دانلود مقاله مفاهیم حسابداری بهای تمام شده

فصل اول : مفاهیم حسابداری بهای تمام شده

گفتار اول : حسابداری بهای تمام شده ( حسابداری صنعتی )

آنچه که در کشور ما به عنوان حسابداری صنعتی خوانده می شود حوزه ای از حسابداری است که با اندازه گیری و ثبت و گزارش اطلاعات مربوط به اقدام بهای تمام شده سر و کار دارد .

2 موارد کاربرد حسابداری بهای تمام شده :

کاربرد اولیه اطلاعات مربوط به بهای تمام شده در تصمیم گیری ها و ارزیابی عملکردهای توسط مدیران است که در داخل ساختمان توسط مدیران به منظور ارزیابی فعالیتهای سازمان یا نیروی انسانی و یا به عنوان مبنای برای اتخاذ تصمیم بکار برده می شود .

3 حسابداری مالی و حسابداری بهای تمام شده :

حسابداری مالی : با تهیه آن دسته از اطلاعات سر و کار دارد که برای استفاده کنندگان خارجی  از  مؤسسه نظیر سرمایه گذاران و بستانکاران و تحلیلگران مالی و اتحادیه های کارگری و علاقه مندان خارجی تهیه می شود .

حسابداری بهای تمام شده : با گردآوری و تحلیل اطللاعاتی در مورد بهای تمام شده کالا و خدمات مؤسسات سر و کار دارد که مورد استفاده مدیران مؤسسه در امر برنامه ریزی ، کنترل و تصمیم گیری واقع می شود . 

4 هزینه برای بهای تمام شده :

بهای تمام شده به معنی منابع از دست رفته در برابر تحصیل کالا و خدمات مورد نیاز هنگامیکه این منابع حاصل می شود بهای تمام شده تبدیل به هزینه می شود و آن دسته از اقلام بهای تمام شده که  هنوز مورد منفعت قرار نگرفته به صورت دارایی در حسابها و صورتهای مالی نشان داده می شود .

5 تعریف زیان و تفاوت آن با هزینه :

هزینه ها در برابر درآمدها قرار می گیرند تا سود و زیان یک دوره مالی را مشخص سازند درآمد : قیمت کالایی است که فروخته می شود و یا خدمتی که عرضه می شود در برخی موارد کالاها و خدمات خریداری شده به قصد تحصیل انتفاعی بدون آنکه سودی از آنها حاصل شود ارزش خود را از دست

می دهند این گونه اقلام بهای تمام شده اصطلاحاً تبدیل به زیان شده و در صورت سود وزیان از درآمد کسر می شوند .

6 دستمزد و انواع آن :

2 نوع دستمزد داریم :      دستمزد مستقیم     ،     دستمزد غیر مستقیم  

1 دستمزد مستقیم : آن دسته از کارگرانی را که مستقیماً در ارائه خدمات یا تبدیل مواد مستقیم به کالای ساخته شده دخالت دارند و بدون دخالت آنها تولید و ارائه خدمات امکان پذیر نیست ، دستمزد این گونه کارگران را به عنوان دستمزد مستقیم محاسبه می کنیم . مثال : کارگران خط تولید یا مونتاژ

یک کالا .

2 دستمزد غیرمستقیم : دستمزد آن دسته افراد که در تولید کالا و یا ارائه خدمات دخالت دارند اما بطور مستقیم حساب نمی شوند را می نامند : مانند سه کارگران یا بازرسان .

7 مواد و انواع آن :

به طور کلی ما 2 نوع مواد داریم :

1 مواد مستقیم : آن دسته از موادی که در تولید کالا نقش اساسی را دارند

2 مواد غیر مستقیم : آن دسته از موادی که در تولید کالا نقش اساسی را ندارند

مثال مواد مستقیم مانند : چوب در مبلمان و یا پارچه در لباس  و مواد غیر مستقیم مانند : روغن جلاء دهنده در مبلمان و غیره . . .

مواد مستقیم : محتوای اصلی محصول تولید شده را تشکیل می دهد

8 سر بار تولید : تمام اقلام بهای تمام شده محصول به استثنای مواد مستقیم و دستمزد مستقیم اصطلاحاً سر بار می نامند .

مهمترین اجزای سر بار عبارتند از : مواد غیر مستقیم و دستمزد غیر مستقیم و هزینه های عمومی کارخانه نظیر استهلاک ساختمان و تجهیزات کارخانه .

فصل دوم :  روشهای طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده

گفتار 1  :  طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده محصول براساس عوامل و عناصر تشکیل دهنده محصول

عناصر تشکیل دهنده محصول را می توان به 2 گروه تقسیم کرد :

1 عواملی که مستقیماً در امر تولید نقش دارند همچون دستمزد مستقیم و مواد مستقیم و سایر اقلام که تولید کالا مستقیماً به آنها وابسته نیست ولی استفاده از آنها اجتناب ناپذیر است این دسته را

سر بار تولید گویند که در فصل قبل توضیح داده شد .

مثال : فرض کنید شرکتی در طول یک دوره مالی معین اقلامی از بهای تمام شده به شرح زیر صرف تولید میز و صندلی کرده است .

مواد:      ورق نئوپان           000/150       دستمزد:      کارگران چوب بر                           000/180

چوب ( الوار )         000/110                           کارگران مونتاژ قطعات میز            000/190

چسب                    800                                 کارگران نقاش                              000/170

پیچ ومیخ              000/1                                سرپرستان و سرکارگران             000/20   

سرایدار و نگهبان                        000/10     

             جمع مواد           800/261                             جمع دستمزد                               000/570

سایر اقلام بهای تمام شده :

اجاره ساختمان کارخانه :  000/70  حقوق کارکنان اداری     000/80          جمع کل سایر اقلام 

آب و برق و گاز و تلفن :    000/20 استهلاک و تجهیزات کارخانه   000/21          000/215

اجاره دفتر شرکت :          000/16         استهلاک و تجهیزات دفتری     000/8 

در جدول 201 اقلام مربوط به بهای تمام شده شرکت صنایع چوب

طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده براساس ارتباط با فرآیند تولید:   به 2 قسمت تبدیل می شود :

1 ) بهای تمام شده هزینه های تبدیل : اقلام از بهای تمام شده اند که برای تبدیل مواد اولیه به کالای ساخته شده به کار می روند .

2 ) بهای تمام شده هزینه های اولیه تولید : اقلامی از بهای تمام شده اند که مستقیماً در امر تولید دخالت دارند .

مثال :  مثلاً اقلام بهای تمام شده در یک کارخانه به شرح زیر است .

مواد مستقیم :        000/800            دستمزد مستقیم :        000/900        سر بار : 000/300

هزینه تبدیل : 000/200/1 = 000/300 + 000/900 =  سر بار  +  دستمزد مستقیم

بهای تولید : 000/700/1 = 000/800  +  000/900 =  مواد مستقیم  + دستمزد مستقیم

نکته : اما بهای تمام شده محصول فقط  { 000/800  +  000/900  +  000/300 } می باشد .

3 طبقه بندی مفاهیم اقلام بهای تمام شده در رابطه با حجم تولید :

1 )  اقلام متغیر بهای تمام شده که اقلامی هستند که با افزایش حجم تولید مقدار آنها نیز افزایش

 می یابد مثلاً اگر درصورتیکه بهای تمام شده متغیر ( هزینه های متغیر ) مواد مستقیم برای هر واحد محصول 100 ریال باشد هرگاه تعدادی از کالاهای ساخته شده 1 واحد افزایش یابد جمع بهای متغیر نیز 100 ریال افزایش می یابد .     

2 ) اقلام ثابت بهای تمام شده : آن دسته از اجزای بهای تمام شده را تشکیل می دهند که جمع آنها رابطه مستقیم با حجم تولید ندارند و در محدوده معینی از تولید مقدار آنها ثابت است .

مثال : فرض کنید بهای اجاره یک انبار در صورتی که حجم تولید شرکت بین 5 تا 15 هزار واحد باشد مبالغی در حدود 000/15 ریال در ماه باشد اما اگر پیش بینی می شود که حجم تولید کمتر از 5 هزار واحد است می توان انبار کوچکتری با بهای اجاره ماهانه 000/10 ریال اجاره کرد .

3 ) اقلام نیمه متغیر بهای تمام شده :

این اقلام را گاهی به عنوان بهای تمام شده مختلط نیز می نامند زیرا ویژگیهای هردو گروه اقلام متغیر و ثابت بهای تمام شده را با هم دارند یعنی نه کاملاً ثابت هستند نه کاملاً متغیرند مثلاً جزء ثابت یا آبونمان ربطی به حجم استفاده از تلفن ندارد و همواره ثابت است و همواره ثابت است اما جزء متغیر این هزینه در ارتباط مستقیم با میزان استفاده از تلفن است یعنی در ازای استفاده از هر یک شماره تلفن اضافی جمع آن نیز تغییر می کند و جمع این بهای تمام شده مختلط ( هزینه تلفن ) را نیز تغییر می دهد .

گفتار 4 : طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده بر اساس فعالیتهای مختلف :

1 اقلام بهای تمام شده تولید: عبارتست از سایرعوامل تولید(سربار)+ دستمزد مستقیم+موادمستقیم

2 هزینه بازاریابی :     هزینه هایی که صرف فروش کالا و خدمات شده است.

3 هزینه اداری :     هزینه هایی که صرف هدایت شرکت ، کنترل و گردش فعالیتها می شود .

4 هزینه تأمین مالی :    هزینه هایی که صرف تأمین مالی شرکت می شود کارمزد یا وام های دریافتی از بانکها .

گفتار 5 : طبقه بندی مفاهیم بهای تمام شده براساس زمان تبدیل آن به هزینه :

 بخش 1 بهای تمام شده محصول :

1 معمولاً حسابداران صنعتی بهای تمام شده محصول ( یک واحد ) ساخته شده را بوسیله عمل معدل گیری یا تعیین نرخ متوسط پیدا می کنند به این معنی که جمع هزینه های ساخت کالا در یک دوره را به تعداد محصول ساخته شده در آن دوره تقسیم می کنند تا نرخ متوسط هر واحد بدست می آید بهای تمام شده واحد محصول را می توان براساس آحاد وارده در تولید یا براساس روش عوامل تولیدی محاسبه کرد . در این مبحث ما مواد مستقیم و دستمزد مستقیم و سربار را با هم جمع کرده و این 3 محصول به عنوان یک هزینه تلقی می شوند این هزینه را بهای تمام شده کالای فروش رفته می خوانند .