دانلود مقاله برنامه حسابرسی-آزمون های حسابرسی

انواح حساب ها:

1- حقیقی: مانده این حساب ها حاکی از وجود شئ در موسسه مورد رسیدگی می باشد مانند دارائی های ثابت مثل سرقفلی

2- شخصی: حاکی از معاملات با اشخاص ثالث می باشد. مثل بدهکاران، بستانکاران، پیش پرداخت ها

3- اسمی: حاکی از درآمدها و هزینه های انجام شده در طی یک دوره مالی می باشد. (عملکرد دوره مالی)

4- وابسته: وجود این حسابها در ارتباط با سایر حساب های صورت های مالی است. مثل هزینه های بهره، مثل ذخیره م م

آزمون های حسابرسی 

آزمون های حسابرسی شامل 1- آزمون رعایت روش ها و 2- آزمون محتوی می باشد. تمام اقلام صورت های مالی می بایست این دو آزمون را دارا باشند.

الف) آزمون رعایت روش ها: ب بررسی روش ها و عملیات انجام شده در خصوص هر یک از اقلام صورت های مالی می پردازد. در حقیقت ساختار کنترل های داخلی هر حساب مورد آزمون قرار می گیرد (رسیدگی عملیاتی، بررسی سیستم)

ب) آزمون محتوی: عبارت است از بررسی با محتوا بودن اقلام صورت های مالی با توجه به اسناد و مدارک و شواهد موجود در شرکت (رسیدگی اثباتی، اثبات مانده)

انواع آزمون های حسابرسی براساس مانده اقلام صورت های مالی

برحسب آن که مانده اقلام صورت های مالی به صورت 1- تجمعی و یا 2- شناور باشد 2 گونه آزمون برای بررسی اقلام صورت های مالی مورد استفاده قرار می گیرد:

1- آزمون جزئیات: این آزمون در ارتباط با حسابهای شناور به کار می رود (حساب هایی که مانده آن ها مرتباً افزایش و یا کاهش می یابند)

2- آزمون تحلیلی: این آزمون در ارتباط با اقلامی مطرح می شود که مانده آن ها به صورت شناور باشد در واقع هدف از بررسی آزمون تحلیلی، تجزیه و تحلیل افزایش و یا کاهش مانده اقلام صورت های مالی می باشد. (تجمعی)

توجه: حساب هایی همچون بدهکاران، بستکانکاران، وجه نقد، حساب م کالا، پ پرداخت ها و ... که مانده آن ها مرتباً در حال تغییر می باشند. (حسابهای شناور) از آزمون جزئیات استفاده نموده یعنی می بایست آن ها را از راه ریز آن ها تفکیک نمود و سپس در خصوص هر جزء از اجزاء حسابها روش حسابرسی مربوطه را اعمال نمود.

توجه: در خصوص اقلام تجمعی مانند ح خرید، فروش، بهای تمام شده کالای فروخته شده، هزینه ها و در آمدها و ... می بایست آزمون تحلیلی را در رابطه با آن ها اعمال نمود یعن ارتباط با هر یک از مانده این اقلام حسابرس با توجه به اسناد و مدارک داخلی شرکت به تجزیه و تحلیل بپردازد.

حساب ها و اسناد دریافتنی

این نوع  از حساب ها جزء دارائی های جاری شرکت محسوب شده و می بایست به بهای تمام شده در دفاتر ثبت گردند انعکاس حساب ها و اسناد دریافتنی در صورت های مالی براساس خالص ارزش بازیافتی خواهد بود.

طبقه بندی ح و اسناد دریافتنی: در خصوص حساب ها و اسناد دریافتنی که حکایت از مطالبات شرکت دارند طبقه بندی های زیر را متصور می شویم.

1- فروش کالا و ارائه خدمات                     بدهکاران تجاری

2- فروش دارئی های ثابت                          بدهکاران غیر تجاری

3- پرداخت وام ها                                     بدهکاران غیر تجاری (وام ها)

4- پیش پرداخت ها                                   تجاری و غیر تجاری (پاپ)

5- خسارت ناشی از دعاوی حقوقی                        بدهکاران غیر تجاری

هر یک از موارد فوق به منظور آن که جزو مطالبات شرکت طبقه بندی شوند 2 شرط می بایست دارا باشند شرط اول: قبول طلب از طرف گیرنده دارایی، شرط دوم: وجود مدارک و شواهد نزد واگذارنده دارایی (جهت اقامه دعوی در دادگاه)

ب توجه به طبقه بندی فوق حسابرسان می بایست صورت ریزی از حساب ها و اسناد دریافتنی شرکت از شرکت درخواست نمایند تا به بررسی آن صورت ریز با استفاده از روش های حسابرسی بپردازد. پس از دریافت صورت ریز حسابرسان می بایست اقدام به تهیه کاربرگ های رسیدگی بنمایند. (کاربرگ اصلی، فرعی و رسیدگی) در حقیقت در کاربرگ رسیدگی که شروع کار حسابرسی است حسابرسان ریز اقلام حساب ها و اسناد دریافتنی را دارا می باشند (آزمون جزئیات) حال با توجه به اسناد و مدارک مثبته موجود (نظیر فاکتور فروش) و حواله های انبار، مجوز های مربوطه، رسید دریافت کالا توسط مشتری و ... به بررسی اقلام صورت ریز موجود در کاربرگ رسیدگی با توجه به روش های حسابرسی بپردازند.

در خصوص رسیدگی اقلام صورت های مالی سه سویه را دنبال می کنیم:

الف- رسیدگی عملیاتی: بررسی کنترل های داخلی و ساختارهای آن در واحد اعتقادی می باشد ابتدایی ترین کار در بررسی اقلام صورت های مالی رسیدگی به ساختار کنترل های داخلی آن ها می باشد هدف از این نوع رسیدگی پیدا کردن نقاط ضعف و قدرت سیستم می باشد.

ب- رسیدگی اثباتی: رسیدگی اثباتی در رابطه با اثبات مانده اقلام صورت های مالی می باشد یعنی در خصوص هر یک از اقلام صورت های مالی با توجه به اسناد و مدارک و همچنین رویه های حسابرسی به اثبات مانده بپردازیم.

ج- بررسی های کلی: در این نوع رسیدگی ها هدف تجزیه و تحلیل اقلام صورت های مالی است با توجه به ارتباطی که این اقلام با سایر اقلام دارا هستند بدین لحاظ در امور رسیدگی به مانده حساب ها و اسناد دریافتنی می بایست سه مرحله فوق را اجرا نمائیم.

رسیدگی های مربوط به حساب ها و اسناد دریافتنی

الف- رسیدگی عملیاتی: ساختار کنترل های داخلی در زمینه حسابهای دریافتنی شرکت های وابسته به آن همچون فروش نسیه، دادن اعتبار و ... را بررسی می نمائیم ضمن آن که کنترل های داخلی در ارتباط با حساب های وابسته آن نیز (ذخایر م م) مورد بررسی قرار می گیرد.

ب- رسیدگی اثباتی: عملیات زیر را در خصوص رسیدگی های عملیاتی حساب ها و اسناد دریافتنی دنبال می کنیم.

1- صورت ریز دریافتنی را از شرکت دریافت داریم و صحت آن را با توجه به کنترل های اولیه حسابرسی بررسی نمایید.

تعریف کنترل های اولیه حسابرسی:

شامل عملیاتی است در ارتباط با اقلام صورت های مالی مانند کنترل جمع صورت ریز دریافتنی، تطبیق مانده صورت ریز با مانده دفاتر قانونی تطبیق جمع صورت ریز با مانده های کاربرگ ها و ... که عموماً توسط کارآموزان حسابرسان صورت می گیرد.

2- تعدادی از مانده های صورت ریز را انتخاب نموده و مانده آن ها را با مانده دفاتر معین چک نمایید.

3- در خصوص تعدادی از اقلام موجود در صورت ریز اسناد و مدارک بیشتر آن ها را گردآوری و براساس ساختار کنترل های داخلی مانده آن ها را بررسی فرمائید.

4- فاکتورهای فروش به لحاظ تعدادی و ریالی و همچنین حواله های انبار را مورد بررسی قرار دهیم.

5- در ارتباط با ثبت مبالغ فروش و فاکتورهای فروش شرکت و همچنین ثبت معاملات در دفاتر روزنامه ردیابی را انجام دهیم. (از مدارک اولیه فروش نسیه شروع و تا ثبت در دفاتر پیش می رویم)

6- با توجه به حواله های انبار (تعدادی و ریالی) مبالغ و تعداد کالاهای فروش رفته را با فاکتورهای فروش بررسی نمائید این امر می تواند در نتیجه کنترل های داخلی بررسی گردد.

7- تسویه بدهکاران را در سال مالی بعد پیگیری نمایید.

8- برای تعدادی از حساب های دریافتنی (بدهکاران) تأیید یه ها را ارسال دارید. و اطلاعات موجود در جوامع تأییدیه ها را با سوابق شرکت بررسی نمایید.

بررسی متغیرهای موجود در زمینه حساب ها و اسناد دریافتنی

در ارتباط با اقلام صورت های مالی عموماً متغیرهای زیر توسط رویه های حسابرسی بررسی می گردند. اهم آن ها عبارتند از 1- ماهیت طبقه بندی حساب ها 2- متغیر ارزش حساب ها 3- متغیر تمامیت اقلام صورت های مالی 4- متغیر زمان 5- متغیر مالکیت و ... مراحل زیر را خواهیم داشت:

1- اثبات ماهیت طبقه بندی حساب ها و اسناد دریافتنی: به منظور ماهیت طبقه بندی حساب ها از رویه سند رسمی و ردیابی و همچنین محاسبه مجدد

2- اثبات روش: جهت اثبات ارزش حساب ها و اسناد دریافتنی از رویه سند رسمی و ردیابی و محاسبه مجدد

متغیر تمامیت

برای اثبات این متغیر (یعن کلیه رویدادهای اتفاق افتاده در خصوص حساب ها و اسناد دریافتنی در صورت های مالی ثبت شده اند برای اثبات تمامیت اولین روش آزمون انقطاع زمانی است به جهت مشخص شدن فعالیت های مربوط به سال مالی مورد نظر دومین روش در اثبات تمامیت اخذ تأییدیه ها می باشد.

متغیر مالکیت

ابتدایی ترین روش در اثبات مالکیت سند رسمی است. دومین روش در اثبات مالکیت اخذ تأییدیه ها از بدهکاران شرکت می باشد.

متغیر زمان

این متغیر در واقع فعالیت ها را در تارخ ترازنامه و یا انتهای سال مالی در نظر می گیرد یعنی در خصوص ح های دریافتنی میزان این حساب ها (اقلام) در صورت های مالی معرف ح های دریافتنی است که شرکت در تاریخ ترازنامه مالکیت آن را دارا است.

جهت اثبات متغیر زمان اولین کار سند رسمی است و دومین پی گیری است.

ج- بررسی کلی: در این روش حسابرس بررسی های کلی در زمینه کفایت ذخایر م م از طریق تهیه جدول تجزیه و تحلیل سنی بدهکاران می نماید.

1- ابتدا جدول تجزیه و تحلیل سنی بدهکاران را از شرکت دریافت نمایید و پس از بررسی صحت آن جدول میزان کفایت مطالبات م را بررسی نمایید چنانچه ذخایر م م کافی نباشند در این رابطه می بایست این مطلب را در نقاط قابل توجه ضمنی به مدیریت اعلام داشت و پیشنهادات لازم در این خصوص را به شرکت ارائه نمایید.

2- تاییدیه ها: در خصوص تاییدیه های ارسالی به بدهکاران مغایرت های موجود در تاییدیه ها و یا آن هایی که پاسخ دریافت نگردیده است مورد بررسی قرار دهیم ارقام تاییدیه های مذکور را می بایست در لغات قابل توجه ضمنی به مدیریت اعلام دارید.

3- تعدادی از صورت ریز بدهکاران تجاری را که رسیدگی اثباتی بر روی آن ها انجام نشده به صورت اجمالی بررسی نمایید.

4- مالی مربوط به بدهکاران همانند دوره وصول مطالبات گردش م کالا را بررسی نموده و آن ها را با نسبت های سال قبل شرکت مقایسه نمایید.

5- در رابطه با ح های دریافتنی شرکت می بایست اسناد و مدارک مربوط به فروش های نسیه طی سال به طور اجمالی بررسی گردند.

نکته: مدارک حسابداری دو گونه می باشند:

الف- مدارک متمرکز: آن دسته هستند که در واحد تجاری صادر شده (مراکز خاصی از واحدهای تجای) و عموماً دارای شماره سریال چاپی و ترتیبی می باشند همانند فاکتور فروش که دایره فروش آن را صادر کرده است. حواله و رسید انبار، انبار دار آن را صادر کرده است صدور چک که توسط مسئول صدور چک صادر شده است. اسناد مالی که توسط حسابدار تهیه و صادر شده است.

ب- مدارک غیر متمرکز: مدارکی هستند که توسط قسمت خاصی از شرکت صادر نشده اند و عموماً دارای شماره سریال چاپی و مسلسل نمی باشند مثل برگه درخواست کالا از انبار.

در رابطه با رسیدگی به مدارک شرکت از طریق آزمون انقطاع زمانی این مطلب حائز اهمیت است که این آزمون برای مدارکی استفاده می شود که به صورت متمرکز بوده و دارای شماره سریال ترتیبی و چاپی باشند.

چگونگی انجام آزمون انقطاع زمانی

1- مشخص نمودن آخرین شماره های مربوط به هر یک از فرم های مورد استفاده شرکت

2- اثبات صحت تفکیک معادلات و مبادلات از طریق رسیدگی های زیر:

الف) تعدادی از اسناد و مدارک مربوط به فعالیت ها و ارسال مورد رسیدگی انتخاب و در واقع با ثبت صحیح آن ها در همان سال مالی بر اساس مدارک اولیه اطمینان حاصل نمایید.

ب) تعدادی از اولین ثبت های  انجام شده در سال مالی بعد را انتخاب و اطمینان یابید که این فعالیت ها در سال مالی بعد تحقق یافته اند.

ج) حال تعدادی از ثبت های انجام شده در رابطه با رویدادهای مورد نظر را دنبال تا به آخرین ثبت انجام شده در سال مالی براساس مدارک اولیه برسید. در این حالت آخرین رویداد سال مالی مبنای انقطاع زمانی خواهد بود.

پیش پرداخت ها: پرداخت هایی هستند که قبل از آن که موضوع کالا و یا خدمتی دریافت گردند مبالغی به فروشنده پرداخت می شود.

انواع پ پ: به دو گروه، جاری و سرمایه ای  تقسیم می شوند.

پ پ جاری: آن دسته از پرداخت هایی هستند که موضوع پ پ ظرف مدت کمتر از 1 سال دریافت می شوند.

پ پ سرمایه ای: آن دسته از پ پ هایی هستند که در خصوص دارایی های غیر جاری مصداق دارند و در سر فصل دارایی های بلند مدت طبقه بندی می شوند.

تبصره: چنانچه موضوع پ پ بیش از 3 سال به طول بیانجامد می بایست در قسمت سایر دارایی ها مورد بررسی قرار گیرند. این گونه پ پ ها در ارتباط با مبالغی است که عملاً موضوع پ پ بر خلاف قرارداد خرید بیشتر به طول انجامیده است.

رسیدگی به حساب پ پ

الف) رسیدگی عملیاتی: در این حالت ساختار کنترل های داخلی مربوط به سرفصل حساب پ پ مورد بررسی قرار می گیرند تا نقاط ضعف و قوت ساختار کنترل های موجود در این ارتباط مشخص گردد. نتایج حاصل از این رسیدگی در رسیدگی اثباتی بکار می رود.

ب) رسیدگی اثباتی: 1- صورت ریز پ پ ها را از شرکت دریافت نموده و ابتدا صحت آن ها را با توجه به کنترل های اولیه حسابرسی و کنترل محاسبات مطابق دفاتر معین مورد بررسی قرار می دهیم. 2- در ارتباط با پ پ ها قبوض مربوط به دریافت وجه نقد را مورد بررسی قرار می دهیم (برگه های مربوط به حواله های پ پ) در این خصوص می بایست تک تک پ پ ها را مورد بررسی قرار دهیم و این قبوض و حواله ها با توجه به فرایند سررسید بررسی گردند.

3- صحت ثبت مبالغ پ پ شده را از طریق فرایند ردیابی مورد بررسی و کنترل قرار می دهیم.

4- موضوع کالا و یا خدمات در ارتباط با پ پ مذکور را در سنوات آتی مورد پی گیری قرار می دهیم. (این روش بیشتر در خصوص پ پ های جاری است)

5- برای هر یک از دریافت کنندگان مبالغ پ پ تاییدیه ارسال می نمائیم. و جواب تاییدیه ها را با اسناد و مدارک موجود مورد بررسی قرار می دهیم.

سایر رسیدگی ها: 1- در ارتباط با حساب پ پ قراردادهای خرید کالا و یا خدمت و همچنین نحوه پرداخت پ پ را بررسی نمایید. 2- در ارتباط با طبقه بندی حساب پ پ در صورت های مالی بررسی هایی را انجام دهید چنانچه در خصوص طبقه بندی حساب ها اشتباهی رخ داده باشد تسویه آن را به مدیریت پیشنهاد نمایید.

توجه: در خصوص حساب پ پ ها چنانچه طبقه بندی آن ها براساس نوع پ پ اشتباهاً در صورت های مالی طبقه بندی گردیده باشند حسابرس مکلف به پیشنهاد اصلاح طبقه بندی می باشد.

اصلاحات طبقه بندی در دفاتر شرکت ثبت ندارد. (برخلاف اصلاحات پیشنهادی)

3- پ پ ها چنانچه بیش از 1 سال به طول انجامد عملاً جزء دارائی های بلند مدت طبقه بندی می شود. چنانچه موضوع پ پ ها بیش از 3 سال به طول انجامد جز سایر دارائی ها تحت عنوان حساب ها و اسناد پرداختنی بلند مدت طبقه بندی می شود.

تذکر: به دلیل آن که مبالغ پ پ طبق قراردادهای خرید مشخص می باشند استفاده از روش محاسبات مجدد برای صحت محاسبات مربوط به اقلام پ پ معنا و مفهوم ندارد. بنابراین توصیه می گردد این روش مورد استفاده قرار نگیرد.