بورس اوراق بهادار بمبئی طبق سنجشی که طبق برابری قدرت خرید صورت گرفته، اقتصاد هند با داشتن تولید ناخالص داخلی (GDP) ۶۱۱/۳ تریلیون دلار، در مقام چهارم را دارد.
[۱] طبق محاسبه بر اساس نرخ برابری ارزی با دلار امریکا، تولید ناخالص داخلی این کشور با رسیدن به میزان ۸/۷۱۹ میلیارد دلار (۲۰۰۵)، در مقام بیستم را به خود اختصاص میدهد.
[۱]در پایان سه ماهه اول سال ۲۰۰۶، اقتصادهند با رشد ۹/۸ درصدی تولید ناخالص داخلی[۲]، از نظر سرعت رشد دومین اقتصاد مهم جهان بود.
الگو:Inote با این حال تعداد بسیار بالای جمعیت باعث شدهاست درآمد سرانه طبق برابری قدرت خرید به ۳۳۰۰ دلار و بر طبق تولید ناخالص داخلی اسمی به ۷۱۴ دلار برسد.
[۱] اقتصاد هند، اقتصادی متنوع است و کشاورزی، صنایع دستی، نساجی، صنعت و گستره وسیعی از خدمات را در بر میگیرد.
اگر چه هنوز دوسوم نیروی کار هند، درآمد خود را بطور مستقیم یا غیر مستقیم از بخش کشاورزی بدست میآورند، نقش بخش خدمات در اقتصاد هند اهمیت روز افزونی به خود گرفتهاست.
آغاز عصر دیجیتال و خیل فراوان جمعیت تحصیلکرده و مسلط به زبان انگلیسی در هند، به تدریج اقتصاد این کشور را برای آندسته از شرکتهای بینالمللی که خدمات به مشتریان و پشتیبانی فنی خود را برونسپاری میکنند به یک مقصد مهم تبدیل کردهاست.
هند یکی از مهمترین صادرکنندگان نیروی کار متخصص در زمینههای خدمات مالی و نرمافزاری و مهندسی نرمافزار است.
هند عمدتاً در طی دوران استقلالش، رویکردی سوسیالیستی نسبت به اقتصاد درپیش گرفته و بر مشارکت بخش خصوصی، بازرگانی خارجی و سرمایهکذاری مستقیم خارجی نظارتهای دولتی سختگیرانهای را اعمال میکرد.
با این حال در اوایل دهه نود، هند با درپیشگرفتن رویکرد اصلاحات اقتصادی و کاهش کنترل دولت بر تجارت و سرمایهگذاری خارجی، به تدریج بازار خود را باز کرد.
خصوصیسازی صنایع دولتی و آزاد کردن برخی بخشها به نفع مناع بخش خصوصی و خارجی، در میان بحث و جدلهای سیاسی به کندی پیش رفتهاست.
هند در حال حاضر با مسئله آغاز رشد جمعیت و چالش کاستن از نابرابری اقتصادی و اجتماعی روبروست.
اگرچه از آغاز استقلال، میزان فقر عمدتاً به خاطر انقلاب سبز و انجام اصلاحات اقتصادی کاهش چشمگیری یافتهاست، اما همچنان به عنوان یک معضل جدی پا برجاست.
تاریخ تاریخ اقتصاد هندوستان : تاریخچه اقتصاد هند را میتوان به سه دوره تقسیم کرد که دوره اول آن از دوران پیش از استعمار تا قرن هفدهم ادامه مییابد.
دوران استعمار انگلیس از قرن هفدهم شروع میشود و با استقلال هند در سال ۱۹۴۷ پایان میگیرد.
دوره سوم از سال ۱۹۴۷ تا حال حاضر ادامه دارد.
از سال ۱۹۹۰ تا کنون، هند به یکی از ثروتمندترین کشورهای درحال توسعه تبدیل شده است؛ در این مدت اقتصاد این کشوربه استثنای چند عقبگرد کوچک همواره رشدی چشمگیر داشتهاست.
این رشد با مولفههایی همچون افزایش امید به زندگی، میزان باسوادی و امنیت غذایی همراه شدهاست.
فعالیت های اقتصادی دولت برنامهریزی دولتی و اقتصاد مختلط پس از استقلال، هند برای دستیابی موثرتر و عادلانهتر به منابع ملی و توسعه همهجانبه اقتصادی، به برنامهریزی اقتصادیمرکزی روی آورد.
روند تنظیم و جهتدهی برنامههای پنج ساله توسط کمیتهای به ریاست نخست وزیر هند انجام میگیرد.
فهرست معاونان رؤسای کمیته برنامهریزی هند [۳] تعداد افرادی که در مشاغل غیر کشاورزی بخشهای خصوصی و دولتی کار میکنند رند میشود.
دادههای بخش خصوصی به سازمانهای غیرکشاورزی که 10 نفر یا بیشتر از آن کارمند دارند مربوط میشود.
[۴] اقتصاد مختلط هند ویژگیهای اقتصاد سرمایهداری بازار و اقتصاد دستوری سوسیالیسم را با هم درآمیخته اما طی دهه اخیر بیشتر به سمت نوع اول گرایش پیدا کردهاست.
بخش دولتی عمدتاً حوزههایی را در بر میگیرد که یا بسیار مهم هستند و یا آنقدر سودآور نیستند که با سپردن آنها به بازار منفعت چشمگیری بدست آورد، مثل خدمات راهآهن و سیستم پست.
از زمان استقلال، حوزههایی همچون بانکداری دولتی میشدند ولی اخیرا خصوصیسازی این حوزهها آغاز شدهاست.
[۴] هزینههای عمومی هزینههای عمومیهند به دو دسته هزینههای توسعه، از جمله هزینه برنامه مرکزی و کمکهای مرکزی، و هزینههای غیر توسعهای طبقهبندی میشود.
هر یک از این دو دسته را میتوان به هزینههای سرمایهای و هزینههای درآمدی تقسیمبندی کرد.
هزینههای برنامه مرکزی به طرحهای توسعهای که در برنامههای دولت مرکزی و تعهدات بخش دولتی عنوان شدهاند تخصیص داده میشود؛ منظور از کمک مرکزی، آندسته از کمکهای مالی است که برای طرحهای دولتهای ایالتی و قلمروهای اتحادیهای اعطا میشود.
هزینههای سرمایهای غیر توسعهای به هزینههای سرمایه دفاع، وام به شرکتهای دولتی، ایالتها و قلمروهای اتحادیهها و دولتهای خارجی را در بر میگیرد؛ هزینههای درآمدی غیرتوسعهای، هزینههای درآمدی دفاع، هزینههای اداری، یارانهها، بخشش بدهی کشاورزان، کسری پست، مستمریها، خدمات اجتماعی و اقتصادی (آموزش، بهداشت، کشاورزی، علم و فنآوری) و مبالغ اعطایی به ایالتها، قلمروهای اتحادیهای و دولتهای خارجی را در بر میگیرد.
[۵][۶][۴] ساختمان اصلی بانک مرکزی هند, the Reserve Bank of India، در مومبای.
در فاصله سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴، هزینههای درآمدی غیرتوسعهای نسبت به سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ پنج برابر و نسبت به ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۶ بیش از ده برابر شد.
پرداخت بهرهها بزرگترین بخش از هزینهها را تشکیل میدهند و در بودجه سال ۲۰۰۳-۲۰۰۴، ۴۰ درصد از کل هزینههای غیرتوسعهای را تشکیل میدادند.
در پی بالا گرفتن تنشهای منطقهای که بین هند و پاکستان بر سر جامو و کشمیر و نیز تلاش برای مدرنسازی ارتش، در مدت مذکور هزینههای نظامی هند چهار برابر شد.
هزینههای اداری با صورتحسابهایحقوق ومستمری که هر از چندگاه به دلیل بازنگری در میزان حقوقها یا حق خانواده و غیره افزایش مییابند، تلفیق شدهاند.
یارانههای غذا، کود، آموزش ومواد نفتی و سایر یارانههای استحقاقی و غیراستحقاقی نه تنها مرتبا به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی و نفت خام افزایش مییابند، بلکه به خاطر ضرورتهای سیاسی محدود کردن آنها دشوارتر است.
[۷][۴] در فاصله سالهای ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴، هزینههای درآمدی غیرتوسعهای نسبت به سال ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۱ پنج برابر و نسبت به ۱۹۸۵ تا ۱۹۸۶ بیش از ده برابر شد.
[۷][۴] دریافتیهای دولتی ساختار مالیاتی هند سه لایهاست که در آن قانون اساسی به دولت اتحادیهای این قدرت را دادهاست که تا مالیات بردرآمد، مالیات بر تراکنشهای سرمایهای (مالیات بر دارایی، مالیات بر ارث، مالیات بر هبه)، مالیات بر فروش، مالیات خدمات و عوارض و مالیات گمرکی وضع کند و به دولتهای ایالتی این اختیار را داده تا مالیات بر فروش بیناایالتی کالاها، سرگرمی و مشاغل، مالیات غیر مستقیم بر تولید الکل، عوارض تمبر]] در انتقال داراییها وضع کنند و درآمدهای زمینها (زمینهای تحت تملک) را وصول کنند.
دولتهای محلی از طرف دولت ایالتی اختیار دارند تا مالیات مستقلات و مالیات دم دروازه وضع کنند و هزینه تسهیلات عمومی همچون تامین آب ، فاضلاب و غیره را از مصرفکنندگان دریافت کنند.
[۸][۹] بیش از نیمی از درآمدهای دولتهای ایالتی و اتحادیهای از محل مالیات تامین میشود که نیمی از آن مالیات غیرمستقیماست.
بیش از یکچهارم درآمدهای مالیاتی دولت اتحادیهای با دولتهای ایالتی تقسیم میشود.
[۱۰] Per capita net state domestic product (NSDP) of Indian states in ۱۹۹۷-۱۹۹۸.
(Darker states have higher per capita NSDP) اصلاحات مالیاتی که در سال ۱۹۹۱ آغاز شده بود، به دنبال این بود تا با در پیش گرفتن راههای زیر ساختار مالیاتی را بهینهسازی کرده و پیروی از آنرا افزایش دهد: کاهش نرخ مالیات بر درآمد اشخاص و شرکتها، مالیاتهای غیرمستقیم و عوارض گمرکی و مترقیتر کردن آنها کاهش معافیتها اعطای امتیازات تسهیل قوانین و رویهها بکارگیری شماره حساب دائم برای پیگیری تراکنشهای پولی در اول آوریل سال ۲۰۰۵، از ۲۹ ایالت ۲۱ ایالت مالیات بر ارزش افزوده را بکار گرفتند تا جایگزین سیستم پیچیده و چندگانه مالیات بر فروش شود.
[۹][۱۱] درآمدهای غیر مالیاتی دولت مرکزی از محل خدمات مالی، بهره دریافتیها، سود سهام بخش دولتی و غیره تامین میشود درحالیکه درآمدهای غیرمالیاتی ایالتها از مبالغ اعطایی توسط دولت مرکزی، بهره دریافتیها، سودسهام و درآمدهای همگانی و خدمات اقتصادی و اجتماعی تامین میشود.
[۷] سهم بینایالتی در منابع مشترک مالیات فدرال، بر اساس توصیههای کمیسیون مالی به رییسجمهور تعیین میشود.
بودجه همگانی در آخرین روز کاری ماه فوریه، وزیر دارایی هند، بودجه اتحادیهای سالانه را به مجلسارائه میکند.
این بودجه باید پیش از به اجرا درآمدن در اول آوریل یعنی آغاز سال مالی هند، توسط لوک سابها به تصویب برسد.
پیش از بودجه اتحادیهای، بررسی اقتصادی صورت میگید که در آن جهتگیری کلی بودجه و عملکرد اقتصادی کشور در سال مالی گذشته بطور مختصر بیان شدهاست.
بودجهِ اتحادیهای هند برای ]]بودجهِ اتحادیهای هند (۰۶-۲۰۰۵)|۰۶-۲۰۰۵ معادل ۵٫۱۴٫۳۴۴ کرور روپیه برابر با ۱۱۸ میلیارد دلار بود.
عواید مالیاتی هند معادل ۲٫۷۳٫۴۶۶ کرور روپیه (۶۳ میلیارد دلار) است.
کسری مالی[[ هند معادل ۵/۴٪ برابر با ۱٫۳۹٫۲۳۱ کرور (۳۲ میلیارددلار) است.[۱۲] الگو:See also پول هندوستان سکه ۱۰۰ روپیه ای.
نوشتار اصلی را بخوانید: پول هندوستان شناسگرها جمعیتشناسی Main article: Demographics of India هند با جمعیت هند معادل ۱٫۰۹۵ میلیارد نفر دومین کشور پرجمعیت در جهان است و یک ششم کل افراد جهان در این کشور قرار دارند.
نرخ رشد جمعیت هند علیرقم کاهش نرخ مرگ ومیر به دلیل بهبود وضعیت سلامتی، از رقم سالانهِ ۱۵/۲ درصد (۸۱-۱۹۵۱) به سطح ۳۸/۱ درصد در سال (۶-۲۰۰۵) رسید.[۱] این جمعیت زیاد فشارهای بسیاری بر زیرساخت و خدمات اجتماعی وارد میسازد.
عامل مثبت دراین ارتباط تعداد بالای افراد آماده بکار است که ۳۳/۴۵ درصد از جمعیت هند را شامل میشود،{{inote|Labor force=۴۹۶٫۴ million(۲۰۰۵) according to CIA World factbook|Labor و طبق پیشبینیها بدلیل کاهش نسبت وابستگی این رقم همچنان افزایش مییابد.
افزایش سواد، مراقبتهای بهداشتی بهتر و خودکفایی در تولید مواد خوراکی در سالهای اخیر متضمن این شدهاست که این تعداد بالای جمعیت مشکل جدیای ایجاد نمیکند..[۱۳][۴] بازار کار داخلی هند از زمان تصویب ]]لایحهِ پرداخت نیروی کار[[ در سال ۱۹۲۳ تحت نظارت شدید دولت هند بودهاست.
جغرافیا و منابع طبیعی Dams like these have mitigated India's power needs.
جفرافیای هند بسیار گستردهاست و کوه، بیابان ، دشت، تپه و فلات را شامل میشود و آب و هوای این کشور از حارهای در مناطق جنوبی تا آب و هوای معتدل در شمال متغیر است.
مساحت ناحیهِ قابل کشت هند ۱٫۲۶۹٫۲۱۹ کیلومتر مربع (۷۸/۵۶٪ کل مساحت کشور) است که به دلیل افزایش فشار از سوی جمعیت روبه رشد کشور و افزایش زندگی شهری رو به کاهش است.
سطح نواحی پوشیده ازآب در هند معادل ۳۱۴٫۴۰۰ km² است و میانگین باران سالانه در این کشور ۱٫۱۰۰ میلیلیتر است.
بیش از ۹۲ درصد استفادهِ آب در هند برای مصارف آبرسانی است که در سال ۱۹۷۴ حدود ۳۸۰ کیلومتر مربع بود و بر اساس پیشبینیها تا سال ۲۰۲۵ به سقف ۱٫۰۵۰ کیلومتر مربع میرسد که برابر با مصارف صنعتی و خانگی است.
منابع آبی هند شامل رودخانهها، کانالها، آبگیرها، دریاچهها و سواحل غربی و شرقی اقیانوس هند و سایر خلیجها و خلیج کوچک برای بیش از ۶ میلیون نفر در بخش ماهیگیری اشتغال ایجاد کردهاند.
هند ششمین کشور تولید کنندهِ ماهی در سطح جهان و دومین تولیدکنندهِ ماهی بومی در سطح جهان است.
منابع اصلی مواد معدنی هند شامل زغالسنگ (از لحاظ میزان ذخایر در سطح چهارم جهان قرار دارد) آهن، منگنز، میکا، بوکسیت، تیتانیوم، کرومیت، گاز طبیعی، الماس، نفت خام، سنگ آهک، توریوم (بیشترین در جهان در سواحل استان کرالا) میباشد.
ذخایر نفت هند که در بمبئیهای در ساحل ماهاراشترا ،گجرات و در شرق اسام وجود دارند، بیش از ۲۵٪ از نیازهای داخل را برطرف میکنند.[۱۴][۱] زیرساخت واقعی Cheap and environment friendly public transport نظر به ازدحام و آلودگی متروها در هند حمل ونقل عمومی سازگاربا محیط در هند یک لازمهاست.
تصویر مقابل نشاندهندهِ متروی دهلی نو[[ است که از سال ۲۰۰۲ کار خود را آغاز کردهاست و به عنوان مدلی برای سایر متروها در نظر گرفته میشود.[[ از زمان استقلال تقریباً بیش از نیمی از برنامههای پنج سالهِ هند به توسعهِ ]]زیرساختی|زیرساخت[[ اختصاص داده شدهاست.
بیشتر سرمایهها در پروژههای عظیم در زمینه آبرسانی، انرژی، حمل و نقل، ارتباطات و بخشهای اجتماعی صرف شد.
توسعهِ زیرساختها کاملاً در دست بخش دولتی بود و فساد، بیکفایتی اداری، تعصبات شهری و ناتوانی در تخصیص سرمایه از جمله عواملی بودند که بر این روند تأثیر داشتند..[۱۵] میزان کم صرف هزینهِ هند برای بخشهای انرژی، ساخت و ساز، حمل و نقل، مخابرات و ]] مستغلات که معادل ۳۱ میلیارد دلار برابر با ۶٪ تولیدات خالص داخلی بود در مقایسه با جمهوری خلق چین|چین[[ که در سال ۲۰۰۳ بیش از۲۶۰ میلیارد دلار برابر با ۲۰٪ تولیدات خالص داخلی صرف این بخشها کرد، از جمله موانع ادامهِ رشد اقتصادی ۸ درصدی این کشور است.
این شرایط باعث شده دولت هند تا حدودی درهای سرمایهگذاری در این بخش را به روی بخشهای خصوصی و سرمایهگذاری خارجی بازکند.[۱۶][۱۷][۴] هند از لحاظ ساخت ریلی در مکان دوم جهان قرار دارد و ساخت ریلی آن دو برابر چین است.
.[۱۸]در ]]۳۱دسامبر سال ۲۰۰۵[[ بیش از ۸۳۵ هزار خطوط پرسرعت در هند وجود داشتند..[۱۹] تراکم مخابراتی پایین مانع اصلی دررشد خدمات مربوط به خطوط پرسرعت است.
بیش از ۷۶٪ از خطوط پرسرعت از طریق DSL و مابقی از طریق مدم است.
الگو:See also سیاست Main article: Politics of India هند که یک جمهوری فدرال است از زمان اسنقلال دولت مردمسالار داشتهاست.
سیاست هند تحت قبضهِ میانه-چپروها، کنگره ملی هند (INC)، راستیها، حزب Bharatiya Janata (BJP)، ]]چپیها،حزب کمونیست هند (CPI) و حزب کمونیست هند(مارکسیست)|CPI(مارکسیست و تعدادی حزب منطقهای که یا میانه-راست هستد و یا میانه-چپ میباشد.
با وجود طیف سیاسی گسترده و مختلف این احزاب، لزوم تشکیل دولت ائتلافی|ائتلافی برای ایچاد حکومت، افزایش افراد طبقهِ اجتماعی متوسط که خواستار لیبرال شدن وکنترل کسری بودجه|کسری سالانه[[ خصوصا در سطوح دولتی هستند، به این معنا است که تمامی احزاب سیاسی دیدی متعادل نسبت به اصلاحات اقنصادی دارند.
[۲۰][۲۱][۲۲] نهادهای مالی India has set up Special Economic Zones and software parks that offer tax benefits and better infrastructure to set up business.Pictured here is the Tidel Park in Chennai, one of the largest software parks in India.
در زمان استقلال، هند چندین نهاد مانند ]]خدمات کشوری هند|خدمات کشوری، بانک مرکزی، خطوط راهآهن و غیره را از حاکمان انگلیسی راج|انگلیسی به ارث برد.
بمبئی با داشتن بانک مرکزی هند(RBI)، بازار بورس بمبئی (BSE) و بورس ملی هند|بورس ملی[[ (NSE) در واقع مرکز تجاری هند است.
ادارات مرکزی بسیاری از نهادهای مالی نیز در این شهر واقع هستند.
]]بانک مرکزی کشور، RBI در تاریخ ۱ آوریل سال ۱۹۳۵[[ تأسیس شد.
این بانک متصدی امور مالی کشور و نظارت و تنظیم سیستم مالی هند و همچنین کنترل ارز و صدور پول میباشد.
RBI بهوسیلهِ یک هیات مرکزی اداره میشود که در راس آن یک مامور دولتی که توسط دولت هند انتخاب شده قرار دارد.
]] BSE سنسکس[[ یا شاخص اندازهِ BSE در واقع یک شاخص ارزشی متشکل از ۳۰ شرکت است که آوریل ۱۹۷۹ سال پایهِ آن است(۱۰۰).
این شرکتها دارای بیشترین و فعالترین سهام تجاری هستند و نمایندهِ بخشهای مختلف در بورس هستند.
این شرکتها تقریباً یکپنجم کل دارایی سرمایهای BSE را تشکیل میدهند.
سنسکس در حال حاضر دقیقترین و مشورترین ]]شاخص[[ بازار بورس هند است.
بورس ملی هند که در سال ۱۹۹۲ تأسیس شد، یکی از بزرگترین و پیشرفتهترین بازارهای بورس هند است.
از لحاظ میزان مبادلات NSE در مکان سوم جهان قرار دارد.
کلا ۲۳ بازار بورس در هند وجود دارند که ۸۳٪ از حجم آنها مربوط به دو بازار بورس مهم BSE وNSE است.[۲۳] ]]هیات بورس و اوراق بهادار هند (SEBI), ،که در سال ۱۹۹۲ گشایش یافت، قوانین بازاربورس[[ و سایر بازارهای اوراقبهادار هند را تنظیم میکند.
فهرست مندرجات ۱ تاریخ ۲ فعالیت های اقتصادی دولت ۲.۱ برنامهریزی دولتی و اقتصاد مختلط ۲.۲ هزینههای عمومی ۲.۳ دریافتیهای دولتی ۲.۴ بودجه همگانی ۳ پول هندوستان ۴ شناسگرها ۵ جمعیتشناسی ۶ جغرافیا و منابع طبیعی ۷ زیرساخت واقعی ۸ سیاست ۹ نهادهای مالی ۱۰ بخشها ۱۰.۱ کشاورزی ۱۰.۲ صنعت ۱۰.۳ بخش خدمات ۱۰.۴ بخش بانکی و مالی ۱۱ ویژگیهای اجتماعی- اقتصادی ۱۱.۱ فقر ۱۱.۲ فساد ۱۱.۳ اشتغال و بیکاری ۱۱.۴ عدم توازن منطقه ای ۱۲ تجارت خارجی و سرمایه گذاری در هندوستان ۱۳ همچنین مراجعه شود به ۱۴ پانویس ۱۵ منابع و پیوند به بیرون ۱۵.۱ کتابها ۱۵.۲ مقالات ۱۵.۳ انتشارات دولتی ۱۵.۴ اخبار ۱۵.۵ مقالات ۱۵.۶ دیگر لینکها