمان
درک سازمان ازنیازهاوانتظارات مشتریها وبرنامه ریزی برای جوابگویی به آن
نحوه سازماندهی کارها در سازمان
چگونگی ارزیابی سازمان از عملکرد خود
ارائه یک مدل برنامه ریزی خطی فازی در بکارگیری QFD
A Fuzzy Model for Exploiting Quality Function Deployment
تابع QFD یک ابزاری ثابت شده برای پیشرفت فرآیند و بهبود محصول جهت بیشینه سازی رضایت مشتری است. ندای مشتری (VOC) را به مشخصات فنی و مهندسی (DRs) ترجمه می کند. و DRs ها را براساس الزامات و خواسته های مشتری (CRs) اولویت بندی می نماید. به منظور ارائه روابط میان الزامات مشتری و ویژگیهای مهندسی محصول ، از روشهای فازی استفاده می شود.
مقایسه نمونه گیری پشت سر هم با نمونه گیری تصادفی در SPC
On sequential versus random sampling in statistical process control
نمودارهای کنترل فرآیند آماری به صورت گسترده ای جهت استنتاج و استنباط در مورد سطح کیفیتی فرایند، مورد استفاده قرار می گیرند. برای مثال، ما بوسیله نمونه گیری از قطعات یا محصولات تولید شده بوسیله یک ماشین در طول دوره های زمانی h، متوجه یک فرایند غیر قابل اطمینان می شویم و با استفاده از این اطلاعات، این فرض را تست می کنیم که آیا این ماشین در یک شرایط تحت کنترل باقی مانده است یا خیر؟ (واحد های زمانی h به عنوان دوره بازرسی استفاده می شوند).